Səmyar Abdullayev: “Bu zəfər sadəcə ordumuzun deyil, ruhumuzun, mənəviyyatmızın, həmrəyliyimizin zəfəridir”   Bu gün 27 sentyabr – Anım Günüdür.   Veteran.gov.az olaraq Azərbaycan Gözdən Əlillər Cəmiyyətinin sədri Səmyar Abdullayevlə söhbətimizdə bu tarixi günlə bağlı bəzi məqamları şərh etməyə çalışdıq.   -Səmyar bəy, bu gün 27 sentyabr Anım Günü, habelə Vətən müharibəsinin başlanmasının birinci ildönümüdür. Bu günü və onun xalqımızın taleyi baxımından əhəmiyyətini necə dəyərləndirərsiniz?   -27 sentyabr 30 illik erməni işğalına son qoyan Vətən mühribəsinin başlandığı gündür. Məhz bu gün şanlı Azrbaycan ordusu Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında əks-hücuma keçərək işğaldakı torpaqlarımızın azadlığı uğrunda hərbi əməliyyatlara başlayıb.   27 sentyabr həm də xalqımızın mənəvi birlik günüdür. Çünki bu gün bütün xalq Azərbaycan ordusu, Azərbaycan prezidenti ətrafında bir nəfər kimi birləşərək erməni faşizminə qarşı mübarizəyə qalxıb, işğaldakı torpaqlarımızın azadlığı üçün ruhi-mənəvi, maddi-fiziki baxımdan fədakarlıq sərgiləyib. Məhz bu gündən etibarən 44 gün ərzində 3 minə qədər vətən övladı öz həyatını ərazi bütövlüyümüz uğrunda qurban verib, öz qanı hesabına Azərbaycan tarixinin ən böyük zəfər salnaməsinə imza atıb. Elə buna görə də Prezident İlham Əliyev 2020-ci il 2 dekabr sərəncamı ilə 27 sentyabr tarixini şəhidlərin müqəddəs xatirəsinə ehtiram əlaməti olaraq Anım Günü elan edib.   27 sentyabr tarixi müəqddəs gündür. Azərbaycan xalqı hər zaman bu günü dərin ehtiram hissi ilə qeyd edəcək, bizə bu böyük qələbəni bəxş edən qəhrəmanlar daim sevgi hissi ilə yad olunacaq.   -Vətən müharibəsi Azərbycan ordusunun gücü, qüdrəti ilə yanaşı, daha hansı həqiqətləri ortaya çıxardı?   -Vətən müharibəsi və ölkəmizin bu müharibədəki qalibiyyəti Azərbaycan ordusunun qüdrəti ilə yanaşı, daha bir neçə gerçəkliyi əyani surətdə sübut etdi. Bu müharibə hər şeydən öncə Azərbaycan xalqının öz prezidentinə, ordusuna olan dərin inamını ortaya qoydu. Ölkə başçısının çağırışı ilə bütün xalq bir nəfər kimi ayağa qalxdı. Hər kəs öz sahəsində qələbəmizə töhfə vermək, ordumuzun uğuruna kömək etmək üçün əlindən gələni etdi ki, bu da tarixi zəfərimizi sürətləndirdi.   Bu müharibə həm də Azərbaycanın iqtisadi gücünün nümayişi oldu. Çoxlu sayda qlobal və regional layihələr həyata keçirən, neft sektoru ilə yanaşı, həm də qeyri-neft sektorunun inkişafı istiqamətində ciddi addımlar atan, çoxşaxəli iqtisadiyyatın formalaşmasına nail olan Azərbaycan, iqtisadi potensialından hərbi hədəflərinə çatmaq üçün də uğula istifadə etdi. Təsəvvür edin ki, nə müharibə, nə də post-müharibə dönəmində Azərbaycanda heç bir sosial layihə təxirə salınmadı. Əksinə, müharibədən dərhal sonra işğaldan azad edilən ərazilərdə böyük qurucluluq işlərinə start verən dövlətimiz, bununla həqiqi iqtisadi gücə malik olduğunu isbatladı.   Müharibə həm də Azərbaycan xalqının humanist, nəcib xarakterini, bəşəri dəyərlərə olan həssas münasibətini də bütün dünyaya bir kəs daha nümayiş etdirdi. Müharibə dönəmində bir dəfə də olsun düşmənin mülki obyektlərinə zərbə endirməyən, mülki vətəndaşlarına xəsarət yetirməyən Azərbaycan ordusu, sırf hərbi hədəfləri məhv etməklə sadəcə işğlçılara, hərbi təcavüzkarlara qarşı mübarizə apardığının mesajını verdi. Halbuki, 44 günlük Vətən müharibəsində erməni faşizmi Azərbaycanın bütün iri şəhərlərini raket zərbələrinə məruz qoymaqla, onlarla mülki insanın qətlinə imza atdı. Ölkəmizə qarşı ağır hərbi cinayətlər törədən Ermənistanın vəhşiliyi fonunda Azərbaycan əsgərinin humanizmi xalqımızın necə böyük, dərin və ülvi dəyərlərə sahib olduğunu gözlər önünə sərdi. Başqa sözlə desək, Azərbaycan xalqı öz humanizmi ilə də erməni faşizmini məğlub etdi, onun bütün dünyada ifşasını həyata keçirdi.   -Səmyar bəy, heç kimə sirr deyil ki, müharibə dönəmində Azərbaycan bəzi dövlətlərin ədalətsiz münasibəti ilə qarşılaşdı, ciddi təzyiqlərlə üz-üzə gəldi. Lakin buna baxmayaraq, xalqımız və dövlətimiz öz məqsədinə doğru əminliklə irəliləməyi bacardı. Sizcə ölkə başçısının bu təzyiqlər, ədalətsizliklər fonunda sərgilədiyi davranış necə xarakterizə oluna bilər?   -Təbii ki, Azərbaycanın işğaldakı torpaqlaırnı azad etmək üçün ayağa qalxması, öz hərbi gücündən istifadə edərək məlum problemi həllinə çalışması sadəcə Ermənistanı deyil, ona dəstək olan, havadarlıq edən dövlətləri, bəzi mərkəzləri də ciddi narahat edirdi. Buna görə də onlar ölkəmizin ünvanına həqiqətə uyğun olmayan fikirlər səsləndirir, böhtanlar yağdırırdı. 30 illik erməni işğalına görə bir dəfə də olsun səsini çıxarmayan, erməni faşizminin törətdiyi vəhşiliklərə etiraz etməyən qüvvələr, Azərbayanı müharibə tərəfdarı olan dövlət kimi təqdim edir, Vətən müharibəsinin mahiyyəti ilə bağlı yalan və əsassız fikirlər sədləndirirdi. Məhz belə bir çətin və mürəkkəb situasiyada Prezident İlham Əliyev böyük siyasi qətiyyət və cəsarət sərgilədi. Müharibə ərzində dünyanın qabaqcıl media orqanları və televiziyalarına müsahibələr verən Ali Baş Komandan  öz məntiqli çıxışları, dəmir arqumentləri ilə ölkəmizə yönəlik bütün məkirli niyyətləri ifşa etdi. Prezident İlham Əliyev təkzibolunmaz faktlar əsasında göstərdi ki, bu qarşıdurmanın memarı Ermənistandır və problemin müharibə yolu ilə həllinə görə də bütün məsuliyyət məhz işğalçı dövlətin üzərinə düşür.   Rayonlarımız, yaşayış məntəqlərimiz işğaldan azad olunduqca həmin ərazilərdə çəkilən görüntülər, videomateriallar erməni vandallarının bu ərzilərdə necə böyük vəhşiliklər törətdiyini bir kəs daha ortaya qoydu. Bu görüntüləri beynəlxalq media platformasında təqdim edən Azərbaycan sübut etdi ki, işğal etdiyi torpaqların onlara məxsusluğunu iddia edən Ermənistan nəinki 30 il ərzində bu torpaqlarda heç nə tikib-yaratmayıb, əksinə, hər şeyi dağıdıb, məhv edib. Azərbaycan bütün dünyaya sübut etdi ki, erməni faşizmi sadəcə insanlığa deyil, həm də təbiətə, daşa, torpağa, ağaca – hər şeyə və hər kəsə düşməndir. Məhz Prezident İlham Əliyevin qətiyyəti, media və diplomatik müstəvidə ortaya qoyduğu inamlı mübarizə, xalqımızın səsini bütün dünyaya parlaq şəkildə çatdırmaq bacarığı Ermənistan və onun himayədarlarını böyük ölçüdə tərk-silah etdi. Erməni yalanları, dezinformasiya xarakterli məlumatlar ifşa olundu.   Əminəm ki, illər, əsrlər bundan sonra da Ali Baş Komandanın sadəcə hərbi müstəvidə deyil, həm də diplomatik və media müstəvisində sərgilədiyi əzm və prinsipiallıq, mübarizə ruhu qürur hissi ilə xatırlanacaq, böyük sevgi, ehtiram hissi ilə yad ediləcək, tarixin yaddaşında əbədi yaşayacaqdır.   Seymur ƏLİYEV

Tarixin qanla yazıldığı illər var. 1941–1945-ci illərdə Azərbaycan xalqı Böyük Vətən Müharibəsində özünün necə qəhrəman və fədakar bir xalq olduğunu bütün dünyaya sübut etdi. O illər təkcə silah və güllə ilə yox, inam və vətən sevgisi ilə yaşanıldı. Hər kənddən, hər evdən bir əsgər cəbhəyə yollandı. Onların arasında Masallı rayonunun igidləri də vardı. Masallı rayonunun tarixini vərəqlədikcə belə talelərin nə qədər çox olduğunu görürük. Ərkivandan, Boradigahdan, Təklə kəndindən, Kolatan və Digahdan... Hər yerdən yüzlərlə gənc döyüşə yollandı. Onların bir çoxu geri qayıtmadı. Ancaq onların ruhu bu torpağın hər daşında, hər çiçəyində, hər nəfəsində yaşayır. Oğullarını, ərini, qardaşını, atasını cəbhəyə yollayan qadınlar da səssiz, göz yaşları içində, təpədən dırnağa qədər dua ilə silahlanmış halda döyüşdülər. Fədakarlığın bu səviyyədə ucalığı yalnız qəhrəman xalqlara xasdır. Azərbaycan xalqı da məhz belə bir xalqdır. Bugün Mirzəyevlər nəslinin araşdırılması bizə təkcə bir ailənin keçmişini yox, bütün xalqımızın mübarizlik tarixi xatırladır. Bu ailənin timsalında biz Azərbaycan xalqının müharibədəki yerini görür, onun tarixinə şahidlik edirik. Bizim bu xatirələri yaşatmağımız bir xalq olaraq qəhrəmanlarımız qarşısında olan borcumuzdur. Onların həyatı yarımçıq qalsa da, onların hər biri qəhrəmanlıqları, fədakarlıqlarıyla tarixə düşdülər. Onlar yaşadılar, vuruşdular və xalqın yaddaşında əbədiləşdilər. Masallı rayonunda yaşayan Mirzəyevlər ailəsi bu taleyin rəmzinə çevrilmişdi. Bir ailənin üç oğlu Rəzzaq, Yunus və Aşur qardaşlrı torpağa, vətənə, gələcəyə sahib çıxmaq üçün silahlandı. Masallı rayonunun yüzlərlə oğlu kimi onlar da çağırışa cavab verdi. Qəlblərində qorxu yox idi və yalnız bir düşüncələri vardı: “Əgər bu torpaq bizimdirsə, biz də onun uğrunda ölməyə hazırıq.” 1918-ci ildə doğulan Rəzzaqın uşaq gözlərində işıq vardı. O, hər zaman sakit, dərin düşüncəliydi. 1942-ci ilin qışında, qarın torpağı örtüb ağ örpəyə bürüdüyü bir gündə əsgər paltarında doğma kəndinə baxaraq vidalaşdı. Yanvar ayının sərt küləyi onun saçlarını dalğalandırır, gözlərindəki qəribə işıq uzaq bir yola işarə edirdi. 1943-cü ilin mayına qədər döyüşdü. O gündən sonra izinə heç kim rast gəlmədi. Sadəcə bir sükut qaldı ardınca – itkin bir həyat, əbədi bir xatirə... Yunus ondan da əvvəl 1942-ci ilin soyuq fevralında əsgərliyə çağırılmışdı. O, kəndin arxasındakı təpələrdə uşaq vaxtı oynadığı yeri son dəfə seyr etdi. 1912-ci ildə doğulan Yunus ailənin böyük övladı kimi həmişə məsuliyyət daşıyırdı. Cəbhədə göstərdiyi igidlik onun adını döyüş yoldaşlarının qəlbində əbədi yaşatdı. Amma 1944-cü ilin yanvarında o da itkinlər siyahısına düşdü. Sanki torpaq onu bağrına basmış, adını səssiz bir dua kimi göylərə pıçıldamışdı.  Aşur isə 1914-cü ildə doğulmuşdu. O, 386-cı atıcı diviziyanın sıralarında döyüşürdü. Qanlı Krım cəbhəsində Sevastopol uğrunda gedən döyüşlərdə mərdliklə vuruşdu. Güclü idi  həm bədəni, həm də ruhu. Silahdaşları deyərdi ki, Aşur bir dağ kimi irəliləyirdi. Lakin müharibənin amansız üzü onu əbədiyyətə qovuşdurdu. Həlak oldu. Amma adı döyüş meydanlarında bir əfsanə qaldı. Bu üç qardaş bir nəslin davamçıları idi. Onlar yalnız ailələrinin deyil, bütöv bir millətin şərəf salnaməsində adlarını yazdılar. Bugünkü Masallı torpağı onların ayaq izlərini, analarının göz yaşını, kəndin başında səslənən duaları hələ də yaddaşında daşıyır. Çünki qəhrəmanlar ölmür.   Onlar unudulmur. Onlar hər zaman aramızdadır bir xalqın tarixində, bir nəslin qan yaddaşında. Tarix yalnız sənədlərdə yazılmır. Bəzən o, nəsillərin yaddaşında, köhnə şəkillərdə, anaların göz yaşında, babaların susqun baxışlarında yaşayır. Bəzən də bu yaddaşı elmi araşdırmaya çevirən insanlar olur. Onlar unudulmuş izləri gün işığına çıxarır, keçmişin qaranlıq qapılarını aralayırlar. Onlardan biri də iqtisadçı alim, bir nəslin fəxri və tarixi mirasını yaşadan bir ziyalı olan Balayar Əliyevdir. Balayar Əliyev təkcə elmi uğurları ilə tanınmır. Onun başqa bir missiyası var: Böyük Vətən Müharibəsində iştirak etmiş babalarının  Rəzzaq, Yunus və Aşur Mirzəyevlərin və bütövlükdə Azərbaycanın cəbhəyə yollanmış igid oğullarının həyatını, xidmətlərini araşdırmaq və gələcək nəsillərə çatdırmaq. Balayar Əliyev köklərinə bağlı bir alimdir. O, 1943-cü ildə itkin düşmüş Rəzzaq Mirzəyevin nəvəsidir. Ailəsində danışılan xatirələr, qorunan köhnə məktublar, müharibə illərinə aid sənədlər onun uşaqlıq yaddaşında əbədi iz buraxıb.  Bu hekayələr, bu itkilər, bu xatirələr onu tarixə daha dərindən bağlamışdır. Böyüdükcə bu yaddaş bir missiyaya çevrildi.  Bu gün Balayar Əliyev yalnız öz babası haqqında deyil, Azərbaycan xalqının tanıdılması haqqında da Latviyada işlər aparır. Bu gün qəhrəmanların izi ilə getdikdə görürük ki, Gülnaz Mirzəyeva atasının izini yaşadır. Azərbaycan xalqı qəhrəmanlarını heç vaxt unutmur. Tarixin sınaqlı yollarından alnıaçıq keçmiş, torpağın müdafiəsi uğrunda canından keçmiş igidlərin xatirəsi bu xalqın yaddaşında əbədi yer alıb. Qəhrəmanlara olan hörmət, onların ailələrinə, övladlarına göstərilən diqqət və qayğı bu gün ölkəmizin ən ali dəyərlərindən biridir. Bu qayğının canlı nümunələrindən biri də Masallı rayonunda keçirilən tədbirlər o cümlədən 7 və 8 may 2025-ci il tarixlərində təşkil olunmuş görüşlərdir. Həmin tədbirlərdə iştirak edənlər arasında xüsusi diqqət çəkən şəxs isə Böyük Vətən Müharibəsində itkin düşmüş qəhrəman əsgər Rəzzaq Mirzəyevin qızı Gülnaz Mirzəyeva idi. 7 may tarixində Masallı Rayon İcra Hakimiyyətinin təşkilatçılığı ilə keçirilmiş tədbirdə rayon rəhbərliyi, müharibə veteranları, şəhid ailələri və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak edirdi. Tədbirin əsas məqsədi Böyük Vətən Müharibəsində göstərilən qəhrəmanlığı bir daha yad etmək və veteran ailələrinə ehtiram göstərmək idi. Gülnaz Mirzəyeva bu tədbirdə iştirak edərək atasının döyüş yolunu, ailələrinin yaşadığı çətinlikləri və bu gün onlara göstərilən diqqəti duyğulu sözlərlə ifadə etdi. Növbəti gün - 8 mayda Masallı rayonunun Təzəkənd kəndində keçirilən anım tədbiri isə daha səmimi və bəlkə də daha emosional atmosferdə baş tutdu. Burada kənd sakinləri, məktəblilər, müəllimlər və ağsaqqallar qəhrəmanların ruhuna dualar etdilər, xatirə çıxışları ilə onların həyat yolunu yad etdilər. Gülnaz Mirzəyeva bu tədbirdə də iştirak etdi. O, sadəcə bir qəhrəmanın övladı kimi yox, tarixi daşıyan canlı bir xatirə olaraq çıxış etdi. Azərbaycan dövləti hər zaman müharibə veteranlarına, şəhid ailələrinə və qəhrəman övladlarına diqqətlə yanaşır. Bu tədbirlər bir daha sübut edir ki, qəhrəmanlarımızın adları unudulmur, onların ailələri unudulmur, göstərilən fədakarlıq əbəs yerə getmir. Masallı rayonunda keçirilmiş bu görüşlər Azərbaycan xalqının tarixi ilə qürur duyduğunu, fədakarlıq və vətənpərvərliyin gələcək nəsillərə ötürülməsində böyük addımlar atıldığını sübut edir. Gülnaz Mirzəyeva atasının izini yaşadır. Onun hər çıxışı, hər tədbirdəki iştirakı bir övlad borcudur, bir xalq yaddaşıdır. Azərbaycan qəhrəmanlarını unutmur. Onların ailələrinə sahib çıxmaqla, biz əslində öz tarixi borcumuzu ödəyirik. Çünki xalqını unutmayan, qəhrəmanını da unutmur. Müharibə, Əmək və Silahl Qüvələr Veteranlar Təşkilatının sədri  polkovnik Cəlil Xəlilov    

  Cəlil Xəlilov: “Bu, Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığının daha bir bariz nümunəsidir”   “Türkiyədəki kütləvi meşə yanğınlarına qarşı mübarizədə Azərbaycanın Fövqəladə Hallar Nazirliyinin (FHN) yanğın-xilasetmə qüvvələri əsl fədakarlıq göstərməkdədir”.   Bunu saytımıza açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Azərbaycanın ilk andan Türkiyənin yanında yer aldığına diqqət çəkən polkovnik, ölkəmizin sona qədər qardaş ölkəyə dəstək verəcəyini bildirib:   “Bildiyiniz kimi, Türkiyədə meşə yanğınları başlayan andan Azərbaycan hərəkətə keçdi və ölkə prezidentinin göstərişinə əsasən FHN-nin bir qrup əmkdaşı, o cümlədən yanğınsöndürmə texnikası, ambulans və digər nəqliyyat vasitələri qardaş ölkənin köməyinə göndərildi. Iyulun 30-da Azərbaycan Respublikası Prezidentinin tapşırığına uyğun olaraq, FHN-nin yanğınsöndürmə qüvvələrinin 100 nəfərlik əməkdaşlarından ibarət ilk qrup Türkiyəyə yola salındı. Onlar qısa zamanda Trükiyənin Marmaris bölgəsində yanğınların söndürülməsi prosesinə cəlb edildi.   Iyulun 31-də FHN-in yanğın-xilasetmə qüvvələrindən ibarət növbəti qrup Türkiyə Respublikasına yola düşdü. Hansı ki, həmin yanğın-xilasetmə qrupuna FHN-in 1 ədəd helikopteri, 53 ədəd yanğınsöndürmə və xüsusi təyinatlı xilasetmə texnikaları, 1 ədəd tibbi yardım avtomobili, 220 nəfər yanğınsöndürən və xilasedici daxil idi.   Azərbaycan fövqəladə hallar nazirinin müavini general-leytenant Etibar Mirzəyevin rəhbərlik etdiyi məsul vəzifəli əməkdaşlarından ibarət nümayəndə heyəti Marmaris bölgəsində olub, yanğın baş verən ərazidə qüvvələrin işi ilə yerində tanış olub, aidiyyəti üzrə tapşırıqlar verib. Bunun ardınca Böhranların İdarə edilməsi Mərkəzində Azərbaycan FHN və yerli qüvvələrin təmsilçilərinin iştirakı ilə müşavirə keçirilib, həmin müşavirədə atılacaq növbəti addımlar müzakirə olunub.   Bundan başqa, Azərbaycan qardaş ölkəyə həm də amfibiya təyyarə göndərib. Qeyd edim ki,  FHN-in arsenalında olan yanğın əlehinə "B-240ÇS" amfibiya təyyarəsi unikal keyfiyyətlərə malikdir. Bu təyyarə hərəkətdə ola-ola su ehtiyatı yığa bilir və sadəcə dənizə eniş etməklə 1 dəqiqə ərzində lazım olan su ehtiyyatını toplayır.   Azərbaycanlı yanğınsöndürənlər yanan evlərin birindən türk bayrağını xilas etdilər ki, bununla bağlı görüntülər həm ölkəmizdə, həm də qardaş Türkiyədə qürurla izləndi.   Azərbaycanın FHN-nin yanğın-xilasetmə qüvvələrinin fəaliyyəti, ümumilikdə dövlətimizin yanğınlara qarşı mübarizədə Türkiyəyə verdiyi dəstək rəsmi Ankara, eləcə də türk xalqı tərəfindən də yüksək qiymətləndirilməkdədir. Bu, Azərbaycan-Türkiyə dostluğunun, Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığının daha bir  bariz nümunəsidir. Baş verənlər bir daha göstərir ki, Azərbaycan və Türkiyə dövlətləri hər zaman bir-birinin yanındadır və bütün təhlükələrə, problemlərə birlikdə mübarizə aparmaq, bütün çətinliklərin öhdəsindən birlikdə gəlmək əzminə malikdirlər.   Mən Türkiyədə meşə yanğılnlarına qarşı mübarizə aparan FHN-nin yanğın-xilasetmə qüvvələrinə öz fəaliyyətlərində uğurlar arzulayır, qardaş türk xalqına əmin-amanlıq və firavanlıq arzulayıram”.   Seymur ƏLİYEV  

Müsahibimiz Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilovdur - Cəlil müəllim, ölkəmizin I vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın Rusiyaya səfəri, burada keçirdiyi görüşlər Azərbaycanla yanaşı, Rusiya ictimaiyyətində və mediasında da böyük marağa səbəb oldu. Sizcə bu səfər iki dövlət arasındakı münasibətlərin inkişafı baxımından nə dərəcədə önəmlidir? -Öncə onu qeyd edək ki, Rusiya Azərbaycana qonşu olan bir dövlətdir. Təbii ki, əlaqələrimiz sıx, mehriban, qonşuluq, strateji əməkdaşlığa söykənir. Rusiya ilə siyasi, iqtisadi, mədəni, humanitar və hərbi sahədə əlaqələrimiz yüksələn xətt üzrə inkişaf etməkdədir. Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevadan öncə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Rusiya rəhbərliyi ilə faydalı görüşlər keçirdi. Bu görüşlərdə Qarabağ problemi də müzakirə olundu və hesab edirəm ki, bu məsələdə də irəliləyiş olacaq. Bu baxımdan Mehriban xanımın Rusiya səfərini, orada keçirdiyi yüksək səviyyəli görüşləri olduqca əhəmiyyətli hesab edirəm. Əminəm ki, bu görüş dövlətlərimiz arasındakı ikitərəfli münasibətlərin inkişafını genişləndirəcək və onu mahiyyət etibarı ilə yeni mərhələyə yüksəldəcək. Mehriban xanım Əliyevanın Rusiyada yüksək səviyyədə qarşılanması, Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin Mehriban xanımı “Dostluq”” ordeni ilə təltif etməsi təqdirəlayiqdir. Bütün bunlar göstərdi ki, Rusiya iki dövlət arasında dostluq və əməkdaşlığın inkişafına böyük töhfə verən Mehriban xanımın fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir. - Qarabağ probleminin həllinə Rusiyanın təsir imkanının böyük olduğu Azərbaycan ictimai-siyasi məkanında hər zaman səslənən fikirlərdən biridir. Sizcə Qarabağ konfliktinin həllinə Kremlin təsir imkanı hansı səviyyədədir və Rusiyanın bu məsələdə Ermənistana göstərəcəyi təzyiq nəyi dəyişə bilər? - Rusiya qonşu dövlət, həm də Minsk qrupunun həmsədrlərindən biridir. Rusiya Ermənistanı məcbur edə bilər ki, Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad etsin. Buna Rusiyanın diplomatik, iqtisadi və hərbi gücü imkan verir. Ermənistan tamamilə Rusiyadan asılı vəziyyətdədir. Rusiya Ermənistandan əlini çəksə, Ermənistan bir dövlət kimi tamamilə çökər. Rusiya Ermənistanı düz yola dəvət etməli və onu başa salmalıdır ki, bir dövlət kimi onun inkişafı Qarabağ probleminin həllindən keçir. Rusiya da Ermənistanın təcavüzkarlığından xəbərdardır. Onu da qeyd edim ki, Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin inkişafı Ermənistanda böyük narahatlığa səbəb olmaqdadır. Bu səbəbdən də, Ermənistan zaman-zaman Rusiya-Azərbaycan münasibətlərini gərginləşdirməyə çalışıb. Bu məqsədlə bəzən Ermənistan ortaya yalan məlumatlar yayıb, bununla da bu münasibətlərə xələl gətirməyə çalışıblar. Amma heç nəyə nail ola bilməyiblər. Çünki Rusiyada yaxşı başa düşürlər ki, Azərbaycan qonşu dövlət olmaqla yanaşı həmdə etibarlı tərəfdaşdır, o cümlədən və Rusiya ilə mehriban qonşuluq siyasətinin qorunub saxlanılmasında maraqlıdır. Rusiya hərbi-iqtisadi və siyasi gücünə görə dünyanın aparıcı ölkələrindən biridir. Onun qlobal proseslərə, xüsusilə də MDB məkanındakı proseslərə təsir gücü çox böyükdür. Bizim Rusiya ilə 200 illik tarixi dostluq əlaqələrimiz var. Biz bu əlaqələri daha da inkişaf etdirməliyik. Rusiya xalqı və rəhbərliyi də Azərbaycan həqiqətlərini bilməli, haqqın-ədalətin öz yerini almasına dəstək verməlidir. Azərbaycanın məqsədi sadəcə, öz ərazi bütövlüyünü təmin etməkdir. Bizim heç bir dövlətin ərazisində gözümüz yoxdur və Ermənistandan fərqli olaraq qonşu dövlətlərin ərazisini işğal etmək niyyəti ilə yaşamırıq. - Rusiya ilə əlaqələrin inkişafı ölkəmizə iqtisadi-mədəni baxımdan nə vəd edir? -Rusiya ilə əlaqələrin inkişafı, ölkəmiz üçün iqtisadi-siyasi və hərbi baxımdan da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Rusiya Azərbaycan üçün həm də böyük bir bazardır. Azərbaycanda istehsal olunan sənaye və kənd təsərrüfatı məhsulları daha çox Rusiya bazarında satılır. Bizim orada 3 milyondan çox vətəndaşımız yaşayır. Dövlət rəhbərləri arasında münasibətlər nə qədər isti olsa, oradakı soydaşlarımızın vəziyyəti daha yaxşı olar. Azərbaycanda rus dili, rus ədəbiyyatı, rus mədəniyyətinə böyük maraq var. Ölkəmizdə rus dilində məktəblər fəaliyyət göstərir. Azərbaycanda Rusiyanın Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin və İ.M.Seçenov adına Birinci Moskva Dövlət Tibb Universitetinin Bakı filialında həm rus, həm də azərbaycanlı tələbələr oxuyurlar. Eyni zamanda, azərbaycanlılar Rusiyanın ali təhsil müəssisələrində təhsil alırlar. Hansı ki, bu məqam hörmətli Mehriban xanımın Rusiya səfərində də vurğulandı və Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin tərəfindən təqdir edildi. - Cəlil müəllim, aldığımız məlumata görə, siz özünüz də Moskvadan yeni qayıtmısınız. Mümkünsə, Moskva səfərinin məqsəd və mahiyyəti ilə bağlı məlumat almaq istərdik. -Moskvada bu günlərdə MDB Dövlətləri Veteranlar Təşkilatının Rəyasət Heyətinin iclası keçirildi. Tədbirlərdə mənim də çıxışım oldu. Qeyd etdim ki, MDB Veteranlar Təşkilatı ilə əlaqələrin daha da genişləndirilməsi, II Dünya Müharibəsində iştirak edən ölkələrdə döyüşən Azərbaycan döyüşçüləri haqqında məlumatların toplanması, altı döyüş diviziyamızın hansı ölkələrin ərazisindən keçdiyi, hansı dövlətlərdə döyüşməsinin bir daha dəqiqləşdirilməsi, itkin düşən, döyüşlərdə qəhrəmanlıqlar göstərən şəxslərin müəyyən edilməsi, qəhrəmanlarımızın abidəsinin döyüşdükləri şəhərlərdə ucaldılması və s. məsələləri diqqətə çatdırdım. Bundan əlavə “1941-1945-cı illərdə Böyük Vətən müharibəsində sovet xalqının faşizm üzərində Qələbənin dünyəvi-tarixi əhəmiyyəti, Qələbənin mənbələri, müasir zaman üçün dərslər və nəticələr”” mövzusunda konfrans da keçirildi. Konfransda faşizm ideologiyası, XXI əsrdə faşizmin təsiri, 1941-1945-ci illərdə antifaşist koalisiyasında iki siyasət və iki strategiya, II Dünya müharibəsində SSRİ-nin azadlıq missiyası, ordu və xalqın birliyi, sovet xalqının ön və arxa cəbhədəki mübarizəsi, müharibə illərində sovet xalqının dostluğu əsas müzakirə istiqamətləri oldu. Çıxışımda Prezident İlham Əliyevin və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Respublikamızda veteranlara göstərdikləri qayğı və diqqətin yüksək səviyyədə olmasını konfrans iştirakçılarının diqqətinə çatdırdım. Azərbaycanda İkinci Dünya müharibəsi ilə bağlı abidələrin qorunub saxlanılması, o cümlədən, tarixi saxtalaşdırmaq cəhdləri ilə bağlı mövqeyimizi də ortaya qoydum. Faşistlərlə əlbir olub sovet döyüşçülərinə qarşı vuruşan erməni satqını Nidjeyə abidə qoyulmasını pisləməklə yanaşı, bunun müharibə qurbanlarının əziz xatirəsinə təhqir kimi qiymətləndirdim. Biz müharibədə qəhrəmanlıq göstərən insanlarımızın xatirəsini hər zaman uca tutmuşuq, onları xalqımıza tanıtmağa çalışmışıq. Onların dünyaya tanıdılması, onların haqqında filmlərin çəkilməsi, kitabların yazılması, itkin düşənlər haqqında məlumatların əldə edilməsinə çalışırıq. Azərbaycanlıların döyüşdüyü ərazilərdə bununla bağlı tabloların, abidələrin yaradılmasında maraqlıyıq. Çalışırq ki, bu ölkələrin həm veteran təşkilatları, həm dövlət orqanları ilə daim əlaqə yaradaq və bu işləri həyata keçirək. Bunun çoxuna nail olmuşuq. Serbiyada, Sloveniyada, Ukraynada, Moldovada, Sevestopolda, Taqanroqda, Volqoqradda, Moskvada və Moskva ətrafındakı döyüşlərdə vuruşan döyüşçülərimizlə bağlı müxtəlif abidələr qoyulub və bu, bizim üçün qürurvericidir. - Konfransda Qarabağ problemi, onun həlli zərurəti ilə bağlı müzakirə aparıldımı? -Mən konfransda bir təkliflə çıxış etdim. Xatırlatdım ki, gələn il faşizm üzərində qələbənin 75 illiyini qeyd edəcəyik. Arzu edərdik ki, müharibə dövrünün dostluq mühitini qaytarmaq üçün MDB dövlətləri bir-birlərinə həmin dövrün dostluq münasibəti ilə yanaşsın. Azərbaycanla yanaşı, bəzi ölkələrdə də SSRİ-nin süqutundan sonra müharibə ocaqları yaranıb. İstərdik ki, MDB ölkələrinin başçıları bununla bağlı xüsusi tədbirlər keçirsinlər. Faşizm üzərində qələbənin 75 illiyi ərəfəsində bu konfliktlərə son qoysunlar. Mən MDB Veteranlar Təşkilatına bununla bağlı təklif vermişəm. İstəyirəm ki, MDB Veteranlar Təşkilatı adından MDB dövlətləri başçılarına müraciət edək. Ümid edirəm ki, belə bir müraciət baş tutacaq, işğalçı Ermənistanın təcavüzkar siyasəti bir daha ifşa olunacaq. Ümid edirəm ki, MDB dövlətləri qaldırdığımız problemə diqqət yetirəcək, onun həlli istiqamətində müvafiq addımlar atacaqlar. Hesab edirəm ki, bu, MDB məkanındakı konflikt və qarşıdurmaların həlli baxımından faydalı olar. Şəmsiyyə Əliqızı, “İki sahil”