Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə minnətdarlıq məktubları gəlməkdə davam edir. Respublikamızın bütün guşələrindən həmvətənlərimiz dövlətimizin başçısının diqqət və qayğısından razılıqlarını ifadə edirlər. AZƏRTAC Prezidentin saytına istinadla minnətdarlıq məktublarının daha bir qismini təqdim edir. Ağcabədi rayonundan müəllim Vüsalə Əliyeva yazır: “Hörmətli cənab Prezident, biz Azərbaycan gəncləri, Azərbaycan müəllimləri Sizinlə qurur duyuruq. Bütün dünya ölkələri pandemiya ilə mübarizədə ciddi itkilərlə və çətinliklərlə üz-üzə olarkən, insanlar arasında çaşqınlıq yaranarkən, Sizin müdrik siyasətiniz, peşəkar və çevik göstərişləriniz ölkəmizin virusla bağlı statistikasını ən son yerlərdə qərarlaşdırmışdır. Bu ağır şəraitdə insanlarımıza verdiyiniz dəyər, səhiyyə sistemimizi günün tələblərinə uyğun qurmağınız və əhalinin sosial rifah halının qorunması istiqamətində atılan addımlar nəticəsində xalqımız rahat yaşayır, xəstəliklə mübarizəni qaydalara və tələblərə uyğun şəkildə aparır. Möhtərəm cənab Prezident, Sizə bu karantin dövründə təhsilimizin davamlı şəkildə fəaliyyət göstərməsinə, müəllimlərə və təhsilimizə verdiyiniz hərtərəfli dəstəyə görə dərin minnətdarlığımızı bildiririk. İnanırıq ki, Sizin rəhbərliyinizlə xalqımız və dövlətimiz bu sınaqdan üzüağ çıxacaq və postpandemiya dövrünə yeni uğurlu addımlarla qədəm qoyacaq”. Biləsuvar rayon Veteranlar Təşkilatının sədri Məhərrəm Kazımlı: “Hörmətli cənab Prezident, Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularına ali hərbi rütbələrin verilməsi haqqında Sərəncamınıza əsasən polkovnik Nizami Ağoğlan oğlu Məmmədova “general-mayor” hərbi rütbəsi verməyiniz bütün Biləsuvar əhalisinə göstərdiyiniz böyük etimaddır. Müstəqil Azərbaycanın ilk günlərindən bu günə kimi biləsuvarlılar respublikanın inkişafında, ərazi bütövlüyünün qorunmasında xüsusi xidmətlər göstərmişlər. Belə ki, Qarabağ döyüşlərində yüzlərlə biləsuvarlı könüllü olaraq Vətənin müdafiəsinə qalxaraq 109 şəhid vermiş, 22 nəfər döyüşlərdə itkin düşmüşdür. Aprel döyüşlərində Ordumuzun göstərdiyi o böyük şücaətdə biləsuvarlılar mətinliklə döyüşərək Vətənə və dövlətə olan sədaqətlərini bir daha göstərmişlər. Bu döyüşlərdə 3 nəfər şəhid olmuş, 17 nəfər isə yaralanmışdır. Hörmətli cənab Prezident, Vətənin müdafiəsində iştirak edən oğullara verdiyiniz qiymətə görə Sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Sizi əmin edirəm ki, biz biləsuvarlılar Vətənin, dövlətin, dövlətçiliyin və şəxsən Sizin yanınızdayıq. Lazım olsa, Vətən yolunda canımızdan keçməyə hazırıq. Biz Prezidentimizlə, Ordumuzla fəxr edirik. Yaşasın Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev! Yaşasın müstəqil Azərbaycan Ordusu!”. Ağdam rayonundan məcburi köçkün Raqub Cəfərov: “Möhtərəm cənab Prezident, yeni növ koronavirus infeksiyasından zərər çəkmiş və bu xəstəliyə yoluxmuş insanlara Sizin rəhbərliyinizlə görülmüş tədbirlər hesabına dövlət dəstəyi göstərilməkdədir. Belə bir zamanda sosial və infrastruktur layihələrinin uğurla icra edilməsi dövlətimizin gücünü və maliyyə dayaqlarının möhkəm olduğunu göstərir. Torpaqlarımızın işğalı nəticəsində doğma yurd-yuvalarından didərgin düşmüş qaçqın və məcburi köçkünlər də Sizin diqqətinizdən kənarda qalmır. Onlar üçün yeni qəsəbə və yaşayış kompleksləri salınır, mənzil-məişət şəraitləri və sosial vəziyyətləri yaxşılaşdırılır. Cənab Ali Baş Komandan, ona görə də biz məcburi köçkünlər Sizi dəstəkləyirik, Sizə minnətdarlığımızı və təşəkkürümüzü bildiririk”. Bakının Suraxanı rayonundan Orxan Əlizadə: “Hörmətli cənab Prezident, bu mürəkkəb şəraitdə atdığınız düzgün addımlar nəticəsində ölkəmiz qlobal pandemiya vəziyyətində minimum itkilərlə mübarizə aparır. Dünyanı cənginə alan koronavirusun yayılmasının qarşısının alınması üçün görülən tədbirlərə, bu çətin günlərdə də xalqın yanında olduğunuza və xalqa qayğı göstərdiyinizə görə şəxsən öz adımdan və ailəmin adından Sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Koronavirus pandemiyası dövründə bütün rayonlarda olduğu kimi, Suraxanı rayonunda yaşayan aztəminatlı ailələrə ərzaq yardımları, işsiz vətəndaşlara 190 manat birdəfəlik müavinət verilməsi sakinlərimizi sevindirdi. Cənab Prezident, Sizin “Biz birlikdə güclüyük!” çağırışınız uzun illər ölkəmizin zəfər simfoniyası olacaqdır. Allah Sizi, ailənizi və xalqımızı qorusun!”. Ağcabədi rayonunun Taynaq kəndindən Fatma Quliyeva: “Möhtərəm cənab Prezident, dünya birliyi bizə qarşı hələ də ədalətsiz mövqe nümayiş etdirərək Ermənistanın işğalçılıq siyasətinə birmənalı olaraq göz yumur. Buna baxmayaraq, Siz bu məsələdə daim qətiyyətlə Azərbaycanın barışmaz mövqeyini ifadə edirsiniz. Sizin iyunun 18-də Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrinin dövlət və hökumət başçılarının videokonfrans tipli sammitindəki çıxışınız bunu bir daha sübut edir. Siz Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana özlərinin terrorçunu xalq qəhrəmanına çevirdiklərini bildirdiniz. Bu, ən düzgün və yerində verilmiş cavab idi. Biz fəxr edirik ki, Sizin kimi Prezidentimiz var. Ermənistanın hökumət başçısı susdu, çünki bu, həqiqət idi. Biz daim Sizin siyasətinizi dəstəkləyirik və istər sülh yolu ilə olsun, istərsə də hərbi yolla, tezliklə Qarabağ məsələsinin bizim xeyrimizə həll olunacağına inanırıq”. Zaqatala rayonundan Mehnurə İsmayılova: Möhtərəm cənab Prezident, Sizə ailəmin adından və öz adımdan sonsuz minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Siz hər zaman xalqın yanında olmusunuz. Bu gün də dünyanı cənginə alan pandemiyaya qarşı mübarizədə bizlərə göstərdiyiniz sevgi, diqqət, qayğıkeşliyiniz dünyada əvəzolunmaz, hər zaman xalqının yanında olan Prezident olduğunuzu göstərdi. Cənab Prezident, Sizə cansağlığı arzulayıram. Arzum budur ki, kölgəniz heç zaman başımızın üstündən əskik olmasın. Azərbaycan Sizinlə fəxr edir və ölkəmiz Sizinlə gözəldir”. Gəncə şəhərindən professor Azad Bayramov: “Möhtərəm cənab Prezident, Sizin ölkədə apardığınız islahatlar hər bir Azərbaycan vətəndaşı kimi məni də fərəhləndirir. Xüsusilə onu qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinə göstərdiyiniz diqqət və qayğı bizi daha da ruhlandırır. Sizin son dörd ildə üçüncü dəfə Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetində olmağınız aqrar sahəyə, eyni zamanda, universitetimizə göstərdiyiniz qayğının bariz nümunəsidir. İyunun 24-də Gəncə şəhərinə səfəriniz çərçivəsində Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin yeni tipli tədris korpusunun açılış mərasimində Sizin və Birinci vitse-prezident Mehriban xanımın iştirakı aqrar sahəyə böyük bir töhfədir. Müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş laboratoriyalar, nəinki aqrar sahənin inkişafına vəsilə olacaq, kadrların yetişdirilməsinə kömək edəcək, eyni zamanda, xeyli sayda insanın işlə təmin olunmasına şərait yaradacaqdır. Bütün bunlar üçün Sizə dərin minnətdarlıq edirəm. Var olsun müstəqil Azərbaycan, var olsun, əziz Prezidentimiz!”. Goranboy rayonunun Muzdurlar kəndindən İlahə Paşayeva: “Möhtərəm cənab Prezident, dünyanı bürüyən bu pandemiyanın ölkəmizdə sürətlə yayılmasının qarşısının alınmasında Sizin çox böyük fədakarlığınızı görürük. Siz təkcə pandemiyanın qarşısının alınması zamanı yox, hər vaxt xalqımızın yanındasınız. Ölkəmizin gündən-günə inkişaf etməsi, xalqımızın sülh və əmin-amanlıq şəraitində yaşaması, dövlətimizin dünya dövlətləri içərisində nüfuzlu yer tutması Sizin rəhbərliyinizlə aparılan işlərin əyani sübutudur. Biz də öz işimizlə Sizin etimadınızı dogruldacağımıza, layiqli vətəndaş olmagımıza söz veririk. Hörmətli cənab Prezident, xalqımız, eləcə də biz şagirdlər üçün yaratdığınız bu gözəl şəraitə görə Sizə minnətdarlığımızı bildiririk”. Zaqatala rayonundan Namidə Süleymanova, Aybəniz Kələşova və Xanım İsayeva yazırlar: “Möhtərəm cənab Prezident, məlum pandemiyanın bütün dünyanı sarsıtdığı vaxtda Sizin qabaqlayıcı tədbirləriniz nəticəsində ölkəmizdə vəziyyət nəzarət altında saxlanıldı. Sizin uzaqgörən siyasətiniz, ən çətin məqamlarda qəbul etdiyiniz düzgün qərarlar ölkəmizi və xalqımızı pandemiyanın ən ağır nəticələrindən xilas etdi. Vətəndaşların sağlamlığını düşünərək zəruri addımların atılması, insanların sosial rifahının təmin olunması istiqamətində gördüyünüz bütün işlərə görə Sizə təşəkkürümüzü bildirir, çətin və şərəfli işinizdə yeni uğurlar arzulayırıq. İnanırıq ki, xalqımız, eləcə də bütün bəşəriyyət bu bəladan tezliklə xilas olacaq”. Biləsuvar rayonundan Nurəngiz Bədəlova: “Hörmətli cənab Prezident, ilk növbədə, Sizə möhkəm cansağlığı, yeni uğurlar diləyirəm. Doğma Vətənim Azərbaycana isə sülh, əmin-amanlıq və daim çiçəklənmək arzu edirəm. Möhtərəm cənab Prezident, son illər Biləsuvar rayonunda əkin sahələrinin su təminatı ilə bağlı çətinliklər əhalini narahat edirdi. Bu yerlərdə təsərrüfat işlərində su böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yaranmış vəziyyətlə bağlı əkin sahələrinin su təminatının yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar əlavə tədbirlər haqqında imzaladıgınız Sərəncam bir biləsuvarlı kimi məni çox sevindirdi. Sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Ömrünüz uzun olsun!”. Zaqatala rayonunun Əliabad qəsəbəsindən Elçin Zamanov: “Çox hörmətli cənab Prezident, əvvəlcə Azərbaycan xalqının mənafeyi naminə gördüyünüz bütün işlər üçün Sizə ürəkdən gələn minnətdarlığımı bildirirəm. Bütün dünya ölkələrini cənginə almış koronavirus pandemiyasının Azərbaycanda təzahürləri hələ görülməmişdən əvvəl ölkəmizdə gerçəkləşdirdiyiniz təxirəsalınmaz tədbirlər sayəsində xalqımız bu pandemiyanın ciddi təsirlərindən qoruna bildi. Məhz Sizin həyata keçirdiyiniz qabaqlayıcı tədbirlər sayəsində ölkəmizdə bu virusa yoluxanların sayı dünya ölkələri ilə müqayisədə azlıq təşkil etməkdədir. Bu pandemiya günlərində Siz əməlinizlə xalqımızın yanında olduğunuzu bir daha göstərdiniz. Bütün bu işlərinizə görə Sizə şəxsən öz adımdan, ailəmin və kəndimizin sakinləri adından dərin təşəkkürümü bildirir və uzun ömür, cansağlığı arzulayıram”. Bakı şəhərindən müəllim Səriyyə Ziyadova-Eyvazova: “Hörmətli cənab Prezident, Sizin rəhbərliyinizlə Azərbaycan özünün intibah dövrünü yaşayır. Son illər ərzində görülən genişmiqyaslı işlər, min bir əziyyət hesabına ərsəyə gələn sosial və infrastruktur obyektləri bunu deməyə əsas verir. Respublikamızda abad yollar çəkilib, gözəl şəhərlər yaradılıb, müasir məktəblər və xəstəxanalar tikilib xalqın istifadəsinə verilmişdir. “ASAN xidmət” də Sizin uğurlarınızdan biridir. Gənc nəslin nümayəndələrinə geniş imkanlar açmağınız, onları dövlət idarəçiliyində irəli çəkməyiniz təqdirəlayiqdir. Pandemiya dövründə uşaqlar və gənclər təhsildən geri qalmadılar. Virtual dərslərin təşkil olunması buna şərait yaratmışdır. Şagirdlər və tələbələr bu imkandan lazımınca faydalanmağa çalışırlar. Əziz Prezidentimiz, Sizə bu çətin və şərəfli yolda həndəsi silsilə şəklində böyük uğurlar arzulayıram”. Saatlı rayonu Dəllər kəndinin sakinləri adından Əlimuxtar Muxtarov: “Hörmətli cənab Prezident, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olaraq, pandemiya dövründə Sizin mərkəzində ölkə vətəndaşının sağlamlığı dayanan fəaliyyətinizə görə həm öz adımdan, həm də Saatlı rayonunun Dəllər kəndinin sakinləri adından sonsuz minnətdarlığımı bildirməyi özümə borc bilirəm. Cənab Ali Baş Komandan, Sizin müvafiq tapşırığınızla aztəminatlı ailələrə təyin edilən birdəfəlik yardım bizim kəndimizdə də bir çox ailənin güzəranının yaxşılaşmasına səbəb olmuşdur. Bu məqamda bir ailənin Sizə olan alqışını, duyğusunu nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm. Ailə deyir: "Allah Prezident İlham Əliyevin atası Heydər babaya rəhmət eləsin, Özünə isə uzun və sağlam ömür versin". Bəli, hörmətli Prezidentimiz, biz Sizin Ulu Öndərin yolu ilə həyata keçirdiyiniz daxili və xarici siyasəti bəyənir, dəstəkləyir, eyni zamanda, hər an Sizin yanınızda olduğumuzu ifadə etmək istəyirik. Tanrı Sizi, ailənizi və bütün Azərbaycan xalqını gözəgörünməz bəla və müsibətlərdən hifz etsin!”. Bakı şəhərindən Murad Əzimzadə: “Möhtərəm cənab Prezident, bütün dünyanı bürüyən pandemiya dövründə Azərbaycan xalqının sağlamlığını siyasətinizin ən prioritet istiqaməti elan etdiyiniz üçün Sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Ən güclü dövlətlərin belə qarşısında aciz qaldığı pandemiya dövründə Azərbaycanın doğru əllərdə olduğu bir daha sübut olundu. Sizin uzaqgörən siyasətiniz nəticəsində ölkəmizdə pandemiyanın miqyasının məhdudlaşdırılması istiqamətində uğurlu addımlar atıldı. Əhalini virus təhlükəsindən qorumaq üçün ölkədə xüsusi karantin rejimi elan olundu, dezinfeksiya işləri aparıldı, səhiyyə sistemində gücləndirilmiş iş rejiminə start verildi, həkimlərin maaşı artırıldı. Bundan əlavə, insanların evdə qalması ilə əlaqədar yarana biləcək digər problem bir qrup insanın sosial rifahı ilə bağlı idi. Lakin bu problemi də tez bir zamanda həll etdiniz. Siz 600 min ailəyə 190 manat birdəfəlik ödənişin edilməsi ilə bağlı göstəriş verdiniz. Bundan əlavə, Sizin təşəbbüsünüzlə başladılmış yardım kampaniyasına ölkənin hər yerindən iş adamları da qoşularaq insanlara bu çətin vəziyyətdə dəstək oldular. Artıq dünya dövlətləri bizim təcrübədən bəhrələnir. Cənab Prezident, hər bir vətəndaşımızı düşünərək qəbul etdiyiniz bütün qərarlarınızı dəstəkləyirik. Biz birlikdə güclüyük. Güclü Azərbaycanın layiqli Lideri, Allah Sizi və ailənizi qorusun!”. Biləsuvar rayonunun Ağayrı kəndindən Fərhad Qəfərov: “Hörmətli cənab Prezident, koronavirus pandemiyasının dünyanı bürüdüyü, iqtisadiyyatları, sosial sahələri iflic hala saldığı bir zamanda Siz Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafına, əhalinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasına böyük diqqət ayırırsınız. Bu il iyunun 22-də imzaladığınız Sərəncamla Biləsuvar rayonunun Çinarlı kəndində əkin sahələrinin su təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə dövlət büdcəsindən 455 min manat vəsait ayrılması rayonun ziyalıları və əmək adamları tərəfindən yüksək dəyərləndirilir. Bu çətin günlərdə rayonumuza ayırdığınız diqqət və qayğıya görə Sizə və ölkəmizin birinci xanımı Mehriban Əliyevaya minnətdarlığımızı bildiririk. İnanırıq ki, müstəqil Azərbaycanımız Sizin rəhbərliyinizlə daha yüksək zirvələrə qalxacaqdır”. Məcburi köçkün müharibə veteranları adından Əbil Zeynalov yazır: “Hörmətli cənab Prezident, Müdafiə Nazirliyinin "N" saylı hərbi hissəsinin açılışında iştirakınız zamanı "mənim Prezident kimi fəaliyyətimdə ordu quruculuğu birinci yerdədir” deməyiniz, Azərbaycan Ordusunun dünyada 50 ən güclü ordu sırasında olmasını vurğulamağınız biz məcburi köçkünləri, eləcə də müharibə veteranlarını rəhbərliyinizlə yeni qələbələrə ruhlandırır. Bütün Azərbaycan xalqı ilə yanaşı, biz məcburi köçkünlər, eləcə də müharibə veteranları üçün xüsusi önəm daşıyan ordu quruculuğu məsələsində əldə etdiyiniz nailiyyətlər bizi Sizin ətrafınızda daha sıx birləşdirmişdir. COVID-19 pandemiyasının dünyada tüğyan etdiyi bir dövrdə hər bir Azərbaycan vətəndaşının sağlamlığının, ordu quruculuğunun, eləcə də Azərbaycan respublikasının ərazi bütövlüyünün təmin olunması məsələsinə xüsusi önəm verdiyinizə görə biz "Qobu Park 1" və "Qobu Park 2” yaşayış komplekslərində məskunlaşmış məcburi köçkünlər və müharibə veteranları Sizə dərin minnətdarlığımızı bildirir və işlərinizdə böyük uğurlar arzu edirik”. Zaqatala rayonundan Abdulməcid Şabanov: “Hörmətli cənab Prezident, koronavirus infeksiyasına qarşı ən adekvat addım atan və qabaqlayıcı tədbir görən ölkələrdən biri Azərbaycandır. Bu xəstəliyin Azərbaycan ərazisində yarada biləcəyi təhlükənin qarşısının alınması, profilaktik və təxirəsalınmaz tədbirlərin operativ həyata keçirilməsi məqsədilə atdığınız bütün addımlar bir daha göstərdi ki, Siz hər bir vətəndaşın sağlamlığının qayğısına qalırsınız. Vətəndaşların sağlamlığı naminə gördüyünüz bütün işlərə görə Sizə dərin təşəkkürümü bildirir və yorulmaz fəaliyyətlərinizdə yeni uğurlar arzulayıram”. Ağcabədi rayonundan Əli Əhmədov: “Hörmətli cənab Prezident, Sizin yüksək siyasi biliyiniz, dünyagörüşünüz, sağlam düşüncəniz və uzaqgörən qabaqlayıcı qərarlarınız sayəsində bu gün bütün dünyanı öz pəncəsinə alan COVID-19 virusu ilə mübarizədə ölkəmiz ən az zərər görən ölkələr sırasındadır. Xalqımıza göstərdiyiniz bu qayğı bütün insanlar tərəfindən rəğbətlə qarşılanır və Sizə öz dərin minnətdarlıqlarını bildirirlər. Ağcabədi gəncləri olaraq Sizə inamımız sonsuzdur. Sizin müdrikliyiniz sayəsində Azərbaycan beynəlxalq aləmdə nüfuzlu ölkəyə çevrilib. Bu ayın 18-də Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrinin videokonfrans formatında keçirilən Sammitində Paşinyan növbəti dəfə özünü ifşa etdi. Sammitdə səsləndirdiyiniz inkaredilməz tarixi faktlar beynəlxalq aləmdə və dövlət idarəçiliyində uğurlu bir siyasətçi olduğunuzu bir daha sübut etdi. Paşinyan beynəlxalq səviyyəli tədbirdə Sizin tarixi həqiqətə əsaslanan tutarlı faktlarınız qarşısında növbəti dəfə mat vəziyyətinə düşdü və özünü biabır etdi. Biz Sizə inanırıq, cənab Ali Baş Komandan. İnanırıq ki, Azərbaycanın tarixi torpağı olan Qarabağı Sizin rəhbərliyinizlə düşmən tapdağından azad edəcəyik. Bütün Azərbaycan xalqı Sizi sevir və dəstəkləyir. Uca Tanrı Sizi, ailənizi və Azərbaycanımızı qorusun!”. Siyəzən rayonunun Yenikənd kəndindən Ramiz Ağayev: “Hörmətli cənab Prezident, bir danılmaz faktdır ki, ulu öndərimiz Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasına rəhbərlik etdiyi 1969-cu ildən başlayaraq respublikamız sürətlə inkişaf etmiş, keçmiş sovetlər birliyində sonuncu sıralardan öncül yerlərə yüksəlmişdir. O, həmişə gənclərin qayğıkeş lideri, mənəvi atası olmuşdur. Gənclərin iri şəhərlərdə yerləşən yaxşı ali təhsil məktəblərində təhsil alması üçün əlindən gələni əsirgəməmiş, onlara himayədarlıq etmişdir. Şəxsən mənim də həyatımın düzgün formalaşmasında böyük rolu olmuşdur. Buna görə də Ulu Öndərə həmişə minnətdar olmuşam. Cənab Prezident, mən həm də ona görə fəxr edirəm ki, Ümummilli Liderimiz Sizin kimi mərd, savadlı, xalqını sevən, dünya siyasətçiləri arasında sayılıb-seçilən, ən mötəbər tribunalardan öz sözünü deyən, Azərbaycanın haqq səsini çatdıran, böyük rəğbət qazanan bir oğul qoyub gedib. Mənim 69 yaşım olduğu üçün karantin dövründə evdən çıxa bilmirdim. Heydər babanın vaxtilə verdiyi pay torpağımda becərdiyim taxıl yerli qurumların köməyi ilə biçilib həyətimizə göndərildi. Fəxarət hissindən qəlbimiz dağa döndü, gözlərim yaşardı. Bu, Sizin məmurlar qarşısında qoyduğunuz tələblərin, vətəndaşlara xidmət göstərilməsi ilə bağlı tapşırıqlarınızın nəticəsidir, cənab Prezident. Biz Sizinlə fəxr edirik. Ulu Tanrıdan Sizə və bütün ailə üzvlərinizə cansağlığı, uzun ömür arzulayıram”. Salyan rayonunun Qızılağac kəndindən fermer Emin Mirzəyev: “Möhtərəm cənab Prezident, ölkəmizdə həyata keçirdiyiniz çoxşaxəli siyasətiniz sayəsində Azərbaycan uğurlu inkişaf yolundadır və dünya ölkələri sırasında ön yerlərdədir. Bu, bir Azərbaycan vətəndaşı kimi məni qürurlandırır. Kənd təsərrüfatı sahəsində çalışan bir insan kimi Sizin bu sahənin inkişafına göstərdiyiniz diqqət və qayğını minnətdarlıq hissi ilə qeyd etmək istəyirəm. Bu qayğı sayəsində fermerlər çoxsaylı güzəştlərlə əhatə olunurlar. Kənd təsərrüfatı sahəsinin vergilərdən azad olunması, gübrələrin və texnikaların fermerlərə güzəştli şərtlərlə verilməsi sayəsində kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və məhsuldarlıq yüksək həddə çatıb. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasəti sayəsində biz kəndlilər torpaq sahibi olmuşuq. Ulu Öndər hər bir kənd sakininə pay torpağı verdi. Bunun hesabına kəndlilər öz məşğulluğunu təmin etdi, onların maddi rifah halı yaxşılaşdı. Bu gün də fermerlər öz torpaq sahələrində həvəslə çalışır və güzəranlarını təmin edirlər. Əziz Prezidentimiz, Sizə və ailənizə möhkəm cansağlığı, uzun ömür və ölkəmizin inkişafı naminə uğurlu fəaliyyətinizdə müvəffəqiyyətlər arzulayıram”. Gəncə şəhərindən Gülşən Bağırova: “Hörmətli cənab Prezident, hər şeydən əvvəl belə bir vəziyyətdə bütün vətəndaşlara dayaq və dəstək olduğunuz üçün Sizə bir həkim və ana kimi təşəkkür edirəm. Dünyanı bürüyən çətinlik əsnasında xalqımızı bu bəladan müdafiə edərək hər birimizin təhlükəsizliyini təmin edirsiniz. Eyni zamanda, Gəncə və gəncəlilərə belə bir zamanda qayğı göstərdiyiniz, şəhərimizdə yeni irəliləyişlərə səbəb olduğunuz üçün də təşəkkür edirəm. Biz Sizinlə fəxr edirik və hər zaman şəhərimizə gözəl səfərlərinizi gözləyirik. Ölkəmizin və dünyamızın bu bəladan xilas olmağını diləyir və daha xoş günlər görməyi arzu edirəm. Şəhərimiz və bizlər üçün etdiklərinizə görə minnətdaram Sizə. Allah Sizi qorusun!”. Sabunçu rayonunun Bakıxanov qəsəbəsindən Mədət Əliyev: “Möhtərəm cənab Prezident, karantin rejimi ilə əlaqədar imzaladığınız Sərəncama əsasən mənə düşən 190 manat məbləğində birdəfəlik ödəməni aldım. İşsiz kimi qeydiyyata alınmış vətəndaşlar üçün nəzərdə tutulan bu yardım onların ailələri üçün böyük köməkdir. Siz hər zaman çətin anlarda vətəndaşların yanında olmusunuz, onları öz qayğınızla əhatə etmisiniz. Buna görə də Azərbaycan xalqı Sizi sevir və dəstəkləyir. Sizin xalqa verdiyiniz vədlər həmişə həyatda reallığa çevrilib, insanların xoş güzəranına xidmət edib. Mənə edilən köməyə görə Sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Şəxsən mən bunu heç vaxt unutmayacağam. Sizin və dövlətimizin yolunda heç bir qüvvəmi, köməyimi əsirgəmərəm. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası istiqamətində apardığınız siyasəti dəstəkləyirəm və hər bir çağırışınıza hazıram. Allahın xeyir-duası hər bir işinizdə Sizinlə olsun!”. Sumqayıt şəhərinin Corat qəsəbəsindən Yəhya Məmmədov, Əlislam Aslanoğlu və Nərgiz Ağayeva yazırlar: “Hörmətli cənab Prezident, bütün ölkəmizdə olduğu kimi, Sumqayıt şəhərində, eləcə də Corat qəsəbəsində tikinti-quruculuq, abadlıq işləri aparılır. Qəsəbədəki X.Məhərrəmoğlu, Sahil, Sülh, Vidadi küçələrinə yüksək keyfiyyətli asfalt çəkilib. Hazırda digər küçələrin asfaltlanması davam etdirilir. Bu işlər bizi fərəhləndirir, rahatlığımızı təmin edir. Qəsəbəmiz gözümüzün qarşısında toz-torpaqlı kənd görkəmindən uzaqlaşaraq sanki, şəhərə çevrilir. Möhtərəm Prezident, Sizə bütün qəsəbə sakinləri adından minnətdarlığımızı bildiririk. Yolunuz hər zaman hamar, qədəmləriniz mübarək olsun!”. Zaqatala şəhərindən Fərhad Acırqayev: “Möhtərəm cənab Prezident, bu gün bütün dünyanı bürüyən koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizədə Azərbaycanın hər bir vətəndaşı Sizin dəstəyinizi hiss edir. Siz xalqın xilaskarı olmaq missiyasını uğurla davam etdirirsiniz. Koronavirusun Azərbaycanda geniş yayılmasının qarşısının alınması istiqamətində atdığınız qətiyyətli addımlara, xalqımıza göstərdiyiniz diqqətə və qayğıya, hər birimizin sağlamlığı naminə gördüyünüz işlərə görə Sizə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Şübhəsiz ki, bu bəlaya birlikdə qalib gələcəyik. Biz birlikdə güclüyük!”. İsmayıllının Qalınçaq kənd sakinləri adından Taleh Nəcəfov, Kamal Əzizov və Fikrət Əliyev yazırlar: “Möhtərəm cənab Prezident, bu gün bütün dünyanı bürüyən koronavirus pandemiyasına qarşı ölkəmizdə ciddi mübarizə aparılır. Epidemiyaya qarşı mübarizə ilə əlaqədar gördüyünüz bütün tədbirlər xalq tərəfindən alqışlanır. İyulun 1-də İsmayıllı rayonunun əhalisinin içməli su və suvarma suyu ilə təminatını daha da yaxşılaşdırmaq məqsədilə verdiyiniz Sərəncam Sizin xalqınıza olan sevginizin daha bir bariz nümunəsidir. Sərəncamınıza uyğun olaraq bizim kəndimizdə 2 subartezian quyusu qazılacaqdır ki, nəticədə kənd sakinlərinin suvarma suyuna və içməli suya olan tələbatı ödəniləcəkdir. Bizə göstərdiyiniz diqqət və qayğıya görə İsmayıllı rayonu Qalınçaq kəndinin əhalisi adından Sizə minnətdarlığımızı bildiririk. Allah Sizi və ailənizi qorusun”. Səbail rayonunun Badamdar qəsəbəsindən Azər Vahidov və Polad Axundov: “Möhtərəm cənab Prezident, bütün xalqımız kimi bizim ailələrimiz də Sizə qəlbən dərin ehtiram bəsləyir və Sizi dəstəkləyirlər. Ölkəmizin adını ucaldan, insanların rifahını düşünən, çətinə düşən vətəndaşlara hər zaman kömək əlini uzadan dövlət başçımızla - Sizinlə fəxr edirik. Biz - Badamdar qəsəbəsinin sakinləri əvvəllər bir çox problemlərdən əziyyət çəkirdik. Xüsusilə də, suyun fasilələrlə verilməsi böyük narahatlıq yaradırdı. İndi isə daimi su ilə təmin olunmuşuq. Bundan başqa, qəsəbədaxili yollar və qəsəbəni şəhərlə birləşdirən əsas yolumuz təmir olunmuşdur. Biz şahidiyik ki, ailə üzvləriniz də xalqımız üçün daim mühüm işlər görürlər. Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti, IDEA İctimai Birliyinin rəhbəri Leyla xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilən “Bizim həyət" layihəsi də bunlardan biridir. Bu layihə çərçivəsində Badamdar qəsəbəsində neçə-neçə yaşayış binasının həyəti abadlaşdırılmış, uşaqlar və ahıllar üçün xüsusi guşələr yaradılmış, attraksionlar quraşdırılmışdır. Cənab Prezident, Vətənə və vətəndaşlara göstərdiyiniz xidmətlərə görə çox sağ olun. Sizə bu çətin və şərəfli yolda hər zaman ucalıq və daimi uğurlar arzu edirik”. Bakı şəhərinin Xətai rayonundan Elvin Nağıyev və Emin İsmayılov: “Möhtərəm cənab Prezident, biz ailə üzvlərimizlə birlikdə Sizə və respublikamızın birinci xanımı Mehriban Əliyevaya təşəkkür edirik. Siz Azərbaycanda COVID-19 xəstəliyinin qarşısını almaq istiqamətində böyük işlər görürsünüz. İnsanlar bütün bunları görür və talelərinin etibarlı əllərdə olmasından məmnunluq duyur. Hazırda Azərbaycanda bir çox ölkələrlə müqayisədə böyük gərginlik və iqtisadi tənəzzül yaşanmaması vaxtında atılan addımların, çətin günlər üçün nəzərdə tutulan maliyyə ehtiyatlarının sayəsindədir. Nahaq yerə deməyiblər: “Ehtiyat igidin yaraşığıdır”. Əziz Prezidentimiz, inanırıq ki, dövlətimiz və xalqımız bu bəlanı tezliklə tarixin yaddaşına köçürəcək, Azərbaycanda həyat yenidən əvvəlki axarına düşəcəkdir. Azərbaycan vətəndaşları Sizinlə fəxr edirlər. Allah Sizə və xalqımıza hər zaman kömək olsun!”.

Пограничник - это не просто служба солдата, сержанта, офицера, генерала. Пограничник - это образ жизни: нелегкой, трудной, суровой, необычной, необходимой, нужной, к тому же почетной. Генерал-майора Мустафу Джафаровича Насирова знаю многие годы за время его службы в пограничных войсках. Родился он в семье служащего 25 октября 1921 года в г.Дербенте. Мустафа Джафарович, окончив Дербентское педагогическое училище, в 1938 году поступил в 2-годичный институт и с 1940 года работал учителем, а затем завучем Сабнавинской неполной средней школы. Службу в армии начал солдатом под Москвой в январе 1942 года и ушел в отставку генерал-майором спустя 45 лет, в мае 1987 года. О Насирове М.Д. написано немало книг и статей. Документальная повесть “Семь листков из древа жизни” выдержала три издания. Впервые она была издана отдельной книгой на азербайджанском языке в 1984 г. На русском языке в журнальном варианте была опубликована в № 1 журнала “Литературный Азербайджан” за 1987 г., а в 1988 г. отдельной книгой на русском языке. По сценарию этой же повести снят художественный фильм “На родных берегах”. Но в то время  очень многое, и в том числе служебная деятельность генерал-майора Насирова была засекречена. В этой статье я постараюсь коротко описать штрихи из его служебной деятельности, о которых ранее не было публикаций. В июле 1943 года, пройдя трехлетнюю программу за девять месяцев, в соответствии с требованиями  военного времени, Саратовского военного пограничного училища, он стал офицером, и с этого момента началась его командная деятельность в пограничных войсках. И началась она в Киргизском округе, в горах Памира. В марте 1947 г., вопреки всяким ожиданиям, был назначен военным комендантом г.Фрунзе по войскам НКВД. Воспользовавшись этим, он поступил экстерном в Киргизский государственный педагогический институт и окончил его Полный курс в июле 1948 года. В том же году был направлен в военную академию МГБ и по окончании ее начал службу заместителем начальника отдела боевой подготовки в штабе Азербайджанского пограничного округа КГБ СССР. Будучи в округе одним из пяти офицеров с высшим военным образованием и человеком с творческими наклонностями, он быстро обнаружил, что в системе боевой подготовки пограничных войск слишком многое копируется из сухопутных войск Советской Армии без учета специфики и основного предназначения пограничных войск. Уже в эти годы, как отмечено в Азербайджанской Советской Энциклопедии, был опубликован ряд его материалов по вопросам совершенствования системы боевой подготовки и пограничной службы. В скором времени он был назначен начальником штаба Пришибского пограничного отряда (ПОГО), начальником Нефтчалинского, а затем и начальником Нахичеванского ПОГО. Следует отметить, что Насиров М.Д. был первым и единственным азербайджанцем, выдвинутым на столь ответственные посты в пограничных войсках КГБ СССР. Особенно ярко проявилась его командирская деятельность в Нахичеванском ПОГО, которым он командовал с сентября 1962 г. по октябрь 1968 г. Анализируя состояние охраны границы, он пришел к выводу о необходимости введения новых положений, новых форм и методов охраны границы, в соответствии с возможностями, поступающих в войска новых технических средств охраны границы, вопреки сопротивлению тех, кто считал их рискованным. Он один за другим проводил эксперименты, учения, показательные занятия в присутствии ответственных офицеров старших штабов и управлений, добивался публикаций в общесоюзном ведомственном журнале "Пограничник", в том числе “Секретном сборнике статей” этого же журнала, а также в окружной газете, доказывая не безынтересность своих нововведений.  12 ДЕКАБРЯ 1963 г. В окружной газете появилась статья “на верном пути”, посвященная опыту работы начальника нахичеванского пого. В ней, в частности указывалось: “С того дня, как подполковник насиров стал во главе большого пограничного коллектива, прошло чуть больше года. Часть добилась определенных успехов на пути повышения бдительности и боеготовности. Ее ратные дела отмечены переходящим красным знаменем цк кп азербайджана. Вырос авторитет и уважение к командиру. Воины избрали мустафу джафаровича депутатом верховного совета республики”. После нескольких месяцев командования отрядом Насиров М.Д. был назначен пограничным комиссаром СССР по Нахичеванскому и Джульфинскому участкам, а еще через 2 месяца пограничным уполномоченным СССР по совместно с Ираном строительству обоих - Араксинского и Мильско-Муганского гидросооружений, на пограничной с капиталистической страной реке. К тому же это был период разгара “холодной войны” со всеми вытекающими отсюда трудностями. Это был единственный в истории СССР случай. Зная, насколько важно строительство гидросооружений не только для Нахичеванской Республики, он трудился, не зная ни сна, ни отдыха. Абсолютная истина, что ни на одного начальника отряда до и после него одновременно не возлагались три такие ответственные должностные обязанности, к тому же с одним окладом. Относясь с любовью к своему народу, он проявлял гибкость и смелость, чтобы облегчить бремя многочисленных ограничений жестких правил пограничного режима и режима границы, содействовал улучшению условий жизни и хозяйственной деятельности населения.Не случайно в 40 годовщину нахичеванской автономной республики мустафа джафарович указом президиума верховного совета азербайджанской республики от 14 октября 1964 г. был награжден почетной грамотой” за заслуги в развитии экономики и культуры нахичеванской автономной республики. он дважды избирался депутатом верховного совета, неоднократно награждался почетными грамотами президиума верховного совета нахичеванской автономной  республики, а 19 декабря 1967 года был удостоен ордена красного знамени, что являлось редким явлением в мирное время. 70-е годы за всю историю Советского Азербайджана отличались резкой активизацией военно-патриотического воспитания молодежи, популяризацией военной службы, офицерской профессии, широкой и крупномасштабной подготовки национальных военных кадров. И все это, и многое другое делалось по инициативе, настойчивости, мудрой и смелой политике тогдашнего Первого секретаря ЦК КП Азербайджана Гейдара Алирза оглы Алиева. Впервые на высокие воинские должности были выдвинуты азербайджанцы, в частности, первым заместителем командующего Бакинским округом ПВО был назначен генерал-полковник Т.Я.Агагусейнов, командующим зенитно-ракетными войсками этого же округа - генерал-лейтенант Д.Г.Расулбеков, командующим Каспийской флотилией - вице-адмирал Г.Г.Касум- беков, начальником Бакинского высшего командного общевойскового училища - генерал-лейтенант В.Э.Баршатлы. Впервые в званиях генерал-лейтенанта оказались председатель КГБ З.М.Юсиф-заде и военком республики Касумов М.М. В ноябре 1968 г. Насиров был назначен заместителем начальника Оперативно-войскового отдела (ОВО) КЗакПО (Краснознаменный Закавказский Пограничный округ) КГБ СССР в г.Баку по руководству оперативно-служебной деятельностью пограничных войск на азербайджанском участке государственной границы, а в декабре 1972 г. заместителем начальника войск КЗакПО КГБ СССР, начальником ОВО в г.Баку и в 1974 г. получил звание генерал-майора. Масштабы деятельности Насирова, возросшие тесные связи с руководством партийных советских органов более чем 20 пограничных районов, резко расширили возможности по выдвижению национальных кадров в пограничных войсках, принятию активного участия в общественно-политической жизни республики. К 55-ой годовщине октября в пограничных войсках не было ни одного азербайджанца в звании полковника, на должностях комендантов пограничных участков, командиров частей, аппарате управления войск округа. К 70-й годовщине октября их оказалось десятки. При поддержке и помощи руководства республики ему удалось развернуть большое строительство жилых, служебных зданий, оздоровительных и спортивных комплексов, целых военных городков в Садараке, Шаруре, Нахичевани, Пришибе, Ленкоране, Мардакянах, Баку и т.д., которые ныне очень пригодились пограничным войскам независимой Азербайджанской Республики. В эти годы широкой и масштабной оказалась и его творческая деятельность. Писатель Александр Авдеенко в своей книге “Граница”, изданной тиражом 100 000 экземпляров (Издательство “Советская Россия”, Москва, 1977), пишет: “Истинно пограничная память у Насирова. Есть в нем еще одна особенность, которую так ценят на границе: творческая одержимость. Он был неутомимым искателем всевозможных новинок, облегчающих борьбу с нарушителями. Таким и остался. Он, как отличный шахматист, умеет думать за противника. Угадывает, упреждает хитроумные его ходы” (стр. 184). Мустафу Джафаровича отличают исключительная принципиальность и честность, о чем я знаю из многочисленных публикаций, теле- и радиопередач. Когда его единственного сына в 1981 году направляли в Афганистан, он не обратился ни к кому из своих многочисленных высокопоставленных знакомых и друзей в республике, в КГБ СССР, и его сын - Элыпад, отслужив установленный срок, вернулся с наградой, как и тысячи других, вовлеченных в эту авантюру. Об этих качествах Насирова М.Д. говорит и его избрание еще за 2 месяца до выхода в отставку на общественную должность председателя впервые созданного Азербайджанского Совета ветеранов войны, труда и Вооруженных сил. Активностью, настойчивостью, решительностью, честностью, любовью к народу отличалась его служебная работа по руководству оперативно-служебной деятельностью пограничных войск в Азербайджане. Известно, что по Закону о прохождении военной службы того времени генерал-майоры, генерал-лейтенанты могли служить до 55-летнего возраста. Военный Совет пограничных войск страны дважды по пять лет продлил ему прохождение службы. Он был единственным генералом в пограничных войсках (кроме командующего пограничными войсками страны), прослужившим в войсках до 65-летнего возраста. Именно в те годы он был назначен “Старшим пограничным представителем Погранкомиссарского аппарата Союза Советских Социалистических Республик на границе СССР с Шахиншахским правительством Ирана”. Затем направлен на учебу на “Высшие академические курсы усовершенствования руководящего состава при Военной Академии Генерального штаба ВС СССР”. Трижды приказом Председателя КГБ СССР он назначался председателем Государственной экзаменационной комиссии по выпуску Московского и Алмаатинского высших командных пограничных училищ. За эти же годы он четырежды избирался депутатом Верховного Совета Азербайджанской Республики, членом Президиума Верховного Совета, был награжден орденами Трудового Красного Знамени, Отечественной войны I степени. Ему было присвоено звание “Почетный сотрудник госбезопасности СССР”, почетные звания “Заслуженный юрист” и “Заслуженный пропагандист Азербайджанской Республики”. Во всем этом огромную роль сыграли забота и внимание руководителя нашей республики Г.А.Алиева к проблемам границы - основе безопасности страны. Даже спустя пять лет после ухода Насирова в отставку руководство КЗакПО и ГУПВ страны в своих поздравительных адресах к 70-летию М.Д.Насирова высоко ценили его заслуги, выразили благодарность и признательность. В частности в нем указано: “Вас, Мустафа Джафарович, помнят и высоко ценят тысячи офицеров границы как прекрасного руководителя и старшего начальника, высокоэрудированного специалиста и принципиального офицера, душевного человека и замечательного товарища”. Именно таким я знал все годы Мустафу Джафар оглы, истинного патриота, нашего уважаемого аксакала. Уважаемый Мустафа муаллим! В канун Вашего 80-летия от всей души желаю Вам крепкого здоровья, долголетия, счастья и благополучия. Выражаю Вам свою признательность и благодарность. Много раз мне приходилось беседовать с одним из старейших ветеранов капитаном 1 ранга в отставке Александром Александровичем Гритченко, который  с особой теплотой вспоминая о первом председетеле Азербайджанской Республиканской Организации ветеранов войны, генерал-майор Мустафе Джафаровиче Насирове и моя душа с каждым разом заполнялась огромной гордостью за этого прекрасного человека. И передо мной встает его образ. Не раз мне довелось побывать на азербайджанской границе. А в тот день выпало счастье встретиться с заместителем начальника войск Закавказского пограничного округа генерал-майором Мустафой Джафар оглы Насировым. Мы вышли на горную тропу рано утром. Солнце еще только выползало из-за гор, и в ущелье было чертовски темно и холодно. Солнце здесь не бывало от сотворения “щели”, как на пограничном языке называется ущелье. Стуча сапогами и ботинками по скользским камням, вместе с генералом Насировым мы брели вдоль пересохшего ручья, пока обломок скалы намертво не перегородил нам “щель”. Дальше тропы не было. Тут мы осознали, что ее вообще нет, этой тропы. Есть только направление, в котором следует двигаться. А уж как двигаться, это дело каждого из нас. Только надо иметь талант, умение и смелость. - Ползем наверх, - произнес начальник погранотряда. И мы начали штурм скалы. Наверху был каменистый мертвый склон, длинный и такой крутизны, что, казалось, он вел прямо на небо. И горы были такие же мертвые и каменистые. Впрочем, все было именно таким и должно было быть в этот час: раскаленная как сковородка под ногами, и между ними мы пятеро, генерал, майор, сержант и я, которые жарились в собственном соку... Хотелось остановиться, передохнуть, но пограничники и я вместе с А.Гритченкор шагали и шагали вперед с неукоснительной точностью заданного ритма - шаг их был не широк и не быстр, но казалось, что так они могут идти сколько угодно. И не было силы, которая могла бы помешать им. Это был знаменитый “пограничный шаг”. И генерал Насиров легко, твердой поступью, преодолевал один барьер за другим. Но вот подошло время остановиться. И невольно зашел оживленный разговор и А.Гритченко, переводя дыхание, произнес: -  Тяжелая у вас служба. Неспокойная... Пыль, горы... А что все-таки самое трудное? - Жара, конечно, - ответил начальник заставы. Сейчас еще ничего, только тридцать пять. Через неделю будет за сорок. Даже ночью. - Нет у нас самого трудного, - высказался один из офицеров, - Год прослужишь - ко всему солдат привыкает. Служба как служба. Теперь пришла очередь отвечать генерал-майору Насирову. - Нет, конечно, есть у нас “самое трудное” - отдаленность от центров. Отсюда идет оно, самое трудное... Дети живут где- то далеко от тебя - школы при заставе, сами понимаете, нет. Жена все чаще твердит: “Должна же я когда-то работать по специальности. Попробуй возрази... И солдат видит каждый день одно и тоже - те же горы, те же лица. Нет разнообразия. А ведь оно бодрит... Но у трудностей одна собственность - они создают самые крепкие коллективы. Как ни парадоксально, самый тяжелый для пограничника день службы - последний. В этот день и слезы не редкость. И снова мы идем, припадая к земле и вздымая пыльные облака. Может, километр, может, два. Все вверх и вверх. Расстояние для нас больше не существует, есть только усталость, пыль и желание остановиться и выпрямиться. Когда же он кончится - этот подъем. Теперь мы шагали над “щелью” по узкому каменному карнизу и ощущали, как ноги сами старались сделать шаг вверх по склону. Иногда солдатский сапог или ботинок натыкался на камень, который, постукивая, летел куда-то вниз, куда человеку городскому лучше не смотреть. И вот прямо над нашими головами проходила линия границы... Между нами и ею - неодолимая каменная стена, стометровый природный барьер, доступный разве что пугливым и быстрым зверям. А человеку тут вроде бы делать нечего. И все же это граница, ворота в наш дом. - Трава примята, - замечает сержант, нагибаясь над травой, прибитой зверем. - Должно быть, молодая коза... Разрешите посмотреть, товарищ генерал? Граница есть граница. Все под наблюдением. Не понятно что - выясни. И сержант поднялся еще выше. -  Оттуда, с хребта мир - как с самолета, - замечает начальник заставы. -  А сержант, он что - альпинист? -  Да нет... - такой же, как все. Такой, как все. И родился мой второй вопрос: какой он, сегодняшний пограничник. - Обыкновенный парень, - ответил генерал Насиров. - Окончил среднюю школу. До призыва работал где-то на производстве или в селе. Любит свою службу и гордится ею. Начальник пограничного отряда: - Я бы добавил, что он еще не постиг всех премудростей жизни... Конечно, далеко не постиг, потому, что в нем еще немало детства, хотя образован он лучше, чем его предшественники. Внешне он - крепкий, загорелый. Обязательно спортсмен. Предпочитает волейбол, гимнастику, штангу, турник. Верный товарищ, хотя и сдержан в чувствах. Любит писать письма. И если бы ему дать два выходных подряд, он провел бы их, сочинял письма родным, друзьям, знакомым, девушке... Что еще о пограничнике. Исполнителен, терпелив, настойчив, честен. Работяга и умеет делать все. Словом, будь я девушкой, держал бы в прицеле только пограничника. Потом дозорная тропа ведет нас вниз. Спускаясь, хватаемся за кусты, чтобы не упасть. Скоро оказываемся внизу. Прислушиваясь к первозданной тишине, долго петляем, перебираясь с камня на камень. Над нами кружат орлы и поет какая-то птица. Большая черепаха шуршит галькой, не стесняясь нашего присутствия. И разное зверье лениво греется на той стороне “щели”, куда смогло заглянуть солнце. Человек здесь только гость и не смущает истинных хозяев мира, живущих по своим законам... - Генерал Насиров прибыл! Бойцы заставы застыли в положении “смирно”. Мустафа Джафар оглы вместе с нами двигался по небольшой тропинке, вглядываясь в лица пограничников. И вот заместитель начальника войск пограничного округа, человек, у которого каждая минута на счету, подолгу в тот час разговаривал с ними. Значит, беседа у него с ними, прибывшего на столь отдаленную заставу, была важнее остальных дел, значит, большую роль играет сержант, если генерал обратился к нему: - Давно служите на границе? - Так точно!.. Мустафа Джафар оглы Насиров прошел большой и тернистый путь командира и видного военачальника. о нем писать трудно. потому, что он первый генерал-пограничник азербайджанской республики, и о нем очень много написано. да и сам генерал о многом поведал в своих статьях, воспоминаниях. к тому же в объемистом личном деле мустафы джафар оглы представлено около сотни интереснейших документов: служебные характеристики, аттестации, наградные листы... Нельзя читать их без волнения. Много раз приходилось встречаться с генералом На- сировым в Астаре, Ленкорани, Пришибе, Нахичеване, на Баилове у морских пограничников и после увольнения его в отставку в Азербайджанском Республиканском Совете ветеранов... Читая документы из личного дела, повесть “семь листков древа жизни”, смотря на серебристом экране кинорассказ о славном генерале, А.Гритченко восхищался этим замечательным военачальником. перед глазами - подвиги людей в зеленых фуражках и их командарма насирова. особенно восхищали слова вышестоящих начальников о том, что он всесторонне, отлично подготовленный генерал, обладает обширным оперативно- тактическм кругозором, умело руководит работой подчиненных штабов и отделов штаба пограничного округа. и слова: “достоин присвоения очередного воинского звания...". "достоин награждения орденом...” всегда приводили в восторг. Неоценимое значение в действиях погранвойск в Азербайджане принадлежало ее командующему генерал-майору М.Д.Насирову, блестяще доказавшему умение руководить войсками в самой сложной обстановке. Он был исключительно волевым начальником, отлично знающим войска, тактические приемы боя, умел превосходно организовать взаимодействие отрядов и застав. Будучи смелым и энергичным, он предпочитал всегда лично следить за ходом действий с передового наблюдательного пункта. И каждый воин - пограничник знал, что их командарм рядом. Говоря о м.д.насирове, как о видном азербайджанском военачальнике, нельзя не отметить его высокие личностные качества. отличительными чертами характера этого человека являются твердость при проведении в жизнь принятых решений, спокойствие и уверенность, стремление быть всегда в курсе событий, связанных с организацией и несением ответственной пограничной службы. именно это позволяло ему своевременно реагировать на изменение оперативной обстановки на государственной границе. Многие сослуживцы генерал-майора М.Д.Насирова отзываются о нем с глубоким уважением не только как о талантливом пограничном начальнике, но и как о чутком, отзывчивом человеке. Они отмечают его удивительный такт в отношениях с подчиненными, уважение к личному составу, воинское достоинство. Это общительный, с прекрасным чувством юмора, располагающий к себе человек. Мягкий, глубокий голос, плавная степенная речь, особое обаяние завораживали собеседника. Говорит он медленно, тщательно следя за формулировками. Генерал Мустафа Джафар оглы Насиров - это неутомимый источник энергии, которой он заряжал всех окружающих людей. На границу часто приезжал руководитель Азербайджана Г.А.Алиев. Мудрые его советы и рекомендации генерал Насиров твердо и неукоснительно проводил в жизнь. А.Гритченко неоднократно приходилось разговаривать с сослуживцами генерала м.д.насирова. они встречались с ним в самой различной обстановке. и ни разу не слышали. чтобы он повысил на кого-то голос. он был прост, доступен, внимателен, деликатен в отношениях с каждым. умел отличать, сделать выговор в такой форме, которая не задевала самолюбия подчиненных, их человеческое достоинство. он всегда со всеми на вы - и с солдатами и полковниками, и уже одно это создавало атмосферу взаимного уважения, спокойной деловитости. Мустафу Джафар оглы любили и уважали в пограничном округе. А.Гритченко. как он уже говорил, сотни раз довелось встречаться с генералом Насировым. Он, как правило,  первым протягивал руку. Часто говорил что-то приятное, а теплое рукопожатия оставалось на долгие годы. Прошли десятки лет после первой встречи, но навсегда запомнился мне прославленный военачальник - высокого роста, стройный, красивый, на груди почетные знаки отличия, орденские колодочки Славной страницей биографии Мустафу Джафар оглы Насирова стало руководство им в течение восьми лет азербайджанским республиканским советом ветеранов. на этом почетном и ответственном посту вновь в полную силу проявились его замечательные организаторские способности, еще полнее раскрылись такие достоинства, как внимание к людям, готовность отдать все свои силы и способности служению родине. А.Гритченко хорошо помнит, как собрался Пленум Азербайджанского Республиканского Совета ветеранов. В повестке дня - вопрос о создании ветеранской организации и выборе ее председателя. Там все шло, как говорится, без сучка и задоронки. Слово предоставили Мустафе Джафар оглы. Речь его оказалась живой, взволнованной. И главное, в ней чувствовалось видение ветеранских проблем, свой взгляд на разрешение. И этим генерал Насиров окончательно покорил участников Пленума и все проголосовали за его избрание. И еще несколько штрихов к портрету восьмидесятилетнего юбиляра. Генерал-майор М.Д.Насиров далеко известен за пределами Азербайджана. О нем говорят как о человеке рассудительном, добром, отзывчивом. И это так в жизни Мустафа Джафар оглы помог многим. И ныне он всегда отзывается на беды людей. Но он же непримирим,  когда дело касается ущемлений прав и интересов фронтовиков и тружеников тыла военных лет. Несмотря на огромную занятость, М.Д.Насиров вел и проводил многогранную деятельность по военно-патриотическому воспитанию молодежи и воинов, много раз избирался депутатом Верховного Совета и кандидатом д члены ЦК КП Азербайджана. Когда генерал добивался той или иной победы, то становился неузнаваемым. Кажется, он весь светится, источает необычайную радость. Таким был легендарный пограничник - генерал-майор Насиров. вот почему А.Гритченко учитывая популярность и известность Мустафы Джафар оглы, рискнул взять на себя смелость быть в числе других составителем книги о его славном жизненном и боевом пути. ...Сердцем и разумом служил Отчизне в пограничных войсках первый легендарный азербайджанец - генерал-майор М.Д.Насиров. Он, несмотря на свой преклонный возраст, отдавал все свои силы и знания служению Родине. Таким его знали и знают. Таким он запомнился не только убеленными сединами ветеранам. Таким, как он, хотят быть юноши, обдумывающие свое место в жизни. Как всегда, генерал-майор Мустафа Джафар оглы Насиров не щадил себя. Сделать больше, помочь людям - постоянное его кредо. Работа продолжалась – важная, ответственная и очень нужная. Раздвинь стены - все равно всех бы не вместил зал. Его заполнили пожилые, умудренные жизнью люди. На пиджаках у них красовались боевые награды... Среди них был и генерал- майор Мустафа Джафар оглы Насиров, элегантный, представительный. В фигуре, во всем облике, в манере поведения была строгая военная выправка, генеральская осанка. Лицо Мустафы Джафар оглы, на котором отразился большой груз пережитого, вся внешность внушали уважение и почтение. Невольно думаешь: "Яркая личность, образ, символизирующий воинскую честь, и людское достоинство, святой долг, и неотступность в соблюдении принципов даже в малом, ничего для себя, готовность пойти на самопожертвование ради высокой цели... Годы жизни, большой и непростой путь, спрессовали и волевые качества, собрали их в стальную пружину, но не лишили радости и улыбки. И это не придуманное, не вычитанное откуда-то впечатление. Согласитесь, не каждый день встречаешь такую цельную, неординарную личность. Теперь понятно чувство и состояние сидевших тогда в марте 1987 года ветеранов в зале, внимательно разглядывавших заметную фигуру генерал-майора М.Д.Насирова и ждавших от него первых слов... Его только что избрали председателем впервые созданного в Азербайджане республиканского Совета ветеранов войны, труда и Вооруженных Сил. В состав бюро вошли бывшие видные работники партийных и государственных органов Б.М.Гусейнов, Н.И.Ноздря, С.Р.Муртузаев, Р.И.Махмудов, С.Г. Азизов, С.Г.Салимов, генерал-майор А.А.Аббасов, полковник в запасе М.М.Касумов и др. ...В один из дней телефонный звонок из административных органов Центрального комитета Компартии Азербайджана, куда его приглашали, невольно взволновал тогда Мустафу Джафар оглы. Встретили его в этом учреждении приветливо и после непродолжительной беседы "о житье-бытье" сообщили нечто неожиданное: "Есть решение бюро ЦК о создании в нашей республике ветеранской организации и избрании вас ее председателем на общественных началах. Надо сказать, что необходимость образования в Азербайджане такой республиканской организации давно диктовалась самой действительностью. Такие объдинения уже существовали в ряде республик Советского Союза. Как у нас в стране, а также и за рубежом люди доброй воли выражали горячее стремление к объединению усилий в борьбе за жизнь без войн и военных конфликтов. И, конечно, тон в таких выступлениях задавали те, кто в суровое военное и послевоенное лихолетье с оружием в руках и за станком на производстве защищали свои народы от вражеского нашествия. И это понятно. Именно ветераны второй мировой и труженики тыла военных лет в полной мере познали все ужасы смертельных схваток с сильным и коварным врагом. Именно эти закаленные в непрерывных боях, походах и труде люди отчетливо осознавали величайшую ответственность  и за судьбы мира. С тех пор прошло четырнадцать лет. Возглавив Азербайджанский Республиканский Совет ветеранов генерал-майор М.Д.Насиров сделал очень многое для того, чтобы эта общественная организация заняла достойное место в стране. При этом надо иметь в ввиду, что в то время в Азербайджане не было столь масштабной общественной организации с весьма специфичными задачами и принятыми на себя функциональными обязанностями. В подобных случаях начинали с “нуля”. Конечно, бюро и Мустафа Джафар оглы Насиров постарались заимствовать и перенимать опыт у других союзных республик и  ранее созданного в Азербайджане 10 июня 1960 г. Бакинского комитета ветеранов войны, но главным методом председателя Республиканского Совета ветеранов М.Д.Насирова являлся поиск собственных наиболее действенных путей деятельности организации. И надо отдать ему должное в том, что своей творческой одаренностью, завидной работоспособностью, задавал тон в ветеранской работе. При этом надо вспомнить, что обязанности Азербайджанского Республиканского Совета ветеранов Мустафа Джафар оглы принял будучи еще заместителем начальника войск Закавказского пограничного округа. Легко понять, какую дополнительную нелегкую ношу взвалил на себя этот многоопытный военный руководитель. Многим, в том числе и Александр Александровичу посчастливилось поработать с Мустафой Джафар оглы несколько лет, промелькнувших как одно мгновение. По разным вопросам приходилось обращаться к генералу во имя защиты фронтовиков и тружеников тыла военных и послевоенных лет. Разнообразные и сложные проблемы ветеранов требовали принятия четких, порой безотлагательных решений. Не помню случая, чтобы М.Д.Насиров переносил важные дела “...на потом”, перепоручал кому-то исполнения определенных заданий, если веское слово оставалось за председателем Республиканского Совета ветеранов. Во всякой обстановке советы, рекомендации Мустафы Джафар оглы были исключительно конструктивными. При этом все, кто с ним общался, постоянно видели в нем человека корректного, скромного, обаятельного. Приведу небольшой эпизод. Один из старейших ветеранов нашей организации капитан 1 ранга в отставке Гритченко А.А. вспоминает: «Мне, прослужившему в Военно-Морском Флоте немало лет, были привычны уставные взаимоотношения между старшими и младшими, и я, естественно, обращался к Мустафе Джафар оглы по воинскому званию. В очередной раз после подобного "чинопочитания" генерал меня мягко остановил и сказал: "Александр Александрович, у меня есть имя и отчество..." Но вернемся к первому Пленуму Азербайджанского Республиканского Совета ветеранов. Там все шло, как говорится, без сучка и задоринки. Слово предоставили генерал-майору М.Д. Насирову. Речь его оказалась живой, взволнованной. И главное, в ней чувствовалось видение ветеранских проблем, свой взгляд на их разрешение. И этим Мустафа Джафар оглы окончательно покорил участников Пленума АРСВ: все проголосовали за его избрание председателем. От вновь избранного председателя Совета ждали немедленных действий. А он присматривался, изучал положение дел, знакомился с документами, беседовал с руководителями Советов. Из их докладов внешне складывалась вроде бы благополучная картина: немало поездок в районы Республики, была реакция на просьбы и жалобы ветеранов. И все-таки чувствовалось, что далеко не все устраивало Мустафу Джафар оглы. У него зрели какие-то свои решения.      И вот заседание президиума Республиканского Совета. На- сиров первым взял слово. -          Работаем мы много, - сказал Мустафа Джафар оглы. И этим как бы подчеркнул свою причастность к общим делам. Но есть в нашей деятельности что-то схожее с пожарной командой: чуть что, мчимся туда, где возникла у нас необходимость. Согласны с этим? Дружных ответов не последовало. Не просто было отрешиться от того, что уже стало почти привычным. -          А велика ли при этом эффективность нашего влияния на региональные ветеранские организации, - рассуждал Насиров. - Полагаю, что нет. Словом, нам надо искать новые подходы к своей работе. Словно проверяя реакцию на сказанное, председатель Совета окинул взглядом  присутствовавших. И уловив в глазах членов президиума интерес к его мысли, предложил: -          Давайте для начала вместе подумаем о каком-либо крупном мероприятии в нескольких районах. Через несколько дней встретимся снова и обсудим все в деталях. Предложение Мустафы Джафар оглы буквально взбудоражило активистов Республиканского Совета ветеранов. В обсуждение идеи включились многие. В конце-концов было найдено решение: провести зональный семинар руководителей ветеранских организаций. Генерал Насиров улыбнулся. Он безошибочно почувствовал, что его поддержат. Вскоре такие семинары состоялись в Казахе, Агдаме, Физули, Зангелане, Ханкянды, Шуше, Лачине и других районах. Вступительным словом председателя Азербайджанского Республиканского Совета ветеранов Насирова открылся большой и интересный разговор о коренных проблемах, волновавших тогда ветеранов. Но в центре внимания, в первую очередь, остались вопросы Карабахской войны, усиления военно-патриотического воспитания молодежи и воинов вновь создаваемой Национальной армии и потом уже социальные вопросы. Это и понятно. Ветеранам жить непросто. Пенсия у многих из них невелика, дополнительных доходов нет. Что делать в этих условиях. На этот вопрос, в какой-то степени, дали руководители исполнительных властей, которые также присутствовали на этом семинаре. ...А впереди были подобные мероприятия в других регионах республики. Им было суждено внести много нового в жизнь ветеранских организаций Азербайджана. И снова шел поиск того, чем обогатить жизнь ветеранских коллективов, как поднять уровень их работы, на решение каких задач их нацелить. Как всегда, мобилизовал свои силы Мустафа Джафар оглы, особенно обратив внимание на единение ветеранских организаций. Генералу М.Д.Насирову не раз приходилось встречаться с пред- t седателем одной из лучших ветеранских организаций страны Нахичеванской автономной области Б.А.Рустамовым, оценивая его заслуги он был избран в бюро Азербайджанского Республиканского Совета ветеранов, а также в Президиум и затем стал Первым заместителем. А потом еще несколько лет был председателем Азербайджанской Республиканской Организации ветеранов, распоряжением Президента страны Г.А.Алиевым был награжден «Орденом Шохрат». По болезни умер. Похоронен в аллее Почетного захоронения. Огромную работу ветеранская организация проводила и ныне проводит в связи с войной в нагорном Карабахе. Огромная заслуга председателя Азербайджанского Совета ветеранов генерал-майора М.Д.Насирова состоит в том, что он в период военного конфликта в Карабахе, являющегося самой трудной для Азербайджана проблемой, сумел организовать работу ветеранов всех категорий в условиях тяжелой войны. В результате агрессии вооруженных сил Армении оккупировано 20 процентов азербайджанских земель и имеется 1 миллион беженцев. Бывшие фронтовики, труженики тыла военных лет, ветераны Вооруженных Сил часто выезжали и выезжают на передовые позиции, в затишьях между боями рассказывали о подвигах своих фронтовых друзей, показывали фото и письма военных лет, привозили выпущенные ветеранами книги, брошюры, плакаты, листовки, обменивались опытом боевых действий и т.п. В свою очередь участники боев в Карабахе рассказывали убеленным сединой ветеранам о своих нелегких фронтовых буднях. Благодаря усилиям бывшего в то время Президента Г.А.Алиева Президента Азербайджана И.Г.Алиева вот уже соблюдаются условия прекращения огня в Карабахе с обеих сторон. Однако на переднем крае все равно бывает напряженная обстановка. Но ветераны всех категорий, как и раньше, поддерживают свои тесные связи с воинами Вооруженных Сил Азербайджанской Республики. Бывал там и генерал-майор М.Д.Насиров. Но больше всего его тянуло на границу. И всегда он там желанный гость. Его богатейший опыт исключительно безупречной службы на южной границе становится достоянием сотен воинов. Многое было сделано ветеранами по выходу Азербайджана из информационной блокады, доведения правды о подлых действиях армянских сепаратистов, активизация работы по военно-патриотическому воспитанию. Одной из проблем, высветившихся в ходе перестройки, стала проблема военнослужащих, проходивших службу в Советских Вооруженных Силах, создалось предвзятое отношение к ним, что обеспокоило не только самих военнослужащих, но и их родителей. Для выполнения этих задач ветераны В.Баршатлы, Б.Гусейнов, Герои Советского Союза А.Кулиев, М.Магерамов, ветераны-активисты М.Касумов, Н.Муртузаев, А.Агаев, С.Азизов выезжали в гг. Москву, Санкт-Петербург, Киев, Минск, Калугу, Саратов, Читу и др., а также в многие города Азербайджана. Состоялись две встречи с ветеранами Армении. Все это принесло свои положительные плоды. Примечательной традицией ветеранской общественности стали принятие Закона о ветеранах, Закона об увековечении погибших и умерших, а также торжественные проводы молодежи в Вооруженные Силы Азербайджанской Республики, уроки мужества и патриотизма, тематические вечера, практика проведения в школах военно-патриотических конкурсов на лучшее сочинение, рисунок, песню, приемы рапортов от школьников о проделанной работе по пропаганде славных боевых традиций, создание книг Памяти, Книг и Досок Почета ветеранов, клубов фронтовиков, Комитетов Памяти Маршала Советского Союза Г.К.Жукова и дважды Героя Советского Союза генерал-майора А.А.Асланова, выпуск книг, брошюр, буклетов, плакатов, листовок и многое другое.  И не было в Азербайджане ни одного общественного мероприятия, где бы не участвовал генерал-майор М.Д.Насиров. Шла ли речь о сооружении памятников, мемориалов, бюстов героев Великой Отечественной и Карабахской войн, содержании воинских захоронений, праздничных мероприятиях, проведении военно-спортивных игр, работе поисковых отрядов - всюду можно видеть его, заслуженного ветерана. На встречах со школьниками и студентами, призывниками и воинами, в трудовых коллективах и на пограничных заставах районов и в самом г. Баку генерал-майор М.Д.Насиров рассказывал о героике боев, о подвигах советских воинов в сражениях за Родину против немецко-фашистских захватчиков в 1941-1945 гг. В своих воспоминаниях он рассказывал о стойкости и мужестве, отваге и героизме, беззаветной преданности Отечеству наших воинов, их неукротимое стремление разгромить врага, даже ценою собственной жизни. Столь же активен Мустафа Джафар оглы, заботился о ветеранах войны, труда и Вооруженных Сил, об инвалидах Отечественной войны, о семьях погибших при защите Родины, о воинах-интернационалистах и Карабахской войн. Генерал-майор в отставке М.Д.Насиров был доволен своей службой и с гордостью называл себя "счастливым пограничником". Такого чуткого, отзывчивого, внимательного отношения к людям, которые постоянно проявлял Мустафа Джафар оглы Насиров к людям, я, пожалуй, не наблюдал. Его встречи с ветеранами всякий раз превращались в задушевные беседы. Мустафа Джафар оглы обладает бесценным даром человека, умеющего выслушать собеседника, понять его, а потом сделать все, чтобы помочь боевому побратиму. Давалась такая помощь нелегко. Тем не менее, бывший председатель не уставал заботиться о людях, какого бы труда это ему не стоило. И еще одна черта характера Мустафы Джафар оглы Насирова, особо уважаемая всеми, кто с ним общался, - завидная человеческая простота. Оставаясь на должности руководителя Ветеранской Организации Республики была достойно оценена руководством Республики. Указом Президента Азербайджанской Республики от 4 октября 1991 года за заслуги в деле пропаганды, активную работу по военно-патриотическому воспитанию молодежи Насирову М.Д. было присвоено почетное звание “Заслуженный пропагандист Азербайджанской Республики.” В дальнейшем ветеранскую организацию плодотворно возглавляли Багадур Мамедкулиевич Гусейнов, Балоглан Ашрафович Рустамов, Алиовсад Мамедшахович бахышов и ныне руководит прославленный воздушный десантник, бывший министр Обороны Азербайджанской Республики в самое тяжелое время для Азербайджана Карабахской фойны генерал-майор Дадаш гарибович Рзаев, который в связи с 80-летием со дня рождения распоряжением Президента Азербайджана Ильхам Алиева был награжден Орденом «Шохрат». Его с большой любовью фронтовики и труженики тыла называют командующим ветеранскими войсками Азербайджана, а их у нас еще более 10 тысяч человек. «Все люди, сражавшиеся на фронте и самоотверженно трудившиеся в тылу, - говорил в своей речи Президент Азербайджана Ильхам Алиев, - достойны самого глубокого уважения. Ваш, пример, является ярким  образцом для нынешних и грядущих поколений. Ветераны гордятся такой высокой оценкой и очень душевно благодарят главу страны за постоянную заботу о них. Об этом свидетельствует то, что 7 мая 2015 года в Баку состоялось открытие нового административного здания Организации Ветеранов Войны, Труда и Вооруженных Сил. В открытии нового административного здания приняли участие Президент Азербайджанской республики Ильхам Алиев и его супруга Мехрибан Алиева. Здание создано на основании соответствующего распоряжения главы государства. У входа установлен бюст великого лидера. Председатель Организации ветеранов генерал-майор Дадаш Рзаев проинформировал Главу Государства о том, что в новом административном здании созданы все условия для плодотворной деятельности. В целом оснащение здания отвечает самым высоким стандартам и все создано для того чтобы достойно воспитывать молодежь и воинов в духе патриотизма и героизма без фальсификации Великой Отечественной войны 1941-1945 годов. Ветераны очень благодарны Президенту страны за выделенные в нынешнем году из своего резерва для нужд Ветеранской Организации полмиллиона манат. Свою статью хочу закончить очень трогательными словами из песни «Спасибо за то, что Вы есть!». Пускай к погоде ноют раны, И счет годам пошел большой, Но не стареют ветераны Своей солдатскою душой.   И как в бою во имя жизни, Так и сейчас они в строю. Народу, Родины и Отчизне И труд, и сердце отдают.   Ветераны войны, ветераны. Нашей Родины гордость и честь Ветераны войны, ветераны Вам спасибо за то, что вы есть!   Ветераны Азербайджанской республики всегда в боевом строю!   Совсем недавно мне довелось душевно беседовать с одним из старейших ветеранов, активно работающий в Ветеранской Организации на протяжении 56 лет, которому через 4 месяца исполнится 95 лт А.А.Гритченко, который очень тепло и обстоятельно рассказывал о первом председателе генерал-майоре в отставке Мустафе Джафаровиче Насирове, которые легли в основу всей моей статьи. Память о легендарном пограничнике, первом председателе Ветеранской Организации Азербайджана, настоящем человеке Мустафе Джафаровиче Насирове, с кого лепили жизнь целые поколения нашей молодежи, а также  других замечательных людях, прошедших горнило жестокой и кровавой войны с фашизмом и блестящей Победе над врагом 9 мая 1945 года, будет жить вечно благодарной памяти всех народов.   Заместитель Председателя Организации Ветеранов Войны, Труда и Вооруженных Сил Азербайджанской Республики полковник                                                                                       Джалил Халилов  

Sentyabrın 20-si Azərbaycanda “Əsrin müqaviləsi”nin 26 illiyidir və eyni zamanda Neftçilər Günü kimi qeyd olunur. 1994-cü ilin sentyabrın 20-də Azərbaycanla beynəlxalq şirkətlər arasında “Əsrin müqaviləsi” imzalanıb. Bu, Bakıda “Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda “Azəri”, “Çıraq” və “Günəşli” yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və hasil olunan neftin pay şəklində bölüşdürülməsi” haqqında dünyanın iri neft şirkətləri ilə bağlanmış müqavilə idi.   Təxminən 400 səhifə həcmində və 4 dildə tərtib olunmuş müqavilə öz tarixi, siyasi və beynəlxalq əhəmiyyətinə görə “Əsrin müqaviləsi” adını alıb. Müqavilədə 7 ölkənin 11 ən məşhur neft şirkəti iştirak edib. Bununla da, müstəqil dövlətimizin neft strategiyası və doktrinasının əsası qoyulub. Bu qlobal layihə Azərbaycanın suveren dövlət kimi öz təbii sərvətlərinə sahib çıxmaq, milli mənafelərini, iqtisadi və strateji maraqlarını müdafiə etmək əzmini bütün dünyaya göstərdi, dövlət müstəqilliyinin mühüm təminatına çevrildi. Bu müqavilə həm karbohidrogen ehtiyatlarının miqdarına, həm də qoyulan sərmayələrin həcminə görə dünyada bağlanan ən iri sazişlər siyahısına daxildir. Müqavilənin qüvvəyə minməsinin Azərbaycanı dünya arenasında aparıcı mövqeyə çıxarıb, bu müqavilə həm də Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyinin əsasını qoyub. “Şahdəniz” yatağı üzrə müqavilə “Əsrin kontraktı”ndan iki il sonra – 1996-cı ildə imzalanıb. 2017-ci ilin sentyabrın 14-də “Azəri”, “Çıraq” və “Günəşli” yataqlar blokunun işlənməsi üzrə Hasilatın Pay Bölgüsünün düzəliş edilmiş və yenidən tərtib olunmuş saziş imzalanıb.  Sazişi BP, SOCAR, “Chevron”, “Inpex”, “Statoil”, “ExxonMobil”, TPAO, “Itochu” və “ONGC Videsh Ltd.” OVL şirkətlərinin rəhbərləri imzalayıblar. Müqavilə ilə “Əsrin müqaviləsi”nin müddəti 2050-ci ilə qədər uzadılıb. Prezident İlham Əliyev 2019-cu ilin sentyabrın 20-də  Heydər Əliyev Mərkəzində “Əsrin müqaviləsi”nin 25 illiyi və Neftçilər Günü münasibətilə keçirilən mərasimdə deyib ki, “Əsrin kontraktı” ulu öndər Heydər Əliyevin neft strategiyasının tərkib hissəsidir, onun başlanğıcıdır. “Məhz Heydər Əliyevin cəsarəti, müdrikliyi sayəsində Azərbaycan özünü dünyaya təqdim edə bildi. Tarixdə ilk dəfə xarici şirkətlər Xəzər dənizində neft-qaz yataqlarının işlənilməsində iştirak etməyə başlamışlar. “Əsrin kontraktı”nın imzalanması nəticəsində on minlərlə yeni iş yeri yaradılıb. Azərbaycanda minlərlə şirkət bu kontraktın icrasında podratçı kimi fəaliyyət göstərir. Yəni, “Əsrin kontraktı”nın çox böyük faydası var”,-deyə Prezident bildirib. Bu gün Azərbaycan Avropanın enerji xəritəsinin dəyişməsində mühüm rola malikdir. Azərbaycanın liderliyi altında bir çox enerji layihələri gerçəkləşib, Azərbaycan qazının Avropaya çatdırılması üçün əhəmiyyətli addımlar atılıb. 2006-cı ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin tikintisi başa çatdırılıb, 2007-ci ildə Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri istifadəyə verilib. 2012-ci ildə Azərbaycan və Türkiyə arasında TANAP qaz kəməri üzrə saziş imzalanıb. “Şahdəniz” yatağının tam miqyasda işlənilməsi üçün bu hadisənin xüsusi yeri var. 2018-ci ildə TANAP və Cənub Qaz Dəhlizini rəsmi şəkildə açılışı olub.   2019-cu ilin noyabrın 30-da Prezident İlham Əliyev Türkiyənin Ədirnə vilayətinin İpsala qəsəbəsində TANAP qaz kəmərinin Avropa ilə birləşən hissəsinin açılış mərasimidə deyib ki, TANAP Cənub Qaz Dəhlizinin bir hissəsidir. Cənub Qaz Dəhlizi nəhəng infrastruktur layihəsidir, maliyyə dəyəri 38 milyard dollardır və dörd layihədən ibarətdir. “Onlardan üçü - “Şahdəniz” və Cənubi Qafqaz Boru Kəməri istifadəyə verilib, bu gün isə TANAP tam istifadəyə verilir. Dördüncü layihə olan TAP-ın icrası artıq 90 faizi keçib. Əminəm ki, TAP da vaxtında istismara veriləcək. Beləliklə, Avrasiyada ən böyük infrastruktur layihələrindən biri olan Cənub Qaz Dəhlizi vaxtında istismara veriləcək”,-deyə İlham Əliyev bildirib. TAP istifadəyə veriləndən sonra Azərbaycan qazı Avropa ölkələrinə tədarük olunacaq. Neftçilər Günü ilə “Əsrin müqaviləsi”nin eyni vaxtda qeyd olunması təsadüfi deyil. Mərhum Prezident Heydər Əliyevin 2001-ci il 17 avqust tarixli fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasında “Neftçilər günü” peşə bayramı kimi qeyd olunur. Heydər Əliyev Azərbaycanın tarixində, onun iqtisadiyyatının inkişafında, xüsusilə müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsində neft sənayesinin əhəmiyyətini nəzərə alaraq və neftçilərin əməyini yüksək qiymətləndirərək həmin fərmanı imzalayıb.

Tamam Cəfərova: “Onlar bundan sonra da dövlətimizin diqqət mərkəzində olacaq”   Azərbaycanda müharibə əlillərinə, qazi və şəhid ailələrinə dövlət qayğısının ciddi bir ənənəyə çevrildiyi, sadəcə qanunvericilik bazasında – hüquqi müstəvidə deyil, həm də xalqımızın mənəvi dəyərlər sistemində, şüur və düşüncəsində özünə mühüm yer tutduğu birmənalıdır. Avqustun 26-da Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın Abşeron rayonunda şəhid ailələri, müharibə əlilləri və Vətən müharibəsi qəhrəmanlarına mənzil və avtomobillərin təqdim edilməsi mərasimində iştirakı bunu bir daha sübut etdi.  Moderator.az olaraq millət vəkili Tamam Cəfərova ilə söhbətimizdə bu istiqamətdə atılan addımları şərh etməyə, bu sahədə görülən işlərin miqyas və mahiyyətinə toxunmağa çalışdıq.   -Tamam xanım, ölkəmizdə hər zaman şəhid ailələrinə, müharibə əlilllərinə və qazilərinə dövlətimiz tərəfindən sistemli diqqət və qayğının göstərildiyi göz önündədir. Maraqlıdır, bəs rəqmlər bu haqda nə deyir?   -Qeyd etdiyiniz kimi, şəhid ailələrinə, əlillərə, qazilərə qayğı dövlət siyasətimizin prioritet istiqamətlərindən biridir. Bunun dövlət siyasətimizdəki rol və əhəmiyyətini anlamaq üçün bugünə qədər bu sahədə həyata keçirilən layihələrə, görülən işlərə nəzər salmaq kifayətdir.  Söhbət statistikadan gedirsə, rəqəmlər bu sahədə görülən işləri daha dəqiq və təfsilatı ilə əks etdirir. Baxın, 2021-ci il 26 avqust tarixində şəhid ailələrinə, müharibə əlillərinə və Vətən Müharibəsi Qəhrəmanlarına 300 mənzil, həmçinin müharibə əlillərinə 50 avtomobil təqdim olunub. İndiyədək 7200 müharibə əlili avtomobillə təmin edilib.  Bundan başqa, müharibə əlillərinin, qazilərin məşğulluğunun həlli istiqamətində də mühüm addımlar atılıb. Şəhid ailələrinin üzvləri və müharibə veteranlarının fəal məşğulluq tədbirləri çərçivəsində son 7 ayda 52 min nəfər işlə təmin olunub, 7 min 200 nəfər özünüməşğulluq proqramına, 56 min nəfər isə ictimai işlərə cəlb edilib. Bu ilin əvvəlindən indiyədək 26 min 200 nəfər reabilitasiya vasitəsilə təmin olunub, 2600 nəfərə isə reabilitasiya xidmətləri göstərilib. Bu qəbildən olan vətəndaşların orta aylıq əməkhaqqısı 2018-2020-ci illərdə 30 faiz, orta aylıq pensiyası isə 60 faiz artıb. Postmüharibə dövründə 26 min nəfərə 36 min xidmət göstərilib. Bütün bu rəqəmlər dövlətimizin öz qazisinə, müharibə əlilinə, şəhidinə verdiyi diqqət və qayğının göstəricisidir. Və mən sizi əmin edirəm ki, bu rəqəmlərə dünyanın heç bir ölkəsində rast gələ bilməzsiniz. Bu məsələdə Azərbaycanla müqayisə oluna biləcək heç bir dövlət yoxdur. Bu isə heç şübhəsiz Prezident İlham Əliyev başda olmaqla dövlətimizin, xalqımızın uğurudur.   -Tamam xanım, müharibə əlillərinə yardım, onların sosial rifahının daha da yaxşılaşdırılması da dövləin hər zaman diqqətdə saxladığı məsələlərdəndir. Bu sahədə vəziyyəti necə xarakterizə edərdiniz?   -Dövlətimiz şəhid ailələri kimi müharibə əlillərinə də daim qayğı göstərir, onların hər bir probleminin çevik şəkildə həllini təmin edir. 44 günlük Vətən müharibəsində sağlamlığını itirən hərbçilərimizin müalicəsinin yüksək səviyyədə təmin olunması, onların lazım olduğu təqdirdə öz müalicələrini xarici ölkələrdə davam etdirməsi istqiamətində post-müharibə dönəmində böyük işlər görülüb. Rəqəmlərə nəzər salsanız görərsiniz ki, müharibədən sonra 9 mindən çox insana sosial ödənişlər verilib. Orta hesabla hər insana 2 ödəniş edilib. Yaralı və sağlamlığını itirmiş hərbçilər ən müasir protezlərlə təmin edilir. Onlar üçün son nəsil protezlər alınıb. 180 nəfərdən çox insanın protezə ehtiyacı var, onlardan 140 nəfəri artıq protezlərlə təmin edilib və bu protezlər onları normal həyata qaytarır.   Bundan başqa, Vətən müharibəsində xəsarət alan hərbçilərimizin müalicəsini sistemli və koordinasiyalı şəkildə həyata keçirmək üçün YAŞAT Fondu yaradılıb ki, bu Fond çox uğurla fəaliyyət göstərməkdədir. Məhz bu Fondun dəstəyi ilə xeyli sayda yaralı hərbçimiz Türkiyə və dünyanın digər ölkələrində əməliyyat olunub, müasir protezlərlə təmin edilib. Qeyd olunan faktlar Azərbaycanda müharibə əlillərinə olan qayğının əmin bir siyasətdən qaynaqlandığını göstərir və təbii ki, bu da  hər bir vətəndaşda məmnunuq doğurur.   -Prezident İlham Əliyev dəfələrə qeyd edib ki, Azərbaycanda şəhid ailələrinə, müharibə əlillərinə və qazilərə dövlət qayğısı bundan sonra da davam etdiriləcək, onlar cəmiyyətin ən dəyərli vətəndaşları kimi daim dövlətin diqqət mərkəzində olacaqlar. Bu baxımdan yaxın gələcəklə bağlı bu kateqoriyadan olan vətəndaşlarımızla bağlı hansı addımların atılması planlaşdırılır?   -1997-2021-ci illərdə şəhid ailələrinin üzvlərinə 10 min 500 mənzil və fərdi ev təqdim olunub. Prezident İlham Əliyevin bu ilin yanvarında imzaladığı Sərəncamla bu sahədə yeni proqramlar təsdiq edilib. 2021-2025-ci illərdə şəhid ailələrinə 11 min mənzil və fərdi ev veriləcək. Bu rəqəmin özü də dövlətimizin şəhid ailələrinə olan diqqət və qayğısından xəbər verir. Bir məqamı da qeyd edim ki, bütün bu işlər dövlətimizin işğaldan azad edilən ərazilərdə böyük tikinti-quruculuq işləri ilə eyni vaxtda həyata keçirilir.   Onu da qeyd edim ki, cari ildə isə ümumilikdə, 160-dan çox avtomobilin verilməsi nəzərdə tutulub.  Bütün şəhid ailələrinin və müharibə əlillərinin mənzillərlə təmin edilməsi, qazilərimizin, əlillərimizin sosial problemlərinin yüksək səviyyədə həlli bundan sonra da dövlətimizin diqqət mərkəzində saxladığı əsas məsələ olacaq.   -Tamam xanım, müharibədə öz qəhrəmanlığı, şücaəti ilə fərqlənən hərbçilərimizlə bağlı hansı addımların atılması nəzərdə tutulur?   -Məlum olduğu kimi, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adını alan, habelə müharibədə qəhrəmanlıq göstərən, xüsusi şücaət sərgiləyən hər bir şəxs dövlətimiz tərəfindən mənzillə təmin ediləcək. Ölümündən sonra bu ada layiq görülən şəhidlərimiz də mənzillə təmin olunacaq.  Bundan başqa, həmin şəxslərin adının əbədiləşdirilməsi, göstərdikləri qəhrmanlıqların gənclər arasında təbliği, onların döyüş yolunun tanıdılması və s. kimi addımlar da atılacaq ki, bu da həm qəhrəmanlarımızın xatirəsinin daim yad edilməsi, həm də gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsi baxımından son dərəcə vacibdir.   Mən şəhid ailələrinə, qazilərimizə, əlillərimizə göstərdiyi diqqət və qayğıya görə Prezident İlham Əliyevə, o cümlədən  Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya təşəkkür edirəm. Onların qazilərimizə, şəhid ailələrini olan münasibəti hər birimiz üçün örnəkdir və əsrlər sonra da əsl vətənpərvərlik nümunəsi kimi ehtiram hissi ilə xatırlanacaqdır.   Seymur ƏLİYEV