Müstəqilliyinin 30-cu ildönümünü qeyd etməyə hazırlaşan Azərbaycan dövləti ardıcıl nailiyyətlər qazanaraq milli tərəqqi yolunda sürətlə, inamla və əmin addımlarla irəliləyir, növbəti müvəffəqiyyətlərə yol açan yeni strateji zirvələr fəth edir. Bu gün Azərbaycan dünyada təkcə davamlı və dayanıqlı inkişaf yolu tutan müasir, demokratik ölkə kimi, tolerantlıq nümunəsi və multikultiralizm diyarı olaraq tanınmır. Bir əsrdə iki dəfə müstəqillik qazanan respublikamız, eyni zamanda, öz ərazi bütövlüyünü, tarixi ədaləti bərpa etmiş, müsbət beynəlxalq imicə sahib və müasir dünya siyasətinin nüfuz - güc iyerarxiyasında mütəmadi yüksəlişə malik prestijli dövlət olaraq səciyyələndirilir.   Təbii ki, bütün bu müsbət reallıqları şərtləndirən başlıca strateji faktor müstəqillik illərində sabitlik və inkişafa, dirçəliş və rifaha xidmət edən rasional, milli maraqlara və müasir çağırışlara adekvat cavab verən praqmatik siyasi kursun həyata keçirilməsidir. Ölkəmizi tənəzzüldən xilas edərək intibah yoluna çıxaran, real müstəqilliyin əldə olunmasını təmin edən ümummilli lider Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu siyasətin Prezident İlham Əliyev tərəfindən zamanın tələblərinə, dövrün ictimai və siyasi qanunauyğunluqlarına müvafiq surətdə davam etdirilməsi nəticəsində milli tərəqqinin Azərbaycan nümunəsi adlı fenomen yaranıb. Bu nümunə öz cəlbediciliyinə görə bütün dünyada maraqla öyrənilən, nüfuzlu reytinq agentliklərinin və tədqiqat mərkəzlərinin hesabatlarında yüksək dəyərləndirilən strateji model kimi xarakterizə olunur. Xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) Sədrinin birinci müavini, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO-nun və ISESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın müxtəlif sahələri əhatə edən çoxşaxəli, səmərəli, ardıcıl və məqsədyönlü fəaliyyəti də ölkəmizin dayanıqlı inkişafına, xalqımızın rifahının daha da yaxşılaşmasına, Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına, respublikamızın müsbət beynəlxalq imicinin möhkəmlənməsinə və müxtəlif sahələrdə davamlı strateji nailiyyətlərin əldə olunmasına müstəsna töhfədir.   Xalqa ləyaqətli və şərəfli xidmət nümunəsi   Ümumiyyətlə, Mehriban xanım Əliyevanın ictimai-siyasi portretini tamamlayan cizgilər kifayət qədər zəngin və rəngarəngdir. O, ilk növbədə, hansı sahə və istiqamətdə fəaliyyət göstərməsindən asılı olmayaraq, öz üzərinə düşən vəzifələri müvəffəqiyyətlə yerinə yetirməklə xalqa ləyaqətli və şərəfli xidmət nümunəsi yaradıb. Mehriban xanım Əliyevanın “Biz fəxr edirik ki, son illər ölkəmizdə baş verən müsbət meyillərdə, dəyişikliklərdə, inkişafda, Azərbaycanın beynəlxalq arenada nüfuzunun artmasında biz öz kiçik də olsa töhfəmizi verməyi bacarmışıq. Mən əminəm ki, vəzifədən asılı olmayaraq, insan öz yolunu, peşəsini seçəndə hər hansı bir işinə, əməyinə vicdanla yanaşmalı, qarşısına aydın məqsədlər qoyub, bu məqsədlərə nail olmağa çalışmalı, söz və işlərində bütöv olmalıdır” sözləri, şübhəsiz ki, onun həyat və fəaliyyət kredosunu təşkil edir. Bu kontekstdə bir sıra nümunələrə xüsusi nəzər salmaq – diqqət yetirmək məqsədəmüvafiq olar.   Əvvəla qeyd etmək lazımdır ki, Mehriban xanım Əliyeva məhsuldar ictimai-siyasi fəaliyyəti ilə fəal, milli-mənəvi dəyərlərə, tarixi ənənələrə sadiq, vətənpərvər və xeyirxah Azərbaycan qadını obrazının formalaşmasında əvəzsiz rol oynayıb. O, nümunəvi həyat və fəaliyyəti ilə qadınlar üçün əsl örnək yaratmaqla yanaşı, zərif cinsin nümayəndələrinin cəmiyyətdə rolunun, müxtəlif sahələrdə fəallığının artmasına geniş stimul verib. Sevindirici haldır ki, Mehriban xanım Əliyevanın timsalında Azərbaycan qadını hazırda öz istedadı, zəkası və iradəsi ilə milli-mənəvi dəyərlərimizin və zəngin irsimizin qorunub saxlanılmasında, yaşadılmasında müstəsna xidmətlər göstərir. Ölkəmizin ictimai-siyasi, mədəni həyatında geniş fəaliyyəti, öz bilik və bacarıqları ilə cəmiyyətimizin ümumi inkişafında yaxından iştirakı Azərbaycan qadınının çox böyük potensiala malik olduğunu bir daha təsdiqləyir.   Bununla yanaşı, Mehriban xanım Əliyeva Milli Məclisin deputatı kimi məqsədyönlü fəaliyyət göstərməklə ictimai-siyasi yaddaşda dərin iz buraxıb. O, millət vəkili statusunda çox mühüm ictimai əhəmiyyətli təşəbbüslər irəli sürüb, təkcə seçicilərini deyil, bütövlükdə, Azərbaycan xalqını maraqlandıran məsələlərlə əlaqədar zəruri addımlar atıb, sosial problemlərin həllinə xüsusi diqqət göstərib və buna müvəffəq olub. Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə görülən genişmiqyaslı və ümumi-ictimai əhəmiyyətli tədbirlər sırasında Amnistiya aktlarının qəbul olunması xüsusi yer tutur. Daha dəqiq desək, onun təşəbbüsü ilə Milli Məclisdə Amnistiya aktlarının qəbul olunması və bunun sayəsində minlərlə məhkumun azadlığa qovuşması, yenidən cəmiyyətə inteqrasiya olunması təqdirəlayiq hal kimi sosial-ictimai cəhətdən çox mühüm əhəmiyyətə malikdir. Təsadüfi deyil ki, həm millət vəkili kimi təmsil etdiyi seçiciləri, həm də bütövlükdə Azərbaycan xalqı Mehriban xanım Əliyevanın Milli Məclisin deputatı statusunda fəaliyyətini çox yüksək dəyərləndirərək - təqdirlə qarşılayaraq öz inam və etimadlarını ifadə ediblər.   Mehriban xanım Əliyevanın, həmçinin respublikamızın Birinci vitse-prezidenti kimi öz üzərinə düşən vəzifələri layiqincə yerinə yetirməsi xalqın ona olan sevgisinin və rəğbətinin daha da artmasına səbəb olub. Bu məqamda qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanda həyata keçirilən çoxşaxəli, genişmiqyaslı, kompleks xarakterli və sistemli islahatların tərkib hissəsi kimi vitse-prezidentlik institutunun yaradılması ötən müddət ərzində idarəetmənin səmərəliliyinin və çevikliyinin artmasına, bir sıra mühüm strateji hədəflərin gerçəkləşməsinə imkan verib. Xüsusilə də, Mehriban xanım Əliyevanın respublikamızın Birinci vitse-prezidenti kimi məqsədyönlü fəaliyyəti Azərbaycanın milli gücünün artmasına müstəsna töhfə olub, ölkəmizin qarşısında yeni və çox mühüm strateji perspektivlər açılıb. Daha dəqiq desək, Prezident İlham Əliyevin 2017-ci il 21 fevral tarixində imzaladığı müvafiq Sərəncama əsasən, Mehriban Əliyevanın Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti təyin olunması ilə Azərbaycanın inkişafında keyfiyyətcə yeni mərhələnin əsası qoyulub. “Ölkəmizin və xalqımızın maraqlarını hər şeydən üstün tutacağam, Azərbaycana layiqincə xidmət etməyə çalışacağam”,-deyən Mehriban xanım Əliyeva öz vədinə - Vətənə, xalqa və dövlətə sədaqətlə xidmət sözünə əməl edərək strateji missiyasını layiqincə yerinə yetirmək və qüdrətli Azərbaycan naminə mühüm nailiyyətlərə imza atmaq xoşbəxtliyinə müvəffəq olub. Ötən zaman müddətində Birinci vitse-prezidentin təşəbbüsü ilə əhalinin geniş təbəqələrini əhatə edən çox mühüm addımlar atılıb, xüsusilə də vətəndaşlarımızı maraqlandıran sosial məsələlərin həlli istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilib. Ayrıca qeyd etmək lazımdır ki, Mehriban xanım Əliyeva cəmiyyətin həssas təbəqələrinin istəklərinin yerinə yetirilməsi – onların problemlərinin həll olunması istiqamətində fəaliyyətə xüsusi önəm verir. Onun Birinci vitse-prezident vəzifəsində 2017-ci il martın 9-da keçirdiyi ilk müşavirənin məhz Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin yataqxanalarında müvəqqəti məskunlaşmış qaçqın və məcburi köçkün ailələrinin köçürülməsi məsələsinə həsr olunması deyilənlərin bariz nümunəsidir. Vurğulamaq gərəkdir ki, həmin müşavirədən sonra qəzalı binalarda yaşayan məcburi köçkün ailələrinin köçürülməsi üçün tədbirlər planı hazırlanıb, yeni yaşayış komplekslərinin təməli qoyulub, məcburi köçkünlərə mənzillər təqdim edilib və digər müvafiq addımlar atılıb. Sonrakı illərdə də bu proses davamlı xarakter daşıyıb. Bunlarla yanaşı, yeni layihələr əsasında ölkəmizin ərazi bütövlüyünün təmin olunması uğrunda gedən döyüşlərdə yaralananların xüsusi tibbi xidmətlərlə təmin olunmaları, əlillərə, müharibə veteranlarına, qazilərə, şəhid ailələrinə və erməni vandalizmindən, müharibədən əziyyət çəkən digər kateqoriyadan olan insanlara sosial dəstək xarakterli işlərin görülməsi də xüsusi qeyd edilməlidir. Bu, Mehriban xanım Əliyevanın dövlət idarəçiliyi sahəsində fəaliyyətinin milli maraqlara və çağdaş qlobal çağırışlara adekvat cavab verməklə yanaşı, humanizm və vətənpərvərlik prinsiplərinə də əsaslandığını göstərir.   Mehriban xanım Əliyevanın dövlətçilik maraqlarının qorunmasına və milli həmrəyliyin gücləndirilməsinə xidmət edən ictimai-siyasi fəaliyyətinin çox mühüm istiqamətlərindən birini qurucusu ümummilli liderimiz Heydər Əliyev olan Yeni Azərbaycan Partiyasının Sədrinin müavini statusunda gördüyü işlər təşkil edir. İnkaredilməz həqiqətdir ki, YAP ötən müddət ərzində Heydər Əliyev ideyaları əsasında və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə zəngin və şərəfli inkişaf yolu keçib, çox mühüm – tarixi əhəmiyyətə malik olan nailiyyətlər qazanıb. Sıralarında Azərbaycan cəmiyyətinin, demək olar ki, bütün təbəqələrindən olan, sağlam düşüncəli və möhkəm əqidəli insanları birləşdirən Yeni Azərbaycan Partiyasının fəaliyyətinin səmərəliliyini təmin edən mühüm strateji amillərdən biri partiyanın struktur və təşkilati nöqteyi-nəzərdən yenilənməsi, islahatlar çərçivəsində təkmilləşməsidir. Xüsusilə də, partiyanın qurultaylarında qəbul edilən qərarlar YAP-ın fəaliyyətində yeni keyfiyyət dəyişikliklərini təmin edən çox mühüm amildir. Ən əsası, Mehriban xanım Əliyevanın partiyanın 2013-cü ildə keçirilmiş V Qurultayında YAP Sədrinin müavini, 2021-ci ilin mart ayının 5-də baş tutmuş VII Qurultayında isə YAP Sədrinin birinci müavini təyin olunması partiyamız və bütövlükdə cəmiyyət üçün mühüm əhəmiyyət kəsb etməklə yanaşı, YAP-ın və dövlətimizin daha da güclənməsinə xidmət edən mötəbər hadisədir. Əminliklə vurğulamaq olar ki, Mehriban xanım Əliyevanın fəaliyyəti bundan sonra da Ümummilli Liderimizin siyasi mirası olan YAP-ın yeni nailiyyətlər əldə edərək öz nüfuzunu daha da artırması, Azərbaycanın sürətli və hərtərəfli inkişafına davamlı töhfə verməsi baxımından olduqca əlamətdar olacaq.   Heydər Əliyev Fondu milli məqsədlərin və strateji hədəflərin gerçəkləşdirilməsində mühüm rol oynayır   Mehriban xanım Əliyevanın xalqımızın həmrəyliyinin gücləndirilməsinə və Azərbaycanın davamlı – dayanıqlı inkişafına xidmət edən çoxşaxəli fəaliyyətinin mühüm istiqamətlərindən birini Heydər Əliyev Fonduna uğurla rəhbərlik etməsi təşkil edir. Fondun genişmiqyaslı və beynəlxalq əhəmiyyətli fəaliyyəti, müxtəlif sahələri əhatə edən layihələrin reallaşdırılması, heç şübhəsiz, ictimai-sosial, tarixi, mədəni, humanitar nöqteyi-nəzərdən böyük önəm daşıyır. Bütövlükdə, 2004-cü ildən fəaliyyətə başlamış Heydər Əliyev Fondu təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, idman, elm və texnologiya, ekologiya, sosial və digər sahələrdə müxtəlif layihələr həyata keçirərək yeni cəmiyyət quruculuğunda fəal iştirak edir, ölkənin sosial-iqtisadi inkişafına öz töhfəsini verir.   Ən əsası, Heydər Əliyev Fondu Ümummilli Liderimizin zəngin irsinin araşdırılması və bu irsin xalqımızın mənəvi sərvəti kimi gələcək nəsillərə çatdırılmasında müstəsna rol oynayır. Bu, həm Heydər Əliyev fenomeninin Azərbaycanın çoxəsrlik dövlətçilik tarixində əvəzolunmaz yerinin və rolunun daha dərindən öyrənilməsi, həm də müstəqil Azərbaycan dövlətinin keçdiyi inkişaf yolunun siyasi, iqtisadi, mədəni, humanitar, tarixi aspektlərinin fundamental səviyyədə tədqiq olunması baxımından xüsusi önəm daşıyır. Təsadüfi deyil ki, Heydər Əliyev ideyalarını dərindən mənimsəyən, milli məfkurəmiz olan azərbaycançılıq ideologiyasının ətrafında sıx birləşən gənc nəslin nümayəndələri qüdrətli Azərbaycan dövlətinin sağlam düşüncəli vətəndaşları kimi ölkəmizin inkişafına mühüm töhfə verir, respublikamızı beynəlxalq arenada layiqincə təmsil edirlər.   Əlbəttə, Ulu Öndərimizin adını daşıyan, Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyəti olduqca genişmiqyaslı və dərinməzmunludur, ictimai həyatın bütün sahələrini əhatə edir, eyni zamanda, Azərbaycanın inzibati-coğrafi sərhədləri ilə məhdudlaşmır. Ümumiləşdirsək, qeyd edə bilərik ki, Fond bir çox sahələrdə olduqca mühüm işlər görür. Bu kontekstdə konkret olaraq aşağıdakı istiqamətlərdə həyata keçirilən tədbirləri sadalaya bilərik:   - Cəmiyyətin yaradıcı və elmi-intellektual potensialının artırılmasına maddi, mənəvi və təşkilati dəstəyin göstərilməsi; - Milli-mənəvi dəyərlərin qorunması, gənc nəslin tarixi ənənələr və milli dəyərlər əsasında tərbiyə olunması, vətənpərvərliyin təbliği istiqamətində məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirilməsi;   - Multikulturalizmin, tolerantlığın, sivilizasiyalararası dialoqun, mədəniyyətlərin inteqrasiyası ideyasının təbliği və təşviqi istiqamətində ardıcıl işlərin görülməsi – mühüm layihələrin reallaşdırılması; - Vətəndaş cəmiyyəti quruculuğuna və milli həmrəyliyin gücləndirilməsinə davamlı dəstək verilməsi; - Təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və digər sahələrdə infrastruktur quruculuğu istiqamətində ardıcıl addımlar atılması; - Xeyirxahlıq, humanizm kimi ümumbəşəri və ali dəyərlərin təbliğinin həyata keçirilməsi və s.   Xüsusilə də, Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə reallaşdırılan layihələr, icra olunan proqramlar, qeyd etdiyimiz kimi, təhsil və səhiyyə sahəsində müasir infrastruktur quruculuğuna, bu istiqamətlərdə davamlı inkişafa ciddi dəstək xarakteri daşıyır. “Uşaq evləri və internat məktəblərinin inkişafı”, “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb”, “Təhsilə dəstək”, “Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin inkişafı” və digər proqramların həyata keçirilməsi, yeni məktəb binalarının inşa olunması və yenidən qurulması, uşaq müəssisələrinin əsaslı şəkildə təmir edilməsi və digər addımlar cəmiyyətdə böyük minnətdarlıqla və bütövlükdə, ümummilli təqdirlə qarşılanır. Eyni zamanda, Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü olan “Diabetli uşaqlara ən yüksək qayğı”, “Talassemiyasız həyat naminə”, “Tibb müəssisələrinin yenidən qurulması və inşası” kimi unikal layihələr çərçivəsində görülən işlər, xeyriyyə aksiyalarının təşkil olunması sağlam ictimai gələcəyin inşasında vacib rol oynayır.   Azərbaycan reallıqlarının beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə təqdim olunması informasiya müharibəsi və tarixi Zəfərimiz kontekstində   Mehriban xanım Əliyevanın fəaliyyətinin çox mühüm istiqamətlərindən birini Azərbaycan reallıqlarının dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırılması – ölkə həqiqətlərinin beynəlxalq səviyyədə sistemli təbliği təşkil edir. İnkaredilməz reallıqdır ki, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən dərin strateji diplomatiya siyasəti Azərbaycanın tarixi Zəfər qazanmasını – ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpa olunmasını təmin edən çox mühüm amillərdən biridir. Bu kontekstdə dövlət başçısının qlobal məzmun daşıyan informasiya strategiyası çox mühüm faktordur. Daha dəqiq desək, bu strategiya çərçivəsində şaxələndirilmiş fəaliyyət Azərbaycan həqiqətlərinin beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə təqdim olunması, anti-Azərbaycan dairələrin qara piar kampaniyasının iflasa uğradılması, erməni yalanlarının ifşa olunması kimi strateji hədəfləri əhatə edir. Məhz Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərliyi ilə görülən işlər də bu kontekstdə effektiv addımların atılması və real nəticələrin əldə olunması baxımından çox əhəmiyyətlidir.   Bəhs olunan yöndə sistemli fəaliyyətin əsas istiqamətlərindən biri Azərbaycanın haqq işi – milli mübarizəsi ilə əlaqədardır. Bu baxımdan, Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun artıq tarixə qovuşmuş Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar beynəlxalq təbliğat missiyası fonunda məqsədyönlü layihələr reallaşdırması xüsusi qeyd edilməlidir. Fond tərəfindən keçmiş münaqişə ilə əlaqədar müasir və təkmil internet resurslarının yaradılması, müxtəlif dillərdə “Qarabağ həqiqətləri” adlı bukletlərin hazırlanması, geniş auditoriyaya paylanması və digər addımlar dünya ictimaiyyətinə problemin səbəbləri haqqında kifayət qədər doğru – obyektiv məlumatın çatdırılmasına imkan verib. Fondun dəstəyi ilə 2007-ci ildən başlayaraq hər il müxtəlif ölkələrdə Xocalı faciəsinə həsr olunmuş konfransların, tədbirlərin keçirilməsi, “Xocalı soyqırımı” filminin, ermənilərin Xocalıda törətdikləri vəhşilikləri əks etdirən fotoşəkillərin, xarici ölkələrin nüfuzlu nəşrlərində Xocalı faciəsi haqqında dərc edilmiş materialların təqdim olunması da sistemli təbliğat işlərinin tərkib hissəsi kimi xüsusi önəm daşıyır. Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə əsası qoyulan “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq kampaniyası isə öz səmərəli nəticələri ilə Azərbaycan dövlətinin bəhs olunan istiqamətdə məqsədyönlü diplomatik fəaliyyətinə çox mühüm dəstək kimi böyük əhəmiyyətə malikdir. Bir sıra ölkələrin qanunverici orqanlarının – parlamentlərinin Xocalı faciəsinin soyqırımı kimi tanınması ilə bağlı qərarlar qəbul etməsində, ayrı-ayrı dövlətlərdə Xocalı soyqırımı abidələri qoyulmasında “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq kampaniyasının müstəsna rolu vardır.   Yeni mərhələdə - postkonflikt dövründə də bu beynəlxalq əhəmiyyətli sistemli fəaliyyət uğurla davam etdirilir. Yeri gəlmişkən, Qarabağ Dirçəliş Fondunun Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata keçirdiyi "Karabakh.Center" layihəsi də informasiya müharibəsində Azərbaycanın strateji mövqelərinin gücləndirilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Bu internet resursunun çoxsaylı materiallarının konkret nümunələr əsasında Azərbaycan xalqının Qarabağda maddi-mədəni irsinə, bu regionun biomüxtəlifliyinə və təbii sərvətlərinə dəyən ziyanın miqyası ilə tanış olmaq imkanı yaratması qlobal müstəvidə mövcud reallıqlara obyektiv baxışın əhatə dairəsinin genişləndirilməsi üçün çox önəmlidir.   Bütövlükdə, erməni vandalizminin real faktlar əsasında dünyada ifşa olunması, beynəlxalq informasiya platformasında Azərbaycanın mövqeyinin möhkəmləndirilməsi, müharibəsonrası praqmatik və çoxvektorlu diplomatik fəaliyyətə informasiya dəstəyinin verilməsi kimi istiqamətlərdə həyata keçirilən tədbirlər strateji xarakter daşıyır. Bu, Prezident İlham Əliyevin müəyyənləşdirdiyi hücum diplomatiyasının tərkib hissəsi kimi qlobal ictimai rəyin daim Azərbaycanın lehinə olması hədəfinə çatmağa real imkanlar - əlverişli zəmin və şərait yaradır.   Mədəniyyət diplomatiyası xalqımızın zəngin tarixi və mədəni irsinin geniş beynəlxalq auditoriyaya çatdırılmasına xidmət edən strateji faktor kimi   Qeyd etdiyimiz kimi, Mehriban xanım Əliyevanın milli mədəniyyətimizin təbliği, mənəvi irsimizin qorunması, Azərbaycanın zəngin tarixi və mədəni mirasının dünya ictimaiyyətinə çatdırılması istiqamətində genişmiqyaslı fəaliyyəti dərin milli məzmun və qlobal xarakter daşıyır. 1995-ci ildə Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə hazırda onun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondunun, həmçinin 1996-cı ildə Azərbaycan mədəniyyətinin geniş təbliğ olunması məqsədilə Azərbaycan, ingilis və rus dillərində çap olunan “Azərbaycan - İrs” jurnalını təsis edilməsi, Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə bir çox ölkədə xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərinin, Azərbaycan xalqının zəngin mədəniyyət nümunələrinin tanıdılması ilə əlaqədar sərgilərin keçirilməsi kimi addımlar mədəniyyət diplomatiyasının tərkib hissəsi kimi olduqca böyük önəmə malikdir. Eyni zamanda, Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə mütəmadi olaraq Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalının keçirilməsi, Şərq və Qərb musiqisini - mədəni dəyərlərini nümayiş etdirən bu tədbir çərçivəsində məşhur ifaçılar və bəstəkarların bir araya gəlməsi, Fondun 2009-cu ildən etibarən bir sıra dövlət qurumları ilə birgə Respublika muğam müsabiqəsi və Beynəlxalq Muğam Festivalı təşkil etməsi və digər mühüm tədbirlər Azərbaycan xalqının zəngin mədəni dəyərlərinin, mənəvi sərvətlərimizin, ölkəmizdəki yaradıcılıq, tolerantlıq və multikulturalizm mühitinin geniş beynəlxalq platformada təbliğ olunması işinə misilsiz töhfədir.   Bunlarla yanaşı, ölkəmizin müsbət və mütərəqqi simasının tanıdılmasında, zəngin mədəniyyətimizin təbliğində UNESCO platformasından geniş istifadə olunması da təqdirəlayiq hal kimi olduqca faydalıdır. Heydər Əliyev Fondunun BMT-nin ən mötəbər qurumlarından olan UNESCO ilə əlaqələri bu baxımdan xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Özəlliklə diqqətə çatdırmaq gərəkdir ki, Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri və UNESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın səmərəli fəaliyyətinin nəticəsində bu zamana qədər İçərişəhər, o cümlədən Şirvanşahlar Sarayı və Qız qalası, Qobustan qayaüstü rəsmləri, Xan Sarayı ilə birgə Şəkinin tarixi mərkəzi UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilib. Həmçinin muğam və aşıq sənətimiz, “Kamança simli musiqi alətinin hazırlanması və ifaçılıq sənəti”, “Dədə Qorqud irsi”, Azərbaycan kəlağayı sənəti Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına salınıb. Həmçinin Azərbaycan UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 43-cü sessiyasına uğurla ev sahibliyi edib. Eyni zamanda, mötəbər beynəlxalq qurumlarda, dünyanın müxtəlif ölkələrində sərgilərin, mədəniyyət gecələrinin və digər tədbirlərin təşkili, eləcə də Avropa Parlamentinin mənzil-iqamətgahında, Afinada, Kannda Azərbaycan mədəniyyəti günlərinin keçirilməsi, Parisdə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin açılması, dünyanın müxtəlif şəhərlərində görkəmli şəxsiyyətlərimizin abidələrinin ucaldılması Azərbaycan reallıqlarının təbliği kontekstində çox əhəmiyyətlidir.   Mədəniyyət diplomatiyası çərçivəsində Heydər Əliyev Fondu tərəfindən həyata keçirilən tədbirlər – görülən işlər Şərqlə Qərb arasında mənəvi körpü rolunu oynayan Azərbaycanın beynəlxalq miqyasda sivilizasiyalarası dialoqun inkişafına stimul – impuls verməsini də şərtləndirir, ölkəmizin humanitar sahədə ikitərəfli əlaqələrinin inkişafına müsbət təsir göstərir. Fransa, İtaliya, Bolqarıstan və başqa bir sıra ölkələrdə dini-mədəni abidələrin bərpası kimi addımlar, “Bakı prosesi”nin uğurla davam etdirilməsi və digər faktorlar Azərbaycanın multikultural dəyərlərə həssas münasibətinin və yüksək hörmətinin, xalqlararası əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə davamlı dəstəyinin bariz nümunəsi kimi olduqca diqqətəlayiqdir. Bunlarla yanaşı, xalqımızın sarsılmaz həmrəyliyinin, qətiyyətli mübarizə əzminin ifadəsi və dövlətimizin qüdrətinin rəmzi olan “Dəmir yumruğun” düşmənin başını əzməsi – belini qırması nəticəsində qazanılan tarixi Zəfərdən sonra yeni mərhələdə də mədəniyyət diplomatiyası uğurla davam etdirilir. Bu, xüsusilə Azərbaycan xalqının maddi irsinə, tarixi-mədəni abidələrinə qarşı həyata keçirilmiş terror fəaliyyətinin - erməni vandalizminin ifşası və faktların beynəlxalq aləmə təqdim olunması üçün vacibdir.   Yeri gəlmişkən, Azərbaycanın böyük Qələbəsindən sonra 12-13 may 2021-ci il tarixində Şuşanın Cıdır düzündə Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü və Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə “Xarıbülbül” musiqi festivalının keçirilməsi xüsusi tarixi, siyasi, ictimai və mədəni əhəmiyyətə malikdir. “Xarıbülbül” festivalı Azərbaycanın zəngin tarixi-mədəni ənənələrini bir daha dünyaya nümayiş etdirməklə yanaşı, xalqımızın tolerantlıq və multikulturalizm dəyərlərinə sadiqliyini, ölkəmizdə müxtəlif dinlərə və millətlərə mənsub olan insanların vahid ailə kimi sülh, təhlükəsizlik şəraitində mehriban birgəyaşayışa malik olduğunu növbəti dəfə təsdiqlədi. Təbii ki, Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı və Qarabağın tacı Şuşanın işğaldan azad olunmasından sonra ilk dəfə keçirilən “Xarıbülbül” festivalında ölkəmizdə yaşayan müxtəlif xalqların yaradıcılıq nümunələrinin nümayiş etdirilməsi həm də musiqinin dili ilə verilən dərin və konkret ictimai-siyasi mesaj kimi böyük rəmzi məna daşıyır. Bu, hər şeydən əvvəl, Vətən müharibəsində qələbəmizi təmin edən çox mühüm amillərdən biri olan ictimai həmrəyliyin – milli birliyin bariz nümunəsi - əyani ifadəsidir.   Azərbaycanın müsbət beynəlxalq imicinin daha da möhkəmlənməsinə müstəsna töhfə   Sadalananlarla yanaşı, Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycan reallıqlarının sistemli təbliğinə və ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunun daha da artmasına xidmət edən məqsədyönlü fəaliyyətindən bəhs edərkən onun böyük təşkilatçılıq bacarığı sayəsində respublikamızın mötəbər tədbirlərə yüksək səviyyədə ev sahibliyi etməsini xüsusi vurğulamaq gərəkdir. Sirr deyil ki, sabitlik adası və təhlükəsizlik məkanı kimi tanınan Azərbaycan beynəlxalq dialoq və əməkdaşlıq mərkəzi olaraq səciyyələndirilir. Bunu təsdiq edən mühüm amillərdən biri respublikamızda mötəbər beynəlxalq tədbirlərin uğurla keçirilməsidir. Bu barədə bir neçə fakta nəzər yetirmək məqsədəmüvafiq olar.   Avropanın “musiqi bayramı” kimi səciyyələndirilən nüfuzlu “Eurovision” beynəlxalq mahnı müsabiqəsinin 2012-ci ildə Bakıda ən yüksək səviyyədə keçirilməsi ölkəmizin dünyada tanıdılması işində xüsusi rol oynayıb. Eyni zamanda, 2015-ci ildə paytaxtımızda baş tutan ilk Avropa Oyunları zamanı Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərliyi ilə çalışan “Bakı-2015” I Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin yüksək əzmkarlığı sayəsində Azərbaycan Avropa Oyunlarının standartlarını müəyyənləşdirib. Sözügedən oyunların möhtəşəm açılış və bağlanış mərasimləri unikal – bənzərsiz nümunə kimi beynəlxalq səviyyədə heyrətlə və rəğbətlə qarşılanıb. Bu, həmçinin Azərbaycan dövlətinin potensialını, gücünü, xalqımızın mənəvi dəyərlərini və ali keyfiyyətlərini bütün dünyaya nümayiş etdirib. 2017-ci ildə paytaxt Bakıda keçirilən IV İslam Həmrəylik Oyunlarının Təşkilat Komitəsi də Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərliyi ilə uğurla fəaliyyət göstərib, nəticə etibarilə, Azərbaycan IV İslam Həmrəylik Oyunlarına müvəffəqiyyətlə ev sahibliyi edib. Bu, həm də mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafında və təşviqində vacib rol oynayan Azərbaycanın İslam həmrəyliyinin gücləndirilməsinə daha bir töhfəsi olub.   Beləliklə, Mehriban xanım Əliyevanın yüksək təşkilatçılıq bacarığı sayəsində ölkəmizdə uğurla keçirilən bəhs olunan və digər mötəbər tədbirlər Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun daha da artmasına təkan verib. Ümumiyyətlə, Azərbaycanın prestijli beynəlxalq tədbirlərə, o cümlədən mədəniyyət və idman tədbirlərinə ev sahibliyi etməsi bir çox cəhətdən strateji önəm daşıyır. Ən əsası, bu, ölkəmizin beynəlxalq arenada mövqeyinin daha da güclənməsi, Azərbaycanın imkanlarının geniş qlobal ictimaiyyətə təqdim olunması – milli reallıqların təbliği baxımından çox əhəmiyyətlidir.   Coğrafi sərhədləri aşan çoxşaxəli və xoşməramlı fəaliyyət beynəlxalq arenada – geniş qlobal platformada olduqca yüksək qiymətləndirilir   Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO və ISESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın çoxşaxəli, ali məqsədlərə və ümumbəşəri dəyərlərə əsaslanan fəaliyyəti təkcə ölkə daxilində deyil, beynəlxalq arenada – geniş qlobal platformada da olduqca yüksək qiymətləndirilir. Bu isə təsadüfi deyil, çünki Mehriban Əliyevanın həyat kredosunu təşkil edən prinsiplərin ehtiva olunduğu genişmiqyaslı fəaliyyəti xeyirxahlığın və humanizmin nümunəsi olmaqla yanaşı, xalqlar arasında ortaq dəyərlər əsasında inteqrasiyanın sürətləndirilməsinə, mədəniyyətlərarası paritet və ahəngdar dialoqun inkişafına xidmət göstərir. Təsadüfi deyil ki, müxtəlif dövlətlərin rəsmiləri, dünya miqyasında nüfuzlu siyasətçilər, populyar ictimaiyyət və mədəniyyət xadimləri, alimlər, tədqiqatçılar Mehriban xanım Əliyevanın ayrı-ayrı sahələrin inkişafına mühüm töhfələr verən xoşməramlı fəaliyyətini təqdir edən olduqca dəyərli fikirlər ifadə edirlər. Bu isə respublikamızın Birinci vitse-prezidentinin, Heydər Əliyev Fondunun prezidentinin, UNESCO və ISESCO-nun xoşməramlı səfirinin yüksək ideallara əsaslanan, mütərəqqi ideyaları və çağırışları özündə ehtiva edən, bəşəriyyətin təmənna və gözləntilərinə adekvat cavab verən fəaliyyətinin hər hansı inzibati-coğrafi sərhədlərlə məhdudlaşmadığını, məzmun və mahiyyət etibarilə bəşəri əhəmiyyət və beynəlmiləl xarakter daşıdığını bir daha təsdiqləyir.   Bunlarla yanaşı, Mehriban xanım Əliyevanın miqyas etibarilə geniş və əhatəli, mahiyyətcə dərin və faydalı strateji, xoşməramlı fəaliyyəti nəticəsində çoxlu sayda nüfuzlu mükafatlara layiq görülməsi təsadüfi deyil. Təbii ki, milli və beynəlxalq səviyyədə elm, səhiyyə, idman, təhsil, texnologiya və ekologiyanın inkişafına verdiyi töhfələrə, həmçinin ictimai, sosial və mədəni həyatda fəal iştirakına, mədəniyyətimizin dünyada təbliği sahəsində əvəzsiz xidmətlərinə, ümumdünya mədəni irsinin qorunub saxlanması işinə hərtərəfli dəstəyinə, sosial ədalət və humanizm prinsiplərinə sadiqliyinə görə bir çox beynəlxalq mükafata layiq görülməsi Mehriban xanım Əliyevanın fəaliyyətinə verilən yüksək dəyərin – obyektiv qiymətin ifadəsidir. Azərbaycanın ən ali dövlət mükafatı olan “Heydər Əliyev” ordeninə layiq görülməsi, Avropa Olimpiya Komitələrinin Ali ordeni, Fransanın “Şərəf Legionu” ordeni, İtaliyanın “Xidmətlərə görə” Böyük Xaç Kavaleri ordeni, Polşanın “Böyük Komandor Xaçı” ordeni, Rusiyanın “Dostluq” ordeni, UNESCO-nun “Qızıl Motsart” medalı və digər mükafatlarla təltif olunması Mehriban xanım Əliyevanın nümunəvi - fenomenal fəaliyyəti ilə fərqləndiyini və yüksək beynəlxalq nüfuza malik olduğunu göstərən mühüm faktorlardandır. Bu, eyni zamanda, müasir beynəlxalq münasibətlər sistemində güclü dövlət, müstəqil siyasət həyata keçirən nüfuzlu respublika kimi tanınan Azərbaycanın müsbət beynəlxalq imicinin daha da möhkəmlənməsinə müstəsna töhfədir.   Mehriban xanım Əliyevanın ən böyük mükafatı xalqın ona olan dərin rəğbəti, tükənməz sevgisi, sarsılmaz inamı və güclü etimadıdır   Əlbəttə, çoxsaylı orden və medallarla təltif olunan, fəxri adlara layiq görülən Mehriban xanım Əliyevanın ən böyük mükafatı xalqın ona olan dərin rəğbəti, tükənməz sevgisi, sarsılmaz inamı və güclü etimadıdır. Bu isə nüfuzlu siyasətçi və populyar ictimai persona üçün, sözün əsl mənasında, böyük üstünlük və mənəvi sərvətdir.   Yeri gəlmişkən, Mehriban xanım Əliyeva Birinci vitse-prezident təyin olunduqdan bir neçə gün sonra “Rossiya 1” telekanalının “Vesti nedeli” proqramına müsahibəsində “Mən Prezidentin etimadını, ən başlıcası isə mənə inanan, ümid bəsləyən insanların etimadını doğrultmalıyam”, - deyə bildirməklə öz üzərinə düşən vəzifələri layiqincə yerinə yetirəcəyini bəyan etmişdi. Ötən zaman müddəti bu vədin əməli surətdə özünü doğrultduğunu göstərdi. Daha dəqiq desək, Mehriban xanım Əliyeva öz nümunəvi fəaliyyəti ilə dövlət başçısının, ona inamını ifadə edən, böyük ümidlər bəsləyən insanların etimadını ən yüksək səviyyədə doğrultmağı bacarıb! Nəticə etibarilə, müxtəlif statuslarda çoxşaxəli və genişmiqyaslı səmərəli fəaliyyəti ilə həm ölkəmizdə, həm də beynəlxalq səviyyədə mühüm nailiyyətlərə imza atan, xalqımızın və dünya miqyasında geniş ictimaiyyətin böyük rəğbətini qazanan Mehriban xanım Əliyevanın həyat yolu parlaq nümunədir. Ülvi məqsədləri, ali dəyərləri özündə ehtiva edən, müsbət reallıqları əks etdirən bu fəaliyyət, eyni zamanda, Azərbaycanın gələcəyinə işıq salır, bundan sonra da milli və qlobal məzmunlu işlərin böyük əzmlə və qətiyyətlə davam etdirilməsinə geniş imkanlar yaradır. Əminliklə söyləmək olar ki, Mehriban xanım Əliyeva qarşıdakı dövrdə də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin ən yaxın silahdaşı kimi yerli və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən təqdirlə qarşılanan fəaliyyətini uğurla davam etdirəcək, ölkəmizin strateji hədəflərinin reallaşdırılmasına öz misilsiz töhfəsini verəcək!   Tahir Budaqov YAP sədrinin müavini-Mərkəzi Aparatın rəhbəri  

В январе 1980 года руководством КГБ СССР принято решение о прикрытии афганско-китайской и пакистано-афганской границы. Эту задачу возложили на Краснознаменный Восточный пограничный округ. При непосредственном участии начальника ГУПВ КГБ СССР генерала армии В.А. Матросова разработана операция под условным названием «Крыша». План операции утвержден Председателем КГБ СССР Ю.В. Андроповым. Подготовка операции началась со сбора разведывательных данных. Ею руководил начальник разведотдела управления войск КВПО генерал-майор В.А. Саидгареев. Разведку местности выполняла пограничная авиация округа, которую возглавлял летчик-профессионал высокого класса полковник Н.А. Тимофеев. В январе 1980 года генерал армии В.А. Матросов поставил перед частями КВПО задачу - провести операцию на Памирском направлении по вводу войск в Афганистан, в последующем прикрыть афгано-китайскую около 200-километров ,и афгано-пакистанскую границу около 500 километров. С этой целью в мае того же года и была осуществлена операция под условным названием "Крыша". Активную боевую деятельность авиация ВПО начала вести с мая 1980 г., приняв участие в операции «Крыша» на сархад-гумбадском направлении в целях перекрытия перевалов Барогиль и Очхили на границе с Пакистаном, чтобы не допустить проникновения афганской оппозиции на территорию ДРА. Операции обеспечивала авиация округа в составе 10 отдельного авиационного полка в г. Алма-Ате (Бурундай). К лету 1980 г. пограничные подразделения устойчиво закрепились в афганских населенных пунктах Ширхан, Янги-Кала, Чахи-Аб, Рустак, Хоун, Калай-Куф и Нусай, на Малом афганском Памире - в районах Сархад и Гумбат. Для выполнения этой задачи в декабре 1979 года ММГ 131 Ошского ПО, КВПО под командованием м-ра Петренко М. П. на БТР выдвинулась из расположения ПО и совершив 5-дневный марш по ПАМИРСКОМУ ТРАКТУ прибыла в расположение 35 Мургабского ПО. В состав ММГ входили 1 ПЗ к-на Власенко И.,2 ПЗ к-на Богуславец Н., взвод связи и хоз.взвод .На Мургабе ММГ была усилена 1 ПЗ ММГ-1 35 Мургабского ПО из 5-ти БМП . Ошская ММГ прибыла в Хорог 29 декабря 1980 года, в след за ней из Мургаба 30 декабря 1979 года пришла 1 ПЗ ММГ-1 л-та Чугунова и Ошскийминбат (МБ) к-на Шикула. 66 Хорогский ПО, КСАПО был местом сбора подразделений КВПО, где и произошло боевое сглаживание в СБО” Гульхана”. В марте 1980 года 35 Мургабский ПО инспектировал начальник ПВ КГБ СССР генерал-армии Матросов и начальник КВПО генерал-лейтенант Донсков, проверялись ММГ-1,2 на боеспособность, по полной. 23 мая 1980 года одновременно через РЕЧНУЮ и Лянгар начался ввод ММГ-1,2 35 ПО на перевалы Очхили и Барагиль, ММГ-1 м-ра Макаревича выдвинулась на Гумбатское направление и заняла БАЗАЙ-Гумбад 27 мая 1980 года. ММГ-1 закрывала перевал Иршан-Увин на китайско-афганской границе, и перевал ОЧХИЛИ на афгано-пакистанской границе, ММГ-2 ст.л-та Анохина выдвинулась на Сархадское направление и заняла Сархад 6 июня 1980 года и закрывала перевал Барагиль на афгано-пакистанской границе. В ноябре 1980 года ММГ-2 на Сархаде сменила ММГ-3 35 Мургабского ПО, капитана Шенец. ММГ-2 была до весны 1981 года в отряде и 6 сентября 1981 года ММГ-2 была переброшена на ПЗ “Калай-Хумб” 66 Хорогского ПО для усиления СБО "Гульхана" в связи с активизацией боевых действий в к.Джорф и Куфабском ущелье. В мае месяце по просьбе афганского руководства силами Мургабского погранотряда (Восточный погранокруг) на Малом афганском Памире (МАП) были взяты под охрану вероятные маршруты движения караванов с оружием и боеприпасами из Пакистана и Китая. Операция по вводу подразделений Восточного пограничного округа (ВПО) в Афганистан на Памире проходила в исключительно сложных условиях. Моторизованным подразделениям пришлось преодолеть сотни километров бездорожья в условиях высокогорья (более 3,5 тыс. метров над уровнем моря). Операция прошла успешно и без потерь. Руководство осуществляли начальник войск ВПО генерал-лейтенант В.С. Донсков и его заместитель генерал-майор Б.Е. Сентюрин. С 1980 по 1985 год 329 военнослужащих отряда, принимавших участие в боевых действиях на территории Афганистана, награждены орденами и медалями Советского Союза, 32 человека — орденами и медалями Республики Афганистан, более 2700 человек — нагрудными знаками «Отличник погранвойск» I и II степеней. Появление пограничников на территории Афганистана вызвало пристальный интерес спецслужб Пакистана и Китая. Задержания на афганско-пакистанской и афганско-китайской границе свидетельствовали о нарастании этой активности. Перед войсками Среднеазиатского и Восточного Пограничного округов поставлены дополнительные задачи — совместно с частями и подразделениями афганских сухопутных войск, во взаимодействии с 40-й армией очистить от вооруженных формирований оппозиции северные районы Афганистана, содействовать в установлении там законной власти, а также обеспечить безопасность государственной границы СССР. Формирование группировки пограничных войск в ДРА завершилось к 1982 году. Ситуация в приграничных районах на территории Афганистана в июне 1983 года обсуждалась на совещании у начальника ГУПВ КГБ СССР генерала армии В.А. Матросова. Учитывая обстановку, складывающуюся в зоне ответственности КСАПО и КВПО, признано целесообразным передать зону ответственности Среднеазиатского пограничного округа на Малом афганском Памире, в районах Гульханы, Работи-Чехильтона, Бандар-поста Восточному пограничному округу. Сюда вводились две мотоманевренные и десантно-штурмовая группы КВПО. Таким образом, прикрытие участка границы Афганистана с Китаем и Пакистаном протяженностью более 700 километров стало осуществляться группировкой округа. Важное значение имело выделение округу зоны ответственности на Файзабадском направлении. Основной задачей здесь являлось пресечение переброски через афганско-пакистанскую границу отрядов моджахедов из Пакистана в центральные районы Афганистана. Направление с десятком горных ущелий, имевших выходы к границе с Пакистаном, представляло оперативную значимость — в летнее время все перевалы на границе были преодолимы. Летом 1980 года задержана идущая из Пакистана вооруженная и хорошо экипированная группа из троих человек, которая имела задачу разведки дислокации и устремлений пограничных подразделений. От задержанных тогда впервые были получены данные о подготовке моджахедов в лагерях на территории Пакистана. Славный боевой путь прошла ДШМГ КВПО, сформированная в марте 1982 года на базе Пржевальского пограничного отряда. Начальником ДШМГ стал майор И.П. Барсуков, удостоенный звания Героя Советского Союза, начальником штаба — майор Р.Ф. Ракимов .ДШМГ- Восточная базировалась в 35 Мургабском ПО до середины 1983 года. В 1982—1983 годах майор И.П. Барсуков в ходе проведения боевых операций действовал решительно, проявляя героизм и отвагу. Он принимал участие в разработке 40 операций, в ходе которых личным составом ДШМГ уничтожено свыше 1500 и взято в плен около 3000 боевиков, захвачено более 3000 единиц различного вооружения и большое количество боеприпасов. Барсуков лично уничтожил более 57 душманов. В марте 1983 года, выполняя специальные задачи в районе г. Мазари-Шариф,группа, возглавляемая майором Басуковым, десантировалась в район перевала Шортоколь в центр опорного пункта бандформирования. В ходе высадки завязался тяжелый бой. Майор И.П. Барсуков дважды поднимал в атаку личный состав, проявляя исключительное мужество, отвагу и героизм. В бою уничтожено более 150 душманов, захвачены склады, полевой госпиталь, более 400 единиц вооружения. 6 апреля 1983 года подразделение в количестве 20 человек под интенсивным огнем прорвавшейся группы противника высадилось на остров Даркат, что на реке Пяндж, и с ходу вступило в бой, отразив более 12 атак численно превосходящего противника. Группа майора И.П. Барсукова в течение 8 часов стойко удерживала занятые позиции и не допустила выхода бандгруппы из блокированного района. В этом бою майор Барсуков лично уничтожил 15 боевиков. Начальнику десантно-штурмовой маневренной группы майору Ивану Петровичу Барсукову Указом Президиума Верховного Совета СССР от 11 августа 1983 года присвоено звание Героя Советского Союза. 15 марта 1985 года в КВПО за счет штата Мургабского пограничного отряда сформирована оперативно-войсковая группа. В нее вошли управление, две мотоманевренные группы, десантно-штурмовая маневренная группа и подразделения обеспечения. Всего в составе группы было 871 солдат и сержантов и 99 офицеров и прапорщиков. К 1 июля 1986 года в зоне ответственности округа действовали 5 мотоманевренных групп, 14 пограничных застав и взводов, расположенных в 9 гарнизонах. Практически во всех пограничных отрядах округа формировались мотоманевренные группы или отдельные подразделения, которые после подготовки направлялись в Афганистан. Всего сформировано 12 мотоманевренных групп, 2 ДШМГ,6 минометных батарей, 7 взводов повышенной боеспособности, 6 противотанковых взводов и 7 инженерно-саперных взводов, 8 пограничных застав мотоманевренных групп, 2 нештатных парашютно-десантных взвода. С мая 1985 г. Гульхана стала основной базой ОВГ Восточного погранокруга в/ч 9878. Здесь постоянно находилось до двух ММГ, с 1984 г. до вывода войск базировалась авиационная группа Восточного ПО, Гульхана также стала базой Восточной ДШМГ. Эта была самая крупная база пограничников на территории Афганистана. Оперативная Войсковая Группа КВПО, в/ч 9878 ( С мая 1985года) ММГ-1, Ярим ММГ-2, Тергиран ММГ-3, Гульхана ММГ-4, Умоль, Изван ММГ-5, Бондар-Пост. . В дальнейшем Гульхана стала БАЗОЙ пребывания загранподразделений КВПО на Малом Афганском Памире, провинция БАДАХШАН. В 1990 году резерв пограничного отряда привлекался для урегулирования межнациональных конфликтов в г. Ош и Ошской области. За выполнение данных задач 6 военнослужащих награждены медалями СССР, 68 — нагрудным знаком «Отличник погранвойск»I и II степеней. В 2002 году Мургабский Пограничный Отряд ликвидирован, Боевое знамя части сдано в музей ПВ КГБ СССР. На территории ПО находится Учебный Пункт Пограничных войск Таджикистана. Многие из тех, кто служил в Мургабском пограничном отряде, достигли крупных успехов в службе, им присвоены высшие офицерские звания. Среди них первый начальник пограничного отряда генерал-лейтенант Б.И. Грибанов, генерал армии В.Е. Проничев, до недавнего времени — первый заместитель Директора руководитель Пограничной службы ФСБ России,генерал-лейтенант Неверовский Е.Н., генерал-майор В.И. Отрощенко, еще недавно возглавлявший управление воспитательной работы Пограничной службы ФСБ России,,генерал-майор А.Н. Морозов, Т.И. Бузубаев и многие другие.    Заместитель председателя организации ветеранов войны, труда и вооруженных сил Азербайджанской Республики, доцент академии госслужбы при Президенте Азербайджанской  Республики, доктор философии, Полковник Джалил  Халилов

Müsahibimiz Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilovdur - Cəlil müəllim, ölkəmizin I vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın Rusiyaya səfəri, burada keçirdiyi görüşlər Azərbaycanla yanaşı, Rusiya ictimaiyyətində və mediasında da böyük marağa səbəb oldu. Sizcə bu səfər iki dövlət arasındakı münasibətlərin inkişafı baxımından nə dərəcədə önəmlidir? -Öncə onu qeyd edək ki, Rusiya Azərbaycana qonşu olan bir dövlətdir. Təbii ki, əlaqələrimiz sıx, mehriban, qonşuluq, strateji əməkdaşlığa söykənir. Rusiya ilə siyasi, iqtisadi, mədəni, humanitar və hərbi sahədə əlaqələrimiz yüksələn xətt üzrə inkişaf etməkdədir. Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevadan öncə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Rusiya rəhbərliyi ilə faydalı görüşlər keçirdi. Bu görüşlərdə Qarabağ problemi də müzakirə olundu və hesab edirəm ki, bu məsələdə də irəliləyiş olacaq. Bu baxımdan Mehriban xanımın Rusiya səfərini, orada keçirdiyi yüksək səviyyəli görüşləri olduqca əhəmiyyətli hesab edirəm. Əminəm ki, bu görüş dövlətlərimiz arasındakı ikitərəfli münasibətlərin inkişafını genişləndirəcək və onu mahiyyət etibarı ilə yeni mərhələyə yüksəldəcək. Mehriban xanım Əliyevanın Rusiyada yüksək səviyyədə qarşılanması, Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin Mehriban xanımı “Dostluq”” ordeni ilə təltif etməsi təqdirəlayiqdir. Bütün bunlar göstərdi ki, Rusiya iki dövlət arasında dostluq və əməkdaşlığın inkişafına böyük töhfə verən Mehriban xanımın fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir. - Qarabağ probleminin həllinə Rusiyanın təsir imkanının böyük olduğu Azərbaycan ictimai-siyasi məkanında hər zaman səslənən fikirlərdən biridir. Sizcə Qarabağ konfliktinin həllinə Kremlin təsir imkanı hansı səviyyədədir və Rusiyanın bu məsələdə Ermənistana göstərəcəyi təzyiq nəyi dəyişə bilər? - Rusiya qonşu dövlət, həm də Minsk qrupunun həmsədrlərindən biridir. Rusiya Ermənistanı məcbur edə bilər ki, Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad etsin. Buna Rusiyanın diplomatik, iqtisadi və hərbi gücü imkan verir. Ermənistan tamamilə Rusiyadan asılı vəziyyətdədir. Rusiya Ermənistandan əlini çəksə, Ermənistan bir dövlət kimi tamamilə çökər. Rusiya Ermənistanı düz yola dəvət etməli və onu başa salmalıdır ki, bir dövlət kimi onun inkişafı Qarabağ probleminin həllindən keçir. Rusiya da Ermənistanın təcavüzkarlığından xəbərdardır. Onu da qeyd edim ki, Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin inkişafı Ermənistanda böyük narahatlığa səbəb olmaqdadır. Bu səbəbdən də, Ermənistan zaman-zaman Rusiya-Azərbaycan münasibətlərini gərginləşdirməyə çalışıb. Bu məqsədlə bəzən Ermənistan ortaya yalan məlumatlar yayıb, bununla da bu münasibətlərə xələl gətirməyə çalışıblar. Amma heç nəyə nail ola bilməyiblər. Çünki Rusiyada yaxşı başa düşürlər ki, Azərbaycan qonşu dövlət olmaqla yanaşı həmdə etibarlı tərəfdaşdır, o cümlədən və Rusiya ilə mehriban qonşuluq siyasətinin qorunub saxlanılmasında maraqlıdır. Rusiya hərbi-iqtisadi və siyasi gücünə görə dünyanın aparıcı ölkələrindən biridir. Onun qlobal proseslərə, xüsusilə də MDB məkanındakı proseslərə təsir gücü çox böyükdür. Bizim Rusiya ilə 200 illik tarixi dostluq əlaqələrimiz var. Biz bu əlaqələri daha da inkişaf etdirməliyik. Rusiya xalqı və rəhbərliyi də Azərbaycan həqiqətlərini bilməli, haqqın-ədalətin öz yerini almasına dəstək verməlidir. Azərbaycanın məqsədi sadəcə, öz ərazi bütövlüyünü təmin etməkdir. Bizim heç bir dövlətin ərazisində gözümüz yoxdur və Ermənistandan fərqli olaraq qonşu dövlətlərin ərazisini işğal etmək niyyəti ilə yaşamırıq. - Rusiya ilə əlaqələrin inkişafı ölkəmizə iqtisadi-mədəni baxımdan nə vəd edir? -Rusiya ilə əlaqələrin inkişafı, ölkəmiz üçün iqtisadi-siyasi və hərbi baxımdan da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Rusiya Azərbaycan üçün həm də böyük bir bazardır. Azərbaycanda istehsal olunan sənaye və kənd təsərrüfatı məhsulları daha çox Rusiya bazarında satılır. Bizim orada 3 milyondan çox vətəndaşımız yaşayır. Dövlət rəhbərləri arasında münasibətlər nə qədər isti olsa, oradakı soydaşlarımızın vəziyyəti daha yaxşı olar. Azərbaycanda rus dili, rus ədəbiyyatı, rus mədəniyyətinə böyük maraq var. Ölkəmizdə rus dilində məktəblər fəaliyyət göstərir. Azərbaycanda Rusiyanın Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin və İ.M.Seçenov adına Birinci Moskva Dövlət Tibb Universitetinin Bakı filialında həm rus, həm də azərbaycanlı tələbələr oxuyurlar. Eyni zamanda, azərbaycanlılar Rusiyanın ali təhsil müəssisələrində təhsil alırlar. Hansı ki, bu məqam hörmətli Mehriban xanımın Rusiya səfərində də vurğulandı və Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin tərəfindən təqdir edildi. - Cəlil müəllim, aldığımız məlumata görə, siz özünüz də Moskvadan yeni qayıtmısınız. Mümkünsə, Moskva səfərinin məqsəd və mahiyyəti ilə bağlı məlumat almaq istərdik. -Moskvada bu günlərdə MDB Dövlətləri Veteranlar Təşkilatının Rəyasət Heyətinin iclası keçirildi. Tədbirlərdə mənim də çıxışım oldu. Qeyd etdim ki, MDB Veteranlar Təşkilatı ilə əlaqələrin daha da genişləndirilməsi, II Dünya Müharibəsində iştirak edən ölkələrdə döyüşən Azərbaycan döyüşçüləri haqqında məlumatların toplanması, altı döyüş diviziyamızın hansı ölkələrin ərazisindən keçdiyi, hansı dövlətlərdə döyüşməsinin bir daha dəqiqləşdirilməsi, itkin düşən, döyüşlərdə qəhrəmanlıqlar göstərən şəxslərin müəyyən edilməsi, qəhrəmanlarımızın abidəsinin döyüşdükləri şəhərlərdə ucaldılması və s. məsələləri diqqətə çatdırdım. Bundan əlavə “1941-1945-cı illərdə Böyük Vətən müharibəsində sovet xalqının faşizm üzərində Qələbənin dünyəvi-tarixi əhəmiyyəti, Qələbənin mənbələri, müasir zaman üçün dərslər və nəticələr”” mövzusunda konfrans da keçirildi. Konfransda faşizm ideologiyası, XXI əsrdə faşizmin təsiri, 1941-1945-ci illərdə antifaşist koalisiyasında iki siyasət və iki strategiya, II Dünya müharibəsində SSRİ-nin azadlıq missiyası, ordu və xalqın birliyi, sovet xalqının ön və arxa cəbhədəki mübarizəsi, müharibə illərində sovet xalqının dostluğu əsas müzakirə istiqamətləri oldu. Çıxışımda Prezident İlham Əliyevin və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Respublikamızda veteranlara göstərdikləri qayğı və diqqətin yüksək səviyyədə olmasını konfrans iştirakçılarının diqqətinə çatdırdım. Azərbaycanda İkinci Dünya müharibəsi ilə bağlı abidələrin qorunub saxlanılması, o cümlədən, tarixi saxtalaşdırmaq cəhdləri ilə bağlı mövqeyimizi də ortaya qoydum. Faşistlərlə əlbir olub sovet döyüşçülərinə qarşı vuruşan erməni satqını Nidjeyə abidə qoyulmasını pisləməklə yanaşı, bunun müharibə qurbanlarının əziz xatirəsinə təhqir kimi qiymətləndirdim. Biz müharibədə qəhrəmanlıq göstərən insanlarımızın xatirəsini hər zaman uca tutmuşuq, onları xalqımıza tanıtmağa çalışmışıq. Onların dünyaya tanıdılması, onların haqqında filmlərin çəkilməsi, kitabların yazılması, itkin düşənlər haqqında məlumatların əldə edilməsinə çalışırıq. Azərbaycanlıların döyüşdüyü ərazilərdə bununla bağlı tabloların, abidələrin yaradılmasında maraqlıyıq. Çalışırq ki, bu ölkələrin həm veteran təşkilatları, həm dövlət orqanları ilə daim əlaqə yaradaq və bu işləri həyata keçirək. Bunun çoxuna nail olmuşuq. Serbiyada, Sloveniyada, Ukraynada, Moldovada, Sevestopolda, Taqanroqda, Volqoqradda, Moskvada və Moskva ətrafındakı döyüşlərdə vuruşan döyüşçülərimizlə bağlı müxtəlif abidələr qoyulub və bu, bizim üçün qürurvericidir. - Konfransda Qarabağ problemi, onun həlli zərurəti ilə bağlı müzakirə aparıldımı? -Mən konfransda bir təkliflə çıxış etdim. Xatırlatdım ki, gələn il faşizm üzərində qələbənin 75 illiyini qeyd edəcəyik. Arzu edərdik ki, müharibə dövrünün dostluq mühitini qaytarmaq üçün MDB dövlətləri bir-birlərinə həmin dövrün dostluq münasibəti ilə yanaşsın. Azərbaycanla yanaşı, bəzi ölkələrdə də SSRİ-nin süqutundan sonra müharibə ocaqları yaranıb. İstərdik ki, MDB ölkələrinin başçıları bununla bağlı xüsusi tədbirlər keçirsinlər. Faşizm üzərində qələbənin 75 illiyi ərəfəsində bu konfliktlərə son qoysunlar. Mən MDB Veteranlar Təşkilatına bununla bağlı təklif vermişəm. İstəyirəm ki, MDB Veteranlar Təşkilatı adından MDB dövlətləri başçılarına müraciət edək. Ümid edirəm ki, belə bir müraciət baş tutacaq, işğalçı Ermənistanın təcavüzkar siyasəti bir daha ifşa olunacaq. Ümid edirəm ki, MDB dövlətləri qaldırdığımız problemə diqqət yetirəcək, onun həlli istiqamətində müvafiq addımlar atacaqlar. Hesab edirəm ki, bu, MDB məkanındakı konflikt və qarşıdurmaların həlli baxımından faydalı olar. Şəmsiyyə Əliqızı, “İki sahil”

Veteran.gov.az xəbər verir ki, Hədəf Şirkətlər Qrupunun direktoru Şəmil Sadiq və Hədəf liseyinin bir qrup şagird, müəllim və valideyn heyəti İzmir İzbilim Kollejinin təşkil etdiyi “Tək Millət, iki dövlət” proqramı çərçivəsində İzmir şəhərində rəsmi səfərdədir. 24 mart tarixində Azərbaycan heyəti İzbilim kollecinin hazırladığı törəndə iştirak etmiş, kolleclə tanışlıq olmuş, sonra isə İzmir şəhər Mənəmən kaymakanı Fatih Yılmaz bəy Azərbıycan heyətinin bir qrupunu qəbul etmiş, Azərbaycan Türkiyə qardaşlığı, təhsil əlaqələri mövzusunda müzakirə edilmişdir. Şəmil Sadiq Azərbaycan Türkiyə qardaşlığını ifadə edən kitab və müxtəlif hədiyyələri kaymakan bəyə təqdim etmişdir!   Seymur ƏLİYEV