В предлагаемом небольшом материале речь пойдет о некоторых малоизвестных эпизодах военного времени биографий двух известных ученых-педагогов, выдающихся специалистов в области истории образования – заведующего общеуниверситетской кафедрой педагогики, действительного члена АПН СССР Алексея Ивановича Пискунова (24.02.1921 – 30.05.2005) и члена-корреспондента АПН СССР Кадрии Улькер Исмаил кызы Салимовой (1924-2012). Кадрия Исмаиловна, как называли Салимову коллеги, на протяжении ряда лет была связана с МПГУ: работала внешним совместителем по кафедре педагогики, выступала оппонентом по диссертациям аспирантов и докторантов МПГУ. Алексей Иванович Пискунов родился в г. Оханск Пермской губернии в семье служащих. Отец в годы первой мировой войны – офицер царской армии, в годы гражданской войны – командир отряда частей особого назначения ВЧК. Педагогическую деятельность А.И. Пискунов начал в 1940 году преподавателем немецкого языка в школе. Окончил факультет иностранных языков Ставропольского педагогического института в 1942 году. Работал учителем и завучем в школе Дагестана, преподавал в Махачкалинском педагогическом институте. Официально, в реальных боевых действиях Алексею Ивановичу принять участие было не суждено, однако, в его биографии есть несколько интересных «белых пятен», связанных с Великой Отечественной войной. Первое из этих «пятен»: Алексей Иванович в начале войны работал учителем немецкого языка Маджалисской школы в Дагестане. Период с декабря 1942 года по конец марта 1943 года в его собственноручно написанной биографии в личном деле, хранящемся в архиве МПГУ, значится как «служба в Советской армии». За эту загадочную кратковременную службу учитель немецкого языка был награжден медалью «За оборону Кавказа». Далее, в годы войны, продолжил работу в этой же школе в должности заведующего учебной частью, а затем преподавателем немецкого языка Дагестанского педагогического института. После окончания войны А.И. Пискунов был награжден медалью «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945».   А.И. Пискунов – завуч Маджалисской школы, ок. 1944 года Второе «белое пятно» в биографии ученого напрямую было связано с первым, но получило свое развитие уже в 1980-е гг. И здесь оказались связанными вместе военные и послевоенные периоды биографии Алексея Ивановича Пискунова и другого крупного педагога-ученого – Кадрии Улькер Исмаил кызы Салимовой – члена-корреспондента АПН РСФСР (жены известного советского философа Э.В. Ильенкова). Оба ученых более 20 лет вместе проработали в институте теории и истории педагогики (общей педагогики) АПН СССР. Личность К.И. Салимовой также по-своему уникальна. Родители Кадрии Исмаиловны — по национальности турки. Отец — один из создателей турецкой коммунистической партии. После прихода к власти в Турции Ататюрка, родители вынуждены были эмигрировать в СССР. Обосновались в Азербайджане, поэтому Кадрия Исмаиловна считает себя азербайджанкой. В ноябре 1941 года, в возрасте 17 лет, добровольно ушла на фронт. Кадрию Исмаиловну, свободно владевшую немецким, турецким языками и «морзянкой», направили служить шифровальщицей в особый отдел 46-й Кавказской армии, а после учреждения контрразведки «СМЕРШ» в 1943 г. была причислена к этой структуре. На Кавказе, напомню, работал и служил на протяжении войны Алексей Иванович Пискунов. Кадрия Исмаиловна в годы войны участвовала в освобождении Болгарии, Румынии, Венгрии, Чехословакии, Польши, Югославии. Победу она встретила в Австрии, под Веной. Военную службу закончила в ноябре 1945 г. капитаном «СМЕРШа». Была награждена 14-ю медалями и орденом Отечественной войны II степени. Лейтенант К.И. Салимова проводит военно-политическую беседу «Германия в тисках между двумя фронтами», 1944 г., город Печь, Венгрия.   Итак, события 1942/1943 гг. в биографии А.И. Пискунова, через сорок лет вновь возникли в неожиданном освещении. В середине 1980-х гг. в институте теории и истории педагогики АПН СССР, где работали оба ученых, кто-то бросил слух, что академик А.И. Пискунов, прекрасно знавший с детских лет немецкий язык, в годы войны работал переводчиком в гестапо. Этот же слух был растиражирован в книге (1989) одного известного «ученого». К.И. Салимову – бывшего офицера контрразведки «СМЕРШ», да еще и служившего на Кавказе, эта информация, понятное дело, особо встревожила. После этого, отношения между учеными сильно охладели, они даже не разговаривали… И профессор К.И. Салимова обращается с официальным запросом в КГБ СССР. Через некоторое время, вероятно, состоялось приглашение на Лубянку. Содержание разговора, естественно, не известно, но после этого Кадрия Исмаиловна до самой смерти академика А.И. Пискунова в 2005 году, испытывала к нему нескрываемое уважение, и ученые поддерживали друг друга в науке, откликаясь на взаимные просьбы. Автору этих строк посчастливилось быть аспирантом и учеником Алексея Ивановича Пискунова, а оппонентом по кандидатской диссертации выступала профессор К.И. Салимова, у которой был дважды в гостях и сохранил о ней самые лучшие воспоминания. Обращаясь к нашим студентам, хотелось бы дать им высокие нравственные ориентиры на примере подвигов героев Великой Отечественной войны – ученых и педагогов, работавших в МПГУ, на которых хотелось бы равняться. А.Н. Рыжов

Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev 1941–1945-ci illərdə İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş şəxslərə, həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə birdəfəlik maddi yardım verilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb. APA xəbər verir ki, Sərəncamla 1941–1945-ci illərdə İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş şəxslərə 1 500 manat məbləğində, İkinci Dünya müharibəsində həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, həmin dövrdə arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə, İkinci Dünya müharibəsi illərində döyüş cəbhələrinin arxa hüdudları, yaxud döyüşən donanmaların əməliyyat zonaları daxilində ordunun və donanmanın mənafeyi üçün tapşırıqları yerinə yetirmiş xüsusi birləşmələrin işçilərinə, İkinci Dünya müharibəsi dövründə Leninqrad şəhərinin müdafiəsinə görə müvafiq medal və döş nişanı ilə təltif edilmiş şəxslərə, habelə Leninqrad şəhərinin mühasirəsi iştirakçılarına 750 manat məbləğində birdəfəlik maddi yardım veriləcək. Bu Sərəncamın icrası məqsədilə Azərbaycan Respublikasının 2022-ci il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ehtiyat fondundan 3,5 milyon manat vəsait ayrılacaq.     Maliyyə Nazirliyi bu Sərəncamın 2.1-ci bəndində nəzərdə tutulmuş vəsaitin Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin xüsusi hesabına köçürülməsini təmin etməli, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi birdəfəlik maddi yardımın bu Sərəncamın 1-ci hissəsində nəzərdə tutulmuş şəxslərə ödənilməsini təmin etməlidir.

Veteran.gov.az xəbər verir ki, İkinci Dünya müharibəsi veteranı Kərimov Ağamehdi Kərim oğlu vəfat edib. 1925-ci il təvəllüdlü Ağamehdi Kərimov İkinci Dünya müharibəsi zamanı faşizmə qarşı müxtəlif cəbhələrdə mübarizə aparmış, bir çox yaşayış məntəqələrinin faşist işğalından azad edilməsində aktiv iştirak etmişdir. Ağamehdi Kərimov müharibədə göstərdiyi qəhrəmanlıqlara görə hərbi komandanlıq tərəfindən dəfələrlə təltif olunmuş və mükafatlandırılmışdır. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının Rəyasət Heyəti Ağamehdi Kərimovun vəfatından kədərləndiyini bildirir,  mərhumun doğmalarına dərin hüzünlə başsağlığı verir. Allah rəhmət eləsin!

Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı Azərbaycan Respublikasının Hərbi Prokurorluğu ilə birgə “Hərbi vətənpərvərliyin və hərbi qanunvericiliyin möhkəmləndirilməsi” mövzusunda tədbir keçirib. AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbirin məqsədi vətənpərvərlik tərbiyəsinin gücləndirilməsi, hərbi qanunların və hüquq normalarının möhkəmləndirilməsi, eləcə də Prezident İlham Əliyevin aprelin 3-də imzaladığı “Mediasiya haqqında” Qanunun tətbiqinə dair Fərmanın qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi baxımından əhəmiyyətinin gənclərə çatdırılmasıdır. video Tədbirdə çıxış edən Respublika Veteranlar Təşkilatının sədri, general-polkovnik Tofiq Ağahüseynov Respublika Hərbi Prokurorluğu ilə müntəzəm keçirilən tədbirlərin əhəmiyyətindən, veteranların bu istiqamətdə üzərinə düşən vəzifələrdən danışıb. O, ölkəmizdə qanunçuluğun möhkəmləndirilməsi və hüquq sisteminin inkişafı istiqamətində Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi ardıcıl islahatların ulu öndər Heydər Əliyev dövlətçilik siyasətinin uğurla davam etdirilməsinin göstəricisi olduğunu deyib. Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini Cəlil Xəlilov bütün sahələrdə vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının hərtərəfli qorunduğunu, bu istiqamətdə məqsədyönlü islahatların gündən-günə dərinləşdirildiyini vurğulayıb. C.Xəlilov Azərbaycan Ordusunun əsgər və zabitlərinin qanunlara hər zaman əməl etdiklərini, nizam-intizamın daha da möhkəmləndiyini bildirib. Təşkilatın sədr müavini Azərbaycan Respublikası Prezidentinin imzaladığı “Mediasiya haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqinə dair Fərmanın respublikamızın hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edəcəyini diqqətə çatdırıb. Azərbaycan Respublikası baş prokurorunun müavini - hərbi prokuror, ədliyyə general-leytenantı Xanlar Vəliyev ulu öndər Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu siyasi kursun, həyata keçirdiyi məhkəmə-hüquq islahatlarının, həmçinin prokurorluq orqanlarına göstərdiyi etimad və diqqətin onun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla reallaşdırıldığını vurğulayıb. X.Vəliyev Azərbaycan Prokurorluğunun dövlətçiliyimizin mühüm sütunlarından birinə, Respublika Hərbi Prokurorluğunun hərbi qanunçuluğun qorunması, gücləndirilməsinin təminatçısına çevrildiyini bildirib. Hərbi Prokuror ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra ordu quruculuğunda aparılan geniş islahatlardan, ordumuzun inkişafındakı xidmətlərindən danışıb. Bu siyasətin hazırda Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə uğurla davam və inkişaf etdirildiyini diqqətə çatdıran X.Vəliyev deyib ki, hazırda Azərbaycan Silahlı Qüvvələri dünyanın ən güclü ordularından birinə çevrilib. Ordumuzda şəxsi heyət üçün hər cür şərait yaradılıb. Bu gün əsgərlərimiz orduda fəxr və şərəflə xidmət edirlər. Aprel döyüşləri Azərbaycan Ordusunun hərbi qüdrətini, şəxsi heyətin qələbə əzmini və mənəvi-psixoloji hazırlığını düşmənlə yanaşı bütün dünyaya göstərdi. Bu gün qürurla deyə bilərik ki, Azərbaycan Ordusu Prezident, Ali Baş Komandanın əmri ilə erməni işğalçılarına qarşı döyüşməyə, işğal altındakı torpaqlarımızı azad etməyə hər an hazır və qadirdir. Bakı Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinin dekanı, professor Əmir Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının hüquq kafedrasının professoru Bəhram Zahidov, Milli Aviasiya Akademiyasının hüquqşünaslıq kafedrasının müdiri, professor İbrahim Quliyev və başqaları çıxışlarında ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra dünyada nüfuzlu dövlətə çevrilməsindən, ölkəmizdə hüquq təhsilinin inkişafı istiqamətində hər cür şəraitin yaradılmasından, bütün sahələrdə olduğu kimi, məhkəmə-hüquq sahəsində də həyata keçirilən mütərəqqi islahatlardan danışıblar. Çıxışlarda, həmçinin gənclərin hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsinin gücləndirilməsinin, müstəqilliyimizin və ictimai-siyasi sabitliyin qorunmasının hər bir vətəndaşın müqəddəs vəzifəsi olmasının, “Mediasiya haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə bağlı maarifləndirmə, hüququ təbliğat işinin aparılmasının vacibliyi qeyd olunub. Natiqlər gəncləri Prezidentimizin ətrafında sıx birləşməyə və Vətənin müdafiəsinə hazır olmağa çağırıblar. Sonda gəncləri maraqlandıran suallar cavablandırılıb.