Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility
Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı
Veteranların təcrübəsindən biz daim bəhrələnməliyik, istifadə etməliyik
Heydər Əliyev

“Azərbaycan 8 Noyabr zəfəri ilə bütün regionda sabitlik və tərəqqini təmin edib”

Cəlil Xəllov: “Bu qələbə bütün dünyanın dövlətimizə münasibətini əsaslı şəkildə dəyişib”

“Veteran adı şərəfli olduğu qədər də məsuliyyətlidir və hər kəs bu məsuliyyəti dərk etməlidir”

Bu il 44 günlük Vətən müharibəsində erməni faşizmi üzərində əldə edilən qələbənin 5-ci ildönümüdür. Moderator.az olaraq Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri polkovnik Cəlil Xəlilovla söhbətimizdə bu əlamətdar tarixi hadisə ilə bağlı bəzi məsələləri şərh etməyə çalışdıq:

-44 günlük Vətən müharibəsində qazanılan böyük qələbə və 2023-cü ilin sentyabrın 20-də həyata keçirilən bir günlük antiterror tədbiri ilə torpaqlarımızın Ermənistan tərəfindən 30 illik işğalına son qoyuldu, ölkəmizin ərazi bütövlüyü və dövlət suverenliyini tam bərpa etdi. Gənclərin hərbi-vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsində xüsusi fəaliyyəti olan bir təşkilatın sədri kimi bu qələbələrin Azərbaycanın tarixi taleyində oynadığı rolu necə qiymətləndirirsiniz?

-44 günlük Vətən müharibəsindəki qələbə Azərbaycan xalqının və dövlətinin tarixində, onun gələcək taleyinin müəyyən edilməsində həlledici rol oynadı. Vətən müharibəsində əldə edilən qələbə sayəsində Azərbaycan sadəcə işğaldakı torpaqlarını azad etmədi. Azərbaycan həm də özünü bir dövlət və xalq olaraq növbəti dəfə tarix qarşısında təsdiq etdi. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında əldə etdiyi bu böyük qələbə ilə sübut etdi ki, ordumuz öz xalqını, dövlətinin ərazi bütövlüyünü qorumağa qadirdir.

44 günlük Vətən müharibəsindəki qələbə ilə Azərbaycan dövləti öz suverenliyini də bərpa etmiş oldu. 30 ilə yaxın müddətində erməni işğalı altında qalan ərazilərimiz üzərində dövlətimizin faktiki nəzarəti bərpa edildi.

Qələbə Azərbaycana siyasi baxımdan da böyük dividentlər qazandırdı. Hərb meydanında əldə edilən qələbə Azərbaycanın diplomatik sferadakı mövqeyini möhkəmləndirdi. Azərbaycan danışıqlar masasına qalib tərəf kimi əyləşdi. 2020-ci ilin 10 Noyabr üçtərəfli Bəyanatının timsalında  Ermənistan kapitulyasiyaya bərabər sənəd imzaladı ki, bu da diplomatiyamız adına tarixi uğurdur.

Qələbə Azərbaycanın nüfuzunun beynəlxalq müstəvidə ciddi şəkildə artmasına, qlobal güclərin ona olan münasibətinin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişilməsinə səbəb oldu.

Vətən müharibəsindəki qələbə mənəvi baxımdan da Azərbaycana böyük üstünlüklər qazandırdı. Bu qələbə milli qürur, özünəinam hissinin artmasına, xalqımızın özünün-özünə olan inamının güclənməsinə səbəb oldu. Qalib xalq, qalib dövlət imici post-müharibə dönəmindəki proseslərə daha qətiyyətlə yanaşmağımızı təmin etdi. Bir sözlə, bu qələbə xalqımızın və dövətimizin həyatında müsbət mənada yeni bir dönəmin başlanğıcı oldu.

-Bəzən yanlış olaraq rəhbərlik etdiyiniz Təşkilatının fəaliyyəti yalnız İkinci Dünya müharibəsi ilə məhdudlaşdırılır. Halbuki bu gün Təşkilatın sıralarında Əfqanıstan, hər iki Qarabağ müharibəsinin veteranları və digər kateqoriyadan olan veteranlar təmsil olunurlar. Müxtəlif kateqoriyadan olan veteranlarla işin qurulması, onların qarşılaşdıqları problemlərin həlli barədə nə deyərdiniz?

-Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı adından da göründüyü kimi, həm müharibə, həm də əmək və Silahlı Qüvvələr veteranlarını əhatə edir. Bu baxımdan bizim Təşkilatın fəaliyyətini yalnız İkinci Dünya müharibəsi veteranları ilə əlaqələndirmək yanlışdır. Çünki bizim Təşkilatda həm Qarabağ, həm də sovet dönəmində məhəlli müharibələrdə iştirak edən şəxslər təmsil olunur. Silahlı Qüvvələr və əmək veteranları da çoxsaylı veteranlarımızın ayrılmaz tərkib hisəsi kimi Təşkilatımızın fəaliyyətində yaxından iştirak edir.

Veteranlarla iş, bu işin günün tələbləri səviyyəsində qurulması hər zaman vacib və aktual məsələlərdən biri olub. Bu gün biz veteranlarla işimizi daha çevik və praqmatik baxımdan faydalı şəkildə qurmağa çalışırıq. Hər şeydən öncə onların arzu və istəkləri ilə maraqlanır, üzləşdikləri problemləri müəyyən edirik. Bundan sonra həmin problemlərin həlli istiqamətində konkret addımlar atır, bu problemlərin həllinə cəhd edirik. Bunun üçün ilk növbədə əlaqədar dövlət qurumları qarşısında məsələ qadlırır, həmin veteranla bu qurumları birbaşa əlaqələndirməyə çalışırıq.

Apardığımız müşahidələr göstərir ki, bir sıra problemlərin kökündə veteranların üzləşdikləri çətinliklə bağlı lazımi dövlət qurumuna müraciət etməməsi dayanır. Buna görə də biz dövlət qurumları ilə veteranlar arasında bir növ körpü rolunu oynamağa çalışır, onları əlaqələndirir və lazım gələrsə, həmin qurumlar qarşısında təkliflərlə çıxış edirik. Məqsədimiz veteranları narahat edən məsələlərin qısa zamanda həlli, onların dövlətimizin imkanlarından, sosial qayğı siyasətindən maksimum faydalanmasını təmin etməkdir.

Veteranların dövlət maraqlarımız, milli marqlarımız ətrafında səfərbər edilməsi, onlarla bu yöndə ardıcıl işin aparılması da Təşkilatımızın fəaliyyətində mühüm yer tutur. Çünki heç kimə sirr deyil ki, Vətən müharibəsindən sonra anti-Azərbaycan qüvvələrinin fəaliyyəti aktivləşib. Onlar cəmiyyətimiz daxilində aktiv iş aparmağa, müxtəlif gərginliklər yaratmağa çalışırlar. Bizim isə bir Təşkilat olaraq qarşımızda duran əsas vəzifələrdən biri bu cür süni gərginliklərin baş verməməsi üçün veteranlar və gənclər arasında aktiv iş aparmaq, onların dövlətimiz, Prezidentimiz ətrafında sıx birləşməsini təmin etməkdir.

-Azərbaycanın Vətən müharibəsində qazandığı Zəfər Cənubi Qafqazda yeni geosiyasi reallıqlar yaradıb. Bununla yanaşı, ölkəmizin dünya birliyindəki mövqeyi daha da möhkəmlənib. Bu barədə fikirləriniz eşitmək maraqlı olardı.

-Təbii ki, 44 günlük Vətən müharibəsindəki qələbə Cənubi Qafqazda yeni reallıqlar yaratmaqla yanaşı, beynəlxalq münasibətlər sistemində də ölkəmizlə bağlı ciddi yeniliklərə yol açdı. 8 Noyabr zəfəri göstərdi ki, Azərbaycan sadəcə iqtisadi gücünə görə deyil, həm də hərbi gücünə görə regionun lider dövlətidir və Cənubi Qafqazın gələcək taleyi əsaslı dərəcədə Azərbaycandan, onun mövqeyindən və yürütdüyü siyasətdən asılıdır.

Bu qələbə dünyanın Azərbaycana olan baxışını da ciddi şəkildə dəyişdirdi. Bugünə qədər Azərbaycanın torpaqlarının işğal altında qalmasından istifadə edərək dövlətimizə siyasi, iqtisadi və digər müstəvilərdə təzyiq göstərməyə çalışan qlobal güclər, 8 Noyabr Zəfərindən sonra bu imkandan məhrum oldular. Onlar Azərbaycana təzyiq göstərmək üçün bugünə qədər istifadə etdikləri imkan və vasitəni birdəfəlik itirdilər.  

8 Noyabr zəfəri Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki nüfuzunu da artırdı. Vaxtiylə Azərbaycanın gücünə şübhə edən, onun daha bir neçə il məğlub statusunda qalacağını güman edən güclər, 8 Noyabr zəfəri ilə məyus oldular. Onların Azərbaycanı siyasi-psixoloji təzyiq içində saxlamaq siyasəti ortadan qalxdı. Dünya qalib Azərbaycan gerçəyi ilə barışmaq məcburiyyəti qarşısında qaldı.

-5 illiyini qeyd edəcəyimiz Zəfərin Təşkilatınızın dünya ölkələrinin veteran təşkilatları ilə əlaqələrə hansı təsirləri olub?

-Biz Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr veteranları Təşkilatı olaraq hər zaman dünya veteran təşkilatları ilə sıx əlaqələr qurmağa çalışmışıq. Çünki bu əlaqələr bizə sadəcə veteranlarla bağlı məsələlər ətrafında geniş fikir və təcrübəsi mübadiləsi aparmaqla yanaşı, həm də Azərbaycan həqiqətlərini daha geniş miqyasda təbliğ etmək imkanı qazandırır.

Biz işğal dönəmində digər veteran təşkilatlarının nümayəndələri ilə görüşlərimizdə Ermənistanın işğalçılıq siaysətindən bəhs edir, Azərbaycan həqiqətlərinin təbliğinə xüsusi diqqət göstərirdik. Bu gün isə biz qalib xalq, qalib dövlət olaraq günümüzün həqiqətlərini qürur hissi ilə, qələbə sevinci ilə təbliğ edirik.

Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı olaraq keçirdiyimiz görüş və tədbirlərdə 8 Noyabr zəfəri, eləcə də bu zəfərdən sonra işğaldan azad edilmiş ərazilərdə dövlətimizin apardığı abadlıq işləri haqqında geniş məlumat verir, beynəlxalq birliyi bununla bağlı məlumatlandırmağa çalışırıq. Nümunə olaraq qeyd edim ki, biz 2025-ci ilin aprel ayında İkinci Dünya müahribəsində faşizm üzərindəki qələbənin 80 illiyi münasibətilə Dağıstanda keçirilən beyməlxalq Forumda da 8 Noyabr zəfərinə, Prezident İlham Əliyevin və onun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin bu müharibədə göstərdiyi qəhrəmanlıqlara diqqət çəkdik. Çıxış və müsahibələrimizdə vurğuladıq ki, 8 Noyabr Zəfəri xalqımızın tarixi qəhrəmanlıq ənənəsinin davamıdır və bu qələbə bütün anti-Azərbaycan qüvvələrinə verilən tarixi mesaj, tarixi cavabdır.

-Son vaxtlar sizin keçirdiyiniz çoxsaylı tədbirlərdə də Zəfərimizin milli ruhun dirçəlməsindəki əvəzsiz rolu vurğulanır, gənclərin onlara bəslənən etibarı, inamı doğrultmalarının qüruru yaşanılır. Bütün bunlar sıralarınızın genişlənməsinə necə təsir göstərir?

-Təbii ki, bütün bunlar Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sıralarının genişlənməsinə də öz müsbət təsirini göstərir. Belə ki, təxminən son bir ildə üç mindən çox Vətən müahribəsi iştirakçısı Təşkilatımızın sıralarına qatılıb ki, bu da bizi sevindirir.

Bildiyiniz kimi, 44 günlük Vətən müharibəsində qələbənin əldə edilməsində gənclərimizin ortaya qoyduğu şücaət, milli vətənpərvərlik ruhu həlledici rol oynadı. Bu həqiqət Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin də çıxışlarında öz əksini tapıb. Cənab Prezident müsahibə və çıxışlarında dəfələrlə qeyd edib ki, qələbə Azərbaycan gəncliyinin gücü, qətiyyəti, vətənpərvərliyi, mili-mənəvi dəyərlərə bağlılığı sayəsində qazanılıb. Bu, Azərbaycan gəncliyinə, onun qəhrəmanlığına, vətən qarşısındakı xidmətlərinə verilən ən ali qiymətdir.

-Veteran adı şərəfli olmaqla, həm də böyük məsuliyyətdir. Gələcək fəaliyyətinizin konturlarını bu reallıq çərçivəsində necə cızardınız?

-Veteranlıq xüsusi və şərəfli status olmaqla yanaşı, həm də məsuliyyətdir. Odur ki, bu məsuliyyəti hər kəsin, hər bir veteranın dərk etməsi, bu məsuliyyətdən irəli gələn məsələlərə xüsusi həssaslıqla yanaşması vacibdir.

Veteranlar cəmiyyətimiz və gənclərimiz üçün örnəkdir. Bu baxımdan onların atdığı hər bir addım, işlətdikləri hər bir ifadə diqqət mərkəzində olur. Gənclər, yeniyetmələr veteranlara baxaraq onların davranışlarını özlərinə nümunə götürürür. Bunun üçün veteranların bu məsuliyyəti dərk etməsi, hər zaman hər bir situasiyada örnək şəxslər kimi davranması vacibdir.

Biz veteranlarla görüşlərimizdə tez-tez bu həqiqəti yada salır, onları bundan sonra da nümunəvi davranışlar sərgiləməyə çağırırıq.

Təəssüflər olsun ki, nadir hallarda da olsa, veteranlar arasında hansısa məsələ ilə bağlı aqressiv davranış sərgiləyənlər olur. Onlar öz arzu və istəklərini qeyri-hüquqi müstəvidə gerçəkləşdirməyə çalışırlar. Halbuki, Azərbaycan hüquqi dövlətdir və burada hər bir məsələ ancaq və ancaq hüquqn müstəvisində həll edilə bilər. Buna görə də hər hansı problemlə üzləşən veteranlarımızla müvafiq dövlət qurumları arasında əlaqə yaratmağa çalışır, hər bir narazılığın hüquqi müstəvidə həllinə cəhd edirik. Bu, bizim Təşkilatımızın gündəlik fəaliyyətinin bir hissəsidir. Veteranlara xidmət bizim borcumuzdur və biz hər zaman bu borca sadiqlik sərgiləməliyik. Çünki sabahkı gənclərin vəətnpərvərlik tərbiyəsinə təsir göstərən əsas amillərdən biri də bizim veteranlara münasibətimiz, onlara göstərdiyimiz qayğı və həssaslıqdır. Bu münasibət hər bir yeniyetmə, hər bir gəncə mesajdır. Onlar şahid olduqları münasibət sayəsində anlayırlar ki, vətənə xidmət müqəddəsdir və vətən qarşısında xidməti olan insana hər kəsin sonsuza qədər ehtiram göstərməsi vacibdir. 

Bu gün dövlətimiz şəhid ailələrinə, müharibə əlillərinə, veteranlara yüksək diqqət və qayğı göstərir. Həm Prezident İlham Əliyev, həm də Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva bu istiqamətdə mühüm dövlət layihələri, geniş proqramlar həyata keçirir. Biz bir Təşkilat olaraq həm də dövlətimizin şəhid ailələri, veteranlarla bağlı həyata keçirdiyi bu nəcib dövlət proqramları haqqında cəmiyyəti məlumatlandırır, hansısa təsadüf nəticəsində bu proqramlardan yararlana bilməyən veteranlarımızın bundan faydalanmasını köməklik göstəririk.

-Cəlil müəllim, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı ilə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri arasında əməkdaşlıq hansı səviyyədədir?

-Bizim Azərbaycan Silahlı Qüvvələri, ayrı-ayrı qoşun növləti ilə geniş əməkdaşlığımız mövcuddur. Keçirdiyimiz əksər tədbirlərdə həm Müdafiə Nazirliyinin, həm də Dövlət Sərhəd Xidməti və DİN-nin Daxili Qoşunlarının zabit və kurstantları iştirak edir. Biz onlarla birlikdə gənclərlə görüşlər keçirir, qəhrəmanlarımızın tanıdılması, hərb tariximizin daha dolğun öyrənilməsi istiqamətində birgə fəaliyyət ortaya qoyuruq.

Hərbi hissələrdə görüş və tədbirlərin keçirilməsi, veteranların hərbi hissələrdəki şəxsi heyət qarşısındakı çıxışlarının təmin edilməsi, hərb tariximizlə bağlı əlamətdar günlərdə Təşkilatımızda birgə tədbirlərin keçirilməsi və s. də bizim Azərbaycan Silahlı Qüvvələri ilə birgə fəaliyyətimizin əsas istiqamətlərindən biridir.

İnanıram ki, yaxın gələcəkdə Təşkilatımızla Silahlı Qüvvələrimiz arasındakı əlaqələr daha da genişlənəcək, bu əməkdaşlıq daha çox gəncin hərbi-vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsinə töhfə verəcək.

Seymur ƏLİYEV

2025-06-10 11:54:47
15 baxış

Digər xəbərlər

Azərbaycan Respublikasının I Vitse-prezidenti, ölkənin Birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun, Azərbaycan Mədəniyyəti Fondunun Prezidenti, İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevaya

Hamısını oxu
Şəhid Ənvər Əliyevin xatirəsinə həsr edilən beynəlxalq şahmat turniri keçirilib

Veteran.gov.az xəbər verir ki, Bakı Şəhər Gənclər və İdman Baş İdarəsi, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayon Gənclər və İdman İdarəsi və “İdea” Şahmat Klubunun birgə təşkilatçılığı ilə Vətən Müharibəsi şəhidi leytenant Ənvər Əliyevin xatirəsinə həsr edilmiş onlayn beynəlxalq şahmat  turniri keçirilib.           Turnirin açılış mərasimində şəhidin atası Nizami Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Gənclər və İdman Nazirinin müşaviri İsrafil Cəfərov, Bakı şəhər Gənclər və İdman Baş İdarəsinin rəisi Raqif Abbasov, Şərur rayon Gənclər və İdman İdarəsinin rəisi Sahil Hüseynov, Qadınlardan ibarət şahmat üzrə yığma komandanın baş məşqçisi Fikrət Sideyifzadə, Naxçıvan Şahmat Federasiyasının müəllimi Hüseyn Əliyev, Şərur rayon Uşaq Gənclər Şahmat Məktəbinin direktor müavini Rafiq Bayramov,  turnirin baş hakimi Fidan Talıbova iştirak ediblər.   Baş İdarənin rəisi Raqif Abbasov Vətən uğrunda canlarını fəda edən bütün şəhidlərimizin, o cümlədən Ənvər Əliyevin xatirəsinin xalqımızın qəlbində yaşayacağını bildirərək, belə igid oğul böyütdükləri üçün şəhidin atasına minnətdarlıq edib. O, şəhid ailələrinə və qazilərə göstərilən diqqət və qayğının bundan sonra da davam etdiriləcəyini, Baş İdarə tərəfindən şəhidlərimizin əziz xatirəsinə həsr edilmiş silsilə tədbirlərin və müxtəlif turnirlərin keçiriləcəyini bildirib.   Digər çıxışlarda da Vətəninə və xalqına sədaqətini layiqincə sübut edən qəhrəman şəhidlərin xatirəsinin xalqımız tərəfindən daim uca tutulacağı bildirilib.   Şəhid Ənvər Əliyevin atası Nizami Əliyev turnirdə iştirak edən bütün idmançılara uğurlar arzulayıb, övladlnın xatirəsinin əziz tutulmasına görə təşkilatçılara minnətdarlığını bildirib.   İsveçrə sistemi üzrə keçirilən onlayn yarışda  Azərbaycan,  Türkiyə  Gürcüstan və Amerikadan (1 nəfər) ümumilikdə 157 nəfər şahmatçı iştirak etmişdir. Şahmat turnirinin nəticəsinə əsasən, ümumi hesabda Rəvan  Uğuzov, qızlar arasında isə Xanım  İsmayılova  birinci yeri tutublar. Müxtəlif yaş  kateqoriyalarında Əsnad Baxışzadə (U-8), Məmməd Məmmədzadə  (U-10), Yusif  Mustafazadə (U-12) ilk pillələrdə qərarlaşıblar.   Qeyd edək ki, Şərur rayonun Axaməd kənd sakini olan Ənvər Əliyev müharibənin ilk günlərindən döyüşlərdə iştirak edərək, qəhrəmancasına vuruşub, şəhidlik zirvəsinə ucalıb. O, ölümündən sonra “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif edilib.

Hamısını oxu
“Xalqımızın İkinci Dünya müharibəsindəki qəhrəmanlığı şanlı tariximizin parlaq səhifələridir”

Cəlil Xəlilov: “Dünya faşizm üzərindəki qələbəyə görə Bakı neftinə borcludur”  “Soydaşlarımız post-sovet məkanı ilə yanaşı, bütün Avropanın faşizmdən azad edilməsinə böyük töhfələr verib” Mayın 9-u İkinci Dünya müharibəsinin başa çatmasının 79-cu ildönümüdür. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilovla söhbətimizdə bu tarixi qələbədən, onun əldə edilməsində Azərbaycan xalqının rolundan danışdıq: -Cəlil müəllim, qarşıdan 9 may – böyük qələbənin 79-cu ildönümü gəlir. Öncə bu qələbədə Azərbaycan xalqının rolu ilə bağlı fikirlərinizi bilmək istərdik. -İkinci Dünya müharibəsi bəşər tarixinin ən böyük və ən dağıdıcı müharibəsidir. Bu müharibə bir neçə qitə və onlarla ölkəni əhatə etmiş, milyonlarla insanın həyatına son qoymuşdur. Faşizmə qarşı mübarizə və bu mübarizənin mümkün nəticələri bütün bəşəriyyətin gələcəyi baxımından həlledici amil sayılırdı. Dünya ya faşizmə qalib gələrək özünü xilas edəcək, ya da faşizmin əsarəti altında məhv olacaqdı. Məhz belə bir zamanda Azərbaycan xalqı faşizmə qarşı mübarizədə böyük qəhrəmanlıqlar və fədakarlıqar sərgilədi, bu mübarizənin taleyinə həlledici təsir göstərdi. Xatırladım ki, Azərbaycan xalqının 700 mindən çox oğul və qızı  İkinci Dünya müharibəsində faşizmə qarşı hərbi əməliyyatlarda iştirak etmiş, onların 300 min nəfər bu mübarizədə qəhrəmancasına həlak olmuşdur. Müharibədə Azərbaycanın milli diviziyaları öz qəhrəmanlığı ilə böyük şöhrət qazanmış, faşist işğalındakı onlarla şəhərin, yüzlərlə yaşayış məntəqəsinin azad edilməsini təmin etmişdir. Azərbaycanlı çağırışçı və könüllülərdən formalaşdırılan 77-ci, 223-cü, 336-cı, 402-ci və 416-cı milli atıcı diviziyaları Qafqazdan Berlinədək şanlı döyüş yolu keçmiş, xalqımızın əsl qəhrəmanlıq nümunələrini dünyaya nümayiş etdirmişdilər. 170 mindən çox azərbaycanlının orden və medallarla təltif edilməsi, 123 nəfərin Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına, 30 nəfərin isə “Şöhrət” ordeninin hər üç dərəcəsinə layiq görülməsi bunun sübutudur. -Azərbaycanlı döyüşçülərin keçmiş SSRİ ilə yanaşı, Qərbi və Şərqi Avropa ölkələrinin faşizmdən müdafiəsində də iştirak etdiyi məlumdur. Sizcə bu tarixi fakt dünyada yetərincə təbliğ olunurmu? -Azərbaycanlı döyüşçülərin keçmiş SSRİ ilə yanaşı, bir sıra ölkələrin - Polşa, Çexoslovakiya, Yuqoslaviya, İtaliya, Fransa və digər ölkələrin faşizmdən müdafiəsində iştirak etdiyi, bu mübarizədə göstərdikləri qəhrəmanlıqlara görə çoxsaylı təltif və mükafata layiq görüldüyü tarixi həqiqətdir. Nümunə üçün qeyd edim ki, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadə Yuqoslaviya və İtaliyanın faşizmdən müdafiəsində iştirak etmişdir. Fransa Müqavimət Hərəkatının görkəmli nümayəndələrindən biri olan Əhmədiyyə Cəbrayılov Fransanın faşizm əsarətindən xilas olunmasında yaxından iştirak etmiş, Paris azad edildikdən sonra burada general Şarl de Qolla görüşmüşdür. Əhmədiyyə Cəbrayılovun qəhrəmanlığı ilə bağlı sadəcə bir fakta diqqət çəkim ki, azərbaycanlı döyüşçü tək bir əməliyyat zamanı 500 nəfər fransız uşağın alman həbs düşərgəsinə aparılmasının qarşısını almış, onları azad etmişdir. Azərbaycanlı döyüşçülərlə bağlı yüzlərlə, minlərlə bu cür faktlar mövcuddur.  Əslində Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı olaraq bizim əsas məqsəd və fəaliyyət istqiamətlərindən birini də məhz həmin azərbaycanlıların xatirəsinin bu ölkələrdə əbədiləşdirilməsidir. Biz çalışırıq ki, yalnız post-sovet məkanında deyil, Avropanın müxtəlif şəhər və qəsəbələrində, harada ki, azərbaycanlılar döyüşüb, məhz həmin yaşayış məntəqələrində onların adı əbədiləşdirilsin. Bu, həm tarixin unudulmaması, yaşadılması, həm də qəhrəmanlarımızın Avropa ictimaiyyətinə tanıdılması, onların təbliği baxımından vacibdir.  Dünya ictimaiyyətinin bununla bağlı daha dolğun məlumatlandırılması üçün sənədli filmlərin çəkilməsinə, kitabların yazılmasına, ciddi tədqiqat işlərinin ortaya qoyulmasına ehtiyac var. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Təşkilatı olaraq bu istiqamətdə səylərimizi davam etdiririk və təbii ki, bu yöndə atılması gərəkən hələ çox addım var. -Cəlil müəllim, müharibədə Azərbaycan həm də öz nefti və digər iqtisadi resursları ilə də iştirak etdi. Sizcə ölkəmizin cəbhə üçün ortaya qoyduğu iqtisadi resurslar, xüsusilə də Bakı nefti müharibənin gedişatına və taleyinə hansı miqyasda təsir göstərdi? - İkinci Dünya müharibəsində qələbənin əldə olunmasında Bakı neftinin böyük rolu olduğu birmənalıdır. Müharibədə cəbhənin yanacağa olan əsas ehtiyacını məhz Bakı neftçiləri qarşılayıb. 1941-1945-ci illərdə ölkəmizdə 63 yeni kimya və neft-kimya sənayesi müəssisəsi istifadəyə verildi. 300-dən artıq mühüm ixtira işləndi və istehsalata tətbiq olundu. Nəticədə 100 növ kimya məhsulları, o cümlədən 36 növ yağ, 26 növ yandırıcı və partlayıcı vasitə, 9 adda aviasiya benzini, 8 adda dizel yanacağının kütləvi istehsalına başlandı. 1941-ci ildə neftçilərimizin fədakar əməyi nəticəsində Azərbaycanın tarixində ən çox, 23,5 milyon ton neft istehsal olunub ki, bu da SSRİ-də istehsal olunan neftin 71,4%-ni təşkil edirdi. Azərbaycan müharibə illərində 75 milyon ton neft, 22 milyon ton benzin və başqa neft məhsulları veriblər. Hər beş təyyarənin, hər beş tankın, hər beş avtomobilin dördü Bakı benzini ilə işləyirdi. 1941-1945-ci illər müharibəsi zamanı Sovet İttifaqının sərf etdiyi neftin 70 faizindən çoxu, benzinin 80 faizi, motor yağlarının isə 90 faizi Azərbaycanın payına düşüb. Bu gün bir daha bütün fakt və rəqəmləri təhlil edərək əminliklə deyə bilərik ki, müharibənin taleyini məhz Bakı nefti həll edib. Hansı ki, dünyanın bir çox hərbi-siyasi liderləri də Bakı neftinin həyati əhəmiyyəti etiraf edib, qələbəyə görə daha çox Bakı neftinə minnətdar olduqlarını bildiriblər. Nümunə üçün qeyd edim ki, Sovet İttifaqı Marşalı F.İ.Tolbuxin bu gerçəkliklə bağlı demişdir: “Qızıl Ordu qazandığı çoxlu qələbələrinə, hücum edən hissələrə vaxtlı-vaxtında keyfiyyətli yanacaq göndərdiyinə görə Azərbaycan xalqı və cəsur Bakı neftçiləri qarşısında borcludur. Stalinqrad ətrafında, Donda, Donbasda, Dneprin, Dnestrin sahillərində, Belqradda, Budapeştdə, Vyanada Azərbaycan neftçilərini minnətdarlıqla xatırlayan bizim cəbhənin döyüşçüləri neft Bakısının cəsur zəhmətkeşlərini salamlayırlar”. -Müharibə dönəmində Azərbaycanda silah-sursat və hərbi texnika istehsalı baxımından vəziyyət necə idi? -Müharibə zamanı Azərbaycan cəbhəyə həm də yüksək keyfiyyətli silah-sursat göndərir, bir sıra hərbi texnikalar üçün çoxsaylı hissələr istehsal edirdi. 1941-1945-ci illərdə İkinci Dünya müharibənin ilk günlərindən Bakının bütün müəssisələri 12 saatlıq iş gününə keçdi. Respublikanın maşınqayırma müəssisələrinin gücünün 95 faizi hərbi texnika, silah-sursat istehsalına yönəldi. 1941-ci ilin sonunda Azərbaycanda 130 adda silah, sursat, hərbi mərmi və əşya istehsal olunurdu. 1941-ci il noyabrın 8-nə kimi 35 min qutu yandırıcı butulka, 14 min patron ehtiyatı hazırlandı, istehsal gücü sutkada 10 min butulkaya çatdırıldı. 1942-1944-cü illərdə cəbhəyə 11 milyon vahid döyüş sursatı göndərildi. 1942-ci ilin iyulunda Bakıda rekord müddətdə xalq arasında “Katyuşa” kimi məşhur olan qvardiya minomyotu istehsal edən zavod yaradıldı. Bakıda qısa müddətdə “UTİ-4” B təyyarəsi bazasında 15 B döyüş variantı “UTİ-4” tipində yığıldı. 1942-ci ilin yanvarında Bakı zavodu 20 “UTİ-4” maşını buraxdı, fevralda buraxılış 2 dəfə artdı. Bir müddət sonra Bakıda “YAK” qırıcıları yığılmağa başladı. Müxtəlif tipli 782 təyyarə təmir olunaraq cəbhəyə göndərildi. 1941-1945-ci illərdə İkinci Dünya müharibəsində Zaqafqaziya dəmir yolunun Bakı şöbəsi dəmiryolçuların şücaəti nəticəsində cəbhəyə və xalq təsərrüfatının ehtiyacları üçün 1 milyon 600 min vaqon, həmçinin 480 min vaqona qədər quru yük və 500 min sistern neft məhsulları göndərmişdi. Stalinqrad uğrunda amansız döyüşlərin getdiyi bir vaxtda Xəzərin kommunikasiya xətləri ilə 434 min 472 nəfər hərbi və mülki şəxs, 96 təyyarə, 791 tank, 346 zirehli maşın, 222 traktor, 173 min 730 baş at, 213 min 257 ton döyüş sursatı və müxtəlif yüklər daşındı. Müharibə dönəmində respublikamızdakı müəssisələr 1419 min ədəd şinel, 4227 min dəst yay geyimi, 3097 min alt paltarı, 1977 min cüt çəkmə, 1417 min patron çantası, 1468 min dəst trikotaj istehsal etmişdi. 1941-1945-ci illərdə Azərbaycan xalq təsərrüfatından orduya 5457 yük, 371 minik maşını və 301 digər avtomobil səfərbər edilmişdi. Azərbaycanın kənd əməkçiləri ölkəyə 500 min ton pambıq və digər strateji xammal məhsulları vermişdilər. 1941-ci ildə respublikada 66 hərbi hospital yaradıldı. Müharibə illərində respublikada donor hərəkatı genişləndi. 1941-1945-ci illər ərzində yaralı döyüşçülər üçün cəbhəyə 41.609 litr qan göndərildi, 7.229 litr qanı əvəz edən preparatlar hazırlandı. Müharibə dövründə respublikanın 149.170 vətəndaşı donorçu oldu.  -Cəlil müəllim, Azərbaycan müstəqillik əldə edəndən sonra İkinci Dünya müharibəsi və Azərbaycanın bu müharibədə iştirakına fərqli münasibət bəsləyənlər də oldu. Bu barədə nə deyə bilərsiniz? -Qeyd etdiyiniz kimi, 1991-ci ildə ölkəmiz ikinci dəfə öz müstəqilliyinə nail olduqdan sonra bəzi şəxslər gülünc və əsassız iddialarla çıxış etməyə başladılar. Onlar İkinci Dünya müharibəsinin mahiyyətini təhrif edərək bildirirdilər ki, guya Azərbaycanın bu müharibədə iştirakına heç bir lüzum olmayıb. Guya bu, Almaniya ilə Rusiya arasında gerçəkləşən bir müharibə idi və hansı tərəfin qalib gəlməsindən asılı olmayaraq, bunun Azərbaycan üçün heç bir mənfi nəticəsi olmayacaqdı. Bu, təbii ki, absurd bir iddiadır. Çünki faşizm yalnız post-sovet məkanının deyil, bütün dünyanı əsarət altına almağı qarşısına məqsəd qoymuşdu. 1993-cü ildə Heydər Əliyevin Azərbaycanda hakimiyyətə gəlişi ilə bu iddialara da son qoyuldu. Heydər Əliyev haqlı olaraq bəyan etdi ki, İkinci Dünya müharibəsi və Azərbaycan xalqının bu müharibədə iştirakı tariximizin ayrılmaz və şərəfli bir parçasıdır. Azərbaycan heç vaxt öz tarixindən imtina etməyəcək. Beləliklə də, Heydər Əliyevin sayəsində ölkəmizdə 9 may Qələbə Günü yenə də qeyd edilməyə başladı, İkinci Dünya müharibəsi veteranlarına dövlət qayğısı ildən-ilə artdı. Bu gün bütün veteranlarımız kimi İkinci Dünya müharibəsi veteranları, onların ailə üzvləri dövlətimizin diqqət və qayğısını mütəmadi şəkildə öz üzərlərində hiss edirlər. Bu baxımdan Prezident İlham Əliyevin 2 may 2024-cü il tarixli Sərəncamı buna nümunədir. Müzəffər Ali Baş Komandan həmin Sərəncamla İkinci Dünya müharibəsi veteranlarına, onların ailə üzvlərinə, eləcə də arxa cəbhədəki fədakar əməyi ilə seçilən şəxslərə birdəfəlik madi yardımın göstərilməsinə qərar verdi. Bu fakt bir daha döv lətimizin hər bir veteranına sahib çıxdığını, onlara qayğı ilə yanaşdığını sübut edir. -Ölkəmizdə İkinci Dünya müharibəsində iştirak edən və bu gün də həyatda olan neçə veteran var? -Hazırda 30 belə veteranımız var ki, onların hər biri Təşkilatımızın diqqət mərkəzindədir. Biz tez-tez onlarla əlaqə saxlayır, onları ziyarət edir, qayğı və istəkləri ilə maraqlanırıq. Onların müalicəsi, sosial durumu bizim diqqət mərkəzimizdədir. Bu il fevralın 29-da Bakı Sağlamlıq Mərkəzində müalicə alan İkinci Dünya müharibəsi veteranı Anna Xarkovskayanı ziyarət etmiş, onun müalicəsini diqqət mərkəzində saxlamışıq. 2024-cü il martın 7-də Anan Xarkovskayanı evində də ziyarət etdik, qayğıları ilə maraqlandıq. Digər veteranlarımız da tərəfimizdən diqqət mərkəzində saxlanılır, onların üzləşdiyi problemlər əlaqədar qurumların diqqətiə çatdırlır. Bizim üçün qürurvericidir ki, bu işdə rayonlardakı təşkilatlarımız da aktiv fəaliyyət göstərir. Məsələn, bugünlərdə Cəlilabad Rayon Veteranlar Təşkilatının nümayəndələri bir sıra dövlət qurumlarının yetkililəri ilə birlikdə rayonun Abdullu kəndində  yaşayan İkinci Dünya müharibəsi veteranı Zamanov Əbiş İbiş oğlunu ziyarət edib, onun arzu və istəkləri ilə maraqlanıblar.   Əminliklə bildirirəm ki, bundan sonra da bütün kateqoriyadan olan veteranlarımız kimi İkinci Dünya müharibəsi veteranları da Təşkilatımız tərəfindən diqqətdə saxlanılacaq, onların düşündürən məsəllərin həlli üçün tərəfimizdən imkan və səlahiyyətlərimiz daxilində bütün gərəkli addımlar atılacaq. Mən veteranlara göstərdiyi diqqət və qayğıya görə Təşkilatımız adından Prezident İlham Əliyevə təşəkkür edir, bütün veteranlar adından ona öz minnətdarlığımı bildirirəm. Xatırladıram ki, veteranlarımız hər zaman olduğu kimi bundan sonra da Prezidentin hər bir çağırışını dəstəkləməyə, dövlətimizin rifahı, təhlükəsizliyi və tərəqqisi üçün istənilən fədakarlığa hazırdılar.  Seymur ƏLİYEV  

Hamısını oxu
Azərbaycan Prezidentinin Cocuq Mərcanlının bərpası ilə bağlı Sərəncamı aprel döyüşlərində qazandığımız zəfərin nəticəsidir

Bakı, 27 yanvar, AZƏRTAC Prezident İlham Əliyevin Cəbrayıl rayonunun Cocuq Mərcanlı kəndinin bərpa olunması ilə bağlı tədbirlər haqqında Sərəncamı ilə məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına qayıtmalarına əsaslı zəmin yaranıb, məskunlaşma prosesinin reallaşdırılmasına başlanılıb. Bu Sərəncam nəinki hazırda bərpasına başlanılan Cocuq Mərcanlı kəndinin sakinlərində, hər bir azərbaycanlıda böyük ruh yüksəkliyi yaradıb. Həmçinin Azərbaycan xalqının işğal altındakı torpaqlarımızın tezliklə azad ediləcəyinə, bütün məcburi köçkünlərimizin öz dədə-baba yurdlarına qayıdacaqlarına olan əminliyini artırıb. Bu Sərəncam, həmçinin ermənilərə siyasi mesajdır: Azərbaycan Respublikası işğal altında olan torpaqlarını heç zaman güzəştə getməyəcək. Bu fikirləri AZƏRTAC-a müsahibəsində Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, ehtiyatda olan polkovnik Cəlil Xəlilov deyib. Cəlil Xəlilov bildirib ki, məcburi köçkünlərin öz yurd-yuvalarına qayıtmaları sevindirici və qürurverici hadisədir. Prezident İlham Əliyev qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial-maddi durumunun yaxşılaşdırılması ilə bağlı çoxlu sərəncamlar verib, onların problemlərini daim diqqət mərkəzində saxlayır. Sonuncu Sərəncam bütün Azərbaycan xalqını, eləcə də biz veteranları sevindirdi. Bu, tarixi torpaqlarımıza qayıdacağımız günün uzaqda olmadığını bir daha göstərdi. Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini qeyd edib ki, Azərbaycan Prezidentinin Cocuq Mərcanlının bərpası ilə bağlı Sərəncamı aprel döyüşlərində qazandığımız zəfərin nəticəsidir. Aprel döyüşlərində qəhrəman Azərbaycan əsgərinin işğaldan azad etdiyi strateji yüksəkliklər cəbhə xəttində ordumuza üstünlük qazandırmaqla yanaşı, bir neçə istiqamətdə yaşayış məntəqələrimizi düşmənin aramsız atəş zərbələrindən qurtardı. Hazırda bu strateji yüksəkliklərin ordumuzun nəzarətində olması həmin ərazilərdəki yaşayış məntəqələrinin yenidən bərpasına, məcburi köçkün həyatı yaşayan insanlarımızın öz doğma torpağına qayıdaraq məskunlaşmasına imkan verib. Cəbrayıl rayonunun Cocuq Mərcanlı kəndi belə yaşayış məntəqələrdəndir. Qarabağ müharibəsində və ondan sonrakı dövrlərdə ermənilər tərəfindən dağıdılmış kəndin sakinləri buranı tərk etmək məcburiyyətində qalmışdı. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri aprel döyüşləri zamanı əldə etdikləri qələbədən sonra tarixən kənddə məskunlaşmış dinc əhalinin öz doğma kəndlərinə qayıtmaları üçün lazımi şərait yarandı. Azərbaycanın tam nəzarətinə keçmiş həmin ərazilərdə təhlükəsizliyin təmin olunması əsaslı yenidənqurma işlərinin başlanmasına imkan yaratdı. C.Xəlilov bildirib ki, Azərbaycan Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə sürətlə inkişaf edir. Qarşıya qoyulan strateji hədəflərə çatmaq üçün ölkə həyatının bütün sahələrində ardıcıl və məqsədyönlü iş aparılır, islahatlar həyata keçirilir. İnamla davam etdirilən inkişaf və tərəqqi siyasətinin nəticələri göz qabağındadır. Qarşıda duran əsas məsələ, ölkənin başlıca prioriteti məhz Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinə nail olunmasıdır. Bu istiqamətdə müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində aparılan danışıqlar sülhün əldə olunması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi ilə nəticələnməyəcəyi təqdirdə Azərbaycan Respublikası BMT Nizamnaməsinin müvafiq maddələrinə uyğun olaraq öz suveren hüquqlarından istifadə edə bilər. Təəssüf ki, işğalçı Ermənistanın rəhbərliyi və havadarları bunu başa düşmək, qeyri-konstruktiv mövqelərinə son qoymaq istəmədiyindən münaqişənin həllində hələ də ciddi irəliləyiş əldə edilməyib. Bu yaxınlarda dövlətimizin başçısının bəzi dairələrə münaqişənin həlli ilə bağlı BMT-nin müvafiq qətnamələrini xatırlatması da bununla bağlı idi.

Hamısını oxu