Cəlil Xəlilov: “Beynəlxalq təşkilatlar sərhədlərin delimitasiyası prosesinə öz dəstəklərini verməlidir”   Azərbaycan-Ermənistan sərhədlərinin delimitasiya və demarkasiyası son günlərin ən aktual məsələlərindən biridir. Prosesslər Ermənistanın bu məsələdə də süni əngəllər yaratdığını göstərir.   Bunlarla bağlı Moderator.az-a açıqlama verən peşəkar sərhədçi və hüquqşünas, Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilov Azərbaycan-Ermənistan sərhədlərinin delimitasiyası prosesinin bugünə qədər reallaşmamasının günahının İrəvanda olduğunu bildirib:   “İlk öncə bildirməyi zəruri hesab edirəm ki, son vaxtlar tez-tez istifadə olunan “delimitasiya” və “demarkasiya” sözləri, mənşə etibarı ilə qədim latın dilindən götürülməklə, onlardan birincisi, “qeyd”, ikincisi isə, “ayırma” mənalarını ehtiva edir. Hüquqi baxımdan isə “dövlət sərhədi”, daha doğrusu Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədi - Azərbaycan Respublikası ərazisinin, buraya quru və su ərazisinin, yerin təkinin, dəniz və hava fəzasının məkan hüdudlarını müəyyən edən xətt və bu xətt üzrə keçən şaquli səthi bildirir. Dövlət sərhədlərimiz Azərbaycan Respublikasının dövlət suverenliyinin, ərazi hüdudlarını özündə birləşdirməklə, müstəqilliyimizin və suverenliyimizin mühüm atributlarından biri hesab olunur. Məlumat üçün bildirirəm ki, məsələn, Xəzər dənizinin Azərbaycana aid olan hissəsi (Azərbaycan sektoru)  Rusiya, Qazaxıstan, İran, Türkmənistan və Azərbaycan dövlətlərinin səlahiyyətli komissiyyaları tərəfindən öyrənilərək, nəhayət ki, öz müsbət həllini tapmışdır. Təəssüf ki, Ermənistanın işğal edib 30 il təsir dairəsində saxladığı, hazırda isə bir çox hissələri azad olunmuş Azərbaycan sərhədlərinin şəffaf əsaslarla bərpası, daha doğrusu delimitasiyası və demarkasiyası ətrafında lüzumsuz söz-söhbətlər, erməni vandalları tərəfindən əsassız bəhanələrlə mübahisə predmentinə çevrilmişdir. 21-ci əsr olmasına baxmayaraq bəzi erməni siyasətçiləri, dövlətin suveren atributu olan sərhədlərin dəqiqləşdirilməsinin və ya ayrılmasının son dərəcə vacib və əhəmiyyətli olduğunu dərk etmək istəmirlər.   Bu, həm də Ermənistanın özü üçün də mühüm əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdən biridir. Qeyd etməyi vacib hesab edirəm ki, vaxtılə SSRİ tərkibində, SSRİ sərhədləri daxilində mövcud olmuş hər bir ölkə ayrılarkən öz sərhədlərini müştərək qaydada dəqiqləşdirmişdir. Sərhəd məsələsinə xüsusi önəm verən ölkəmizin müstəqillik elan etdikdən sonra vacib hesab etdiyi və qəbul etdiyi ilk qanunlardan biri də “ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Sərhədi” haqqında 9 oktyabr 1991-ci il tarixli Qanun olmuşdur. Ötən dövrdə bu qanun və onun işləməsini təmin edən digər normativ hüquqi aktlar daha da təkmilləşdirilmiş və zəruri dövlət strukturları yaradılmışdır.   1007 km məsafəsi olan Azərbaycan-Ermənistan sərhədlərinin delimitasiyası son vaxtların ən aktual məsələlərindən biri hesab oluna bilər.   Azərbaycan-Ermənistan sərhədlərinin delimitasiyasının bugünə qədər reallaşmamasına səbəb rəsmi İrəvanın işğal siyasəti olub. Məhz Ermənistanın işğal siyasəti nəticəsində bu proses təxirə düşüb. Lakin 44 günlük Vətən müharibəsi və bu müharibə nəticəsində ordumuzun əldə etdiyi tarixi zəfər nəticəsində ərazi bütövlüyümüz təmin olunub ki, bu da sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyasını zəruri edir. Ancaq görünən odur ki, Ermənistan hər bir işdə olduğu kimi bu məsələdə də süni problemlər və gərginliklər yaratmağa çalışır”.   Polkovnik bildirib ki, SSRİ dönəmindəki xəritə Azərbaycanla Ermənistan arasındakı sərhədlərin müəyyən edilməsində əsas götürülməlidir:   “Əslində Azərbaycan-Ermənistan sərhədlərinin müəyyən edilməsində SSRİ dönəmində hazırlanan və sovet respublikaları arasındakı sərhədləri özündə əks etdirən xəritə əsas olmalıdır. Çünki bu xəritədə sərhədlər dəqiq şəkildə öz əksini tapıb və bu gün də sərhədlərin o xəritəyə əsasən müəyyən edilməsi həm tarixi, həm də hüquqi baxımdan daha ədalətlidir. Azərbaycan tərəfi də sərhədlərin məhz bu xəritə əsasında müəyyənləşməsində maraqlıdır”.   Cəlil Xəlilovun sözlərinə görə, Azərbaycan digər ölkələrlə sərhədlərin delimitasiya məsələsini yüksək səviyyədə həyata keçirib:   “Ermənistan sərhədlərin delimitasiyası prosesini yanlış şərh edərək iddia edir ki, guya Azərbaycan tərəfi Ermənistan torpaqlarını ələ keçirməyə çalışır. Halbuki, bu proses zamanı Azərbaycan beynəlxalq qanunları, sovet dönəmindəki xəritələri, Vətən müharibəsinndən sonrakı razılaşmaları əsas tutaraq hərəkət edir.   Azərbaycan sərhədlərin delimitasiya prosesini digər qonşşu dövlətlərlə də həyata keçirib. Azərbaycan-Rusiya sərədlərinin delimitasiya prosesi bu baxımdan nümunə sayıla bilər. Bu proseslərin heç birində hər hansı gərgilik yaşanmayıb. Lakin Ermənistan tərəfi məqsədli şəkildə sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası prosesini ləlngitməyə, süni problemlər yaratmağa çalışır ki, bu da rəsmi İrəvanın məkirli niyyətindən xəbər verir”.   Sədr müavini qeyd edib ki, beynəlxalq təşkilatlar da Azərbaycan-Ermənistan sərhədlərinin delimitasiyası proesinə dəstək verməli, bu məsələdə yaxından iştirak etməlidir:   “Təəssüflər olsun ki, 30 ilə yaxın müddətdə  davam edən erməni işğalı zamanı biz beynəlxlq təkilatların işğalçı ölkəyə ciddi təzyiq və təsirinə şahid olmadıq. Halbuki, BMT-nin işğalla bağlı 4 məlum qətnaməsi beynəlxalq birliyin Ermənistana təzyiqinə hər cür imkan yaradırdı. Ancaq buna baxmayaraq, beynəlxaql təşkilatlar, dünyanın aparıcı dövlətləri beynəlxalq hüquqa meydan oxuyan işğalçı dövlətə təzyiq göstərmədi. Qürur hissi ilə bildirməyi vacib hesab edirəm ki, BMT qətnamələri məhz Azərbaycan ordusu tərəfindən icra edildi, düşmən işğal edilmiş ərazilərdən qovuldu. Bu gün aktual olan məsələ Azərbaycan-Ermənistan sərhədlərinin delimitasiya və demarkasiyasıdır. Beynəlxalq təşkilatlar heç olmasa bu prosesə dəstək verməli, sərhədlərin delimitasiyası prosesində Ermənistanın yaratdığı əsassız, süni əngəllərə görə rəsmi İrəvana təztiq göstərməlidir. Hamı bilməlidir ki, bütün mübahisə və gərginliklər nə qədər tez ortadan qalxsa, regiona sülh və təhlükəsizlik də o qədər tez gələr. Bu isə bütün regionun maraqları, bugünü və gələcəyi baxımından son dərəcə əhəmiyyətlidir”.   Seymur ƏLİYEV

II Dünya Müharibəsi iştirakçısı olan neftçalalı veteran vəfat edib.   "Report"un  Muğan bürosunun məlumatına görə, veteran Nağıyev Zəbulla Cəfər oğlu 96 yaşında dünyasını dəyişib.   Qeyd edək ki, o, 1925-ci ildə Neftçala rayonunun Astanlı kəndində anadan olub. Z.Nağıyev SSRİ Silahlı Qüvvələrində xidmət edib, müharibə cəbhələrində Ukraynaya qədər qəhrəmanlıqla vuruşub, müxtəlif orden və medallara layiq görülüb.   Qeyd edək ki, Zəbulla Nağıyevin vəfatı ilə bağlı Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının Rəyasət Heyəti mərhumun yaxınlarına başsağlığı verib, səbr diləyib.   

Azərbaycan ordusunun ən elit qrupu sayılan Dəniz Pişikləri. Burda təlim almaq və qrupa üzv olmaq o qədər çətindir ki, ora sənəd verənlərin 80 faizi təlimlərə dözə bilmir. Amma elit qrupda olan əsgər heyəti məğlubedilməz igidlər olurlar. Kult.az xəbər verir ki, bu barədə dosent Zaur Əliyev qeyd edib. O bildirib ki, super əsgərlər olan bu qrupa düşənlər suyun altında, quruda və havada hərbi əməliyyatları qısa zamanda və itkisiz həll edirlər. “Bu qrupun Azərbaycanda yaradılmasının səbəbkarı Heydər Əliyev olub. Çox nadir dövlət başçıları olub ki, Amerikanın elit “Dəniz pişikləri” qarşısında çıxış edib. Onlardan biri də Heydər Əliyevdir. Amerikaya səfər zamanı Dəniz Pişikləri üçün yarım saatlıq mühazirə deyən Ümummilli lider Heydər Əliyev onların təlimləri və hərbi hazırlığı ilə tanış olur və Azərbaycana qayıtdıqdan sonra burda Dəniz Qüvvələrində belə elit qrup yaradılmasına tapşırıq verir”, - alim bildirib. Z.Əliyev Vətən müharibəsi ilə bağlı olduqca maraqlı hadisəni də bölüşüb: “Cəbrayıl rayonu uğrunda döyüşlərdə Azərbaycanın 75 əsgəri mühasirəyə düşür. Ermənilər durduqları postlardan əsgərləri atəşə tuturlar, mühasirəni yarmaq çətin olur. Onlara köməyə 30-a yaxın Dəniz Pişiyi gəlir. Beş dəqiqə ərazini müşahidə edən qrup 20 dəqiqə içində ermənilərin bütün postlarını məhv edib, bircə itki vermədən əsgərləri xilas edirlər. Döyüşü təsvir edən əsgər deyir ki, köməyə gələn bir bölükdən də az şəxsi heyət düşmənin bir taboruna qarşı dayanır və düşməni mövqelərindən çıxarıb qaçmağa məcbur etdi. Üç əsgəri düşmənin nəzarətindəki əraziyə sızıb postdakı bütün erməni əsgərləri öldürdü”. Alim qeyd edib ki, Dəniz Pişikləri bu gün də ermənilərin ən qorxulu yuxusu olaraq qalırlar...

Məlum olduğu kimi, 16.06.2021-ci il tarixdə Laçın rayonu ərazisində hərəkətdə olan "MAZ" markalı yük avtonəqliyyat vasitəsinin qəzaya uğraması nəticəsində Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçuları - baş leytenant Nəsibov Elməddin Süleyman oğlu və gizir Kamallı Kamal Vilayət oğlu həlak olub.    Respublika Veteranlar Təşkilatının Rəyasət Heyəti həlak olan hərbi qulluqçularla bağlı onların ailə üzvlərinə, o cümlədən Dövlət Sərhəd Xidmətinin komandanlığa dərin hüzünlə başsağlığı verir, həlak olan hərbçilərimizə Allahdan rəhmət diləyir.