“Prezident İlham Əliyevin 1941–1945-ci illərdə İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş şəxslərə, həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə birdəfəlik maddi yardım verilməsi haqqındakı Sərəncamı böyük tarixi-mənəvi əhəmiyyətə malikdir”. Bunu saytımıza açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Polkovnik qeyd edib ki, İkinci Dünya müharibəsi və bu müharibədə iştirak edən yüz minlərlə soydaşımızın göstərdiyi qəhrəmanlıqlar tariximizin bir hissəsidir və biz bu tarixə daim ehtiram göstərməyə, öz qəhrəmanlarımızın xatirəsini yad etməyə borcluyuq: “İkinci Dünya müharibəsi Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq tarixinin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu müharibədə 700 mindən çox azərbaycanlı iştirak etmiş, 300 mindən çox soydaşımız faşizmə qarşı mübarizədə qəhrəmancasına həlak olmuşdur. Azərbaycanlılardan ibarət 6 diviziya Avropa qitəsinin faşist işğalından azad edilməsində iştirak etmiş, bu müharibədə əsl igidlik və fədakarlıq nümunələri sərgiləmişdir. Yüzlərlə soydaşımızın faşizmə qarşı mübarizədə göstərdiyi qəhrəmanlığa görə Avropa dövlətlərinin ən ali  hərbi medalları ilə təltif edilməsi bu həqiqətin isbatıdır. Azərbaycan İkinci Dünya müharibəsində öz təbii resursları, iqtisadi potensialı ilə də yaxından iştirak etmişdir.  Məhz Bakı nefti faşizm üzərində qələbənin əldə edilməsinə həlledici təsir göstərmiş, bu həqiqət zaman-zaman dünyanın ən görkəmli hərbi-siyasi ldierləri tərəfindən etiraf edilmişdir. Xalqımızın qəhrəman övladları müharibə dönəmində ön xətlə yanaşı, arxa cəbhədə də böyük fədakarlıqlar sərgiləmişdilər. Bu baxımdan cənab Prezidentin İkinci Dünya müharibəsində ön xətlə yanaşı, həm də arxa cəbhədə böyük əmək sərf edən, faşizm üzərində tarixi qələbəyə töhfə verən insanlara maddi yardımın verilməsi ilə bağlı Sərəncamı göstərir ki, dövlət başçısı İkinci Dünya müharibəsində hansı formada iştirak etməsindən asılı olmayaraq, hər kəsin xidmətinə ehtiramla yanaşı, onların sosial rifahını daim diqqət mərkəzində saxlayır. Biz buna görə Prezident İlham Əliyevə təşəkkür edir, minətdarlığımızı bildiririk. Onu da qeyd edim ki, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı olaraq İkinci Dünya müharibəsində böyük qəhrəmanlıqlara imza atan azərbaycanlıların ictimaiyyətə tanıdılması, onların qəhrəmanlığının təbliğ edilməsi, bu müharibədə itkin düşən soydaşlarımızın aqibətinə aydınlıq gətirilməsi və s. istiqamətdə daim ciddi iş aparırıq. Məhz Təşkilatımızın apardığı ardıcıl və koordinasiyalı fəaliyyət nəticvəsində bugünə qədər xeyli sayda itkin soydaşımızla bağl məlumatların aydınlaşdırılmasına, onların xatirəsinin müxtəlif ölkələrdə əbədiləşdirilməsinə nail olmuşuq. İkinci Dünya müharibəsində soydaşlarımızın göstərdiyi qəhrəmanlıqların gənclər, yeniyetmələr arasında təbliği də əsas məqsədlərimizdən biridir. Bizim üçün qürurvericidir ki, İkinci Dünya müharibəsində soydaşlarımızın göstərdiyi qəhrəmanlıqlar onların nəvələri, nəticələri tərəfindən 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsində Qarabağda yenidən təkrarlandı.  Nəticədə, dövlətimizin ərazi bütövlüyü təmin edildi. Bu fakt bir daha göstərir ki, Azərbaycan xalqı hər zaman-tarixin bütün həlledici məqamlarında böyük qəhrəmanlıqlar göstərməyə qadirdir və bundan sonra da öz qəhrəmanlığı ilə bütün dünyanı heyrətləndirməkdə davam edəcək”.  

Azərbaycan Respublikasının prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Heydər  oğlu Əliyev Dünya liderləri arasında yekdilliklə 2020-ci ildə “İLİN ADAMI” seçilmişdir. Azərbaycanda 2006-cı ildən nəşr edilən “Tarixi Şəxsiyyətlər" jurnalı ənənəyə uyğun şəkildə hər il dünya liderləri, həmçinin ictimai-siyasi sferanın görkəmli xadimləri arasından “İlin adamı”nı seçir. “Tarixi  Şəxsiyyətlər“ jurnalının bu il üçün nəzərdə tutulmuş növbəti buraxılışı Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək  və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının  sədri  general - polkovnik   Tofiq Ağahüseynovun  ideya müəllifliyi ilə rəhbərlik etdiyi Təşkilatın, həmçinin  Vətən  Müharibəsi  Əlillərinə Kömək  İctimai Birliyinin  sədri Qurban Məmmədovun maddi və mənəvi  dəstəyi, eləcə də  jurnalın baş redaktoru Xəlil  Qarahmədovun   gərgin əməyi və səyi nəticəsində isiq üzü görüb. İşıq üzü görən “Tarixi şəxsiyyətlər” jurnalının növbəti xüsusi buraxılışı Böyük Zəfərə imza  atan, xalqımızın Milli Qəhrəmanı  Ali Bas Komandan cənab İlham Əliyevə həsr olunub.    Qeyd edək ki, 2017-ci ildə Türkiyə Cümhuriyyətinin prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan redaksiyanın yekdil səsverməsi nəticəsində bu ada layiq görülüb. 2018-ci ildə isə nominasiyanın qəhrəmanı Rusiya Federasiyasının prezidenti Vladimir Putin olub. Azərbaycanla Özbəkistan arasında qardaşlıq əlaqələrinin möhkəmlənməsində göstərdiyi xidmətlərə görə 2019-cu ilin “İlin adamı” olaraq Özbəkistan Respublikasının prezidenti Şafkat Mirziyoyev seçilib.

В предлагаемом небольшом материале речь пойдет о некоторых малоизвестных эпизодах военного времени биографий двух известных ученых-педагогов, выдающихся специалистов в области истории образования – заведующего общеуниверситетской кафедрой педагогики, действительного члена АПН СССР Алексея Ивановича Пискунова (24.02.1921 – 30.05.2005) и члена-корреспондента АПН СССР Кадрии Улькер Исмаил кызы Салимовой (1924-2012). Кадрия Исмаиловна, как называли Салимову коллеги, на протяжении ряда лет была связана с МПГУ: работала внешним совместителем по кафедре педагогики, выступала оппонентом по диссертациям аспирантов и докторантов МПГУ. Алексей Иванович Пискунов родился в г. Оханск Пермской губернии в семье служащих. Отец в годы первой мировой войны – офицер царской армии, в годы гражданской войны – командир отряда частей особого назначения ВЧК. Педагогическую деятельность А.И. Пискунов начал в 1940 году преподавателем немецкого языка в школе. Окончил факультет иностранных языков Ставропольского педагогического института в 1942 году. Работал учителем и завучем в школе Дагестана, преподавал в Махачкалинском педагогическом институте. Официально, в реальных боевых действиях Алексею Ивановичу принять участие было не суждено, однако, в его биографии есть несколько интересных «белых пятен», связанных с Великой Отечественной войной. Первое из этих «пятен»: Алексей Иванович в начале войны работал учителем немецкого языка Маджалисской школы в Дагестане. Период с декабря 1942 года по конец марта 1943 года в его собственноручно написанной биографии в личном деле, хранящемся в архиве МПГУ, значится как «служба в Советской армии». За эту загадочную кратковременную службу учитель немецкого языка был награжден медалью «За оборону Кавказа». Далее, в годы войны, продолжил работу в этой же школе в должности заведующего учебной частью, а затем преподавателем немецкого языка Дагестанского педагогического института. После окончания войны А.И. Пискунов был награжден медалью «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945».   А.И. Пискунов – завуч Маджалисской школы, ок. 1944 года Второе «белое пятно» в биографии ученого напрямую было связано с первым, но получило свое развитие уже в 1980-е гг. И здесь оказались связанными вместе военные и послевоенные периоды биографии Алексея Ивановича Пискунова и другого крупного педагога-ученого – Кадрии Улькер Исмаил кызы Салимовой – члена-корреспондента АПН РСФСР (жены известного советского философа Э.В. Ильенкова). Оба ученых более 20 лет вместе проработали в институте теории и истории педагогики (общей педагогики) АПН СССР. Личность К.И. Салимовой также по-своему уникальна. Родители Кадрии Исмаиловны — по национальности турки. Отец — один из создателей турецкой коммунистической партии. После прихода к власти в Турции Ататюрка, родители вынуждены были эмигрировать в СССР. Обосновались в Азербайджане, поэтому Кадрия Исмаиловна считает себя азербайджанкой. В ноябре 1941 года, в возрасте 17 лет, добровольно ушла на фронт. Кадрию Исмаиловну, свободно владевшую немецким, турецким языками и «морзянкой», направили служить шифровальщицей в особый отдел 46-й Кавказской армии, а после учреждения контрразведки «СМЕРШ» в 1943 г. была причислена к этой структуре. На Кавказе, напомню, работал и служил на протяжении войны Алексей Иванович Пискунов. Кадрия Исмаиловна в годы войны участвовала в освобождении Болгарии, Румынии, Венгрии, Чехословакии, Польши, Югославии. Победу она встретила в Австрии, под Веной. Военную службу закончила в ноябре 1945 г. капитаном «СМЕРШа». Была награждена 14-ю медалями и орденом Отечественной войны II степени. Лейтенант К.И. Салимова проводит военно-политическую беседу «Германия в тисках между двумя фронтами», 1944 г., город Печь, Венгрия.   Итак, события 1942/1943 гг. в биографии А.И. Пискунова, через сорок лет вновь возникли в неожиданном освещении. В середине 1980-х гг. в институте теории и истории педагогики АПН СССР, где работали оба ученых, кто-то бросил слух, что академик А.И. Пискунов, прекрасно знавший с детских лет немецкий язык, в годы войны работал переводчиком в гестапо. Этот же слух был растиражирован в книге (1989) одного известного «ученого». К.И. Салимову – бывшего офицера контрразведки «СМЕРШ», да еще и служившего на Кавказе, эта информация, понятное дело, особо встревожила. После этого, отношения между учеными сильно охладели, они даже не разговаривали… И профессор К.И. Салимова обращается с официальным запросом в КГБ СССР. Через некоторое время, вероятно, состоялось приглашение на Лубянку. Содержание разговора, естественно, не известно, но после этого Кадрия Исмаиловна до самой смерти академика А.И. Пискунова в 2005 году, испытывала к нему нескрываемое уважение, и ученые поддерживали друг друга в науке, откликаясь на взаимные просьбы. Автору этих строк посчастливилось быть аспирантом и учеником Алексея Ивановича Пискунова, а оппонентом по кандидатской диссертации выступала профессор К.И. Салимова, у которой был дважды в гостях и сохранил о ней самые лучшие воспоминания. Обращаясь к нашим студентам, хотелось бы дать им высокие нравственные ориентиры на примере подвигов героев Великой Отечественной войны – ученых и педагогов, работавших в МПГУ, на которых хотелось бы равняться. А.Н. Рыжов

İkinci Dünya müharibəsi illərində Azərbaycan xalqının göstərdiyi qəhrəmanlıq bu gün də böyük hörmətlə xatırlanır. Böyük və ümumi Qələbənin qazanılmasından 75 il ötsə də, həmin müharibədə misilsiz şücaət göstərmiş qəhrəmanlarımızın xidmətləri heç vaxt unudulmur. Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranlar Təşkilatı da mütəmadi olaraq müharibədə iştirak etmiş veteranlara və onların ailə üzvlərinə diqqət və qayğı göstərir, sosial problemləri ilə maraqlanır. AZƏRTAC xəbər verir ki, koronavirus (COVID-19) pandemiyasının Azərbaycanda yayılmasının qarşısının alınması üçün ölkə rəhbərliyi tərəfindən reallaşdırılan genişmiqyaslı tədbirlər çərçivəsində 245 nəfər müharibə veteranına iyulun 4-dən etibarən ərzaq yardımlarının paylanılması aksiyası həyata keçirilir. Aksiya Respublika Veteranlar Təşkilatının sədri general-polkovnik Tofiq Ağahüseynovun təşəbbüsü ilə reallaşdırılır.