Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility
Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı
Veteranların təcrübəsindən biz daim bəhrələnməliyik, istifadə etməliyik
Heydər Əliyev

“100-cü ilində Azərbaycan Cümhuriyyəti” Əskişəhərdə beynəlxalq konfrans

May ayının 26-27-də Türkiyənin Əskişəhər şəhərində yerləşən Anadolu Universitetində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulmasının 100-cü ildönümü münasibəti ilə “100-cü ilində Azərbaycan Cümhuriyyəti” adlı beynəlxalq konfrans keçirilmişdir. Beynəlxalq konfrans Əskişəhər Azərbaycanlılar Dərnəyi və Anadolu Universiteti Türk Dünyası Tətbiq və Araşdırma Mərkəzinin (TÜDAM) təşkilatçılığı, Türk Əməkdaşlıq və İnkişaf Agentliyinin (TİKA) və Azərbaycan İnsan Kapitalı İnkişafı Mərkəzinin (INDEX) dəstəyi ilə baş tutmuşdur. Tədbir başlamazdan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularının və vətən uğrunda şəhid olan qəhrəmanların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib, Türkiyə və Azərbaycan Respublikasının dövlət himnləri səsləndirilmişdir. Daha sonra Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulmasından bəhs edən, həmçinin Türkiyədə təhsil alan müxtəlif türk xalqları gənclərinin nümayəndələrinin Cümhuriyyətin 100-cü ildönümü münasibətilə təbriklərindən ibarət videoçarxlar nümayiş etdirilmişdir. Əskişəhər Azərbaycanlılar Dərnəyinin sədri Cavid Aydın və Dərnəyin Nəzarət Komitəsinin rəhbəri Rza Məmmədov beynəlxalq konfransa qatılanlara təşəkkür edərək konfransda Cümhuriyyətin qurulmasından ötən 100 illik tarixin dövlət quruculuğu, daxili və xarici siyasət, iqtisadi, sosial və mədəni sahələr üzrə mövzular əsasında müzakirə olunacağını bildirmişlər. Tarixi yaddaşın diri saxlanması məqsədi güdən layihə barədə məlumat verən R.Məmmədov beynəlxalq konfransda iştirak üçün göndərilən elmi məqalələrin seçilməsinin iki mərhələdə aparıldığını, ilk mərhələdə 13 ölkədən 542 məqalə xülasəsinin daxil olduğunu, onlardan 217-sinin ikinci mərhələyə keçdiyini, qiymətləndirmə nəticəsində 60 məqalənin konfransın proqramına daxil edildiyini bildirmişdir. Azərbaycan, Türkiyə, Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin 39 universitet və iki ictimai təşkilatının nümayəndələrinin göndərdiyi elmi məqalələr yalnız Xalq Cümhuriyyəti illərini deyil, Azərbaycan tarixinin 100 illik dövrünü əhatə etmişdir. Konfransın açılışında Türkiyə-Azərbaycan Dərnəkləri Federasiyasının sədri Bilal Dündar, Anadolu Universitetinin rektoru Naci Gündoğan, Azərbaycanın Türkiyədəki səfirliyinin təhsil müşaviri Nəcibə Nəsibova, Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin birinci müavini Valeh Hacıyev, Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin sədri Asif Qurban çıxış edərək Xalq Cümhuriyyəti qurulmasının Azərbaycan xalqının həyatında böyük və çox əhəmiyyətli hadisə olduğunu qeyd etmiş, bu dövlətin öz üzərinə götürdüyü çətin tarixi vəzifələri qısa müddətdə ləyaqətlə yerinə yetirdiyini bildirmişlər. Çıxış edənlər Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin bütün dönəmlərdə qardaşlıq əsaslarına dayandığını, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə bunun bir daha təsdiq olunduğunu tarixi faktlarla diqqətə çatdırmışlar. Cümhuriyyətin 100 illiyi ilə əlaqədar beynəlxalq elmi konfransın məhz Əskişəhərdə keçirilməsindən qürur duyduğunu, böyük Atatatürkün dediyi kimi “Azərbaycanın sevincini Türkiyənin sevinci, kədərini Türkiyənin kədəri” saydıqlarını bildirən Əskişəhər valisi Özdemir Çakacak Azərbaycanın 1991-ci ildə müstəqilliyin bərpasından sonra hər bir sahədə böyük uğurlara imza atdığını, qardaş ölkənin qazandığı uğurlarda 100 il əvvəl təməli qoyulan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin də böyük payı olduğunu qeyd etmişdir. Açılışdan sonra öz işini panellərlə davam etdirən konfransda iki gün ərzində “1918-dən 1920-yə Azərbaycan”, “Turizm”, “Tarixi şəxsiyyətlər”, “Mədəniyyət və siyasət”, “Cəmiyyət və mədəniyyət”, “Təhsil”, “Tarix və ədəbiyyat”, “Fəlsəfə”, “Dil və ədəbiyyat”, “Türklük”, “Siyasət və idarəçilik”, “Tarix və mədəniyyət”, “Mətbuat” və “İqtisadiyyat” panellərində ümumilikdə 60 elmi məruzə dinlənilmişdir. Elmi məruzələr arasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitunun şöbə müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Bədirxan Əhmədlinin “Cümhuriyyətin üçlü formulu: Türkləşmək. Müasirləşmək. İslamlaşmaq”, Türk dili və Ədəbiyyatı bölüm başqanı dosent Nazim Muradovun “Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin “İnsanlara hürriyət, Millətlərə İstiqlal” deyimi üzərinə notlar”, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Lətif Babayevin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə hökumət quruculuğu (ikinci və üçüncü hökumətlərin təcrübəsi əsasında), Tükiyənin universitetinin professoru Toğrul İsmayılın Azərbaycan Cümhuriyyətinin (1918-1920) quruluş dönəmində sərhəd problemləri”, Xəzər universitetinin dosenti Vurğun Əyyubun “Cümhuriyyət dövrü yazarlarımızdan Hüseyn Cavid yaradıcılığı və Sərvəti-Fünun”, professor Səlcuk Dumanın “Güney Azərbaycan milli oyanış hərəkatı (GAMOH)”, professor Mehman Dəmirlinin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Demokratiya və insan hüquq və azadlıqları” adlı məruzələri xüsusi maraq doğurmuşdur. Mayın 28-də Respublika günündə beynəlxalq konfransın iştirakçıları Əskişəhər Azərbaycanlılar Dərnəyinin üzvləri ilə birlikdə Ankara şəhərində Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin və Mustafa Kamal Atatatürkün məzarlarını ziyarət etmiş, hər iki Cümhuriyyətin qurucularının məzarlarına gül çələngi qoymuşlar

2018-06-21 00:00:00
881 baxış

Digər xəbərlər

“Mart soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə ilk abidə Balakən rayonunda ucaldılıb”

Nəsib Məhəməliyev: “İndi həmin yer “Soyqırım bağı” adlanır” “1918-ci ilin mart soyqırımından 105 il ötür. Bakıda, Şamaxıda, Qubada, Xaçmazda, Lənkəranda, Qarabağda, Naxçıvanda və Azərbaycanın digər bölgələrində erməni silahlı dəstələri tərəfindən yerli əhaliyə qarşı dəhşətli cinayətlər törədilmişdir. Mart qırğınlarına bilavasitə rəhbərliyi üzdə bolşevik, əslində isə, qatı daşnak, Bakı kommunasının sədri Stepan Şaumyan həyata keçirmişdir. Rəsmi məlumatlara görə mart ayının 30-dan, aprel ayının 4-ə qədər 12 mindən artıq azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, 10 minlərlə insan itkin düşmüşdür. Tarixdən düzgün nəticələr çıxarılmadıqda daha ağır fəsadların baş verməsi labüddür. Xalqımızın unutqanlığı, sülhsevərliyi, tarixin növbəti mərhələlərində də repressiyalarla, qətliamlarla, deportasiyalarla, torpaq itkiləri ilə nəticələndi”. Bunu Veteran.gov.az-a açıqlamasında millət vəkili Nəsib Məhəməliyev bildirib. Millət vəkili qeyd edib ki, Mart soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə ilk abidə Balakən rayonunda ucaldılıb:  “Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 26 mart 1998-ci il tarixli sərəncamı ilə, hər il 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi qeyd olunur. Məhz, bu sərəncamdan sonra mart hadisələri, ümumiyyətlə erməni terroru ilə bağlı müxtəlif dillərdə kitablar, arxiv materialları, rəsmi sənədlər nəşr olundu. Əhali arasında maariflənmə işləri aparıldı. Ermənistanın terror dövləti olması, ASALA və digər çoxsaylı erməni terror təşkilatlarına dəstəyi, Azərbaycanda və dünyanın müxtəlif coğrafiyalarında törətdikləri cinayətlər barədə geniş təbliğat kompaniyası aparıldı. Beynəlxalq birlik, erməni terror təşkilatlatlarının insanlıq əleyhinə törətdikləri cinayətlərlə məhz, Azərbaycan dövlətinin apardığı sistemli siyasət sayəsində məlumatlandı. Yeri gəlmişkən bir məsələni də qeyd etmək istərdim. 2001-ci ildə Balakən rayon icra hakimiyyətinin başçısı vəzifəsində çalışırdım. Qərara aldıq ki, mart soyqırımı qurbanlarının xatirəsinin əbədiləşdirilməsi üçün rayon mərkəzində, bir zamanlar bolşeviklərin lideri Leninin adını daşıyan bağda abidə ucaldaq. O zamanlar, Respublikanın heç bir bölgəsində Soyqırım abidəsi yox idi və mart hadisələri ilə bağlı cəmiyyətdə tək-tək insanları çıxmaq şərti ilə məlumat yox dərəcəsində idi. Abidənin üzərində yazılan qeydlər, qısa müddət ərzində mart hadisələrinin mahiyyəti ilə bağlı təbliğatda əhəmiyyətli rol oynadı. İndi həmin yer, “Soyqırım bağı” adlanır”. Millət vəkili vurğulayıb ki, 44 günlük Vətən müharibəsində əldə etdiyimiz tarizə zəfərə rəğmən keçmişimizi unutmamalı, sayıqlığımızı itirməməliyik: “Zaman dəyişib. Azərbaycan dövləti tarixinin ən şərəfli, güclü, inkişaf etmiş dövrünü yaşayır. Qəhrəman Ordumuz, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə, 44 günlük müharibədə tarixi Qələbə qazandı. Erməni terroruna, dünya ernəniliyinə sarsılmaz zərbə vurdu. ,,Böyük Ermənistan,, xülyasını məhv etdi. Şəhidlərin, soyqırım qurbanlarının intiqamını aldı. Bu gün onların ruhu şaddır. Əldə olunan uğurlara baxmayaraq, daim ayıq-sayıq olmalıyıq. Tarixin acı nəticələrini unutmamalıyıq. Nə qədər ki, düşmən öz iddialarından əl çəkmək istəmir, sayıqlığımızı itirməyə haqqımız yoxdur. Allah cəmi Şəhidlərə rəhmət eləsin!” Seymur ƏLİYEV

Hamısını oxu
Anatoli Torkunovun yubileyi münasibətilə “Rossiya-24” və “Rossiya-1”də Prezident İlham Əliyevin müsahibəsi yayımlanıb

Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun (MDBMİ) rektoru Anatoli Torkunovun 70 illik yubileyi münasibətilə Rusiyanın “Rossiya-24” və “Rossiya-1” televiziya kanallarında verilişlər yayımlanıb. video Həmin verilişlərdə Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun məzunları olan dövlət başçılarının, ictimai-siyasi xadimlərin, diplomatların nüfuzlu təhsil müəssisəsinin rektoru ilə bağlı müsahibələri göstərilib. APA xəbər verir ki, bu verilişlərdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun məzunu İlham Əliyevin də müsahibəsi yayımlanıb. Prezident İlham Əliyev deyib: “O, MDBMİ-yə bizim ali məktəbin həyatının ən çətin dövrlərindən birində, qondarma yenidənqurmadan sonra başçılıq edib və onun rəhbərliyi ilə MDBMİ qısa müddətdə öz prestijini bərpa edib, dünyanın aparıcı ali məktəblərindən birinə çevrilib. Mən bilirəm ki, Anatoli Vasilyeviç bizim hamımızın MDBMİ məzunları olmağımıza görə fəxr edə bilməyimiz üçün çox qüvvə, sağlamlıq və diqqət sərf edib. Fikrimcə, MDBMİ-nin hər bir məzunu Anatoli Vasilyeviçin bizim ali məktəb üçün görmüş olduğu və bu gün də gördüyü işlərə görə ona minnətdar olmalıdır. Məzunların Birinci Forumunu keçirdiyimiz vaxt mən demişdim ki, bu forumun Azərbaycanda keçirilməsi yəqin ki, təbiidir. Həm ölkənin adının, həm də soyadımın əlifba sırasına görə belə olmalı idi. Lakin mən onu da dedim ki, yəqin bu, həm də ona görədir ki, hələlik mən MDBMİ-nin yeganə prezident məzunuyam və arzu etdim ki, belə məzunlar çox olsun. Şadam ki, bu, belə də olur. Biz artıq iki nəfərik. Əminəm ki, bu, hələ başlanğıcdır. Biz çox olacağıq, ona görə ki, əminəm, bizim almamaterin məzunları, necə deyərlər, Anatoli Vasilyeviçin yetirmələri mənsub olduqları ölkələrin həyatında layiqli yer tutacaqlar, çünki MDBMİ praktiki olaraq bütün dünyanı birləşdirir. Əminəm ki, gələcəkdə MDBMİ-nin məzunları olan prezidentlərin sayı daha çox olacaq. Anatoli Vasilyeviçi bir daha ürəkdən təbrik edirəm, ona ən xoş arzularımı bildirirəm. Sükanı belə saxlayın!”

Hamısını oxu
Vətənpərvərlik ölkə təhlükəsizliyinin qarantıdır

«Vətənpərvərlik hissi olmayan insanın mənəviyyatı yoxdur» Heydər Əliyev «Ölkəsini sevməyən insan, heç nəyi sevə bilməz» Corc Bayron                   Vətənpərvərlik insanı formalaşdıran, doğma yurduna, dilinə, mənəvi dəyərlərinə olan sevginin bir təzahürüdür. Məşhur amerikalı siyasətçi Edlay Stivensonun vətənpərvərlik «sadəcə emosiyaların partlayışı deyil, insanın bütün həyatı boyunca davam edən sakit və möhkəm sadiqlik hissidir» fikri ilə razılaşmamaq mümkün deyil. İnsana xas olan bu keyfiyyətlər məkan və zaman ölçülərinə sığmırlar, yaşlandıqca zəifləmir və taleyin hökmü ilə onun harada yaşamasından asılı olmurlar. Vətənpərvərin qəlbi Vətəninə məxsusdur və o daim doğma yurdu, insanları, təbiəti haqqında düşünür.     Vətənpərvərlik hissləri həm də mədəni arxetiplərə uyğundur, nəsildən nəslə ötürülür, milli şüurun səciyyəvi xüsusiyyətlərini özündə əks etdirir, yazarların, şairlərin, bəstəkarların və rəssamların yaratdıqları əsərlərə hopur və beləcə Vətən haqqında nəğmələr, əsərlər yaranır.          Ədəbiyyatda və incəsənətdə vətənpərvərlik hisslərinin ifadəsinin parlaq nümunələri mövcuddur. Məgər rus vətənpərvərliyini Sergey Yeseninin poeziyası olmadan təsəvvür etmək olar!?  Rus təbiətini, qışını, ağcaqayınını həm də onun şeirlərindən tanımaq və sevmək mümkündür. Keçən əsrin 20-ci illərində Bakıda olarkən, Şərq dünyasına heyranlığını gizlətməyən şair yazırdı: «Şiraz nə qədər gözəl olsa da, Ryazanın geniş çöllərindən yaxşı ola bilməz». S.Yesenin  «dünyanın altıda bir hissəsini təşkil edən, qısaca Rusiya adlanan vətənini bütün varlığı ilə tərənnüm etməyi» özünə borc bilirdi.          Vətənpərvərlik hissi bütün Azərbaycan ədəbiyyatına da nüfuz etmişdir. Bu həm mənəvi irsə, həm də doğma yurdumuzun heyranedici və cazibədar təbiətinə münasibətdə bu və ya digər şəkildə təzahür edir. İlk baxışda tar sadəcə musiqi aləti olsa da, Azərbaycan mənəviyyatının simvollarından biridir. Tara nə qədər gözəl şeirlər, misralar həsr edilmişdir. Mikayıl Müşfiqin keçən əsrin 30-cu illərində qələmə aldığı «Oxu tar» şerini hər bir azərbaycanlı bilir. O zaman dövlət ideologiyasını həyata keçirənlər «proletar mədəniyyəti»nin (proletkult) tələblərinə uyğun olaraq, tarı burjua mədəniyyətinin bir qalığı kimi qadağan etməyi təklif edirdilər. Buna baxmayaraq, Mikayıl Müşfiq yazırdı: Oхu, tar, oхu, tar!.. Səsindən ən lətif, şеirlər dinləyim. Oхu, tar, bir qadar!.. Nəğməni su кimi alışan ruhuma çiləyim. Oхu, tar! Səni кim unudar?          O illərdə bu şeirin yazılması və çap edilməsi əsl vətənpərvərlik və qəhrəmanlıq nümunəsi idi. Şair tarın melodiyasını tarixi boyunca həm sevinc, həm də kədər yaşamış xalqın səsi kimi təqdim etmişdir. Müşfiq milli ənənələrə xor baxan insanları anlaya bilmirdi. Elə bunun üçün də Stalin repressiyasının qurbanı oldu.          Dahi Səməd Vurğunun ölkənin xalq himninə çevrilən, son dərəcə tutumlu «Azərbaycan» şeri də qeyri-adi vətənpərvərliyi ilə seçilir:     Mən bir usaq, sən bir ana, Odur ki, baglıyam sana: Hankı səmtə, hankı yana Hey uçsam da yuvam sənsən, Elim, günüm, obam sənsən!          Azərbaycan şairləri indi də vətənpərvərlik mövzusunda parlaq sənət əsərləri yaradırlar. Çağdaş şairlərimizin baş mövzusu da Azərbaycan və onun təbiətidir, gözəllikləridir. Leyla Əliyevanın «Xocalı - ağrım mənim» şeirinə biganə qalan insan tapmaq mümkün deyil: «Sən bilirsən ağrı nədir? Bu- yıxılanda qışqırdığın «Oy!» deyil. Sevdiyinin xəyanəti də,  haqsız yerə itələnmək də deyil.  Ağrı - Xocalıdır. Bu-parçalanmış talelərdir.  Bu-gecə vaxtı qaçmaqdır, …Bu-öz körpəsinin nəfəsindən doymadan, ondan ayrılmaqdır,  Bu-əzabdır, möhnətdir, qırılmış inam, acı göz yaşlarıdır, Bu-bombalar altında haqsız ölümdür… Vətənpərvərlik fərdin sosiallaşmasında, şəxsiyyətin, onun insani keyfiyyətlərinin formalaşmasında əks olunur. Vətənpərvərlik dəyərlərinin bu baxımdan hərtərəfli dəstəklənməsi, onların inkişafına rəvac verilməsi milli mədəniyyətimizin, onun təkrarsızlığının qorunub saxlanmasının mühüm şərtidir. Qloballaşma proseslərinin minillik ənənələri sıxışdırıb, bəzən hətta sıradan çıxardığı, manqurtluq presedenti yaratdığı, öz tarixini bilməyən, «kütləvi mədəniyyət» okeanında üzən insanların meydana çıxdığı müasir dövrdə bu məsələ xüsusi aktuallıq kəsb edir. Vətənpərvərlik xalqın tarixi yaddaşının əks tərəfidir. Xalqın yaddaşını bu və ya digər vasitələrlə, məqsədyönlü ört-basdır etmək mümkün olduqda, tarixi istənilən şəkildə dəyişdirmək, ictimai şüurla manipulyasiya etmək, təhrif olunmuş geosiyasi transformasiyaları qəbul edən bütöv bir nəsil yetişdirmək olar.          Vətənpərvərliyin ölkənin təhlükəsizliyi ilə birbaşa əlaqəsi onu ideoloji mübarizənin ciddi diqqət obyektinə çevirmişdir. Bununla əlaqədar olaraq, Azərbaycan vətənpərvərliyinin oturuşmuş qayda və üsullarına qarşı yönəlmiş mümkün xarici diversiyaları daim nəzərə almaq çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Vətənpərvərliyin əsaslarının «yuyulması» zamanla dövlətin də əsaslarını dağıdan təhlükəli bir işdir. Bu fəaliyyət əksər hallarda hakimiyyətdən narazı olan daxili düşmənlərin, başqa sözlə, «beşinci kolonun» əli ilə həyata keçirilir. Bir qayda olaraq, bunlar milli maraqlara, dövlətin siyasətinə qarşı çıxan siyasi qruplaşmalardır. Tarixdə «beşinci kolonun» dağıdıcı fəaliyyətinə aid çoxsaylı misallar vardır. Təkcə Sovet İttifaqının dağıdılmasını misal çəkmək kifayət edər. Yenidənqurma ideoloqları öz «fəaliyyətlərinə» məhz sovet vətənpərvərliyinin nüfuzdan salmaqla, sovet insanlarının fəxr etdiyi, qürur duyduğu hər şeyə qarşı sistematik alçaldıcı ideoloji iş aparmaqla başladılar. Təsadüfi deyil ki, erməni qəsbkarları indi də hərbi təcavüzü, əzəli Azərbaycan torpaqlarının işğalını maddi dəyərlərimizin mənimsənilməsi və ya onların tarixi mahiyyətinin yanlış şərh olunması ilə əlaqələndirməyə çalışırlar. Şübhəsiz ki, biz erməni mədəniyyətini inkar etmək fikrində deyilik. Lakin özlərini «qədim xalq» hesab edən ermənilər heç bir vicdan əzabı çəkmədən, yaxşı məlum olan tarixi faktların əksinə, özlərini Zaqafqaziyanın aborigenləri kimi təqdim edir, regionun həm maddi, həm də qeyri-maddi mədəniyyət abidələrini özününküləşdirirlər.          Ermənilərin Rusiya imperiyası tərəfindən İran, Suriya və Türkiyə ərazilərindən ilk növbədə Azərbaycan xanlıqlarının ərazisinə köçürülməsi yaxşı məlumdur və bu barədə kifayət qədər tarixi sübutlar var. İranda səfir vəzifəsində çalışarkən Aleksandr Qriboyedovun çar I Nikolaya və başqa yüksək mənsəbli rus məmurlarına yazdığı məktublarını xatırlatmaq kifayətdir. Bu məktublar əslində on minlərlə erməni ailəsinin İrəvan və Qarabağ xanlıqlarının ərazisinə köçürülməsi barədə özünəməxsus bir hesabat idi.          Çar Rusiyası tərəfindən idarə olunan bu miqrasiyanın gözlənilməz nəticələrindən biri də yerli əhalinin tədricən sıxışdırılması ilə yanaşı, onun mədəni irsinin məhv edilməsi və ya mənimsənilməsi oldu.          Rusiyanın cənub istiqamətində ekspansiyası yenicə birləşdirilmiş torpaqlarda ermənilərin yerləşdirilməsi yolu ilə müsəlman mühitində «xristian» forpostlarının yaradılmasını nəzərdə tuturdu. Bu ideya ilk dəfə I Pyotr tərəfindən irəli sürülmüşdür. I Pyotrun 2 mart 1711-ci il tarixli məşhur Fərmanında deyilirdi: «Ermənilərə mümkün qədər mehriban münasibət göstərin və vəziyyətlərini yaxşılaşdırın ki, onların daha çox gəlmələri üçün həvəsləri olsun». Rusiya siyasətçiləri bu gün də həmin fərmana istinad edərək Ermənistianı özlərinin «həqiqi strateji tərəfdaşı» hesab edirlər. Lakin bu «strateji tərəfdaş» ilk növbədə, Zaqafqaziyanın, daha sonra isə Şimali Qafqazın əsrlərlə oturuşan etnik həyatına bir dissonans gətirdi. Hal-hazırda «erməni metastazı» artıq Rusiyanın cənub bölgələrinə də nüfuz etmişdir. Ermənilərin soxsaylı hiylələrini və sərsəmləmələrini bir kənara qoyaraq, XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərinin tanınmış rus tədqiqatçısı Vasili Veliçkonun Gürcüstanın qeyri-maddi mədəniyyət dəyərlərinin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi cəhdlərinə aid yazdıqlarını xatırlatmaq istərdim. O yazırdı: «Ermənilər gürcülərə məxsus məbədlərdə və monastırlarda onların izlərini silir və məhv edir, daşlarda olan gürcü yazılarını qazır və ya pozurlar, daşların özlərini tikililərdən çıxarır və erməni yazıları ilə əvəz edirlər». Görkəmli Azərbaycan alimi akademik Ziya Bünyadov özünün çoxsaylı əsərlərində göstərmişdir ki, qədim alban abidələrinə qarşı bu qəbildən olan diversiya xarakterli işləri ermənilər sistematik şəkildə Azərbaycan ərazisində də həyata keçirmişlər ki, sonradan bunların erməni mənşəli olduğunu sübuta yetirsinlər. XIX əsrin sonlarında məşhur gürcü mütəfəkkiri və yazıçısı İlya Çavçavadze Rusiya hakimiyyətini peyğəmbərcəsinə xəbərdar edirdi: «Zatı-aliləri, ermənilərin mərkəzi rus torpaqlarında məskunlaşmasına imkan verməyin. Onlar elə bir  tayfadır ki, bir neçə on il yaşadıqdan sonra bütün dünyaya bağırmağa başlayacaqlar ki, bura onların dədə-baba torpaqlarıdır». Tarixi gerçəklik budur və o təsdiq edir ki, mənəvi, qeyri-maddi mədəni dəyərlərin xalqın təhlükəsizliyi, dövlətçiliyi ilə ayrılmazdır. Mübaliğəsiz deyə bilərik ki, ermənilərin mənəvi sahədə bu günki hiylələri bizim mədəniyyətimizə, azərbaycanlıların vətənpərvərliyinin əsaslarına qarşı yönəlmişdir.          UNESKO-da Ermənistanı «Zaqafqaziyada qeyri-maddi dəyərlərin yeganə xəzinəsi» kimi təqdim etmək istəyənlərlə bu məsələ ətrafında ciddi mübahisələr gedir. Azərbaycan və Gürcüstan mədəniyyət xadimlərinə, bu ölkələrin UNESKO-da nümayəndələri ermənilərin hər cür təxribatlarına layiqli cavab verirlər. Azərbaycan Prezidenti və hökuməti, respublikanın vətəndaş cəmiyyəti institutları vətənpərvərliyin dəstəklənməsi, tərbiyə, təhsil, informasiya siyasəti sistemində, ictimai şüurun müxtəlif sahələrində vətənpərvərlik ideyalarının düşünülmüş şəkildə əks olunması istiqamətində yorulmadan, iri miqyaslı iş aparırlar. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev qeyd edir ki, «Azərbaycan cəmiyyəti vətənpərvər cəmiyyətdir… əxlaq, vətənpərvərlik, ləyaqət və milli qürur Azərbaycanın milli dəyərləridir… və biz onları qoruyacayıq». Vətənpərvərliyin dəstəklənməsi və formalaşdırılması üzrə Azərbaycanda aparılan işin gedişində respublikanın çoxmillətli və çoxkonfessiyalı olmasını daim nəzərə alınır. Metodoloji baxımdan belə bir fəaliyyət əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş azərbaycançılıq konsepsiyası, tolerantlıq, etiqad azadlığı və multikulturalizm prinsipləri üzərində bərqərar olmuşdur.          Azərbaycanda mədəniyyət müxtəlifliyinin dəyərini, onun əhəmiyyətini və prioritetini çox yaxşı dərk edirlər. Hal-hazırda respublikamız multikulturalizmin dövlət siyasəti statusu aldığı az sayda dövlətlər sırasına daxildir. Bu həm humanist, həm də müdrik bir siyasətdir. Əvvəla, bu siyasət separatizmin, milli  ayrıseçkiliyin qarşısını almaqla, ölkənin təhlükəsizliyini möhkəmləndirir; ikincisi, müxtəlif mədəniyyətlərin nümayəndələrinin mənəvi və əqli potensialını inteqrasiya etməklə, əhalini yaratmağa, bütün cəmiyyətin maraqlarına cavab verən aktual sosial-iqtisadi problemlərin həllinə yönəldir. Çoxmillətli Azərbaycan şəraitində vahid vətənpərvərlik dəyərlərinin üstünlük təşkil etməsi burada əsrlərlə yaşayan xalqların tarixi bağlılığı ilə şərtlənir. Azərbaycan təcrübəsi əsl vətənpərvərlik nümayiş etdirir, xalqları ayırmır, birləşdirir. Azərbaycan multikulturalizmi vahid vətənpərvər cəmiyyətin təzahürüdür.          Bizim veteranlarımız vətənpərvərlik tərbiyəsinin ön xəttində yer          tuturlar. Onların məqsədyönlü və planlı fəaliyyəti Respublika Veteranlar Şurası tərəfindən təmin olunur. Veteranlar hər bir dövlətin qızıl fondunu, onun əsasını təşkil edir, xüsusi mənəvi iqlim formalaşdırır, yeni nəsillər üçün mənəvi oriyentirlər yaradırlar. Onların tarixi təcrübəsi, həyatın keşməkeşli yollarında sınaqdan çıxmış dəyər yanaşmaları və dünyagörüşləri siyasi və iqtisadi fəaliyyətin, mədəni inkişafın ölçü vahidinə çevrilir. Nəsillərin davamlılığı, varisliyi olmasa, dövlətin bütövlüyünü, milli mədəniyyət ənənələrini qoruyub saxlamaq olmaz. Veteranlar Şurası ən müxtəlif səviyyəli təhsil təsisatlarında, təşkilatlarda,  müəssisələrində mütəmadi olaraq vətənpərvərlik tərbiyəsi, qloballaşma şəraitində şəxsiyyətin formalaşması məsələlərinə həsr olunmuş toplantılar keçirirlər.          Biz öz fəaliyyətimizdə tərbiyəvi işin ən müxtəlif formalarından istifadə edirik. Tərəfimizdən müharibə dövrünün və müharibədən sonrakı illərin «Faşizmlə müharibə qəhrəmanları», «Xalqın arxa cəbhədə qəhrəman əməyi», «Sovet xalqının faşizm üzərində qələbəsinə Azərbaycanın töhfəsi» şüarları altında həyata keçirilən ən yaxşı inşa, şəkil və mahnılar üzrə qəhrəmanlıq və vətənpərvərlik müsabiqələri keçirilir. Bu müsabiqələrin qalibləri müxtəlif hədiyyələrlə və Fəxri fərmanlarla mükafatlandırılırlar. Təşkilatımızda çap materiallarının təbliğatı da yaxşı təşkil olunmuşdur. Öz qəzetimiz, jurnalımız nəşr olunur. Son illər Böyük Vətən Müharibəsinə həsr olunmuş 50-dən artıq kitab və toplu işıq üzü görmüşdür. Veteranlarımız mütəmadi olaraq Qarabağ cəbhəsinin ön mövqelərinə gedir, əsgərlər və komandirlər qarşısında çıxışlar edir, aparıcı artistlərin konsertlərini təşkil edir, kitablar, broşürlər və qəzetlər yayırlar. Veteranlarımız vacib sosial və siyasi məsələləri, Qarabağ münaqişəsinin mümkün həlli yollarını da müzakirə edirlər. Azərbaycanın Veteranlar təşkilatı respublikanın rus, ukrayna, belorus icmaları ilə fəal əlaqə saxlayır. Biz həm də MDB ölkələrinin səfirlikləri ilə əlaqə saxlayırıq. Xüsusilə, Rusiya səfirliyi ilə sıx əlaqələrimiz var. Rusiya səfirliyi daim Böyük Vətən müharibəsi veteranlarını dəstəkləyir, onlara sanatoriyalara putyovkalar verir, bayram qəbullarına və başqa tədbirlərə dəvət edir. Son illərdə Bakı və Xəzəryanı Patriarxı ilə əlaqələrimiz xeyli möhkəmlənmişdir və bu öz töhfəsini verməkdədir.          Azərbaycanda vətənpərvərlik tərbiyəsi müasir dövrdə bir sıra ölkələrdə çiçəklənən faşizm ideologiyasına müqabil aparılır. Biz insanlığa, bəşəriyyətə nifrət hissləri yayan irqçilik ideologiyalarına biganə qala bilmərik. Respublikamızın prinsipial antifaşist mövqeyini nəzərə almaqla, «Müstəqil dövlətlərin veteranlarının ictimai təşkilatları Birliyi» Beynəlxalq ittifaqının qərarı ilə oktyabr ayında bizim Veteranlar Şurası bazasında sözügedən məsələyə həsr olunmuş iri miqyaslı beynəlxalq konfrans keçiriləcək. Onlarla dövlətin nümayəndəsi bu məqsədlə Bakıda toplaşacaq və “faşizm niyə təkrar olunur?” və “bu dəhşətli bəlanın qarşısını necə almaq olar?” suallarına cavab tapmağa çalışacaq... Cəlil Xəlilov,  Azərbaycan Respublikası Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, ehtiyatda olan polkovnik,  siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent.

Hamısını oxu
Mehdi Hüseynzadə hər birimizə nümunə olmalıdır

Bakı şəhəri Binəqədi rayonun 276 saylı tam orta məktəbdə Azərbaycanın görkəmli oğlu İkinci Dünya müharibəsində Yuqoslaviya müqavimət hərəkatının üzvü, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin 100 illik yubiley tədbiri keçirilmişdir. Tədbir başlanmazdan əvvəl Azərbaycan Respublikasının dövlət himni səslənmiş, İkinci dünya müharibəsində həlak olmuş azərbaycanlıların, eləcə də Azərbaycanın müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü uğrunda canlarından keçmiş bütün şəhidlərimizin xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edilmişdir. Tədbiri məktəbin direktoru, əməkdar müəllim Bəhram Şiriyev açmışdır: “Bu günki tədbirimiz Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin 100 illik yubileyinə həsr edilmişdir. Bilirsiniz ki, bu yubileyin dövlət səviyyəsində geniş qeyd olunması haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev müvafiq sərəncam imzalamışdır. Bu sərəncam ölkə rəybərliyi tərəfindən Mehdi Hüseynzadənin, ümumən İkinci dünya müharibəsində qəhrəmanlıq göstərmiş azərbaycanlıların fəaliyyətinə necə yüksək dəyər verilməsinin növbəti sübutudur.”. Tədbirdə çıxış edən Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, ehtiyatda olan polkovnik Cəlil Xəlilov demişdir: “Bu günkü tədbirimiz Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, Mixaylo ləqəbi ilə dünyada tanınan Mehdi Hənifə oğlu Hüseynzadənin 100 illik yubileyi çərçivəsində keçirilir. Mehdi Hüseynzadənin adı Azərbaycanın qəhrəmanlıq tarixinə əbədi həkk olunmuşdurr. O, nəinki ölkəmizdə Avropada, mən deyərdim bütün dünyada faşizmə qarşı cəsarətlə, dəyanətlə mübarizə aparmış insan kimi tanınır. Mehdi Hüseynzadə yüz il əvvəl dekabr ayının 22-də Bakının Novxanıkəndində anadan olmuşdur. Qəhrəman Azərbaycan oğlu döyüş zamanı əsir düşsə də, həbs düşərgəsindən qaçaraq partizan dəstəsinə qoşulmuşdur. Mehdi Hüseynzadə Yuqoslaviya, Triest, İtaliya partizanlarının sırasında alman faşizminə qarşı fəal mübarizə aparmış, kəşfiyyat-təxribat qrupun rəhbəri kimi çətin döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirmişdir. Azərbaycan öz qəhrəman oğlu ilə fəxr edir və onun adının əbədiləşdirilməsi üçün ölkə miqyasında görülmüş və gələcəkdə də görüləcək işlər bu minnətdarlığın nəticələridir. Bu gün Azərbaycanın Mehdi Hüseynzadə kimi qəhrəman oğulllara daha böyük ehtiyacı var. Çünki, Azərbaycanın 20 faiz ərazisi təcavüzkar Ermənistan Respublikasının hərbi birləşmələrinin işğalı altındadır. Ölkənin yeniyetməsindən, gəncindən tutmuş ahıl yaşlı insanlarına qədər hər birimiz Vətənin bütövlüyü, ərazilərimizin işğaldan qurtarması üçün hər an hazır olmalıyıq. Doğrudur, Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri bu gün düşmənin istənilən təxribatının qarşısını vaxtında almağa, torpaqlarımız erməni işğalından qurtarmağa tam qadirdir. 2016-cı il aprelin 2-dən 5-dək cəbhə xəttində baş verənlər Ordumuzun gücünü və döyüş əzmini aydın göstərdi. İşğalçıya, onun havadarlarına Azərbaycan əsgərinin gücü, qələbə əzmi nümayiş etdirildi. Ancaq Azərbaycan bu münaqişəni sülh yolu ilə, qan tökülmədən həll etmək istəyir. Bunun mümkün olmayacağı halda, möhtərəm prezidentimiz, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin başçılığı altında güclü və müasir Azərbaycan ordusunun düşmənə öz yerini göstərəcəyinə əminik. Biz veteranlar buna inanır və bu müqəddəs işdə ordumuzun yanında olduğumuzu bildiririk”. Tədbirdə digər çıxış edənlər Binəqədi rayon Veteranlar Təşkilatının sədri  Telman Hətəmov, jurnalist Ruqiyə Əliyeva və başqaları çıxış edərək Mehdi Hüseynzadənin və İkinci dünya müharibəsində qəhrəmanlıq göstərmiş digər oğullarımızın şücayətindən danışmış, Azərbaycan zabit və əsgərlərinin bu gün öz sələflərinin yolunu şərəflə davam etdirdiyini və yaxın gələcəkdə qəhrəman oğul və qızlarımızın üçrəngli bayrağımızı işğal altındakı ərazilərimizdə dalğalandıracaqlarına inandıqlarını bildirmişlər.

Hamısını oxu