Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın Cəbrayıl və Füzuli rayonlarını işğal etməsinin ildönümüdür. Publika.az xəbər verir ki, işğaldan 27 il ötür. Ərazisi 1 050 kv.km, əhalisi isə 60 minə yaxın olan Cəbrayılın işğalı nəticəsində rayona 14 milyon dollardan çox ziyan dəyib. Rayonda 90 kənd var və hazırda yalnız bir kənd - Cocuq Mərcanlı erməni işğalından azad olunub. İşğaldan öncə rayonda 35 uşaq bağçası, 65 orta məktəb, 1 texniki peşə məktəbi, 73 xəstəxana və digər tibb müəssisəsi, 63 mədəniyyət obyekti fəaliyyət göstərib. Cəbrayıldan olan məcburi köçkünlər hazırda ölkənin 58 rayonunda 2 000-ə yaxın yaşayış məntəqəsində məskunlaşıb. Erməni silahlı birləşmələri tərəfindən işğal olunmazdan əvvəl rayonun kənd təsərrüfatı əsasən üzümçülük, heyvandarlıq, taxılçılıq, tərəvəzçilik, meyvəçilik, baramaçılıq sahələrindən ibarət olub. Cəbrayıl ərazisindən Bakı-Naxçıvan dəmir yolu (52 km), Şirvan-Zəngilan avtomobil yolu (60 km) keçir. Rayon tarixi-memarlıq və dini abidələrlə zəngindir. Cəbrayıl rayonu erməni təcavüzkarlarına qarşı müharibədə 350-dən çox şəhid verib, 91 nəfər əsir və itkin düşüb, 177 nəfər əlil olub. 1993-cü ilin avqustun 23-də erməni hərbi birləşmələri tərəfindən işğal olunan Füzuli rayonunun ümumi sahəsi 139 393 hektar olan rayonun qərb hissəsindən (50 kənd və rayon mərkəzi) 125 368 hektar ərazi hələ də erməni silahlı birləşmələrinin işğalı altındadır. Füzulinin işğaldan azad olunan ərazisində 13 qəsəbə və 20 kənd var. Rayona məxsus qəsəbələrdən 12-si işğaldan azad olunmuş ərazidə yeni salınıb və məcburi köçkün ailələri müvəqqəti olaraq burada yerləşdirilib. Ötən əsrin 80-ci illərinin sonlarından başlayan erməni təcavüzünə qarşı mübarizədə rayonun minlərlə sakini döyüşüb, yüzlərlə insan şəhid olub, yaralanıb, girov və itkin düşüb. Ümumilikdə Füzuli rayonu müharibədə 1 100-dən artıq şəhid verib, 1 450 rayon sakini əlil olub.

Veteran.gov.az xəbər verir ki, İkinci Dünya müharibəsi veteranı Əliyev Əli Hüseyn oğlu vəfat edib. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvələr Veteranları Təşkilatının Rəyasət Heyəti Əli Əliyevin vəfatından kədərləndiyini bildirir və bu münasibətlə mərhumun doğmalarına dərin hüznlə başsağlığı verir.  Məlumat üçün qeyd edək ki, Əli Əliyev müharibə dönəmində bir sıra cəbhələrdə faşizmə qarşı mübarizədə aktiv iştirak edib, döyüşlərdə böyük igidliklər göstərib. Məhz bütün bunların nəticəsidir ki, cəsur azərbaycanlı hərbi komandanlıq tərəfindən “Qırmızı ulduz” ordeni, “Böyük Vətən Müharibəsi” ordeni və daha 15 medalla təltif edilib. Allah rəhmət eləsin!

“Biz veteranlar Vətənimiz uğrunda döyüşə bu gün də hazırıq və son nəfəsimizə qədər də hazır olacağıq.”Bu gün səhər saatlarında Ermənistan silahlı qüvvələrinin döyüş aktivliyinin qarşısını almaq, mülki əhalinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Ordusunun komandanlığı tərəfindən qoşunlarımızın bütün cəbhə boyu əks-hücum əməliyyatı başlaması barədə qərar verilib. Şəxsi heyət və tank bölmələrimiz raket-artilleriya qoşunlarının bölmələri, cəbhə aviasiyası və pilotsuz uçuş aparatlarının dəstəyi ilə Ermənistan silahlı qüvvələrinin ön xətdə və müdafiənin dərinliyində yerləşən xeyli sayda canlı qüvvəsi, hərbi obyektləri və döyüş texnikasını aşkar edərək məhv edirlər. Azərbaycan Ordusu dünyanın ən güclü orduları sırasındadır. Bu gün güclü maddi-texniki baza və müasir silah-sursatla təmin olunan ordumuz məhz Ali Baş Komandan İlham Əliyevin iradəsi və qayğısı sayəsində formalaşıb. Ordumuzu yenilməz edən təkcə silah və texnikanın gücü deyil. Ən yeni raketlərin, güclü silahların, topların, döyüş maşınların ola bilər. Lakin sənin qorxmaz, mərd, cəsur əsgərlərin yoxdursa, məğlub olarsan. Ordumuzun hər bölməsində vətənpərvər, cəsur və mərd oğulların xidmət etdiyinin daim şahidi oluruq. Bizi yenilməz edən "Öncə Vətəndir!" deyən oğullarımızdır. Azərbaycan əsgərinin ən güclü silahı vətənpərvərliyi, Vətən sevgisidir! Silah-texnika düşməndə də var, lakin əsgər həmin əsgər, ürək həmin ürək deyil. Onların əsgərləri silahını döyüş meydanında qoyub qaçır, bizim əsgərlər isə son damla qanına qədər döyüşü davam etdirir.Bu gün də düşmənlə təmas xəttində yerləşən hərbi hissələrimizin vətənpərvər əsgərlərinin göstərdiyi döyüş şücaəti, qətiyyəti, məğrurluğu hər birimizə sevinc hissini yaşadır. Artıq Azərbaycan xalqının illərdir gözlədiyi Böyük Qələbənin işartısı görünür. Körpədən tutmuş, ahıl yaşına çatmış hər kəsdə ruh yüksəkliyi, orduya inam, qələbəyə əminlik hissi möhtəşəm Ordumuzu qələbəyə ruhlandırır. Və hər kəs inanır ki, tez bir zamanda cənab Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ordumuz yağıları doğma torpaqlarımızdan qovacaq, bizə zəfər bayramı yaşadacaq. İndiki həsas məqamda Azərbaycan xalqını, cəmiyyətin hər bir təbəqəsini fikir ayrılıqlarını bir kənara qoyaraq ali baş komandanın, cənab prezident İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşməyə çağırıram. Biz birlikdə güclüyük! Mən Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri olaraq çoxsaylı veteranlarımız adından bildirmək istəyirəm ki, biz hər an Möhtərəm cənab Prezident İlham Əliyevin hər bir əmrinə müntəzirik. İşğal altında olan torpaqlarımızın azad olunmasında ölümə getməyə tərəddüd etməyən Veteran ordusu döyüşə hazırdır. Biz veteranlar Vətənimiz uğrunda döyüşə bu gün də hazırıq və son nəfəsimizə qədər də hazır olacağıq.

Tamam Cəfərova: “Beynəlxalq təşkilatlar heç olmasa post-müharibə dönəmindən sonra ədalətli və qətiyyətli davranış ortaya qoymalıdır”   Sentyabrın 27-də 44 günlük Vətən müharibəsinin başlanmasının bir ili tamam olur. Xatırladaq ki, bu tarix həm də ölkəmizdə Anım Günü kimi qeyd olunacaq.   Moderator.az olaraq millət vəkili Tamam Cəfərova ilə söhbətimizdə bu tarixi günlə yanaşı, erməni işğalının acı nəticələri, beynəlxalq təşkilatların regiondakı rolu və s. kimi məsələləri müzakirə etməyə çalışdıq.   -Tamam xanım, qarşıdan 27 sentyabr – Anım Günü gəlir. Ilk öncə ölkə başçısının Anım Günü ilə bağlı məlum sərəncamı ilə bağlı fikirlərinizi bilmək istərdik.   -27 sentyabr – Anım Günü ilə bağlı Prezident İlham Əliyevin 2 dekabr 2020-ci il tarixli sərəncamı çox mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bu, hər şeydən öncə qəhrəmanlarımızın, şəhidlərimizin ölmsüz xatirəsinə sonsuz hörmət və ehtiram nümunəsidir.   Bildiyiniz kimi, ölkə başçısı bütün çıxışlarında Vətən müharibəsindəki tarixi zəfərimizə görə şəhid və qazilərimizə borclu olduğumuzu bildirib, məhz onların qəhrəmanlığı sayəsində 30 ilə qədər işğal altında qalan torpaqlarımızın azadlığa qovuşduğunu vurğualyıb. 27 sentyabr tarixinin Anım Günü kimi qeyd edilməsi torpaqlarımızın azadlığı, ərazi bütövlüyümüz uğrunda həyatını qurban verən şəhidlərimizin əziz xatirəsinin rəsmi səviyyədə əbədiləşdirilməsi, sonsuza qədər yaşadılması deməkdir. Bu baxımdan 27 sentyabrın Anım Günü elan edilməsi xalqımızın sadəcə bugünü deyil, həm də gələcəyi, tarixi yaddaşı, milli şüuru baxımından mühüm əhəmiyyətə malikdir.   -Tamam xanım, Ermənistanın ötən əsrin 90-cı illərində Azərbaycana qarşı həyata keçirdiyi işğalçılıq müharibəsi zəminində xaqlqımıza qarşı çoxsaylı hərbi cinayətlər, soyqırımları törətdiyi, minlərlə soydaşımızı amansızcasına qətlə yetirdiyi məlumdur. Bütün insani, mədəni və mənəvi dəyərlərin tapdandığı, gözardı edildiyi bu işğalı sadəcə Azərbaycana qarşı deyil, dolayısı ilə bütün bəşəriyyətə, ümumbəşəri dəyərlərə, sivilizasiya qarşı gerçəkləşdirilən müharibə kimi xarakterizə etmək mümkündürmü?   -Əlbəttə. 30 illik erməni işğalı ilə bağlı aparılan araşdırmalar, ortaya çıxan çoxsaylı faktlar Ermənistanın sadəcə torpaqlarımızı işğal etmədiyini, həm də bəşər hərb tarixində misli görünməyən vəhşiliklərə imza atdığını göstərdi. Birinci Qarabağ müharibəsi və işğal müddətində ələ keçirdikləri ərazilərdə bütün din və mədəniyyətlərə məxsus tarixi, dini, mədəni abidələri məhv edən ermənilər məktəbləri, muzeyləri, kitabxanaları, mədəniyyət evlərini məhv edib, onları yandırıb, daşı daş üstdə qoymayıb. Statistikaya nəzər salsaq görərik ki, Ermənistan tərəfindən işğal edilmiş qədim Azərbaycan torpaqlarında 13 dünya əhəmiyyətli (6 memarlıq və 7 arxeoloji), 292 ölkə əhəmiyyətli (119 memarlıq və 173 arxeoloji) və 330 yerli əhəmiyyətli (270 memarlıq, 22 arxeoloji, 23 bağ, park, monumental və xatirə abidələri, 15 dekorativ sənət nümunəsi) tarix və mədəniyyət abidələri olmuşdur. Bununla yanaşı, 40 mindən artıq eksponatın toplandığı 22 muzey, 4,6 milyon kitab fondu olan 927 kitabxana, 808 klub, 4 teatr və 2 konsert salonu, 31 məscid, 9 tarixi saray, 8 mədəniyyət və istirahət parkı, 4 rəsm qalereyası, 85 musiqi məktəbi, 103200 ədəd mebel avadanlığı, 5640 musiqi aləti, 481 kinoqurğu, 20 ədəd kinokamera, 423 videomaqnitafon, 5920 dəst milli kişi və qadın geyimləri, 40 dəst səsgücləndirici, 25 iri və 40 kiçik həcmli attraksion işğal olunmuş ərazilərdə qalmışdır. Bu göstəricilər Ermənistanın cinayətlərinin sadəcə miqyasını əks etdirmir. Həm də bu cinayətlərin ümumbəşəri dəyərlərə, ümumilikdə sivilizasiyalı dünyaya qarşı həyata keçirildiyini göstərir. Bu isə o deməkdir ki, Ermənistanın etdiyi cinayətlərə görə beynəlxalq hüquq müstəvisində cəzalandırılmasında bütün dünya maraqlı olmalı, bu məsələdə Azərbaycanın səylərini, haqq işini dəstəkləməlidir.   -Torpaqlarımız işğaldan azad ediləndən sonra Azərbaycanın bu torpaqlarda həyata keçirdiyi ilk işlərdən biri işğal dönəmində ermənilər tərəfindən dağıdılan mədəni-tarixi və dini abidələri bərpa etmək oldu. Hansı ki, məlum proses bu gün də davam etdirilir. Sizcə Azərbaycanın işğaldan azad edilən ərazilərdə həyata keçirdiyi bərpa prosesi işğal dönəmindən qalma yaraları sarımaqla yanaşı,  xalqımızın, dövlətimizin beynəlxalq imicinə necə təsir göstərir?   -Azərbaycan müharibədən sonra ermənilər tərəfindən dağıdılan, məhv edilən tarixi, dini, mədəni abidələrin hamısını bərpa edəcəyini bəyan edib. Həm ölkə başçısı, həm də Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyeva dəfələrlə bildirib ki, Qarabağ və ətraf rayonlarda erməni faşistləri təərfindən dağıdılan abidələr hansı dinə, hansı mədəniyyətə mənsub olmasından asılı olmayaraq bərpa ediləcək və qorunub saxlanılacaqdır. Artıq işğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə bir sıra abidələrin bərpası prosesi həyata keçirilməkdədir. Bu yanaşmanın özü dölətimizin, dövlət başçımızın və Azərbaycan xalqının humanistliyindən, nəcibliyindən, milli mədəniyyətimizlə yanaşı, həm də digər xalqların mədəniyyətinə göstərdiyi diqqət və qayğıdan xəbər verir. Bu baxımdan Qarabağda həyata keçirilən bərpa prosesinin erməni işğalının ağır nəticələrini ortadan qaldırmaqla yanaşı, həm də dövlətimizin beynəlxalq aləmdəki imicinin daha da güclənməsinə xidmət edir. Hesab edirəm ki, erməni vandalizminin barbarlığı fonunda Azərbaycanın bölgədə həyata keçirdiyi mədəni quruculuq siyasəti dünya xalqlarına kimin-kim olduğunu anlamaqda kömək edəcək, Azərbaycanın sülhpərvər, qurucu siyasətinin daha geniş çevrələr tərəfindən dəstəklənməsini təmin edəcəkdir.   -Tamam xanım, Qarabağ problemi öz həllini tapsa da, bu gün də beynəlxalq təşkilatlardan, beynəlxalq qurumlardan gözləntilərimiz çoxdur. Azərbaycanın apardığı nəhəng quruculuq siaysətinin dəstəklənməsi, müharibədən sonra yenə də müxtəlif təxribatlara əl atan Ermənistana lazımi təzyiqlərin göstərilməsi, rəsmi İrəvanın müharibə və işğal dönəmində xalqımıza qarşı həyata keçirdiyi cinayətlərə görə beynəlxalq məhkəməyə cəlb edilməsi və s. bu gözləntilər sırasındadır. Sizcə Qarabağ probleminin həllinə dəstək verməyən, bəzi hallarda ikili siaysət yürüdən beynəlxalq təşkilatların heç deyilsə bu məsələlərdə ölkəmizə dəstək verməsi ehtimalı nə dərəcədə böyükdür?   -Beynəlxalq təşkilatların, o cümlədən aparıcı dövlətlərin Qarabağ probleminin həllində ölkəmizə dəstək vermədiyi, erməni işğalının ortadan qaldırlması istiqamətində əməli baxımdan ciddi addımlar atmadığı, hətta bəzi hallarda ikili standartlardan çıxış etdiyi yaxın tariximizin acı həqiqətlərindəndir.   Azərbaycan uzun illər Qarabağı probleminin sülh yolu ilə həlli istiqamətində böyük səylər ortaya qoydu. Minsk qrupu vasitəsi ilə işğalçı Ermənistanla uzun sürən danışıqlar aparıldı. Hansı ki, Ermənistanın siyasi riyakarlığı səbəbi ilə bu danışıqlar heç bir nəticə vermədi. BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən dörd qətnamə qəbul edilsə də, bu qətnamələrin heç birinə praktiki baxımdan əməl edilmədi. Beynəlxalq təşkilatlar qəbul etdikləri qərarların icrasına maraq göstərmədi. Işğalçı Ermənistan tərəfindən beynəlxalq hüquq normalarının, konvensiyaların açıq-aşkar pozulması ilə bağlı minlərlə fakt ortada olsa da, buna görə rəsmi İrəvana heç bir təzyiq göstərilmədi. Məhz bu səbəbdən də Azərbaycan Qarabağ probleminin hərb yolu ilə həll etmək, öz ərazi bütövlüyünü müharibə vasitəsi ilə təmin etmək məcburiyyəti ilə üzləşdi. Ali Baş Komanda İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə şanlı Azərbaycan ordusu cəmi 44 gün içində Ermənistan ordusunu darmadağın edərək düşməni kapitulyasiya sənədinə imza atmağa vadar etdi.   Bir sözlə, beynəlxalq təşkilatların müharibəyə qədərki fəaliyyətləri əsla qənaətbəxş sayıla bilməz.   Post-müharibədən sonra regionda yeni bir dönəmin başlanğıcı qoyulub. Beynəlxalq təşkilatlar post-müharibə dönəminin yaratdığı yeni situasiyadan istifadə edərək daha aktiv və  səmərəli fəaliyyət orataya qoya, öz funksional vəzifələrini praktiki baxımdan reallaşdıra, bu fəaliyyəti tam şəkildə yerinə yetirə bilərlər. Bunun üçün beynəlxalq təşkilatlar Ermənistanın 30 ilə qədər işğal altında saxladığı torpaqlarda törətdiyi vəhşilikləri ifşa etməli, bu dağıntıların miqyas və nəticəsini görməli, tanımalı, aktlaşdırmalıdır. Ermənistanın buna görə beynəlxalaq məhkəmələr vasitəsi ilə məsuliyyətə cəlb edilməsi, vurduğu ziyana görə təzminat ödəməyə məcbur olunması mühüm amillərdən biridir. Erməni faşizminin sadəcə region üçün deyil, bütün dünya üçün kəsb etdiyi təhlükəni dərk etrmək, bu faşizmin yenidən dirçəlməsinə imkan verməmək, Azərbaycan dövlətinin bu yöndəki səylərini dəstəkləmək beynəlxalq təşkilatların öz nüfuzlarının, imiclərinin güclənməsi baxımından da faydalı olar.   Ümid edirəm ki, beynəlxalq təşkilatlar post-müharibə dönəminin yaratdığı bu imkanlardan istifadə edəcək, heç deyilsə bundan sonra Azərbaycana münasibətdə ədalətli yanaşma ortaya qoyacaqlar.   Seymur ƏLİYEV