XX əsr Azərbaycan tarixinin ən mürəkkəb dövrlərindən biridir. Xalqımız və ölkəmiz əsrin əvvəllərində qərinələr boyu həsrətində olduğu azadlığını, müstəqilliyini əldə etsə də, bu, uzun çəkmədi və yenidən müstəmləkə əsarətinə düçar oldu. Çar imperiyasını bolşevik diktaturası əvəz etdi.   İlk milli respublikanı quran və bir müddət yaşadan əksər siyasət və dövlət xadimləri, ziyalılar ya məhv edildilər, ya da ölkədən qovuldular. Daha sonra isə, 37-ci il repressiyası başladı. Milli ideallarla, xalqın maraqları ilə yaşayan, varlıqları və fəaliyyətləri ilə sovet tədqiqatçılarının absurdluğunu, yalan olduğunu sübuta yetirən minlərlə şair, yazıçı, artist, rejissor, alim, dövlət xadimi, hərbiçi fiziki və mənəvi cəhətdən məhv edildi. Ancaq xalq özünün ən ali və dəyərli keyfiyyətlərini, özünəməxsus adət-ənənələrini, etnik-milli özgürlüklərini qoruyub saxlaya bildi. Sadəcə olaraq, milli faciənin astanasında, ölüm-qalım mübarizəsində qeyrət, dəyanət, əzm nümayiş etdirərək duruş gətirən xalq lidersiz, rəhbərsiz idi.   Parlaq zəkası, fitri istedadı, yorulmaz fəaliyyəti, əvəzsiz peşəkarlığı, qeyri-adi təşkilatçılıq qabiliyyəti ilə məhz Heydər Əliyev Vətənə xidmət amalını və andını gerçəkləşdirdi. Tam əminliklə deyə bilərik ki, Azərbaycanda Heydər Əliyev erasının tarixi onun DTK-nın rəhbəri işlədiyi vaxtdan başlayır.   İlk növbədə ona görə ki, ölkə, xalq, respublika miqyasında taleyüklü məsələlərin sistematik, ardıcıl həllinin fundamenti yaradıldı. Heydər Əliyevin şərəfli ömür yolunun bu dövrü haqqında da kifayət qədər danışıldığı üçün yalnız bir-iki səciyyəvi cəhətə diqqət yetirmək istəyirəm. Birincisi, ikiyüzillik imperiya tarixində ilk dəfə azərbaycanlı sovet rejiminin ən məxfi, ən qorxulu, başlıcası isə ən qüdrətli güc strukturunun rəhbərliyinə irəli çəkildi. Nəticədə Azərbaycan Respublikası və xalqı bir sıra dəhşətli fəlakətlərdən qorundu, bir sıra amansız zərbələrdən minimum itki ilə qurtardı. Təfsilatına varmadan onlarla ziyalının “KQB” repressiyasından məhz DTK-nın sədri Heydər Əliyevin sayəsində xilas olduğunu qeyd etməklə kifayətlənmək istəyirəm. Təsadüfi deyil ki, Heydər Əliyev erasından sonra sovet “KQB”sinin dağıdıcı fəaliyyətini müqayisəli nəzərdən keçirsək, bu gün qürur hissi ilə Azərbaycanın ən az terrora məruz qaldığını deyə bilərik.   İkincisi, müdrik fəaliyyətin, incə diplomatiyanın sayəsində DTK-da milliləşdirmə siyasəti həyata keçirildi. Bu orqanda azərbaycanlıların sayının artırılması möhtəşəm bir uğur idi. Risk və fədəkarlıq tələb edən bu müvəffəqiyyət əslində eyni siyasətin bütün sahələrdə keçirilməsinin zəruriliyinə siqnal, çağırış, ən vacibi isə nümunə idi.   Üçüncüsü, yenə də məhz Heydər Əliyevin tarixi xidməti sayəsində Azərbaycan DTK-sı mənlik şüurunun gücləndirilməsinin, milli azadlıq ideyalarının geniş yayılmasının nəinki qarşısını aldı, əksinə imkan daxilində, gizli yollarla buna şərait yaratdı. Hamı etiraf edir ki, milli azadlıq hərəkatının qələbə qazanmasında milli ədəbiyyat və incəsənət əhəmiyyətli rol oynayıb. Bu sahədə özünəməxsus yerinin, çəkisinin və payının olduğu şübhə doğurmayan B.Vahabzadə, X.R.Ulutürk, Əbülfəz Əliyev və b. var. Onların Sovet “KQB”sinin caynağından məhz Heydər Əliyevin qurtardığını xatırlasaq, azadlıq mücadiləmizin 60-cı illərindəki təməlini kimin formalaşdırdığını aydın təsəvvür edə bilərik. 1969-cu ildə Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasına rəhbərlik etməyə başladı. 1969-cu il Azərbaycanı Azərbaycana qaytarmaq uğrunda şanlı mübarizənin başlanğıc ili kimi qeyd olunmalıdır. Heydər Əliyev DTK-nın rəhbəri işlədiyi dövrdə gördüyü işləri daha geniş miqyasda, daha əsaslı və səlahiyyətli şəkildə, xüsusən də konseptual halda davam etdirməyə başladı. Onun quruculuq fəaliyyəti respublikanın ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi, elmi-mədəni sahələrini bütövlükdə əhatə etdi. Mən peşəkar hərbiçiyəm. Ordu quruculuğunun sadaladığım bütün sahələrdə bilavasitə əlaqəli olduğunu bildiyim üçün əvvəlcə qısa şəkildə həmin sahələrə toxunmaq istəyirəm. Heydər Əliyev fenomenini tanıyaraq, sevdiyim gündən bu dahi şəxsiyyətin amalının xüsusi diqqət yetirdiyi bir neçə istiqamətinə prioritet xarakter verdiyinin şahidi olmuşam. Heydər Əliyev çalışıb ki,  iqtisadi cəhətdən güclü Azərbaycan dövləti yaratsın,  ölkəni maksimum demokratikləşdirsin, hüquqi dövlət yaratsın, elm, ədəbiyyat və mədəniyyətin inkişafına hər cür şərait yaratsın, qüdrətli milli ordu formalaşdırsın.   Şübhəsiz, bu sahələrin heç də hər birində nailiyyəti asanlıqla qazanmamışıq. Amma bütün sahələrdə sivil dünya birliyinin də etiraf etdiyi danılmaz uğurlarımız var və bu istiqamətlərin də təməli məhz 60-cı illərdən qoyulmuşdur. Heydər Əliyev Azərbaycanı aqrar ölkə olaraq qalmaq fəlakətindən qurtardı. Respublikamızda sənayenin çəkisi 60-cı illərdən sonra günbəgün artırıldı. Ölkənin qazlaşdırılmasında, elektrikləşdirilməsində böyük uğurlar qazanıldı. Strateji mənafe baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edən Bakı-Balakən, Bakı-Xankəndi dəmiryolunun çəkilişi başa çatdırıldı. Heydər Əliyev elə mükəmməl və möhkəm iqtisadi baza yaratdı ki, keçmiş SSRİ-də yalnız Rusiyanın və bir də Azərbaycanın öz potensialı hesabına yaşamağa qadir olduğu bilindi. Ölkənin demokratikləşdirilməsi və hüquqi dövlət quruculuğu sovet imperiyası ideoloqlarının ciddi nəzarəti, daha doğrusu, yasağı altında idi. Azadfikirliliyin nəinki boğulması, əksinə inkişafına şərait yaradılması bu sahədə ən böyük qələbə oldu. Heydər Əliyevin respublikaya rəhbərlik etdiyi dövrdə Azərbaycandan mühacirətə gedənin olmaması, heç kimin siyasi-milli ittihamlarla həbs olunmaması ulu öndərin demokratikliyindən, milliliyindən, siyasi diktələri deyil, ədalət prinsiplərini əsas götürdüyündən xəbər verir.   Azərbaycan tarixinin elə məsələləri, elə uğurları var ki, onların əhəmiyyətini qiymətləndirmək üçün mütəxəsis olmağa ehtiyac yoxdur. Azərbaycan elminin, ədəbiyyat və mədəniyyətinin 60-cı illərdən sonra çiçəklənməyə və dünya miqyasında tanınmağa başladığını desəm, qətiyyən səhv etmərəm.   Dahi siyasətçini digər siyasətçilərdən fərqləndirən ən əsas cəhət gündəlik fəaliyyətində irili-xırdalı bütün məsələləri perspektivdə götürmək, gələcəklə əlaqələndirmək bacarığıdır. Heydər Əliyev DTK-da işləyəndən, xüsusən də 69-cu ildə ölkə rəhbərliyinə gələndən ən vacib məsələ kimi ordu quruculuğuna xüsusi diqqət yetirib. Onun ilk əməli addımı DTK-nı milliləşdirməsi oldu.   Azərbaycanı perspektivdə peşəkar əsgəri, zabiti, hərb sənəti, ordusu, texnikası olmayan ölkə taleyi gözləyirdi. Heydər Əliyev şüurlarda da, psixologiyada  da dəyişiklik yaratdı. Hərbi xidmətə gedən gənclərin təntənəli şəkildə yola salınması, nümunəvi xidmət göstərənlərin təbliğ olunması, ən başlıcası isə milli zabit kadrlara xüsusi qayğı göstərilməsi ənənəyə çevrildi. Yüzlərlə, minlərlə azərbaycanlı hərbiçilərin vəzifəyə təyin olunmasında, hərbi rütbə almasında Heydər Əliyevin uzaqgörən, milli strateji maraqlara cavab verən siyasəti əhəmiyyətli rol oynadı. Azərbaycanlı zabit kadrların hazırlanması üçün iki böyük problem hələ də qalırdı. Birincisi, dil baryeri, ikincisi, zabit kadrların hazırlanması prosesinin respublika rəhbərliyinin nəzarətindən kənarda qalması. Bakı və Sumqayıt kimi bir sıra iri şəhərləri çıxmaqla digər bölgələrdən olan azərbaycanlılar rus dilini yaxşı bilmədiyinə görə zabit olmaq arzularına qovuşa bilmirdilər. C.Naxçıvanski adına hərbi məktəbin açılması böyük tarixi hadisə idi. Rus dilini bilməyən azərbaycanlılar hərbi məktəbə qəbulda güzəşt qazandılar. Azərbaycan dövrün ən müasir texniki, elmi, tədris tələblərinə cavab verən hərbi tədris bazası qazandı. Heydər Əliyev hərbi-vətənpərvərliyin təbliği işinə də xüsusi qayğı göstərirdi. C.Naxçıvanski, Mehdi Hüseynzadə, Həzi Aslanov, İsrafil Məmmədov, Ziya Bünyadov kimi  İkinci Dünya müharibəsi qəhrəmanları təbliğ olunur, azərbaycanlılarda ulu tarixi olan döyüşkənlik ruhunun sönməsinin qarşısı alınır, məhz Azərbaycan uğrunda şəhidliyin və qaziliyin şərəf, qeyrət, vətəndaş borcu olduğu təlqin edilirdi. Görülən bu böyük işlərin nəticəsi idi ki, azğın erməni qoşunları ölkəmizə qarşı müharibəyə başlayanda SSRİ-nin müxtəlif ərazilərində xidmət edən azərbaycanlı zabitlərin respublikaya könüllü axını başladı. Tarix və məhz bu fakt bir daha təsdiq etdi ki, Heydər Əliyevin dahiliyi, müdrikliyi, uzaqgörən siyasəti olmasaydı, Azərbaycanı peşəkar zabiti, əsgəri, hərb sənəti, ordusu, texnikası, döyüşkənlik ruhu olmayan bir ölkə kimi faciə və fəlakət gözləyirdi. Amma Heydər Əliyevin 60-cı illərdən başlayan fenomenal siyasəti bütün bunların nəinki qarşısını aldı, eyni zamanda dünyada Azəbaycanın hərbi gücünü sübut etdi.   Heydər Əliyev yenidən hakimiyyətə gələn gündən ordu quruculuğuna prioritet istiqamət verdi. Bu vacib sahə diletantlardan, naşılardan, “siyasi liderlərin” eksperimentlərindən təmizləndi. Silahlardan təyinatı üzrə döyüş bölgələrində istifadə olunmağa başlandı. Bu gün Azərbaycanda nizami ordu mövcuddur. Ordumuz müstəqil ölkəmizin təhlükəsizliyini ayıq-sayıqlıqla qoruyur. Bu gün Azərbaycan Ordusu hər cür təcavüzkarı yerində oturtmağa qadirdir. Bunu 44 günlük Vətən müharibəsi bir daha bütün dünyaya sübut etdi. Ulu Tanrı seçib-sevdiyi insanlara elə şərəfli, müqəddəs tale bəxş edir ki, onların bir ömrü min ömrə bərabər olur. Belə xoşbəxtlərdən biri də həyatını doğma xalqına həsr etmiş ümummilli lider Heydər Əlirza oğlu Əliyevdir.   Cəlil Xəlilov, Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, polkovnik, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru

    Hörmətli İbrahim müəllim!Yubiley yaşınızı “Söz” jurnalının kiçik kollektivi, çoxsaylı oxucuları adından təbrik edirəm. Jurnalın adından ona görə dedim ki, “Söz”ün ilk yubileyini – 5 yaşını sizin təşkilatçılığınızla Astarada keçirmişik. O zaman AzərTAC-ın Cənub bölgəsi üzrə xüsusi müxbiri işləyən, sonra İİR-də Azərbaycandan ilk müxbir olan və xidməti vəzifəsi zamanı avtomobil qəzasına uğrayan jurnalist qardaşımız Üzeyir Kərimov sizi məlumatlandırmışdı. Siz də məmnuniyyətlə razılıq vermişdiniz Bakıdan və Lənkərandan böyük bir dəstə ilə Astaraya gəldik. Astara ziyalıları da tədbirimizə qatıldılar. Tədbirdə jurnalist həmkarımız Gülnar Əsədlinin Astara rayonu üzrə xüsusi müxbir olmasının təşəbbüskarı oldunuz və “Söz”ün bir sayının Astara ədəbi mühitinə, Astara ziyalılarına həsr olunmasını istədiniz. Həmin gün unudulmaz bir gün yaşadıq. Söz sözə calandı, şeir şeirə… Astaraya həsr edilmiş “Söz” qısa müddətdə hazır oldu. Qeydiyyatdan 48 səhifə keçən jurnalımız xüsusi buraxılış olaraq 64 səhifə həcmində 1000 sayda çapdan çıxdı. Xüsusi buraxılışın təqdimatı üçün bizi yenə Astaraya dəvət etdiniz. “Söz”ün yubileyi və xüsusi buraxılışı barədə respublika və yerli qəzetlər yazdı. Cənub televiziyası xəbər hazırladı.İbrahim müəllim!Astara sizin hakimiyyət dövrünüzdə respublikanın ziyalı mərkəzinə çevrilmişdi. Təşəbbüsünüzlə “Ziyalılar klubu” da yaradılmışdı. İndi haqq dünyasında olan Seyran Şiriyevin apardığı klubda kimlər qonaq olmadı?! Bu görüşlərin çox mühüm əhəmiyyəti vardı. Nəinki rayon ziyalılarını, eləcə də respublikanın elm, ədəbiyyat, incəsənət xadimlərini ictimaiyyətlə görüşdürüb tanıdırdınız. Həmin illər vətənin sərhəd bölgəsi vətənin döyünən ürəyinə, ziyalı mərkəzinə dönmüşdü. Ulu Öndər də həmin dövrdə Astarada olmuş, təkcə əhali ilə deyil, sərhədçilərlə də görüşmüşdü. Bugünkü fateh Prezidentimiz İlham Əliyev cənabları da Ulu öndəri müşayiət edənlər sırasında idi.İbrahim müəllim!Ulu Öndər sizi Moskvada oxuduğunuz illərdən tanıyırdı. Məlumdur ki, Azərbaycandan kənarda təhsil alan hər bir gənc onun diqqət mərkəzində idi. Sizin isə respublikaya yalnız xoş sorağınız gəlirdi. Ümumiyyətlə, Rusiyada təhsil aldığınız və fəaliyyət göstərdiyiniz dövrdə savadınız, dünyagörüşünüz, intellekt səviyyəniz, əxlaq və davranışınızla bir azərbaycanlı olaraq qeyri-millətlər arasında fikir formalaşdırırdınız.Ulu Öndərlə ilk görüşünüzü bu gün də həyəcanla xatırlayırsınız. O zaman Moskvada aspirantura təhsili alırdınız. 20 Yanvar qırğını sizi də sarsıtmışdı. Moskvada yaşayan və təhsil alan azərbaycanlıların böyük bir dəstəsi etirazlarını bildirmək üçün Azərbaycan nümayəndəliyin qarşısına toplaşmışdı. Bilirdiniz ki, Heydər Əliyev cənabları nümayəndəliyə gələcək, azərbaycanlılarla görüşəcək və mətbuat konfransı keçirəcək. Siz polis geyimində ağsaqqalı qarşılayanda digər azərbaycanlılar da tədbirin təhlükəsizliyini qorumaq üçün sizə qoşulublar. Nümayəndəliyə ailə üzvlərilə gələn Heydər Əliyev xalqımıza dərin hüznlə başsağlığı verdi, faciəni törədənlərə nifrətini bildirdi. Xalqımızın qüdrətli oğlu bəyanat verdi. Xalqı səfərbərliyə səsləyən bəyanat rəğbətlə qarşılandı Öz içimizdən olan separatçılar orda da münaqişə yaratmağa cəhd ediblər. Öyrədilmiş, qərəzli suallarla tədbirə qatılanları bir-bir zərərsizləşdirib aradan çıxarmısınız.İbrahim müəllim!Rusiyada hələ ilkin gəncliyinizdən çox uğurlara imza atmısınız. Xoş sorağınız doğulub boya-başa çatdığınız Lənkəran şəhərinə də gəlib çatır. O illərdə yerli qəzetin redaktoru Şəkər Aslan bir həmyerli olaraq sizin uğurlarınızı izlədiyindən haqqınızda yazı dərc etdirir. Jurnalist Ramiz Hüseynovun “Leninçi” (“Lənkəran”) qəzetində “Biz Lənkərandanıq” rubrikasıyla dərc olunmuş “Narahat gecələrin mükafatı” başlıqlı yazısı qarşımdadır (15.XI.77). O zaman təltif olunduğunuz medallar, Fəxri fərmanlar ilk mükafatlarınız idi.Moskvada İttifaqlar Evinin Sütunlu salonunda sovet milisinin 60 illik yubiley tədbirində çıxış edərkən Azərbaycanın Daxili İşlər naziri Arif Heydərov da orda iştirak edirmiş. Məntiqli çıxışınız, rus dilində mükəmməl və səlis nitqiniz nazirin diqqətindən yayınmır. Fasilə zamanı sizinlə tanış olub görüşür və qürur duyduğunu bildirir. Haradan olduğunuzla maraqlanır. Lənkərandan olduğunuzu deyirsiniz. 60 illik yubiley ərəfəsində sosializm yarışının qalibləri haqqında xüsusi bukletlər, braşurlar buraxıbmış. Yerli yazıçılardan birinin sizin haqqınızda yazdığı “Sənətə məhəbbət” adlı povest dərc olunmuş kitabça da nazirin əlində idi.Nazir sizi Azərbayacana dəvət etmək istədiyini söyləyir. Siz isə bildirirsiniz ki, Kirov vilayətinin rəhbərliyi işimi yüksək dəyərləndirir. Burdan getməyim yaxşı düşməz. Nazir elə o dəqiqə sizin generalla danışır. Azərbaycanda lazımlı olduğunuzu bildirir. Çətinliklə də olsa, generaldan razılıq alır, elə pəncərə önündə sizə raport yazdırır. Bir qədər sonra Azərbaycana qayıdıb, Daxili İşlər Nazirliyində fəaliyyətə başladınız.Gəncədə SƏDM-in müavini təyin olundunuz. Həmin illər Gəncədə hadisələrin ən gərgin dövrü idi. Rusiyada qazandığınız təcrübəyə əsasən hadisələrin həllinə tez nail oldunuz. Sonra Şəhər Partiya Komitəsinin plenumundakı çıxışınız Azərbyacan KP MK-nın II katibi Puqaçovun da diqqətini cəlb edir. Bir qədər sonra çox gənc yaşınızda polis rəisi təyin olundunuz. DİŞ naziri sizin enerji və işgüzarlığınıza bələd olduğundan bu addımı atmışdı. Məlumdur ki, Vətənə dönənə kimi Rusiya Federasiyasında sahə insprektorluğundan bölmə rəisi vəzifəsinədək yüksəlmişdiniz. Litvada xüsusi milis məktəbində, sonra SSRİ DİN-in ali məktəbində təhsil alıb, DİN-in Akademiyasının 1 fakültəsini fərqlənmə diploma ilə bitirmişdiniz. Gəncə kimi özünəməxsus xüsusiyyətləri olan böyük, qaynar şəhərdə insanların sevmədiyi bir sahənin rəisi olmaq asan məsələ deyildi. 11 ildə necə işləmisinizsə, nə gəncləlilər sizi unudur, nə də siz gəncəliləri. Bu gün də dostluq münasibətində olduğunuz şəxslər sırasında gəncəlilər üstünlük təşkil edir. Əlbəttə, bütün bunların əsasında işə vicdanlı münasibətiniz, dövlətçiliyə sədaqətiniz, daxili mədəniyyətiniz, haqqa, ədalətə, halallığa bağlılığınız dayanır. Onu da qeyd edim ki, həyat yoldaşınız Kəmalə xanım da Nizami yurdunda dünyaya göz açıb.Sonrakı fəaliyyətiniz Quba, Yevlax şəhərlərilə bağlıdır. Bu şəhərlərdə uzun müddət işləməsəniz də, çox cinayətin qarşısını alıb, insanların düz yola qayıtmasına yardımçı olmusunuz. Dağlar diyarı Yardımlıya öz istəyinizlə təyinat aldınız. İranla sərhəd olan bu bölgədə də işləmək asan deyildi. Milli azadlıq hərəkatının qaynar dövründə yerli adamların tələb və iddiaları da ayrı cür idi. Ümumiyyətlə, hər hansı yerə təyin olunanda hadisələrin ən gərgin dövrünə düşmək sanki alnınıza yazılmışdı.İbrahim müəllim!Səhv etmirəmsə, Akademiyanın I fakültəsini, özü də fərqlənmə diplomu ilə bitirən kadrlar respublikada barmaqla sayılası qədərdir. Akademiyaya hər il yalnız bir adam göndərilirdi. Bunun da müəyyən şərtləri vardı – yaşı 40-dan yuxarı, rəislik müddəti 5 ildən az, işlədiyi yerin əhalisi 150 mindən az, rəhbərlik etdiyi kollektivin sayı 100 nəfərdən az olmamalı idi. Bütün göndərişlər Azərbaycan KP MK-nın və SSRİ DİŞ-in kollegiya qərarı ilə olurdu. Həmin fakültə İttifaq respublikaları üçün rəhbər kadrlar hazırlayırdı.İbrahim müəllim!Astara rayonuna polis rəisi təyin olunanda Talış-Muğan Respublikası yaratmaq istəyən separatçıların meydan sulayan vaxtları idi. Fövqəladə vəziyyətlə əlaqədar hərbi komendant təyin olunanda daha çox hücumlara məruz qaldınız. Yeddi günlük həbsdən sonra azad edildiniz. Həmin günlərin mənzərəsi indi haqq dünyasında olan astaralı şair Tarif Əsgərin “Prokuror” poemasında bütün aydınlığıyla əksini tapıb. Poemanın bir hissəsi sizin komendant olduğunuz günlərin yaşantılarıdır. Sizin qondarma Talış-Muğan Respublikasının prezidentinə cavablarınız hədəfə ox kimi dəyir: Qədim Odlar yurdu Azərbaycana,İgid oğul doğub müqəddəs ana.Odur bu torpağa əbədi rəhbər,Xalqı alıb ələ, edib səfərbər. O kar qulaqların eşitsin yaxşı,Çox nağıl danışma, ağrıtma başı.Heydər Əliyevdir ismi şərifi,O, xalqın vicdanı, xalqın şərəfi. Yenə işinizə qayıdıb müstəqil Azərbaycanın dövlətçiliyinə xidmət edir, qanunların aliliyinə riayət etdiniz. Separatçı qüvvələri tam zərərsizləşdirdikdən sonra hərəkatın ən fəal üzvü kimi Heydər Əliyev cənabları sizi və Lənkəran ziyalılarını qəbul etdi. Dövlətçiliyə sədaqətinizə görə sizə yüksək qiymət verdi. Bu həmin dövr idi ki, Ali Sovetin sədri Heydər Əliyevin imzası ilə “Azərbaycan Respublikasının Lənkəran, Astara, Masallı, Lerik, Yardımlı, Cəlilabad və Biləsuvar rayonlarında yaranmış vəziyyət haqqında” qərarı olmuşdu. Qərarda “Astara rayon polis şöbəsinin rəisi İbrahim Quliyev də Əlikram Hümbətovun qanunazidd tapşırıqlarını yerinə yetirmədiyinə görə girov götürülmüşdür” sözləri xüsusi qeyd olunmuşdu. Separatçılar tam zərərləşdirildikdən – Lənkərandakı 23 avqust hadisələrindən sonra Heydər Əliyev sizi Astara rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı təyin etdi. Bu təyinat elə astaralıların da ürəyincə oldu. Siz bunu işinizlə sübut etdiniz. Astaranın problemlərilə bağlı qaldırdığınız bütün məsələlər Ulu Öndərin tapşırığıyla həllini tapırdı. Astara həmin illədə əsl ziyalı mərkəzinə çevrilmişdi. Yubileylər, valideyinlər günü, muğam festivalları və digər tədbirlər bayrama dönürdü. Astaranın ən ucqar dağ kəndlərində işləyən müəllimlərin də 50 yaşdan sonrakı yubileylərini qeyd edir, özünüz də həmin tədbirlərdə iştirak edib təbrik sözünüzü deyirdiniz. Füzulinin 500 illiyi, Səməd Vurğunun, Osman Sarıvəllinin, Şıxəli Qurbanovun yubileyləri çox yüksək səviyyədə təşkil olunmuşdu. Bu gün də minnətdarlıqla yad etdiyiniz, namərdcəsinə qətlə yetirilmiş Arif Heydərovun yubileyi barədə Ulu Öndərə məktubu siz göndərmişdiniz. Ulu Öndər də məktubdan sonra sizi qəbul edib təşəbbüsünüzü dəyərləndirib, general-leytenantın 70 illiyi barədə sərəncam imzalayıb. Arif Heydərovun adına verilmiş küçənin və büstünün açılışı, eləcə də yubiley tədbiri çox təntənəli və yaddaqalan oldu. Tədbirlərdə iştirak edən həyat yoldaşı Ədilə xanım, oğlu Murad Heydərov sizə, tədbirlərdə həvəslə iştirak edən bütün astaralılara minnətdarlıq bildirdilər.Bütün Qafaqzın şeyxi Hacı Allahşükür Paşazadənin 50 ilik yubileyi də sizin təşəbbüsünüzlə Astaradan start götürüb başqa yerlərdə də qeyd olundu.Xalq şairi Zəlimxan Yaqub, professorlar Məsudi Dövran, Seyfulla Əsədullayev, şair Novruz İbadoğluyla olan görüşlər unudulmaz təəssüratlar yaratdı. Əməkdar müəllim Mirhaşım Talışlının, urologiya üzrə sayseçmə akademiklər Mirməmməd Cavadzadənin, Sudeyf İmamverdiyevin, eləcə də pedaqoji sahənin ağsaqqallarından olan Bəşir İmamverdiyevin, ictimai-siyasi xadim Sultan Məmmədovun, şair-publisist Əhəd Muxtarın, Şabanova hacılarının – Fatma Həsənqızı və Fərbiyə xanımın yubileyləri bu gün də xoş təəssüratla xatırlanır. Sadaladığım yubileylərin bəzilərində şəxsən iştirak etmişəm. Akademik Mirməmməd Cavadzadənin yubileyi bütün aydınlığıyla yadımdadır. Astaraya Lənkəran Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı, sizə bacı qədər əziz olan Dilruba xanım Camalovayla gəlmişdim. Şeyx həzrətlərindən tutmuş tibbin sayseçmə alimləri, Səhiyyə Nazirliyinin əməkdaşları, SSRİ xalq rəssamı Tahir Salahov, xalq artisti Canəli Əkbərov və digər sənət adamları həmin gün Astarada idi. Bir payız günündə unudulmaz bir gün yaşadıq. Həmin yubileydə Mirməmməd Cavadzadəni “Astaranın fəxri Vətəndaşı” seçdiniz, adına küçə verildiyini söylədiniz.İbrahim müəllim!Astaranın tarixi keçmişinə də çox diqqət yetirirdiniz. Bilirdiniz ki, kiçik bir rayonda 5 Sovet İttifaqı Qəhrəmanı var. Halbuki SSRİ-nin Astara tipli heç bir yerində 5 qəhrəmanı olan şəhər və rayon yoxdur. Odur ki, Qəhrəmanlıq Xiyabanı yaratmağa nail oldunuz. Xiyabanı qəhrəmanların büstləri bəzədi. Akademik, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Ziya Bünyadovun büstü də hələ sağlığında xiyabanda özünə yer aldı. Adına küçə də elə sağlığında əbədiləşdi. 70, 75 illik yubileyləri də yaddaqalan oldu.Valideyinlər və tələbələrlə görüşləri hər il keçirirdiniz. Muğam, mahnı festivalları, idman yarışlarında Astara gəncləri ön sıralarda idilər.Amma sonralar o ziyalı münasibəti o qədər də görmədim. İlk kitabımın qəhrəmanı, Astaradan 15 yaşında çıxıb, Bakıda adi dəniz matrosluğundan Mərkəzi Komitədə şöbə müdiri, Daxili İşlər nazirinədək yüksələn Aydın Məmmədov bu Cənub diyarından pərvazlanmışdı. BDU-da kitabın çox yüksək səviyyədə təqdimatı keçirilsə də, qəhrəmanımı astaralılara da tanıtmaq istəyirdik. Bu istək BDU-dakı təqdimatda təklif olundu. Akademik Sudeyf İmamverdiyev hər zaman söyləyir ki, belə tədbirlər, görüşlər örnəkdir. Astaralı uşaq biləndə ki, onun elindən belə insanlar çıxıb və belə dəyərləndirilir, özünü ona oxşatmağa çalışır, daha yaxşı oxuyur.Astarada əlaqədar təşkilatlarla danışdıq. Tədbir plana salındı. Hazırlaşıb gedəndə zəng olundu ki, tədbir sonraya qaldı. Bu sonralar bir neçə dəfə təkrar olundu və baş tutmadı.İbrahim müəllim!Fəaliyyətiniz təkcə ictimai-siyasi işlərlə, mədəni tədbirlərlə bitmirdi. Rayonun rəhbəri olaraq xalqın maddi-rifah halı da diqqət mərkəzində idi. Uzun illər Lənkəran-Astara Ümumittifaq tərəvəz bostanı olmuşdu. Çayçılığın şöhrəti də hüdudları aşmışdı. Lakin tərəvəzin əsas bazarı olan Rusiyaya yollar bağlanmışdı. Çayçılığa da diqqət azalmışdı. Odur ki, iqtisadiyyatın istiqamətini dəyişməli oldunuz. Dənli bitkilərin əkininə üstünlük verdiniz. Vaxtilə Lənkəran-Astarada əkilən düyü növlərini bərpa etdiniz. “Həsəni”, “Sədri” və s. düyü növləri bazarlarda öz yerini tez tapdı. Çayçılıq Astarada mühüm sahə olaraq inkişaf etdirildi. Xarici şirkətlərlə işgüzar əlaqələriniz rayonun iqtisadi göstəricilərinə müsbət təsirini göstərdi.İbrahim müəllim!Pedoqoji sahəyə marağınızı Ulu Öndər də bilirdi. Onun razılığı ilə Astarada Ziya Bünyadov adına 2 saylı orta məktəbdə və Lənkəran Dövlət Universitetində konstitusiya hüququndan dərs deyirdiniz. Astaradakı bütün uğurlu fəaliyyətinizə baxmayaraq fəaliyyətinizi əvvəlki peşənizə yönəltdiniz. İcra Hakimiyyəti başçılığı vəzifəsindən azad olunmaq barədə dəfələrlə yazdığınız ərizəyə nəhayət ölkə rəhbəri Heydər Əliyev qol çəkdi.Moskvada doktorontura təhsilinə də Ulu Öndərin, xeyir-duası və Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə getdiniz. Aspirantura təhsili kimi doktorantura təhsilinizi də əyani aldınız.Elmi işinizi müdafiə edib, hüquq elmləri doktoru oldunuz. Namizədlik kimi yüksək səviyyədə keçən doktorluq müdafiənizdə də Rusiyada qalmaq, Moskvanın hər hansı ali məktəbində dərs demək təklifini alsanız da, Vətənə qayıtdınız. Akademik Arif Paşayevin dəvətilə Milli Aviasiya Akademiyasına gəldiniz.Hüquq kafedrasına rəhbərlik etdiniz. Ardıcıllarınızı yetişdirdiniz. Müdafiə Şurasının sədri olaraq 56 fəlsəfə, 2 elmlər doktorunun xeyir-duasını vermisiniz. SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin “Əməkdar işçisi” və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Əməkdar müəllim” adları zəhmətinizin halal haqqıdır. Dərsliklərə, elmi kitablara imza atdınız…Birgə işlədiyiniz uzun illərdə akademikin diqqət və qayğısını gördünüz. Pedoqoji fəaliyyətinizdən əlavə tədbirlərdəki dolğun və zəngin çıxışlarınızı da yüksək dəyərləndirirdi.Ötən il akademiyadan getməyi qərara aldınız. İndi hüquq üzrə məqalələr, kitablar üzərində işləyirsiniz.İbrahim müəllim!Sizə çox şeirlər, hekayələr, oçerklər, poemalar həsr olunub. Bu yazılanlar zəngin arxivinizin ən qiymətli xəzinələridir. İxtisasca hüquqşünas olan şair Şirin Məmmədlinin “General Arif Heydərov” kitabı sizə daha əzizdir. Kitabda müəllifiin generala münasibəti sizin məhəbbətinizlə üst-üstə düşür. Sizə həsr etdiyi hissədə bu öz əksini tapmışdır: İbrahim söyləyən xoş xatirəsi,Alıram qələmə aramla, qardaş.Arifdən öyrəndik həyat dərsini,Dedikcə axırdı gözlərindən yaş. İbrahim müəllim!İnsanlara sədaqət hissiniz ölçüyə gəlməz dərəcədədir. Unutqanlıq xarakterinizə yaddır. Ulu Öndər Heydər Əliyev məktəbinin yetirməsi olmağınızla, idarəetmədə formalaşmağınızda bu məktəbin rolunu xüsusi qeyd edirsiniz. Layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında işləməyinizlə qürur duyduğunuzu söyləyirsiniz.Unuda bilmədiyiniz insanlar arasında Həsən Həsənovun, Ramiz Əhmədovun, Cəfər Vəliyevin müstəsna rolunu da unutmursunuz.İbrahim müəllim!Tanıdığım icra başçılarının əksəriyyəti işlədikləri yerdən ayrılandan sonra o yerə qonaq kimi qayıtmağa belə üzləri olmur. İstər yerli adam olsun, istər gəlmə. Siz isə bu gün də Astaranın əbədi “fəxri vətəndaşı” olaraq başdasınız. İştirak etdiyiniz tədbirlərdə necə qarşılandığınızın şəxsən şahidiyəm. 2018-ci ildə dünya şöhrətli uroloq, əməkdar elm xadimi, akademik Sudeyf İmamverdiyevin 80 illik yubileyi ata yurdu Astarada keçirilirdi. Bakıdan, digər yerlərdən də xeyli qonaq var idi. Amma sizin yeriniz başqa idi. Astaralılar sizinlə görüşə can atırdılar. Belə insani münasibətdən yalnız qürur duymağa dəyər.İbrahim müəllim!Bütün sadaladığım uğurların fövqündə halal, sağlam kökə bağlılığınız və zəhmətsevərliyiniz dayanır. Lənkəranda sadə, çoxuşaqlı bir ailədə doğulmusunuz. Allah sevgisi, İslama məhəbbət ailənizin əsas məziyyətlərindən olub. 6 qardaş, 1 bacının hamısı ailəyə yalnız başucalığı gətirib. Estafet indi nəvələrdədir. Hər biri cəmiyyətdə layiqli mövqedədir.Ata ocağına, yurda bağlılıq cəhətdən misliniz yoxdur. Ata-ananızı, vaxtsız gedən qardaşlarınızı, eləcə də digər əzizlərinizi istər dini bayramlarda, istər doğum və ya anım günlərində yad etməyi unutmursunuz. Bakıdan Lənkərana gedib məzarlara baş çəkir, ruhları sevindirirsiniz. Xeyir-şər adamısınız. “Dayı” dediyiniz Şəkər Aslanın dəfninə, “əmi” dediyiniz Mirsalam və Mirsayad Babayev qardaşlarının, “bacı” dediyiniz Dilruba müəllimənin, Mirhaşım Talışlının, İltifat Salehin, Sultan Məmmədovun, bu yaxınlarda dünyasını dəyişən Canəli Əkbərovun dəfn mərasiminə birinci gələnlərdən idiniz. Eləcə də mənim anamın, Astarada jurnalist həmkarımız Hacı Gülnar Əsədlinin anası Gülçöhrə xanımın. Dostumuz Musa Quluzadə həyat yoldaşını itirəndə ən yaxın sirdaşı siz oldunuz. Xeyir işlərdə də beləcə.Çox hörmətli İbrahim müəllim!Nə vaxt idi haqqınızda yazı hazırlamaq istəyirdim. Qismət 70 yaşınıza imiş. “Söz”ün bu sayını Qarabağ torpaqları uğrunda qələbənin ildönümünə həsr eləmişəm. Sizin qələbə sayına düşməyiniz heç də təsadüfi deyil. Birinci Qarabağ savaşının veteranlarından biri də sizsiniz. Həmin dövrdə müxtəlif yerlərdə polis rəisi olaraq həftələrlə, aylarla Qarabağ torpaqlarında xidmət göstərmisiniz. Nə xoş ki, yubiley yaşınız qələbə ilinə düşür. Qalib ölkənin vətəndaşı olaraq sizə sağlam canla uzun ömür, yaradıcılıq uğurları, könül rahatlığı arzusuyla:   Sevda Əlibəyli"Söz" jurnalının baş redaktoru kriteri.az  

Bu gün Azərbaycan Ordusu Tərtər rayonunun Talış kəndini, Cəbrayıl rayonunun Mehdili, Çaxırlı, Aşağı Maralyan, Şəybəy və Quycaq kəndlərini, Füzuli rayonunun Aşağı Əbdürrəhmanlı kəndini azad etmişdir. Qarabağ Azərbaycandır! AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev özünün rəsmi “Twitter” səhifəsində yazıb.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən Lənkəran rayonunda inşa etdirilmiş 14 fərdi yaşayış evi şəhid ailələrinə və Qarabağ müharibəsi əlillərinə təqdim edilib. Nazirlikdən Axar.az-a verilən məlumata görə, evlərin təqdim edilməsi tədbirində Nazirliyin tabeliyindəki Sosial Xidmətlər Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Vüqar Behbudov, Lənkəran Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Xalid Rəhimov iştirak edib. Prezident İlham Əliyevin sosial sahəyə xüsusi qayğı göstərdiyini vurğulayan V.Behbudov bunun daha bir təzahürü kimi həssas əhali qrupları ilə bağlı sosial müdafiə proqramlarının ildən-ilə genişləndiyini diqqətə çatdırıb. O qeyd edib ki, şəhid ailələrinin və Qarabağ müharibəsi əlillərinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, rifah halının yaxşılaşdırılması ölkəmizdə aparılan sosial siyasətin əsas istiqamətlərindən biridir. Bu kateqoriyalardan olan vətəndaşların mənzillə təminatı işləri də getdikcə güclənir. Onlara 2018-ci ildə nəzərdə tutulduğundan 3 dəfə çox olmaqla 626, ötən il 934 mənzil və fərdi ev verilib. Dövlət başçısının tapşırığına əsasən 2020-ci ildə isə şəhid ailələrinə və müharibə əlillərinə rekord sayda - azı 1500 mənzil və fərdi ev verilməsi nəzərdə tutulub. Hazırda Lənkəran rayonunda təqdim edilən fərdi evlər də daxil olmaqla, onlardan artıq 568 mənzil və fərdi ev (o cümlədən 554 mənzil, 14 fərdi ev) verilib. Digər mənzillər və fərdi evlər də ilin sonunadək veriləcək. V.Behbudov ümumilikdə ötən dövrdə şəhid ailələrinə və ölkəmizin ərazi bütövlüyü, müstəqilliyi və konstitusiya quruluşunun müdafiəsi ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə 8156 mənzil və fərdi ev verildiyini bildirib. O, həmçinin Nazirlik tərəfindən müharibə əlilləri və onlara bərabər tutulan şəxslərə 2018-ci ildə 265 avtomobil, 2019-cu ildə 600 avtomobil verildiyini deyib. 2020-ci ildə onlara 400 avtomobil verilməsinin nəzərdə tutulduğunu və onlardan artıq 150-nin təqdim edildiyini, bu vaxta qədər müharibə əlilləri və onlara bərabər tutulanların 6900 minik avtomobili ilə təmin olunduğunu qeyd edib. Yeni fərdi yaşayış evi ilə təmin edilən şəhid ailələrinin üzvləri və Qarabağ müharibəsi əlilləri onların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə göstərilən yüksək qayğıya, yeni fərdi yaşayış evləri ilə təmin olunduqlarına görə Prezident İlham Əliyevə minnətdarlıqlarını ifadə ediblər.