Xəbər verdiyimiz kimi, Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Qarabağla bağlı maraqlı açıqlama ilə çıxış edib. Problemin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinin vacib olduğunu bildirən Rusiyanın xarici işlər naziri, öncə Qarabağ ətrafındakı rayonların azad edilməsi gərəkdiyini vurğulayıb. Lavrovun sözlərinə görə, yalnız ətraf rayonlar azad ediləndən, nəqliyyat, iqtisadiyyat və digər kommunikasiyaların blokadadan çıxarılandan sonra problemin həllinin ikinci mərhələsinə start vermək olar.   Moderator.az-a açıqlamasında Lavrovun məlum bəyanatına münasibət bildirən Respublkia Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilov Qarabağ probleminin mərhələli şəkildə, ərazi bütövlüyümüz çərçivəsində həlli planının Azərbaycanın da maraqlaırna cavab verdiyini söylədi:   “Rusiyanın xarici işlər nazirinin Qarabağ probleminin mərhələli şəkildə, BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinə əsasən həlli ilə bağlı verdiyi açıqlama ölkəmizin maraqlarına cavab verir və bizim üçün məqbuldur. Lavrov çıxışında problemin həllinin birinci mərhələsi kimi Qarabağ ətrafındakı rayonların qaytarılması məsələsini ortaya qoyur ki, bu özü də problemin həlli istiqamətində atılan önəmli bir addımdır. İkinci mərhələdə isə Qarabağın özünün işğaldan azad edilməsi, Azərbyacanın nəzarətinə qaytarılması təmin olunur ki, bu da BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələrində öz əksini tapıb. Əslində Lavrovun bu açıqlaması çoxdan qəbul edilsə də, bu günə qədər də icra edilməyən BMT-nin məlum qətnamələrinə diqqətin yönəldilməsi, problemin məhz bu qətnamələrin tələbləri çərçivəsində həlli məsələsinin gündəmə gətirilməsi baxımından olduqca əhəmiyyətlidir.   Qeyd edək ki, Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov da Azərbaycan ictimaiyyətinin Qarabağ problemini məhz bu şəkildə - BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri əsasında həlli ilə bağlı ciddi gözləntilərə malik olduğunu bildirib. Yəni həm Lavrov, həm də cənab Məmmədyarov Qarabağ probleminin BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri əsasında icrasını zəruri hesab edib, bu məsələdə eyni mövqe sərgiləyiblər. Rusiyanın Qarabağ probleminin həllində böyük imkanlara malik olduğunu nəzərə alsaq, Moskva ilə Bakının mövqeyinin üst-üstə düşməsi Azərbaycanın diplomatik uğuru kimi dəyərləndirilə bilər. Ümumiyyətlə, rəsmi Bakının apardığı siyasətin nəticəsidir ki, dünyanın bütün nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları, iri dövlətləri Qarabağ probleminin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həlli zərurətini qəbul edir, ölkəmizin haqlı mövqeyini dəstəkləyir. Prezident İlham Əliyevin iştirak etdiyi Münhen debatı da ölkəmizin diplomatik müstəvidə Ermənistan üzərində böyük uğurlar əldə etdiyini bir kəs daha nümayiş etdirdi.   Bu gün koronavirusa qarşı öz imkanları hesabına mübarizə apara bilməyən, bu məsələdə digər dövlətlərin köməyinə ümid bəsləyən, iqtsiadi-sosial böhrandan əziyyət çəkən, regional layihələrdən kənarda qalan, dövlət kimi məhvə məhkum olan Ermənistan anlamalıdır ki, onun yeganə xilas yolu işğal etdiyi torpaqları azad etmək, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmət etməkdir. Rəsmi İrəvan bunu da anlamalıdır ki, Azərbaycan heç vaxt heç bir şəkildə öz torpaqlarının bir qarışını belə kimsəyə güzəştə getməyəcək, öz tarixi, əzəli torpaqları üzərində faktiki nəzarəti bərpa etmək, ərazi bütövlüyünü təmin etmək üçün atılması gərəkən hər bir addımı atacaqdır.   Hesab edirəm ki, indiki məqamda Qarabağ probleminin Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinə uyğun şəkildə həlli üçün digər böyük dövlətlər, xüsusilə də Minsk qrupunun həmsədri olan ABŞ və Fransa, eləcə də başda BMT olmaqla, digər beynəlxalq təşkilatlar aktivlik sərgiləməli, bu yöndə əməli addımlar atmalıdır. Yalnız belə olarsa, Qarabağ probleminin həlli istiqmaətində uğura nail olmaq olar”.   Seymur ƏLİYEV

Səmyar Abdullayev: “Azərbaycan bu zəfərlə özünü dövlət və xalq olaraq bir daha isbatlamış oldu”   Bu gün 8 noyabr – Zəfər Gününün birinci ildönümüdür.   Azərbaycan Gözdən Əlillər Cəmiyyətinin sədri Səmyar Abdullayevlə söhbətimizdə bu tarixi günlə bağlı bəzi məqamları şərh etməyə çalışdıq:   -Səmyar bəy, bu gün 8 Noyabr – Zəfər Gününün birinci ildönümüdür. Öncə bu tarixi günlə bağlı fikirlərinizi bilmək istərdik.   -8 noyabr tarixi Zəfər Günü, Zəfər Bayramıdır. 8 Noyabr zəfəri hər şeydən öncə ordumuzun qüdrətinin, xalqımızın mübarizə əzminin təsdiqi və təntənəsidir. Çünki məhz bu tarixdə ordumuz Azərbaycanın qədim mədəniyyət şəhəri olan, hərbi baxımdan mühüm srateji əhəmiyyətə malik olan Şuşa şəhərini düşməndən azad etdi. Şuşanın erməni işğalından azad edilməsi ordumuzun Vətən müharibəsində əldə etdiyi qələbələrin zirvəsi oldu. Bu uğur Ermənistan ordusunun inamını sarsıtdı, onu sonuncu ümiddən də məhrum etdi. Erməni ordusu Şuşanı itirməklə başa düşdü ki, Azərbaycan ordusunun qarşısını ala, onun uğurlu hücum əməliyyatlarını önləyə bilməyəcək. Elə bu səbəbdən də 8 Noyabr zəfərindən iki gün sonra-10 noyabr tarixində Ermənistan dövləti kapitulyasiya bəyanatını imzalamağa məcbur oldu. Bununla da 44 günlük Vətən müharibəsi Azərbaycan Silahlı Qüvvəlıərinin tam qələbəsi ilə başa çatdı. Ermənistan tərəfi digər yaşayış məntəqələrini döyüşsüz təhvil verməyə hazır olduğunu bəyan etdi. Beləliklə Azərbaycan dövlətinin ərazi bütövlüyü təmin olundu.   -Zəfər Günü Azərbaycan ordusunun gücü ilə yanaşı, daha hansı həqiqətləri ortaya çıxardı?   -Azərbaycan ordusunun qələbəsi sadəcə dövlətimizin hərbi qüdrətini göstərmədi. Bu qələbə həm də Azərbaycanın  iqtisadi qüdrətini ortaya qoydu. Müharibənin gedişatı sübut etdi ki, Azərbaycan nəinki qısamüddətli, həm də  uzunmüddətli müharibə aparmağa qadirdir və bunun üçün bütün gərəkli potensiala sahibdir. Ordumuzun müharibə ərzində texniki təchizatının yüksək səviyyədə təmin edilməsi, istər müharibə dönəmində, istərsə də post-müharibə zamanı yaralı qazilərimizin müalicəsinin effektiv şəkildə təmini, sosial layihələrin heç bir istisna olmadan tam şəkildə həyata keçirilməsi, müharibənin gedişatında işğaldan azad edilən ərazilərin elektrik enerjisi və digər zəruri infrastrukturla təchizatının uğurlu şəkildə gerçəkləşdirilməsi və s. kimi amillər buna nümunədir.   Müharibədən dərhal sonra Qarabağda böyük iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsi, regional miqyaslı proyektlərin gerçəkləşdirilməsi bir daha Azərbaycanın iqtisadi gücünün böyüklüyündən, onun böyük maliyyə vəsaiti tələb edən müharibə və digər böhranlara davamlılığını göstərdi. Bu baxımdan Vətən müharibəsi Azərbaycanın hərbi müstəvidə olduğu kimi, iqtisadi müstəvidə də Ermənistanı müqayisəedilməz dərəcədə üstələdiyini göstərdi.   -Səmyar bəy, Vətən müharibəsi xalq-ordu və xalq-dövlət həmrəyliyi baxımından hansı özəlliklərlə yadda qaldı?   -Vətən müharibəsi ölkə daxilindəki münasibətlər sisteminin nə qədər sağlam və milli maraqlar əsasında formalaşdığını praktiki olaraq sübut etdi. Müharibənin elə ilk saatından ordu və dövlətlə tam həmrəylik sərgiləyən Azərbaycan xalqı, bütün imkanları ilə orduya böyük dəstək verdi ki, bu dəstək düşmən üzərində tarixi qələbəni tezləşdirdi. Müharibənin ilk günlərindən minlərlə vətəndaşımız könüllü şəkildə orduya qatılmaq üçün əlaqədar dövlət qurumlarına müraciətlər ünvanladı. Dövlət qurumları ilə yanaşı, özəl müəssiələr, şirkətlər, iş adamları, hətta adi vətəndaşlar belə cəbhəyə yardımlar göndərir, müxtəlif məsələlərdə öz köməkliklərini təklif edirdilər. Öz pensiyasını, əmək haqqını, sonuncu qəpiyini belə orduya göndərən insnlar oldu ki, bu da Azərbaycan xalqının öz əsgərinə, öz zabitinə, öz ordusuna müansibətini, sevgi və ehtiramını göstərirdi. Bu, həm də onu göstərirdi ki, Azərbaycan xalqı qələbə əldə etmək üçün hər cür fədakarlığa hazırdır.   Azərbaycan xalqı Vətən müharibəsi dönəmində dövlətlə də sıx həmrəylik sərgilədi. Bütün siyasi partiyalar ölkə başçısını dəstəkləyən bəyanatla çıxış etdi. Ali Baş Komandanın hər bir çağırışını qətiyyətlə dəstəkləyən Azərbaycan xalqı göstərdi ki, o öz liderinə, öz sərkərdəsinə inanır və bu mübarizədə ona hər cür dəstək göstərməyə hazırdır. Təsadüfi deyil ki, ölkə başçısı post-müharibə dönəmindəki çıxışlarında dəfələrlə Azərbaycan xalqının ona göstərdiyi etimada toxunmuş, bu etimadı yüksək qiymətləndirərək bildirmişdir ki, məhz xalqın dəstəyi sayəsində Azərbaycan dövləti bu böyük qələbəyə nail ola bildi.   Bir sözlə, Vətən müharibəsi xalq-ordu və xalq-dövlət münasibətlərinin nə qədər sağlam olduğunu, bu münasibətin milli maraqlarımızın qorunması baxımından nə dərəcədə önəmli olduğunu sübut etdi.   -Səmyar bəy, bu tarixi zəfər ərazi bütövlüyümüzü təmin etməklə yanaşı, sizcə daha hansı uğurlara  yolumuzu açmış oldu?   -Təbii ki, 8 Noyabr zəfəri erməni işğalına son qoymaqla yanaşı, ilk növbədə qürurumuzu, özümüzə və gücümüzə olan inamımızı bərpa etdi. Bu qələbə sayəsində cəmiyyətdə milli ruh və mübarizə əzmi daha da yüksəldi.   8 noyabr zəfəri hər şeydən öncə dövlətimizin beynəlxalq aləmdəki nüfuzunu daha da artırdı. Dünya dövlətlərinə məlum oldu ki, Azərbaycan iqtisadi baxımdan olduğu kimi, hərbi baxımdan da regional gücdür və bu güc hər cür təhdid və təcavüzü dəf etməyə qadirdir.   Erməni faşizmi üzərində qələbə ölkəmizin iqtisadi inkişafı üçün də geniş perspektivlər açdı. Təkcə bir faktı qeyd edim ki, Qarabağda kənd təsərrüfatı üçün yararlı olan torpaqların sahəsi min hektarlarla ölçülür ki, bu da kifayət qədər böyük göstəricidir. Artıq işğaldan azad edilən bir sıra rayonlarımızda müxtəlif müəssisələrin əsası qoyulub ki, bu da yaxın illərdə həmin bölgələrin inkişafında müstəsna rol oynayacaq. Qarabağın iqtisadi inkişafı ümumilikdə ölkmizin iqtisadi inkişafına təkan verəcək.   Azərbaycanın Vətən müharibəsindəki qalibiyyəti regionda nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı üçün də əlverişli zəmin formalaşdırıb. Artıq Füzulidə beynəlxalq hava imanı istifadəyə verilib ki, bu da çox böyük iqtisadi əhəmiyyətə malikdir. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə yeni hava limanlarının inşası istiqamətində atılan addılar, habelə Zəngəzur dəhlizinin açılması yönündə gerçkləşdirilən cəhdlər bu sahədə də böyük inkişaf və tərəqqidən xəbər verir.   Əgər Ermənistan gələcəkdə xam xəyallara qapılmazsa, Azərbaycanın sülh səylərini dəstəkləyərsə, o zaman gələcəkdə bu inkişafdan bütün region dövlətləri faydala bilər.   Bir sözlə, 8 Noyabr zəfəri xalqımızın, dövlətimizin həyatında yeni bir səhifə açdı. Hansı ki, bu səhifə əsrlər sonra da tariximizin qızıl səhifəsi kimi qürurla xatırlanacaq və iftixar hissi ilə yad ediləcəkdir.   Seymur ƏLİYEV

В предлагаемом небольшом материале речь пойдет о некоторых малоизвестных эпизодах военного времени биографий двух известных ученых-педагогов, выдающихся специалистов в области истории образования – заведующего общеуниверситетской кафедрой педагогики, действительного члена АПН СССР Алексея Ивановича Пискунова (24.02.1921 – 30.05.2005) и члена-корреспондента АПН СССР Кадрии Улькер Исмаил кызы Салимовой (1924-2012). Кадрия Исмаиловна, как называли Салимову коллеги, на протяжении ряда лет была связана с МПГУ: работала внешним совместителем по кафедре педагогики, выступала оппонентом по диссертациям аспирантов и докторантов МПГУ. Алексей Иванович Пискунов родился в г. Оханск Пермской губернии в семье служащих. Отец в годы первой мировой войны – офицер царской армии, в годы гражданской войны – командир отряда частей особого назначения ВЧК. Педагогическую деятельность А.И. Пискунов начал в 1940 году преподавателем немецкого языка в школе. Окончил факультет иностранных языков Ставропольского педагогического института в 1942 году. Работал учителем и завучем в школе Дагестана, преподавал в Махачкалинском педагогическом институте. Официально, в реальных боевых действиях Алексею Ивановичу принять участие было не суждено, однако, в его биографии есть несколько интересных «белых пятен», связанных с Великой Отечественной войной. Первое из этих «пятен»: Алексей Иванович в начале войны работал учителем немецкого языка Маджалисской школы в Дагестане. Период с декабря 1942 года по конец марта 1943 года в его собственноручно написанной биографии в личном деле, хранящемся в архиве МПГУ, значится как «служба в Советской армии». За эту загадочную кратковременную службу учитель немецкого языка был награжден медалью «За оборону Кавказа». Далее, в годы войны, продолжил работу в этой же школе в должности заведующего учебной частью, а затем преподавателем немецкого языка Дагестанского педагогического института. После окончания войны А.И. Пискунов был награжден медалью «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945».   А.И. Пискунов – завуч Маджалисской школы, ок. 1944 года Второе «белое пятно» в биографии ученого напрямую было связано с первым, но получило свое развитие уже в 1980-е гг. И здесь оказались связанными вместе военные и послевоенные периоды биографии Алексея Ивановича Пискунова и другого крупного педагога-ученого – Кадрии Улькер Исмаил кызы Салимовой – члена-корреспондента АПН РСФСР (жены известного советского философа Э.В. Ильенкова). Оба ученых более 20 лет вместе проработали в институте теории и истории педагогики (общей педагогики) АПН СССР. Личность К.И. Салимовой также по-своему уникальна. Родители Кадрии Исмаиловны — по национальности турки. Отец — один из создателей турецкой коммунистической партии. После прихода к власти в Турции Ататюрка, родители вынуждены были эмигрировать в СССР. Обосновались в Азербайджане, поэтому Кадрия Исмаиловна считает себя азербайджанкой. В ноябре 1941 года, в возрасте 17 лет, добровольно ушла на фронт. Кадрию Исмаиловну, свободно владевшую немецким, турецким языками и «морзянкой», направили служить шифровальщицей в особый отдел 46-й Кавказской армии, а после учреждения контрразведки «СМЕРШ» в 1943 г. была причислена к этой структуре. На Кавказе, напомню, работал и служил на протяжении войны Алексей Иванович Пискунов. Кадрия Исмаиловна в годы войны участвовала в освобождении Болгарии, Румынии, Венгрии, Чехословакии, Польши, Югославии. Победу она встретила в Австрии, под Веной. Военную службу закончила в ноябре 1945 г. капитаном «СМЕРШа». Была награждена 14-ю медалями и орденом Отечественной войны II степени. Лейтенант К.И. Салимова проводит военно-политическую беседу «Германия в тисках между двумя фронтами», 1944 г., город Печь, Венгрия.   Итак, события 1942/1943 гг. в биографии А.И. Пискунова, через сорок лет вновь возникли в неожиданном освещении. В середине 1980-х гг. в институте теории и истории педагогики АПН СССР, где работали оба ученых, кто-то бросил слух, что академик А.И. Пискунов, прекрасно знавший с детских лет немецкий язык, в годы войны работал переводчиком в гестапо. Этот же слух был растиражирован в книге (1989) одного известного «ученого». К.И. Салимову – бывшего офицера контрразведки «СМЕРШ», да еще и служившего на Кавказе, эта информация, понятное дело, особо встревожила. После этого, отношения между учеными сильно охладели, они даже не разговаривали… И профессор К.И. Салимова обращается с официальным запросом в КГБ СССР. Через некоторое время, вероятно, состоялось приглашение на Лубянку. Содержание разговора, естественно, не известно, но после этого Кадрия Исмаиловна до самой смерти академика А.И. Пискунова в 2005 году, испытывала к нему нескрываемое уважение, и ученые поддерживали друг друга в науке, откликаясь на взаимные просьбы. Автору этих строк посчастливилось быть аспирантом и учеником Алексея Ивановича Пискунова, а оппонентом по кандидатской диссертации выступала профессор К.И. Салимова, у которой был дважды в гостях и сохранил о ней самые лучшие воспоминания. Обращаясь к нашим студентам, хотелось бы дать им высокие нравственные ориентиры на примере подвигов героев Великой Отечественной войны – ученых и педагогов, работавших в МПГУ, на которых хотелось бы равняться. А.Н. Рыжов

Veteran.gov.az xəbər verir ki, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının Gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsi və ideoloji hazırlığı  şöbəsinin müdiri ehtiyatda olan polkovnik Adil Haqverdiyev və  baş mütəxəssis Nəbi Hacıyev  11 noyabr  2022 –ci il tarixində   Bakı şəhəri Sabunçu  rayonunda  yerləşən Rixard Zorge adına 90 saylı tam orta məktəbdə tədbirdə iştirak ediblər. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Rixard Zorgenin xatirəsinin bir daha əbədiləşdirilməsi üçün məktəbin foyesində qəhrəmanın baralefinin açılışı olub. Baralefin açılışı ilə əlaqədar keçirilən tədbirdə Sabunçu rayon VT-nın sədri Sabir Allahverdiyev, Dimitriy Kurqanov, Nelli Kurqanova, Qazibəyova Qurbantac, məktəbin direktor əvəzləyicisi Sivetlana Nəbiyeva, müəllimlər və şagirdlər iştirak ediblər. Tədbiri açıq elan edən Svetlana Nəbiyeva qonaqları tədbir iştirakçılarına təqdim etdi. İlk öncə söz polkovnik Adil Haqverdiyevə verilib: “ Azərbaycan çoxmillətli ölkədir. Bü gün xatirəsinin bir daha  əbədiləşdirilməsi üçün toplaşdığımız  tədbirin qəhrəmanı Rixard Zorge alman əsilli olmuşdur. O, 4 oktyabr 1895–ci ildə Bakı şəhəində, Sabunçuda doğulub. Rixard Zorge hələ körpə olarkən onun valideynləri Almanyanın Berlin şəhərinə köçüb. Gələcəkdə dünyanın ən çox araşdırılan kəşfiyyatçısı olan qəhrəman hər zaman Bakıda doğulmasını fəxrlə  söyləyib. O, Sovet İttifaqının kəşfiyyatçısı olaraq Yaponiyada gizli tapşırıqları yerinə yetirib. Almaniyanın Sovet İttifaqına hücumunun vaxtını dəqiqliklə xəbər verib. Lakin alman əsilli olduğuna görə onun verdiyi bu məlumata inamsızlıq göstərilib. Rixard Zorge 7 noyabr  1944-cü ildə  Yaponiyada  edam olunub. Bu cəsur kəşfiyyatçı unudulmuşdur. 1964-cü ildə fransız rejissoru bu  kəşfiyyatçı haqqında film çəkmişdir. Film ekrana çıxdıqdan  sonra onun fəaliyyəti araşdırılmış və ona Sovet İttifaqı qəhrəmanı fəxri adı verilmişdir”. Daha sonra Sabir Allahverdiyev, Dimitriy Kurqanov, Nəbi Hacıyev çıxış edib. Tədbirin sonunda xatirə şəkli çəkilib.