В предлагаемом небольшом материале речь пойдет о некоторых малоизвестных эпизодах военного времени биографий двух известных ученых-педагогов, выдающихся специалистов в области истории образования – заведующего общеуниверситетской кафедрой педагогики, действительного члена АПН СССР Алексея Ивановича Пискунова (24.02.1921 – 30.05.2005) и члена-корреспондента АПН СССР Кадрии Улькер Исмаил кызы Салимовой (1924-2012). Кадрия Исмаиловна, как называли Салимову коллеги, на протяжении ряда лет была связана с МПГУ: работала внешним совместителем по кафедре педагогики, выступала оппонентом по диссертациям аспирантов и докторантов МПГУ. Алексей Иванович Пискунов родился в г. Оханск Пермской губернии в семье служащих. Отец в годы первой мировой войны – офицер царской армии, в годы гражданской войны – командир отряда частей особого назначения ВЧК. Педагогическую деятельность А.И. Пискунов начал в 1940 году преподавателем немецкого языка в школе. Окончил факультет иностранных языков Ставропольского педагогического института в 1942 году. Работал учителем и завучем в школе Дагестана, преподавал в Махачкалинском педагогическом институте. Официально, в реальных боевых действиях Алексею Ивановичу принять участие было не суждено, однако, в его биографии есть несколько интересных «белых пятен», связанных с Великой Отечественной войной. Первое из этих «пятен»: Алексей Иванович в начале войны работал учителем немецкого языка Маджалисской школы в Дагестане. Период с декабря 1942 года по конец марта 1943 года в его собственноручно написанной биографии в личном деле, хранящемся в архиве МПГУ, значится как «служба в Советской армии». За эту загадочную кратковременную службу учитель немецкого языка был награжден медалью «За оборону Кавказа». Далее, в годы войны, продолжил работу в этой же школе в должности заведующего учебной частью, а затем преподавателем немецкого языка Дагестанского педагогического института. После окончания войны А.И. Пискунов был награжден медалью «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945».   А.И. Пискунов – завуч Маджалисской школы, ок. 1944 года Второе «белое пятно» в биографии ученого напрямую было связано с первым, но получило свое развитие уже в 1980-е гг. И здесь оказались связанными вместе военные и послевоенные периоды биографии Алексея Ивановича Пискунова и другого крупного педагога-ученого – Кадрии Улькер Исмаил кызы Салимовой – члена-корреспондента АПН РСФСР (жены известного советского философа Э.В. Ильенкова). Оба ученых более 20 лет вместе проработали в институте теории и истории педагогики (общей педагогики) АПН СССР. Личность К.И. Салимовой также по-своему уникальна. Родители Кадрии Исмаиловны — по национальности турки. Отец — один из создателей турецкой коммунистической партии. После прихода к власти в Турции Ататюрка, родители вынуждены были эмигрировать в СССР. Обосновались в Азербайджане, поэтому Кадрия Исмаиловна считает себя азербайджанкой. В ноябре 1941 года, в возрасте 17 лет, добровольно ушла на фронт. Кадрию Исмаиловну, свободно владевшую немецким, турецким языками и «морзянкой», направили служить шифровальщицей в особый отдел 46-й Кавказской армии, а после учреждения контрразведки «СМЕРШ» в 1943 г. была причислена к этой структуре. На Кавказе, напомню, работал и служил на протяжении войны Алексей Иванович Пискунов. Кадрия Исмаиловна в годы войны участвовала в освобождении Болгарии, Румынии, Венгрии, Чехословакии, Польши, Югославии. Победу она встретила в Австрии, под Веной. Военную службу закончила в ноябре 1945 г. капитаном «СМЕРШа». Была награждена 14-ю медалями и орденом Отечественной войны II степени. Лейтенант К.И. Салимова проводит военно-политическую беседу «Германия в тисках между двумя фронтами», 1944 г., город Печь, Венгрия.   Итак, события 1942/1943 гг. в биографии А.И. Пискунова, через сорок лет вновь возникли в неожиданном освещении. В середине 1980-х гг. в институте теории и истории педагогики АПН СССР, где работали оба ученых, кто-то бросил слух, что академик А.И. Пискунов, прекрасно знавший с детских лет немецкий язык, в годы войны работал переводчиком в гестапо. Этот же слух был растиражирован в книге (1989) одного известного «ученого». К.И. Салимову – бывшего офицера контрразведки «СМЕРШ», да еще и служившего на Кавказе, эта информация, понятное дело, особо встревожила. После этого, отношения между учеными сильно охладели, они даже не разговаривали… И профессор К.И. Салимова обращается с официальным запросом в КГБ СССР. Через некоторое время, вероятно, состоялось приглашение на Лубянку. Содержание разговора, естественно, не известно, но после этого Кадрия Исмаиловна до самой смерти академика А.И. Пискунова в 2005 году, испытывала к нему нескрываемое уважение, и ученые поддерживали друг друга в науке, откликаясь на взаимные просьбы. Автору этих строк посчастливилось быть аспирантом и учеником Алексея Ивановича Пискунова, а оппонентом по кандидатской диссертации выступала профессор К.И. Салимова, у которой был дважды в гостях и сохранил о ней самые лучшие воспоминания. Обращаясь к нашим студентам, хотелось бы дать им высокие нравственные ориентиры на примере подвигов героев Великой Отечественной войны – ученых и педагогов, работавших в МПГУ, на которых хотелось бы равняться. А.Н. Рыжов

Gənc nəsillərin tariximizə, mədəniyyətimizə, milli dəyərlərimizə bağlı şəkildə yetişdirilməsi bütün zamanlar üçün ən aktual məsələlərdən biri hesab olunur. Təsadüfi deyil ki, Prezdent İlham Əliyev müsahibə və çıxışlarında bu amilə daim diqqət yetirmiş, gənc nəslin milli-tarixi dəyərlərimizə sahib çıxmasını milli maraqlarımızın etibarlı müdafiəsi baxımından son dərərə zəruri hesab etmişdir.  14 fevral 2024-cü il tarixində Prezident İlham Əliyev Milli Məclisdə andiçmə mərasimi zamanı çıxışında bir daha bu amilə toxunmuş, gənclərin yetişdirilməsində ailə ilə yanaşı, məktəbin də önəminə diqqət çəkmişdir: “Biz elə bir gənc nəsil yetişdirməliyik ki, onlar da daim bizim kimi milli ənənələrə, milli-mənəvi dəyərlərə sadiq olsunlar, onların beyinləri saf olsun. Heç kim onların beyinlərini zəhərləmək istəyəndə uğura nail olmasın və burada, əlbəttə ki, ilk növbədə, ailə tərbiyəsi ön plana çıxır. Xoşbəxtlikdən Azərbaycan ailəsi sağlam ailədir, ənənələr, milli dəyərlər üzərində qurulan ailədir. Ailə tərbiyəsi hər bir gənc üçün, hər bir uşaq üçün əsas tərbiyədir. İkinci yerdə məktəb tərbiyəsidir və belə müzəffər gənclərimizin yetişdirilməsində də Azərbaycan məktəbinin çox böyük rolu vardır. Məktəblərdə uşaqlara aşılanan dəyərlər, müstəqilliklə bağlı, milli ləyaqətlə bağlı, əsrlər boyu bizə qarşı edilən ədalətsizliklə, - təkcə son 30 il ərzində yox, - torpaqlarımızın müxtəlif dövrlərdə əlimizdən alınması ilə bağlı və bizim qəhrəmanlıq tariximizlə bağlı uşaqlara verilən tərbiyə və biliklər çox böyük önəm daşıyır. Bütövlükdə milli-mənəvi dəyərlərə gəldikdə, bu, bizim cəmiyyətimizin əsasıdır və bu, sarsılmaz varlıqdır, sarsılmaz dəyərdir və bunu sarsılmaz etmək bizim əlimizdədir”. Sevindiricidir ki, Prezidentin məlum çağırışı ölkəmizdəki bəzi məktəblər tərəfindən xüsusi diqqət və həssasiyyətlə həyata keçirilməkdə, gənclərin milli-mənəvi ruhda böyüdülməsi üçün maksimum səy göstərilməkdədir. Bu cür nümunəvi məktəblərdən biri də Abşeron rayon Novxanı kənd 1 nömrəli orta məktəbdir. 22 dekabr 2024-cü ildə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin anadan olmasının 106-cı ildönümü münasibətilə məktəb kollektivi tərəfindən böyük qəhrəmanın abidəsi ziyarət olunub, onun qəhrəmanlığı ilə bağlı bir-birindən maraqlı faktlar tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırılıb.   “Novxanı kənd 1 nömrəli orta məktəbdə keçirilən tədbirlər qəhrəmanlıq irsimizin təbliği baxımından mühüm əhəmiyyətə malikdir” Veteran.gov.az saytına açıqlama verən millət vəkili Məşhur Məmmədov, Novxanı kənd 1 nömrəli orta məktəbdə ənənəyə çevrilən bu cür tədbirlərin alqışalayiq olduğunu vurğulayıb: “Yeniyetmələrin, gənclərin milli ruhda yetişdirilməsi, onlara tariximiz, qəhrəmanlarımız, mənəvi dəyərlərimiz haqqında ətraflı məlumat verilməsi xalqımızın özünəməxsusluğunun, milliliyinin, mübarizə ruhunun qorunub saxlanılması baxımından son dərəcə əhəmiyyətlidir. Unutmaq olmaz ki, bu məsələdə məktəblərimizin üzərinə çox böyk missiya düşür. Çünki gənclərimiz ilkin biliklərə məhz məktəbdə yiyələnirlər. Onların şəxsiyyət kimi formalaşması da əsasən məktəb illəri ilə bağlıdır. Bu səbəbdən məktəblərdə milli dövlətçilik tariximiz, qəhrəmanlarımızla bağlı şagirdlərə ətraflı məlumatların verilməsi mühüm önəm kəsb edir. Sevindiricidir ki, məktəblərimizdə tarixi qəhrəmanlarımızın, şəhdilərimizin tanıdılması, onların igidliklərinin təbliği istiqamətində ciddi iş aparılır. Belə nümunəvi məktəblərdən biri də Novxanı kənd 1 nömrəli orta məktəbdir. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, əfasanəvi kəşfiyyatçı Mehdi Hüseynzadənin adını daşıyan bu məktəbdə tez-tez şəhidlərimiz, qazilərimiz, qəhrəmanlarımızla bağlı tədbirlər keçirilir ki, bu da şagidrlərdə milli şurun inkişafına böyük töhfə verir. Ötən ilin 22 dekabr tarixində Mehdi Hüseynzadənin heykəlinin məktəb kollektivi tərəfindən ziyarət edilməsi, qəhrəmanımızla bağlı məktəblilər qarşısında edilən çıxışlar da olduqca təqdirəlayiqdir. Hesab edirəm ki, bu cür tədbirlər bundan sonra da davam etdirilməlidir. Bu, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunub saxlanılması və inkişafı baxımından zəruridir. Mən bu nəcib və faydalı təşəbbüslərinə görə məktəb rəhbərliyinə, eləcə də məktəbin bütün kollektivinə təşəkkür edir, onlara uğurlar arzulayıram. İnanıram ki, məktəblilərimiz bu cür tədbirlər sayəsində tarixi qəhrəmanlarımızı daha yaxından tanıyacaq, gələcəkdə ehtiyac olduğu təqdirdə onların qəhrəmanlığını təkrarlayacaq”. Seymur ƏLİYEV  

Dinlə bağlı düşündükdə ilk ağlıma gələn suallardan biri belədir: Din cəmiyyətdən nə istəyir və cəmiyyət dindən nə istəyir? Dini mətnlərə, dinin bu günə kimi olan seyrinə nəzər saldıqda bu sualın cavabı və ya cavabları sadədir. Din qəlizliyi sevmir. Mahiyyətindən uzaqlaşdırıldıqda zərər görür və ya zərər üçün vasitəyə çevrilir. Dinlərə görə dəyişsə də, dinin mahiyyəti Yaradanın varlığı və buyuruqları, yaradılanın səadəti, məsuliyyəti və hüdudları, digər yaradılmışlarla münasibəti və sairdən ibarətdir. Dini radikallığa, fanatizmə, aqressiyaya və s. yönləndirməyin nəticələrini hamı bilir. Bununla yanaşı onu əsas məqsədindən uzaqlaşdırıb sadəcə akademik həyata həbs etmək də dinə kənardan baxış deməkdir. Müasir dövrdə dinin akademik sahəyə yox, bu dövrün özü ilə gətirdiyi fərdi və ictimai problemlərlə mübarizəyə yönəldilməsi zəruridir. Fəzlur Rəhmanın da dediyi kimi əks təqdirdə cəmiyyətlər psixoloji dəstək dərmanlarına getdikcə daha çox ehtiyac duyacaq və bunları ovuc-ovuc içəcəkdir. Əsas hədəfi şəxsiyyət, bəşəri münasibətlər, metafizika və s. olan dini başqa istiqamətlərə çəkmək müasir dövrdə daha da əhəmiyyətsizləşib. Danimarka və Hollandiya kimi kiçik ölkələrin dünya kənd təsərrüfatındakı payı ortada ikən, " Hicri I əsrdə kənd təsərrüfatı" adlı bir araşdırma aparmaq türklər demiş "abesle iştiqal"dan başqa bir şey deyildir. İstehlak tarixi bitən mövzuları "elmi çərçivə"yə salaraq yeni kimi təqdim etməyin istehsalata bir faydası yoxdur.Mehman İsmayılov- Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondunun icraçı direktoru

Yanvarın 19-da Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) “Azəriqaz” İstehsalat Birliyinin rəhbərliyi Siyəzən rayonunda sahibkarlarla görüş keçirəcək. Veteran.gov.az xəbər verir ki, bu barədə adıçəkilən qurumdan bildirilib. Məlumata görə, “Açıq mikrofon” aksiyası çərçivəsində Siyəzən şəhəri, Cəfər Cabbarlı küçəsi, 23 ünvanında (Siyəzən xidmət sahəsinin qarşısında) baş tutacaq aksiyada sahibkarları maraqlandıran suallar cavablandırılacaq. “Səyyar qəbul otağı” saat 11:00-dan 13:00-a qədər sahibkarların xidmətində olacaq. İstənilən təklif və problemlər yerindəcə aydınlaşdırılacaq və müvafiq qərarlar veriləcək.