Tamam Cəfərova: “Şuşanın tarixi simasının bərpası, tarixi ruhunun dirçəlişi prezidentimizin adı ilə bağlıdır”   Məlum olduğu kimi, prezident İlham Əliyev 2021-ci ilin 30 avqust tarixində Şuşaya səfər edib, ölkəmizin mədəniyyət paytaxtında Vaqif Poeziya Günlərinin açılış mərasiminda iştirak edib.   Moderator.az olaraq millət vəkili Tamam Cəfərova ilə söhbətimizdə dövlət başçısının Şuşa səfəri, səfər əsnasında səsləndirdiyi fikirlər, Şuşada həyata keçirilən işlər və s. kimi məsələləri şərh etməyə çalışdıq.   -Tamam xanım, avqustun 30-da Şuşada Molla Pənah Vaqifin məqbərəsi önündə Vaqif Poeziya Günlərinin açılış mərasimi keçirildi. Sizcə uzun fasilədən sonra bu ənənənin yenidən bərpası necə dəyərləndirilə bilər?   -Şuşada Vaqif Poeziya Günlərinin uzun fasilədən sonra yenidən təşkili çox mühüm hadisədir. Bu hadisə həm ədəbi, həm mənəvi, həm də siyasi baxımdan mühüm əhəmiyyətə malikdir.   Bildiyiniz kimi, 1992-ci ildə Şuşanın Ermənistan ordusu tərəfindən işğalından sonra Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzlərindən biri olan Şuşa da işğal altındakı digər rayonlarımız kimi erməni vandalizminə məruz qaldı. Lakin 44 günlük Vətən müharibəsinin gedişində - 2020-ci ilin noyabrın 8-də Şuşa erməni işğalından azad edildi və Prezident İlham Əliyev bu tarixi müjdəni Azərbaycan xalqına çox böyük həyəcan və qürurla xəbər verdi.   Vaqif Poeziya Günlərinin keçirilməsi gözəl bir ənənəyə söykənir. Bildiyiniz kimi, Şuşada Vaqifin məqbərəsi Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 1982-ci ilin 14 yanvar tarixində açılıb, ölkə həyatında böyük ədəbi-mədəni hadisə kimi qeyd edilib. Və 1982-ci ildən etibarən Şuşada Vaqif Poeziya Günləri böyük bir təntənə ilə keçirilib, ölkəmizin hər yerindən çoxsaylı ziyalılar, şairlər, yazıçılar, mədəniyyət xadimləri bu tədbirdə iştirak edib, hər belə tədbir respublikamızda ədəbi proseslərə böyük təkan verib. 2021-ci il avqustun 30-da yenidən Vaqif Poeziya Günlərinin keçirilməsi həmin ənənənin bərpası deməkdir. Biz buna görə ölkə başçısına, o cümlədən hörmətli Birinci vitse-prezident Mehriban xanıma minnətdarıq. Onu da xatırladım ki, Molla Pənah Vaqifin məqbərəsinin bərpası məhz Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondu tərəfindən həyata keçirilib. Bu fakt bir daha Heydər Əliyev Fondunun ölkəmizin sadəcə sosial həyatında deyil, həm də mədəni həyatında nə qədər mühüm rol oynadığını göstərir.   Vaqif Poeziya Günlərinin keçirilməsinin həm də siyasi əhəmiyyəti mövcuddur. Çünki Vaqif XVIII əsr Qarabağının siyasi həyatında İbrahim xanın vəziri kimi böyük rol oynayıb, xanlığın xarici düşmənlərdən qorunmasında, onun müdafiəsinin təşkilində yaxından iştirak edib. Bu baxımdan Molla Pənah Vaqif sadəcə şair kimi deyil, həm də siyasi xadim kimi xarakterizə oluna bilər.   Vaqif Poeziya Günlərinin keçirilməsi başda Ermənistan olmaqla onların havadarlarına həm də siyasi mesajdır. Bu mesajın mahiyyəti bundan ibarətdir ki, heç bir qüvvə Azərbaycanın iradəsinə qarşı gələ, onu öz ərazisinin bir qarışından belə imtina etməyə məcbur edə bilməz. Azərbaycan öz torpaqlarının şəriksiz sahibidir və bu torpaqlarda bundan sonra da böyük ədəbi-mədəni tədbirlər keçirməklə öz zəngin mədəniyyətini bütün dünyaya nümayiş etdirəcək.   -Tamam xanım Şuşada cari ilin may ayında keçirilən “Xarıbülbül” festivalı da böyük mədəniyyət hadisəsinə çevrildi, xalq tərəfindən coşğu ilə qarşılandı. Bu festival və onun əhəmiyyəti ilə bağlı nə deyə bilərsiniz?   -Bu ilin may ayında Şuşada keçirilən “Xarıbülbül” festivalı ölkəmizin mədəni həyatında böyük hadisə olmaqla yanaşı, həm də yeni bir dönəmin başlanması demək oldu. Azərbaycanın böyük sənət adamlarının, mədəniyyət xadimlərinin iştirak etdiyi festival mahiyyət etibarı ilə həm də ölkəmizin 44 günlük Vətən müharibəsindəki şanlı qalibiyyətinə həsr edilmişdi. Bu festivalda səsləndirilən vətənpərvərlik mahnıları, muğamlarımız xalqımızın tarixi qəhrəmanlığından, vətənpərvərliyindən xəbər verən, öz elinə, yurduna, torpağına, bayrağına sadiqlikdən bəhs edən müqəddəs nəğmələr idi. Başqa sözlə desək, bu festival tarixi qələbəmizin musiqi dili ilə vəsfi idi. Elə bu səbəbdən də “Xarıbülbül” festivalı ikiqat bayram kimi qeyd olundu və bundan sonra da hər il müntəzəm şəkildə  qeyd olunacaq.   -Prezident İlham Əliyevin tapşırıq və tövsiyyələri əsasında Şuşada çox böyük quruculuq işləri həyata keçirilməkdədir. Bugünə qədər gerçəkləşən layihələri, görülən işləri Şuşanın dirçəlişi baxımından necə dəyərləndirirsiniz?   -Şuşanın bərpası prosesinə 2021-ci ilin 14 yanvar tarixindən start verilib və bu müddət ərzində mədəniyyət paytaxtımızda həqiqətən də mühüm işlər görülüb.   Azərbaycan Şuşanın bərpası prosesinə yol-nəqliyyat infrastrukturunun yaradılması ilə start verdi. İlk növbədə, Vətən müharibəsindəki qələbəmizin rəmzinə çevrilən Zəfər yolunun çəkilişinə başlanıldı. Şəhərin içindəki bir sıra yollar təmir edildi, istismara yararlı vəziyyətə gətirildi. Şəhərin elektrik enerjisi və su təminatı reallaşdırıldı. Hansı ki, bütün bunlar ilkin və zəruri vasitələr olmaqla yanaşı, digər layihələrin reallaşması üçün də təməl rolunu oynadı.   Şuşada eyni zamanda tarixi abidələrin bərpası prosesinə start verildi ki, bu da dövlətimizin, xalqımızın öz tarixinə, mədəniyyətinə verdiyi dəyəri göstərir.   İlk gündən təmir prosesinə cəlb edilən sosial obyektlərdən biri də məscidlər oldu. Artıq Yuxarı Gövhərağa məscidində işlər başa çatmaq üzrədir. Daha iki məscidin -  Saatlı və Aşağı Gövhərağa məscidlərinin təmiri də nəzərdə tutuklub ki, bu işlər də Heydər Əliyev Fondu tərəfindən gerçəkləşdiriləcək. “Xarıbülbül” hotelinin istifadəyə verilməsi, şəhərdə ticarət mərkəzlərinin, inzibati binaların fəaliyyəti qısa zamanda Şuşada həyata keçirilən işlərin miqyasıdnan xəbər verir.   -Tamam xanım, Şuşa və işğaldan azad edilən ərazilərimizdə həyata keçirilən bütün bu işlər dövlətimizin iqtisadi gücünün böyük, xalqımızın qurub-yaratmaq əzminin nəhayətsiz olmasının növbəti təsdiqi sayıla bilərmi?   -Şübhəsiz. Azərbaycan uzun illərdir ki,  öz iqtisadi gücünə görə bütün regionda birinci yerdə qərarlaşıb. Xatırlayırsınızsa, hələ müharibədən öncə Prezident İlham Əliyev dəfələrlə Ermənistana müraciət etmiş, onu işğaldan əl çəkməyə çağırmışdı. Ölkə başçısı bəyan etmişdi ki, əgər Ermənistan işğalçılıq siyasətindən, torpaq iddialarından, xəstə düşüncələrdən əl çəksə, o zaman Azərbaycanın moderatorluğu altında reallaşan regional və beynəlxalq layihələrdə iştirak edə, bundan iqtisadi baxımdan yararlana bilər. Ölkə başçımız bildirirdi ki, işğaldakı torpaqları azad etməyə Azərbaycanın kifayət qədər gücü var. Lakin Azərbaycan sülhpərvər dövlət olduğu üçün problemin hərbi yolla həllini istəmir. Ancaq təəssüflər olsun ki, “Böyük Ermənistan” xülyasına qapılan rəsmi İrəvan bu çağırışlardan heç bir nəticə çıxarmadı.  Nəticədə, Azərbaycan ordusu qısa zamanda – cəmi 44 gün ərzində işğal edilmiş əraziləri azad etdi, Ermənistanın hərbi potensialının 80%-ni sıradan çıxardı. Bu, ölkəmizin hərbi qüdrətinin təcəssümü idi.   İşğaldan azad edilən rayonlarımızda, o cümlədən Şuşa şəhərində həyata keçirilən böyük layihələr isə həm də dövlətimizin iqtisadi gücünü, maliyyə potensialını, eyni zamanda xalqımızın qurub yaratmaq əzmini göstərir. Baş verənlər əyani şəkildə göstərir ki, Azərbaycan hərbi müstəvidə, diplomatik müstəvidə olduğu kimi, iqtisadi müstəvidə də aparıcı gücdür və onunla regionun heç bir dövləti bu baxımdan müqayisə oluna bilməz.   Azərbaycan xalqının işğaldan azad edilmiş ərazilərdə həyata keçirdiyi quruculuq prosesi sadəcə qurub-yaratmağa xidmət etmir. Bu proses həm də Ermənistanı, onun dağıdıcı siyasətini, barbar obrazını ifşa edir. Ermənistanın törətdiyi dağıntılar fonunda gerçəkləşən bu quruculuq prosesi bütün dünyaya göstərir ki, ermənilərdən fərqli olaraq, Azərbaycan xalqı yaradıcı xalqdır. Azərbaycan xalqı hər zaman sivilizasiyanın inkişafına, onun yeni dəyərlər əsasında daha da zənginləşməsinə töhfələr verib və bu gün də verməkdədir. Və ən əsası Azərbaycan xalqı öz əzmi, zəhmətkeşliyi, yaratmaq bacarığı ilə bütün bəşəriyyətə sübut edir ki, dünyanın bu məsələdə ondan öyrənməli olduğu hələ çox şeylər var...   Seymur ƏLİYEV  

Müdafiə Nazirliyinin  Gəncə Qarnizonu İdeoloji və Mədəniyyət Mərkəzi  Cəlilabad rayon İcra Hakimiyyəti ilə birlikdə  "Əsgərə məktub " layihəsi çərçivəsində tədbir   keçirib. Müstəüilliyin Bərpası gününə həsr edilmiş tədbirdə  Rayon İcra Hakimiyyətinin nümayəndələri, şəhid ailərinin üzvləri, qazilər, müharibə veteranları, ümumtəhsil məktəblərinin şagirdləri və təhsil işçiləri iştirak ediblər. Yüksək əhval-ryhiyyədə keçən tədbirdə iştirakçılar Azərbaycan Ordusu sıralarında xidmət edən əsgərlərimizə öz salamlarını və istəklərini çatdırmaq üçün  məktublar yazıblar. Gənclərimizə vətənpərvərlik ruhu aşılayan bu tədbirdə müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının Cəlilabad Rayon Veteranlar Təşkilatının üzvləri də fəal iştirak edib, qüdrətli ordumuzun qalib əsgərlərinə şanlı məktublar ünvanlayıblar.

O, Sovet ordusunda general-polkovnik rütbəsinə qədər yüksələn ilk və yeganə azərbaycanlıdır. Reyxstaqın divarlarına “Mən Bakıdanam. Leytenant Ağahüseynov” sözünü yazan məhz o olub. Sonralar o, Heydər Əliyevin hərbi məsələlər üzrə köməkçisi işləyib. Axar.az Qırmızı Ulduz və biri “Şöhrət” ordeni olmaqla, 23 medal və 8 ordenin kavaleri, Zaqafqaziya Hərbi Dairəsinin HHM qüvvələri komandanı, hazırda Azərbaycan Respublikası Veteranlar Təşkilatının sədri, bir neçə gün öncə 97 yaşını qeyd edən canlı əfsanə Tofiq Yaqub oğlu Ağahüseynovla müsahibəni təqdim edir: - Böyük Vətən müharibəsi dövründə vəzifəniz düşmənin hava qüvvələrinin kəşfiyyatı, müttəfiqlərin strateji nöqtələrinin hava hücumundan müdafiəsi idi. Bütün bunların öhdəsindən necə gəlirdiniz? Serjantlıqdan general-polkovnikə gedən yolunuz barədə danışın, mümkünsə. - Müharibənin başlaması həyatımda dönüş nöqtəsi oldu. O vaxtlar mən tələbə - cavan, arıq bir oğlan idim. Hərbi xidmətə çağırıldım, hərbi komissarlıq isə məni Zenit Artilleriya Məktəbinə göndərdi. Yarım illik sürətləndirilmiş təlimdən sonra mən artıq döyüş tapşırıqlarına hazır idim. Məni şimala göndərdilər. Azərbaycandan olduğum üçün soyuğa öyrəşmək çox çətin idi. Bizim zenit-artilleriya divizionunun vəzifəsi müttəfiqlər üçün strateji cəhətdən əhəmiyyətli olan Arxangelsk limanını müdafiə etmək idi. Mən tağım komandiri idim. Onlar bombalayırdılar, biz isə dəf edirdik. Daha sonra divizionumuzu ən vacib strateji nöqtələrə göndərirdilər. Bir qədər sonra bizi artıq Jukovun rəhbərlik etdiyi Birinci Belarus Cəbhəsinin tərkibinə daxil etdilər. Mən bir çox mühüm əməliyyatlarda iştirak etmişəm, lakin Varşava və əlbəttə ki, Berlin əməliyyatı daha çox yaddaşıma həkk olunub, çünki məhz bu döyüş tapşırığını yerinə yetirməklə biz faşist Almaniyası üzərində gözlədiyimiz qələbəni qazana bildik. - Berlin əməliyyatı haqda danışa bilərsinizmi? - Berlin strateji hücum əməliyyatı 16 aprel tarixində başladı. Bizim zenit-artilleriya divizionumuzun da daxil olduğu Birinci Belarus Cəbhəsinin vəzifəsi Almaniyanın paytaxtı Berlin şəhərini ələ keçirmək idi. Bir çox döyüş tapşırıqları var idi və mən o vaxt üçün artıq divizion qərargahının rəis köməkçisi idim. Mənə ən çətin döyüş tapşırıqları həvalə olunurdu. Mən divizion üçün yeni dislokasiya yerləri formalaşdırmalı idim. Sadə dillə desək, divizion qalırdı, mən isə öndə gedirdim və yeni dislokasiya yeri axtarırdım. Məhz bu səbəbdən Berlinə qədər gedib çıxdım. May ayının 2-si idi. Həmin günü heç vaxt unutmayacağam. Döyüşlər davam edirdi, amma nizamlı alman qoşunlarının müxtəlif məhəllələrdə və binalarda artıq ağ bayraq asmaları görünürdü. Onlar da bizim kimi bu işin sona doğru getdiyini anlayırdılar. Mən Reyxstaqa hücumda birbaşa iştirak etməmişdim, amma hücum edənləri mühafizə edən şəxs idim. Reyxstaqa demək olar ki, bir batalyon hücum edirdi. Bu barədə bütün digər məlumatlar yanlışdır. Hər şey gözlərimin önündə baş verirdi. Mən Reyxstaqı görəndə, o yarıdağılmış vəziyyətdə idi, amma günbəz özü bütöv idi. O, olduqca iri bina idi. Mən piyada qoşunlarımızın Reyxstaqın divarlarında öz adlarını yazdıqlarını görürdüm. Mən də yaxınlaşdım və orada böyük hərflərlə “Mən Bakıdanam. Leytenant Ağahüseynov” sözlərini yazdım... O hisslərimi sözlə ifadə etmək çox çətindir. Müharibədən sonrakı dövrlərdə siz sovet ordusunda xidməti davam etdirdiniz, sonra isə sərhədləri Türkmənistanı, Azərbaycanı, Gürcüstanı, Ermənistanı, daha sonra Qara dəniz və Rostova qədər əraziləri əhatə edən dairə komandanının vəzifələrini icra etdiniz. Siz bu böyük ərazinin hava hücumundan müdafiəsini təmin edirdiniz. Bu xalqların nümayəndələri ilə, xüsusən də ermənilərlə tez-tez qarşılaşırdınızmı? Hər hansı bir qeyri-adi hallar olurdumu? - Təbii ki! Mən tabeçiliyimdə müxtəlif respublikalardan olan minlərlə hərbi qulluqçunun olduğu batalyona rəhbərlik edirdim. Biz hamımız sıxılmış bir yumruq kimi idik. Heç kəs əsgərləri milliyyətinə görə ayırmırdı. Bizim bir vətənimiz və bir ümumi məqsədimiz var idi. Xalqların məhz bu dostluğu sayəsində biz faşistlərin simasında çox güclü bir düşməni məğlub edə bildik. Bu ölkələrin keşiyində durmaq mənim üçün şərəf idi. Ermənilər də daxil olmaqla, mənim bir çox hərbi xidmət yoldaşım olub. Böyük Vətən müharibəsi dövründə biz onlarla çiyin-çiyinə döyüşürdük. Sonrakı illərə gəlincə isə hazırda tanınmış bir çox insan mənim divizionumdan keçib. Bizim Ermənistanda raket briqadamız dayanırdı, mən tez-tez ora getməli olurdum. Mən çox vaxt Ermənistanın Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Dəmirçyanla görüşürdüm. O, çox şən adam idi, lətifələri sevirdi. Baqramyanın bacısı oğlu general Tadevosyan o vaxtlar Ermənistanın OADKYC-nin (DOSAAF) sədri idi. Onunla tez-tez söhbətlər edirdik. Bir dəfə Ermənistanda başıma qeyri-adi hadisə gəldi. Dairə komandanı məzuniyyətdə idi. Ermənistan istiqamətində hava sərhədinin pozulması hadisəsi baş verdi. Mən həmin hərbi təyyarənin vurulması əmrini verməli oldum. Böyük bir qalmaqal yarandı. Bu hadisə barədə Moskvaya da xəbər çatdı, komissiya gəldi. Söhbətlər Brejnevə çatanda, o, mənim hərəkətlərimə haqq qazandırmışdı, çünki hər şeyi protokola uyğun olaraq yerinə yetirmişdim. Bu, Argentinadan uçan hərbi təyyarə idi. Bu məsələyə məxfilik qrifi qoyulmuşdu və onun da müddəti 2010-cu ildə bitib. Bu hadisə barədə heç kəs heç nə bilmir... Bu günə qədər də bilmirdilər... İndi biləcəklər (gülür - red.). Biz hava məkanını pozan bu hərbi təyyarənin məqsədinin nə olduğunu bilmirdik, lakin Xirosima və Naqasakidəki hadisədən sonra bizə dəqiq göstərişlər verilmişdi. Mənim dairəmdə xidmət keçmiş, hazırda Azərbaycanda tanınan şəxsiyyətlərə gəldikdə isə, misal üçün, Azərbaycan Respublikasının baş nazirinin keçmiş birinci müavini Abbas Abbasovun adını çəkə bilərəm. O, mənim yanımda serjant kimi xidmət edirdi. Ölkəmizin yeni Baş naziri Əli Əsədov isə mənim sıravi əsgərim idi. - Bir yerdə xidmət etdiyiniz yoldaşlarınızın və həmkarlarınızın arasında ermənilərin də olduğunu nəzərə alsaq, bu gün həmin ölkədə Qaregin Njdenin simasında nasist tərəfdaşlarının qəhrəmanlaşdırıldığını görəndə nə hisslər keçirirsiniz? Bunu qəbul etmək çox ağırdır. Qeyd etmək lazımdır ki, bu fakta ilk diqqət yetirənlərdən biri biz olmuşuq və dərhal da işə başladıq. Ermənilərin, konkret olaraq Sovet qüvvələrinə qarşı Hitler qoşunlarının tərəfində döyüşən bir adamın - Njdenin qəhramanlaşdırmasına yol vermək olmazdı. Biz veteranlar təşkilatımızın adından Rusiya XİN-ə məktublar yazdıq. Moskvada Njdenin heykəlinin qoyulması məsələsi həmişəlik bağlanıb, amma buna baxmayaraq, Ermənistanda ona heykəl qoyuldu. Bu məsələdə ermənilərin məntiqini anlaya bilmirəm. Bununla onlar Sovet ordusu sıralarında xidmət edən elə öz hərbi rəhbərlərinin xatirəsinə hörmətsizlik edirlər. Baqramyana və yanında Njdeyə heykəlin qoyulması sadəcə axmaqlıqdır. Axı onlar biri-birilərinə qarşı vuruşurdular... Ardı var...

Bakı, 16 oktyabr, AZƏRTAC Rəşadətli Azərbaycan Ordusu tərəfindən Xocavənd rayonunun Xırmancıq, Ağbulaq, Axullu kəndləri işğaldan azad edilib. Eşq olsun Azərbaycan Ordusuna! Qarabağ Azərbaycandır! AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev özünün rəsmi “Twitter” səhifəsində bildirib.