«Vətənpərvərlik hissi olmayan insanın mənəviyyatı yoxdur» Heydər Əliyev «Ölkəsini sevməyən insan, heç nəyi sevə bilməz» Corc Bayron                   Vətənpərvərlik insanı formalaşdıran, doğma yurduna, dilinə, mənəvi dəyərlərinə olan sevginin bir təzahürüdür. Məşhur amerikalı siyasətçi Edlay Stivensonun vətənpərvərlik «sadəcə emosiyaların partlayışı deyil, insanın bütün həyatı boyunca davam edən sakit və möhkəm sadiqlik hissidir» fikri ilə razılaşmamaq mümkün deyil. İnsana xas olan bu keyfiyyətlər məkan və zaman ölçülərinə sığmırlar, yaşlandıqca zəifləmir və taleyin hökmü ilə onun harada yaşamasından asılı olmurlar. Vətənpərvərin qəlbi Vətəninə məxsusdur və o daim doğma yurdu, insanları, təbiəti haqqında düşünür.     Vətənpərvərlik hissləri həm də mədəni arxetiplərə uyğundur, nəsildən nəslə ötürülür, milli şüurun səciyyəvi xüsusiyyətlərini özündə əks etdirir, yazarların, şairlərin, bəstəkarların və rəssamların yaratdıqları əsərlərə hopur və beləcə Vətən haqqında nəğmələr, əsərlər yaranır.          Ədəbiyyatda və incəsənətdə vətənpərvərlik hisslərinin ifadəsinin parlaq nümunələri mövcuddur. Məgər rus vətənpərvərliyini Sergey Yeseninin poeziyası olmadan təsəvvür etmək olar!?  Rus təbiətini, qışını, ağcaqayınını həm də onun şeirlərindən tanımaq və sevmək mümkündür. Keçən əsrin 20-ci illərində Bakıda olarkən, Şərq dünyasına heyranlığını gizlətməyən şair yazırdı: «Şiraz nə qədər gözəl olsa da, Ryazanın geniş çöllərindən yaxşı ola bilməz». S.Yesenin  «dünyanın altıda bir hissəsini təşkil edən, qısaca Rusiya adlanan vətənini bütün varlığı ilə tərənnüm etməyi» özünə borc bilirdi.          Vətənpərvərlik hissi bütün Azərbaycan ədəbiyyatına da nüfuz etmişdir. Bu həm mənəvi irsə, həm də doğma yurdumuzun heyranedici və cazibədar təbiətinə münasibətdə bu və ya digər şəkildə təzahür edir. İlk baxışda tar sadəcə musiqi aləti olsa da, Azərbaycan mənəviyyatının simvollarından biridir. Tara nə qədər gözəl şeirlər, misralar həsr edilmişdir. Mikayıl Müşfiqin keçən əsrin 30-cu illərində qələmə aldığı «Oxu tar» şerini hər bir azərbaycanlı bilir. O zaman dövlət ideologiyasını həyata keçirənlər «proletar mədəniyyəti»nin (proletkult) tələblərinə uyğun olaraq, tarı burjua mədəniyyətinin bir qalığı kimi qadağan etməyi təklif edirdilər. Buna baxmayaraq, Mikayıl Müşfiq yazırdı: Oхu, tar, oхu, tar!.. Səsindən ən lətif, şеirlər dinləyim. Oхu, tar, bir qadar!.. Nəğməni su кimi alışan ruhuma çiləyim. Oхu, tar! Səni кim unudar?          O illərdə bu şeirin yazılması və çap edilməsi əsl vətənpərvərlik və qəhrəmanlıq nümunəsi idi. Şair tarın melodiyasını tarixi boyunca həm sevinc, həm də kədər yaşamış xalqın səsi kimi təqdim etmişdir. Müşfiq milli ənənələrə xor baxan insanları anlaya bilmirdi. Elə bunun üçün də Stalin repressiyasının qurbanı oldu.          Dahi Səməd Vurğunun ölkənin xalq himninə çevrilən, son dərəcə tutumlu «Azərbaycan» şeri də qeyri-adi vətənpərvərliyi ilə seçilir:     Mən bir usaq, sən bir ana, Odur ki, baglıyam sana: Hankı səmtə, hankı yana Hey uçsam da yuvam sənsən, Elim, günüm, obam sənsən!          Azərbaycan şairləri indi də vətənpərvərlik mövzusunda parlaq sənət əsərləri yaradırlar. Çağdaş şairlərimizin baş mövzusu da Azərbaycan və onun təbiətidir, gözəllikləridir. Leyla Əliyevanın «Xocalı - ağrım mənim» şeirinə biganə qalan insan tapmaq mümkün deyil: «Sən bilirsən ağrı nədir? Bu- yıxılanda qışqırdığın «Oy!» deyil. Sevdiyinin xəyanəti də,  haqsız yerə itələnmək də deyil.  Ağrı - Xocalıdır. Bu-parçalanmış talelərdir.  Bu-gecə vaxtı qaçmaqdır, …Bu-öz körpəsinin nəfəsindən doymadan, ondan ayrılmaqdır,  Bu-əzabdır, möhnətdir, qırılmış inam, acı göz yaşlarıdır, Bu-bombalar altında haqsız ölümdür… Vətənpərvərlik fərdin sosiallaşmasında, şəxsiyyətin, onun insani keyfiyyətlərinin formalaşmasında əks olunur. Vətənpərvərlik dəyərlərinin bu baxımdan hərtərəfli dəstəklənməsi, onların inkişafına rəvac verilməsi milli mədəniyyətimizin, onun təkrarsızlığının qorunub saxlanmasının mühüm şərtidir. Qloballaşma proseslərinin minillik ənənələri sıxışdırıb, bəzən hətta sıradan çıxardığı, manqurtluq presedenti yaratdığı, öz tarixini bilməyən, «kütləvi mədəniyyət» okeanında üzən insanların meydana çıxdığı müasir dövrdə bu məsələ xüsusi aktuallıq kəsb edir. Vətənpərvərlik xalqın tarixi yaddaşının əks tərəfidir. Xalqın yaddaşını bu və ya digər vasitələrlə, məqsədyönlü ört-basdır etmək mümkün olduqda, tarixi istənilən şəkildə dəyişdirmək, ictimai şüurla manipulyasiya etmək, təhrif olunmuş geosiyasi transformasiyaları qəbul edən bütöv bir nəsil yetişdirmək olar.          Vətənpərvərliyin ölkənin təhlükəsizliyi ilə birbaşa əlaqəsi onu ideoloji mübarizənin ciddi diqqət obyektinə çevirmişdir. Bununla əlaqədar olaraq, Azərbaycan vətənpərvərliyinin oturuşmuş qayda və üsullarına qarşı yönəlmiş mümkün xarici diversiyaları daim nəzərə almaq çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Vətənpərvərliyin əsaslarının «yuyulması» zamanla dövlətin də əsaslarını dağıdan təhlükəli bir işdir. Bu fəaliyyət əksər hallarda hakimiyyətdən narazı olan daxili düşmənlərin, başqa sözlə, «beşinci kolonun» əli ilə həyata keçirilir. Bir qayda olaraq, bunlar milli maraqlara, dövlətin siyasətinə qarşı çıxan siyasi qruplaşmalardır. Tarixdə «beşinci kolonun» dağıdıcı fəaliyyətinə aid çoxsaylı misallar vardır. Təkcə Sovet İttifaqının dağıdılmasını misal çəkmək kifayət edər. Yenidənqurma ideoloqları öz «fəaliyyətlərinə» məhz sovet vətənpərvərliyinin nüfuzdan salmaqla, sovet insanlarının fəxr etdiyi, qürur duyduğu hər şeyə qarşı sistematik alçaldıcı ideoloji iş aparmaqla başladılar. Təsadüfi deyil ki, erməni qəsbkarları indi də hərbi təcavüzü, əzəli Azərbaycan torpaqlarının işğalını maddi dəyərlərimizin mənimsənilməsi və ya onların tarixi mahiyyətinin yanlış şərh olunması ilə əlaqələndirməyə çalışırlar. Şübhəsiz ki, biz erməni mədəniyyətini inkar etmək fikrində deyilik. Lakin özlərini «qədim xalq» hesab edən ermənilər heç bir vicdan əzabı çəkmədən, yaxşı məlum olan tarixi faktların əksinə, özlərini Zaqafqaziyanın aborigenləri kimi təqdim edir, regionun həm maddi, həm də qeyri-maddi mədəniyyət abidələrini özününküləşdirirlər.          Ermənilərin Rusiya imperiyası tərəfindən İran, Suriya və Türkiyə ərazilərindən ilk növbədə Azərbaycan xanlıqlarının ərazisinə köçürülməsi yaxşı məlumdur və bu barədə kifayət qədər tarixi sübutlar var. İranda səfir vəzifəsində çalışarkən Aleksandr Qriboyedovun çar I Nikolaya və başqa yüksək mənsəbli rus məmurlarına yazdığı məktublarını xatırlatmaq kifayətdir. Bu məktublar əslində on minlərlə erməni ailəsinin İrəvan və Qarabağ xanlıqlarının ərazisinə köçürülməsi barədə özünəməxsus bir hesabat idi.          Çar Rusiyası tərəfindən idarə olunan bu miqrasiyanın gözlənilməz nəticələrindən biri də yerli əhalinin tədricən sıxışdırılması ilə yanaşı, onun mədəni irsinin məhv edilməsi və ya mənimsənilməsi oldu.          Rusiyanın cənub istiqamətində ekspansiyası yenicə birləşdirilmiş torpaqlarda ermənilərin yerləşdirilməsi yolu ilə müsəlman mühitində «xristian» forpostlarının yaradılmasını nəzərdə tuturdu. Bu ideya ilk dəfə I Pyotr tərəfindən irəli sürülmüşdür. I Pyotrun 2 mart 1711-ci il tarixli məşhur Fərmanında deyilirdi: «Ermənilərə mümkün qədər mehriban münasibət göstərin və vəziyyətlərini yaxşılaşdırın ki, onların daha çox gəlmələri üçün həvəsləri olsun». Rusiya siyasətçiləri bu gün də həmin fərmana istinad edərək Ermənistianı özlərinin «həqiqi strateji tərəfdaşı» hesab edirlər. Lakin bu «strateji tərəfdaş» ilk növbədə, Zaqafqaziyanın, daha sonra isə Şimali Qafqazın əsrlərlə oturuşan etnik həyatına bir dissonans gətirdi. Hal-hazırda «erməni metastazı» artıq Rusiyanın cənub bölgələrinə də nüfuz etmişdir. Ermənilərin soxsaylı hiylələrini və sərsəmləmələrini bir kənara qoyaraq, XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərinin tanınmış rus tədqiqatçısı Vasili Veliçkonun Gürcüstanın qeyri-maddi mədəniyyət dəyərlərinin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi cəhdlərinə aid yazdıqlarını xatırlatmaq istərdim. O yazırdı: «Ermənilər gürcülərə məxsus məbədlərdə və monastırlarda onların izlərini silir və məhv edir, daşlarda olan gürcü yazılarını qazır və ya pozurlar, daşların özlərini tikililərdən çıxarır və erməni yazıları ilə əvəz edirlər». Görkəmli Azərbaycan alimi akademik Ziya Bünyadov özünün çoxsaylı əsərlərində göstərmişdir ki, qədim alban abidələrinə qarşı bu qəbildən olan diversiya xarakterli işləri ermənilər sistematik şəkildə Azərbaycan ərazisində də həyata keçirmişlər ki, sonradan bunların erməni mənşəli olduğunu sübuta yetirsinlər. XIX əsrin sonlarında məşhur gürcü mütəfəkkiri və yazıçısı İlya Çavçavadze Rusiya hakimiyyətini peyğəmbərcəsinə xəbərdar edirdi: «Zatı-aliləri, ermənilərin mərkəzi rus torpaqlarında məskunlaşmasına imkan verməyin. Onlar elə bir  tayfadır ki, bir neçə on il yaşadıqdan sonra bütün dünyaya bağırmağa başlayacaqlar ki, bura onların dədə-baba torpaqlarıdır». Tarixi gerçəklik budur və o təsdiq edir ki, mənəvi, qeyri-maddi mədəni dəyərlərin xalqın təhlükəsizliyi, dövlətçiliyi ilə ayrılmazdır. Mübaliğəsiz deyə bilərik ki, ermənilərin mənəvi sahədə bu günki hiylələri bizim mədəniyyətimizə, azərbaycanlıların vətənpərvərliyinin əsaslarına qarşı yönəlmişdir.          UNESKO-da Ermənistanı «Zaqafqaziyada qeyri-maddi dəyərlərin yeganə xəzinəsi» kimi təqdim etmək istəyənlərlə bu məsələ ətrafında ciddi mübahisələr gedir. Azərbaycan və Gürcüstan mədəniyyət xadimlərinə, bu ölkələrin UNESKO-da nümayəndələri ermənilərin hər cür təxribatlarına layiqli cavab verirlər. Azərbaycan Prezidenti və hökuməti, respublikanın vətəndaş cəmiyyəti institutları vətənpərvərliyin dəstəklənməsi, tərbiyə, təhsil, informasiya siyasəti sistemində, ictimai şüurun müxtəlif sahələrində vətənpərvərlik ideyalarının düşünülmüş şəkildə əks olunması istiqamətində yorulmadan, iri miqyaslı iş aparırlar. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev qeyd edir ki, «Azərbaycan cəmiyyəti vətənpərvər cəmiyyətdir… əxlaq, vətənpərvərlik, ləyaqət və milli qürur Azərbaycanın milli dəyərləridir… və biz onları qoruyacayıq». Vətənpərvərliyin dəstəklənməsi və formalaşdırılması üzrə Azərbaycanda aparılan işin gedişində respublikanın çoxmillətli və çoxkonfessiyalı olmasını daim nəzərə alınır. Metodoloji baxımdan belə bir fəaliyyət əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş azərbaycançılıq konsepsiyası, tolerantlıq, etiqad azadlığı və multikulturalizm prinsipləri üzərində bərqərar olmuşdur.          Azərbaycanda mədəniyyət müxtəlifliyinin dəyərini, onun əhəmiyyətini və prioritetini çox yaxşı dərk edirlər. Hal-hazırda respublikamız multikulturalizmin dövlət siyasəti statusu aldığı az sayda dövlətlər sırasına daxildir. Bu həm humanist, həm də müdrik bir siyasətdir. Əvvəla, bu siyasət separatizmin, milli  ayrıseçkiliyin qarşısını almaqla, ölkənin təhlükəsizliyini möhkəmləndirir; ikincisi, müxtəlif mədəniyyətlərin nümayəndələrinin mənəvi və əqli potensialını inteqrasiya etməklə, əhalini yaratmağa, bütün cəmiyyətin maraqlarına cavab verən aktual sosial-iqtisadi problemlərin həllinə yönəldir. Çoxmillətli Azərbaycan şəraitində vahid vətənpərvərlik dəyərlərinin üstünlük təşkil etməsi burada əsrlərlə yaşayan xalqların tarixi bağlılığı ilə şərtlənir. Azərbaycan təcrübəsi əsl vətənpərvərlik nümayiş etdirir, xalqları ayırmır, birləşdirir. Azərbaycan multikulturalizmi vahid vətənpərvər cəmiyyətin təzahürüdür.          Bizim veteranlarımız vətənpərvərlik tərbiyəsinin ön xəttində yer          tuturlar. Onların məqsədyönlü və planlı fəaliyyəti Respublika Veteranlar Şurası tərəfindən təmin olunur. Veteranlar hər bir dövlətin qızıl fondunu, onun əsasını təşkil edir, xüsusi mənəvi iqlim formalaşdırır, yeni nəsillər üçün mənəvi oriyentirlər yaradırlar. Onların tarixi təcrübəsi, həyatın keşməkeşli yollarında sınaqdan çıxmış dəyər yanaşmaları və dünyagörüşləri siyasi və iqtisadi fəaliyyətin, mədəni inkişafın ölçü vahidinə çevrilir. Nəsillərin davamlılığı, varisliyi olmasa, dövlətin bütövlüyünü, milli mədəniyyət ənənələrini qoruyub saxlamaq olmaz. Veteranlar Şurası ən müxtəlif səviyyəli təhsil təsisatlarında, təşkilatlarda,  müəssisələrində mütəmadi olaraq vətənpərvərlik tərbiyəsi, qloballaşma şəraitində şəxsiyyətin formalaşması məsələlərinə həsr olunmuş toplantılar keçirirlər.          Biz öz fəaliyyətimizdə tərbiyəvi işin ən müxtəlif formalarından istifadə edirik. Tərəfimizdən müharibə dövrünün və müharibədən sonrakı illərin «Faşizmlə müharibə qəhrəmanları», «Xalqın arxa cəbhədə qəhrəman əməyi», «Sovet xalqının faşizm üzərində qələbəsinə Azərbaycanın töhfəsi» şüarları altında həyata keçirilən ən yaxşı inşa, şəkil və mahnılar üzrə qəhrəmanlıq və vətənpərvərlik müsabiqələri keçirilir. Bu müsabiqələrin qalibləri müxtəlif hədiyyələrlə və Fəxri fərmanlarla mükafatlandırılırlar. Təşkilatımızda çap materiallarının təbliğatı da yaxşı təşkil olunmuşdur. Öz qəzetimiz, jurnalımız nəşr olunur. Son illər Böyük Vətən Müharibəsinə həsr olunmuş 50-dən artıq kitab və toplu işıq üzü görmüşdür. Veteranlarımız mütəmadi olaraq Qarabağ cəbhəsinin ön mövqelərinə gedir, əsgərlər və komandirlər qarşısında çıxışlar edir, aparıcı artistlərin konsertlərini təşkil edir, kitablar, broşürlər və qəzetlər yayırlar. Veteranlarımız vacib sosial və siyasi məsələləri, Qarabağ münaqişəsinin mümkün həlli yollarını da müzakirə edirlər. Azərbaycanın Veteranlar təşkilatı respublikanın rus, ukrayna, belorus icmaları ilə fəal əlaqə saxlayır. Biz həm də MDB ölkələrinin səfirlikləri ilə əlaqə saxlayırıq. Xüsusilə, Rusiya səfirliyi ilə sıx əlaqələrimiz var. Rusiya səfirliyi daim Böyük Vətən müharibəsi veteranlarını dəstəkləyir, onlara sanatoriyalara putyovkalar verir, bayram qəbullarına və başqa tədbirlərə dəvət edir. Son illərdə Bakı və Xəzəryanı Patriarxı ilə əlaqələrimiz xeyli möhkəmlənmişdir və bu öz töhfəsini verməkdədir.          Azərbaycanda vətənpərvərlik tərbiyəsi müasir dövrdə bir sıra ölkələrdə çiçəklənən faşizm ideologiyasına müqabil aparılır. Biz insanlığa, bəşəriyyətə nifrət hissləri yayan irqçilik ideologiyalarına biganə qala bilmərik. Respublikamızın prinsipial antifaşist mövqeyini nəzərə almaqla, «Müstəqil dövlətlərin veteranlarının ictimai təşkilatları Birliyi» Beynəlxalq ittifaqının qərarı ilə oktyabr ayında bizim Veteranlar Şurası bazasında sözügedən məsələyə həsr olunmuş iri miqyaslı beynəlxalq konfrans keçiriləcək. Onlarla dövlətin nümayəndəsi bu məqsədlə Bakıda toplaşacaq və “faşizm niyə təkrar olunur?” və “bu dəhşətli bəlanın qarşısını necə almaq olar?” suallarına cavab tapmağa çalışacaq... Cəlil Xəlilov,  Azərbaycan Respublikası Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, ehtiyatda olan polkovnik,  siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent.

Veteran.gov.az xəbər verir ki, martın 18-də Gənclər Mərkəzində Siyəzən Rayon Gənclər və İdman İdarəsinin təşkilatçılığı ilə Vətən müharibəsində iştirak etmiş bir qrup idmançı gənclərlə görüş keçirilib.   Tədbirin keçirilməsində əsas məqsəd Vətən müharibəsində qazanılan tarixi Qələbənin gənclər arasında təbliği və ölkəmizin ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda şücaət göstərmiş döyüşçülərin gənc nəslə tanıdılması idi. Tədbirdə ilk öncə Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad olunub. Daha sonra Gənclər və İdman İdarəsinin rəisi Nadir Məmmədov və Birinci Qarabağ müharibəsinin veteran iştirakçısı, “Azərbaycan Qarabağ Müharibəsi Əlilləri, Veteranları və Şəhid Ailələri İctimai Birliyi”nin Siyəzən rayon şöbəsinin sədri Nəbi Əliyev dəyirmi masa ətrafında çıxış edərək ilk öncə 44 günlük Vətən müharibəsində qazanılmış Böyük Qələbə münasibətilə iştirakçıları təbrik edib, əsl vətəndaşlıq və vətənpərvərlik nümunəsi göstərərək döyüşlərdə şücaət və fədakarlıq nümayiş etdirdiklərinə görə onlara öz təşəkkürlərini bildiriliblər. Qeyd olunub ki, Vətən müharibəsində qələbənin qazanılmasında Siyəzən gəncləri də böyük rəşadət və qəhrəmanlıq göstəriblər. Ölkəmizin digər bölgələrindən olan gənclər kimi Siyəzən gəncləri də yüksək vətənpərvərlik hissi ilə cəbhəyə yollanaraq döyüşlərdə iştirak ediblər. Müddətli hərbi qulluqda olanlarla yanaşı cəbhəyə getmək üçün yüzlərlə könüllü gənc döyüşlərdə iştirak etmək üçün müraciət edib. Qismən səfərbərlik və könüllülük çağırışına 300-ə qədər gənc qoşulub. Qələbə ilə başa vurduğumuz Vətən müharibəsində 20 siyəzənli gəncimiz şəhid olub. 100-ə yaxın siyəzənli gənc yaralanıb. 130-dan çox müharibə iştirakçısı olan gəncimiz müxtəlif orden və medallara layiq görülüb.   Tədbirin sonunda döyüşlərdə fəal iştirak etdiyinə görə idmançı gənclər idarə tərəfindən fəxri fərmanlarla təltif edilib və xatirə şəkli çəkdirilib.   Tədbir “Azərbaycan Gəncliyi 2017-2021-ci illərdə” Dövlət Proqramının 5.1.2 və 5.1.10 yarımbəndlərinin icrasının təmin olunması ilə əlaqədar xüsusi karantin rejimi və sosial izolyasiya qaydalarına riayət edilməklə təşkil olunub.

Bakı, 1 noyabr, AZƏRTAC Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev noyabrın 1-də Türkiyə Respublikasının Xarici İşlər naziri Mövlud Çavuşoğlunun başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib. AZƏRTAC xəbər verir ki, qonaqları salamlayan Prezident İlham ƏLİYEV dedi: - Xoş gəlmisiniz, hörmətli Mövlud bəy, əziz qonaqlar. Sizi görməyimə şadam. Sizin səfəriniz bir daha Türkiyə-Azərbaycan həmrəyliyini göstərir. Müharibənin ilk günlərindən, ilk saatlarından başlayaraq Türkiyə bizim yanımızdadır. Əziz qardaşım, cənab Prezident dediyi kimi, Türkiyə hər zaman Azərbaycanın yanındadır, Azərbaycan tək deyil. Bu siyasi və mənəvi dəstək bu gün də davam edir. Həm hörmətli Prezident, eyni zamanda, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Sədri, siz - Xarici İşlər naziri, Müdafiə naziri və digər yüksəkvəzifəli şəxslər dəfələrlə Azərbaycana dəstək göstərmisiniz. Bu, bizi, Azərbaycan xalqını çox məmnun edir. Bu, bir daha göstərir biz bütün dövrlərdə - yaxşı günlərdə, çətin günlərdə bir-birimizin yanındayıq. Bu siyasi və mənəvi dəstək əlbəttə ki, bizi ruhlandırır və biz haqq işimizi davam etdiririk. Bildiyiniz kimi, əməliyyat uğurla davam etdirilir. Bu günə qədər bir çox kəndlər, şəhərlər, qəsəbələr işğalçılardan azad edilibdir, o cümlədən Füzuli, Cəbrayıl, Zəngilan, Qubadlı şəhərləri. Ümumiyyətlə, təqribən 200-ə yaxın yaşayış məntəqəsi düşməndən azad edilib və bu, davam edir. Mən hər həftə azad edilmiş yeni şəhərlər və kəndlər haqqında məlumat verirəm və ümid edirəm ki, biz öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa edəcəyik. Mən bu müddət ərzində dəfələrlə bildirmişdim ki, biz istəyirik bu məsələ artıq danışıqlar masasında öz həllini tapsın. Ancaq Ermənistan buna imkan vermir, 3 dəfə elan edilmiş atəşkəsi kobudcasına pozmuşdur, o cümlədən Gəncəni ballistik raketlərlə bombalamışdır, ondan sonra Bərdə şəhərini bombalamışdır və çoxsaylı itkilərimiz olubdur. Bu, bir daha Ermənistanın qeyri-insani davranışını göstərir və onu göstərir ki, onlar sülh istəmirlər. Onlar istəyirlər ki, bu işğal əbədi olsun. Onlar bizim ordumuz tərəfindən azad olunmuş yaşayış məntəqələrini yenidən işğal etmək istəyirlər. Müharibənin davam etməsinin əsas səbəbi də məhz budur. Əgər Ermənistan artıq öz çirkin əməllərindən əl çəkərsə, o zaman atəşkəs təmin ediləcək və məsələnin həlli danışıqlar masasında olacaqdır. Ancaq ümid edirəm ki, bu proses uzun sürməyəcək. Çünki biz 30 il gözləmişik. Biz istəyirik ki, Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal edilmiş digər torpaqlardan çıxarılması danışıqlar masası arxasında qısa müddət ərzində təmin olunsun. Əks təqdirdə, biz istənilən yolla öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa etməyə davam edəcəyik və dediyim kimi, sona qədər gedəcəyik. Ermənistan faktiki olaraq öz məğlubiyyətini etiraf edib. Bildiyiniz kimi, bu yaxınlarda Ermənistanın baş naziri Rusiya Prezidenti cənab Putinə məktub göndərmişdir. Bu məktub, əslində, məğlubiyyətin etirafıdır. Çünki Rusiyadan hərbi dəstək istənilmişdir, halbuki, buna heç bir əsas yoxdur. Azərbaycan öz hərbi əməliyyatlarını beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmış Azərbaycan ərazisində keçirir, Ermənistan ərazisində hər hansı bir əməliyyat keçirilmir, bizim belə planlarımız da yoxdur. Əgər olsaydı, biz bunu bu ilin iyul ayında edərdik. Bildiyiniz kimi, o vaxt dövlət sərhədində Ermənistan bizə hücum etmişdir və biz dövlət sərhədini keçmədən Ermənistanı öz torpaqlarımızdan çıxartdıq. Ona görə bir tərəfdən, məğlubiyyəti etiraf edir, - bu məktubun göndərilməsi bunu göstərir, - digər tərəfdən, tam təslim olmaq istəmir. Bu gün müharibənin davam etdirilməsi və hər iki tərəfdən itkilərin olması Paşinyanın üzərinə düşən böyük məsuliyyət və çirkin əməllər nəticəsində baş verir. Bütün məsuliyyət Ermənistan tərəfindədir və bu məğlubiyyəti etiraf edib torpaqlarımzdan çıxsa, danışıqlar masası arxasında məsələnin çözülməsi ən məqbul variantdır. Bir sözlə, bu məsələnin həlli artıq baş verir. Mən demişdim ki, Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrini icra edir və təməl prinsiplərinin böyük hissəsini icra edibdir. Ümid edirəm ki, təməl prinsiplərinin qalan hissəsi də icra ediləcək və ölkəmizin ərazi bütövlüyü bərpa olunacaqdır. Mən bu fürsətdən istifadə edərək, eyni zamanda, bu günlər ərzində bizə Türkiyə vətəndaşları, bizim qardaşlarımız tərəfindən göstərilən dəstəyə görə bütün qardaş Türkiyə xalqına təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Onlar mənə çoxsaylı məktublar göndərirlər, çox səmimi məktublardır və bu, bizim hamımızı duyğulandırır. Eyni zamanda, Türkiyənin media nümayəndələri də gecə-gündüz döyüş meydanlarında öz həyatlarını risk altına atırlar və bu görüntüləri dünya daha çox Türkiyə mediası vasitəsilə görür və bilir. Gəncənin, Bərdənin namərdcəsinə bombalanmasından sonra buraya ilk gələn bizim Türkiyədən olan qardaşlarımızdır. Ona görə bu, bir daha Türkiyə-Azərbaycan birliyini göstərir. Hər zaman mən əziz Qardaşımla bu barədə danışanda biz bilirdik ki, bu birlik sözdə deyil, əməldədir və bunu bu gün bütün dünya bilir. Bir daha xoş gəlmisiniz. Mövlud ÇAVUŞOĞLU dedi: -Bizi qəbul etdiyiniz üçün çox təşəkkür edirəm, cənab Prezidentim. Cənab Prezidentimizin təlimatı, tapşırığı ilə gəlmişəm. Hər gün özü ilə danışırsınız, ən azı gündə iki dəfə, amma yenə də Sizə salamlarını göndərdi. Prezidentimizin bizə bir tapşırığı var, bu prosesdə qardaş Azərbaycanı tək qoymayın və davamlı olaraq oraya - Bakıya gedin və birlikdə hərəkət edin. Müdafiə nazirimiz, digər yoldaşlarımız, Binəli bəy də gələcək, Məclis sədrimiz buradadır. Biz Sizin döyüş meydanındakı qələbələrinizlə fəxr edirik. Bütün dünyaya türkün gücünü göstərdiniz, qürur duyuruq. İnşallah, öz əzəli torpaqlarımızı bu uğurlu əməliyyatlarla geri qaytaracağıq. Qarabağ məsələsini, davam edən bu əməliyyatları vətəndaşlarımız çox yaxından izləyir və bizə daim “Azərbaycana daha çox dəstək verin, onu tək qoymayın”, - deyə xəbərdarlıqlar edirlər. “Bizi də cəbhəyə göndərin” deyən çoxları var. Əminəm ki, Sizə yazılan məktublarda da bunlar vardır. Prezident İlham ƏLİYEV: Bəli, bəli. Mövlud ÇAVUŞOĞLU: Bütün bu üstünlüyə - həm döyüş meydanındakı üstünlüyə, həm hüquqi üstünlüyə, həm də haqlı olmağımıza baxmayaraq, atəşkəs məsələsində və danışıqlarda da özünə güvənən bir dövlət və millət kimi Sizin liderliyinizlə Azərbaycan güclü dövlət olduğunu bütün dünyaya göstərdi. Bunu anlayan var, anlamayan var, anlamaq istəməyən var. Ermənistanın da nə etdiyini və atəşkəsi hər dəfə pozduğunu hər kəs görür. Amma bunu söyləmək istəməyən çoxdur, biz bunu bilirik. Bu səbəbdən də biz öz aramızdakı həmrəyliyi daha da gücləndirərək haqqımızı müdafiə etməkdə davam edəcəyik. X X X Dövlətimizin başçısı Türkiyənin İzmir şəhərində zəlzələ zamanı həlak olanlarla bağlı bir daha başsağlığı verdi. Prezident İlham Əliyev Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın salamlarına görə minnətdarlığını bildirdi, onun da salamlarını Türkiyə dövlətinin başçısına çatdırmağı xahiş etdi.

II Dünya Müharibəsi, 1941–1945-ci illər arasında baş vermiş və bütün dünyanı təsiri altına almış, böyük bir faciələrlə müşaiyət olunmuş bir müharibədir. Bu müharibədə Sovet İttifaqı, o cümlədən Azərbaycan var qüvvəsi ilə iştirak etmişdir. Azərbaycan xalqı və sovet dövləti bu müharibənin gedişində böyük qurbanlar vermiş, həmçinin şanlı qələbələr də qazandırmışdır.1941-ci ilin iyun ayında Almaniya Sovet İttifaqına hücum edərək müharibəni genişləndirdi. Bu dövrdə Azərbaycan ərazisi Sovet İttifaqının strateji nöqteyi-nəzərdən vacib bir yer idi. Azərbaycan, həm də təbii ehtiyatlar baxımından zəngin bir region idi, buna görə də həm iqtisadi, həm də hərbi baxımdan müharibəyə mühüm yardımlar edirdi.  Azərbaycan xalqı və xüsusən Azərbaycan SSR-inin rəhbərliyi müharibənin ilk günlərindən etibarən əhəmiyyətli hərbi və iqtisadi dəstək göstərdi. Azərbaycanlılar ön cəbhədə vuruşdular, müxtəlif döyüşlərdə qəhrəmanlıqlar göstərdilər. Bir çox azərbaycanlı döyüşçü "Qızıl Ulduz" və digər yüksək döyüş mükafatları ilə təltif olundu. Azərbaycanlı hərbçilər müharibənin ən ağır döyüşlərində, o cümlədən Stalinqrad, Kursk, Leningrad və Berlin uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak etdilər. Azərbaycanlı general və komandirlər də müxtəlif sahələrdə yüksək vəzifələrdə çalışırdılar. Bu döyüşlərdə Azərbaycan xalqının fədakarlığı, həmçinin millətimizin gücü və şücaəti özünü göstərdi.Müharibə illərində 600.000-ə yaxın Azərbaycan vətəndaşı cəbhəyə yollandı. Onlardan təxminən 300.000 nəfəri həlak oldu və ya itkin düşdü. Bu böyük insan itkisi müharibənin Azərbaycana nə qədər ağır təsir etdiyini göstərir. 1941-1945-ci illər müharibəsi, Azərbaycanın xalqının yaddaşında çox dərin izlər buraxdı. Hər bir azərbaycanlı ailəsində müharibə haqqında xatirələr, qəhrəmanlıq hekayələri yaşayır. Hərbi xidmətə çağırılan oğullar, əsgərlik dövrünü yaşayanlar, övladlarına və nəvələrinə qələbə qazanmış qəhrəmanları danışdılar, onların şücaətini və vətənə olan sevgilərini örnək göstərdilər.Bu müharibə həm də Azərbaycan xalqının və digər sovet xalqlarının birliyini,  gücünü simvolizə edir. Onlar, faşizmə qarşı mübarizə apararkən təkcə öz vətənlərini deyil, bütün dünyanı qorumaq üçün bir araya gəldilər. Bu müharibənin qələbəsi, Azərbaycan tarixində ən mühüm dönəmlərdən birini təşkil edir. Müharibənin sonunda, 1945-ci ildə faşizm məğlub oldu və dünya yeni bir dövrə qədəm qoydu. Azərbaycan xalqı bu qələbəni özünə məxsus fədakarlıq və igidliklə qazandı. Hər il 9 May – Qələbə Günü Azərbaycan xalqı tərəfindən  qeyd olunur. Bu tarix, yalnız müharibədə iştirak edənlərə deyil, həm də şəhidlərə, qazanılan zəfərə görə bütün xalqımıza həsr olunur. Bu zəfər həm də bizə əzmkarlıq, birlik və qardaşlıq dəyərlərini bir daha xatırladır. Xalqımızın yaddaşında bu dövr heç zaman unudulmayacaq, hər bir şəhidin, hər bir igidin, hər bir əsgərin vətənə olan sevgisi, torpaq uğrunda verdikləri mübarizə əsrlər boyu yaddaşlarda yaşayacaq. İkinci Dünya müharibəsində xüsusi fədakarlığı ilə fərqlənən igidlərdən biri də, dünən dünyasını dəyişən 103 yaşlı Abdulla Abdullayevdir. Abdulla Abdullayevin həyatı, bir dövrün şahidi, həmçinin İkinci Dünya müharibəsinin acı və şanlı anlarının yaşandığı bir dönəmin rəmzidir. Yevlax rayonunun Ləkçay kəndində dünyaya gələn Abdulla Abudayev, 1919-cu ildə dünyaya gəib. Gənc yaşlarından zəhmətkeş və vətənpərvər ruhu ilə fərqlənən Abdulla, 1941-ci ildə müharibə başladığı zaman cəbhəyə yollandı. Abdulla Abdullayevin cəbhəyə yollanması, təkcə fiziki deyil, mənəvi bir döyüşün başlanğıcı idi. O, müxtəlif döyüşlərdə iştirak edərək, həm Sovet Ordusunun döyüşçüsü, həm də bir insan olaraq qeyri-adi  iradə nümayiş etdirdi. Çoxsaylı döyüşlərdə göstərdiyi şücaətə görə bir neçə dəfə yaralandı, amma hər dəfə döyüşə qayıtdı. Müharibə ona yalnız fiziki yox, həm də daxili güc verdi o, insanların həyatı uğrunda mübarizə aparan bir qəhrəmana çevrildi. Abdulla Abdullayevin döyüşlərdəki fədakarlığı və igidliyi, ona çoxsaylı medallar qazandırdı. O, cəsurluğu ilə sadəcə Sovet Ordusunun deyil, həm də Azərbaycanın tarixində silinməz iz buraxdı. Bütün döyüşçülər kimi, müharibə onun həyatında bir dönüş nöqtəsi oldu-yalnız vuruşan deyil, həm də içindəki insanlıq və mərhəmət hissi ilə irəliləyən bir əsgərə çevrildi. Müharibə bitdikdən sonra Abdulla Abdullayev Yevlaxa qayıdaraq həyatına davam etdi. Lakin onun üçün müharibə yalnız silahların susması ilə bitmədi. O, müharibənin zədələrini, gördüyü dəhşətləri və həyatını qurban verən dostlarının xatirəsini hər zaman ürəyində daşıdı. 103 yaşında dünyasını dəyişən Abdulla Abdullayev, heç zaman yaşının ona mane olmasına izin vermədi. Həyatının son illərində də fəal şəkildə kənddəki gənclərlə görüşlər keçirir, onlara müharibə təcrübələrindən danışır, həmçinin vətənpərvərlik mövzusunda təlimlər verirdi. Onun hər bir sözü və hərəkəti, gənclərə tarixi dərs və əsl həyat məktəbi idi. O,həm də kəndində nüfuzlu bir şəxsiyyət idi insan ona hörmətlə yanaşır, ondan məsləhət alırdı. Abdulla Abdullayevin vəfatı, yalnız bir insanın itirilməsi deyil, həm də bir dövrün bitməsidir, bir dövrün başa çatmasıdır. Onun xatirəsi Azərbaycanın hər bir vətənpərvər və cəsur insanının yaddaşından silinməyəcəkdir. Müharibə illərində döyüşlərdə göstərdiyi igidlik və öz xalqı üçün fədakarlığı, gənc nəsillərə örnək olmaqda  davam edəcək. İndi onun həyatı və mübarizəsi yalnız tarix kitablarında deyil, həm də hər bir Azərbaycanlının qəlbində yaşayacaq. Abdulla Abdullayevin həyatı, həm müharibənin, həm də sülhün dəyərini anlamaq baxımındda da  böyük əhəmiyyət kəsb edir. Onun kimi insanların qəhrəmalıqlarla dolu mübarizə yolu heç zaman unudulmayacaq!   Cəlil Xəlilov                   Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri, polkovnik