Сегодня, 9 мая, отмечается 75-летие Победы в Великой Отечественной войне. Наш собеседник - заместитель председателя Республиканской организации ветеранов войны, труда и Вооруженных Сил Азербайджана, кандидат наук, ветеран афганской и карабахской войны, полковник Джалил Халилов. Азербайджан отправил на фронт около 700 тысяч человек, половина из них не вернулась домой - погибли или пропали без вести. Около 130 наших соотечественников удостоены звания Героя Советского Союза, 30 человек награждены орденом "Слава", 170 тысяч азербайджанских солдат и офицеров награждены различными орденами и медалями СССР. Дважды Герой Советского Союза Ази Асланов, Герои Советского Союза Исрафил Мамедов, Аслан Везиров, Адиль Гулиев, Зия Буньядов, Герай Асадов, Мелик Магеррамов, Мехти Гусейнзаде, генералы Махмуд Абилов, Аким Аббасов, Тарлан Алиярбеков, Гаджибала Зейналов и многие другие прославили Азербайджан. В войне участвовали 5 азербайджанских дивизий, которые прошли славный боевой путь от Кавказа до Берлина. 95 процентов в составе дивизии были азербайджанцы. 416-я дивизия дошла до Берлина, 336-я освобождала Польшу и Чехословакию, 223-я - города Венгрии и Австрии, 77-я отличилась в боях за Севастополь, 402-я отличилась героизмом при освобождении города Маздок. Сыновья нашего народа отважно сражались за освобождение Москвы, Ленинграда, Киева, Сталинграда, Севастополя, Одессы, сотен других городов и населенных пунктов Советского Союза, совершали подвиги при освобождении Польши, Чехословакии, Югославии и других стран, показали примеры мужества, участвуя в партизанском движении. Их подвиги остались в истории Великой Отечественной. Мы гордимся сегодня нашими героями, гордимся, что наши отцы и деды героически сражались с фашизмом и победили. Особенно это важно сегодня, когда страна столкнулась с армянским фашизмом. Отцы и деды сегодняшних героев Азербайджана, сражавшихся с армянскими фашистами, воевали в годы ВОВ с германскими нацистами. Новое поколение повторило подвиг своих дедов. Неоценима роль бакинской нефти в победе над фашизмом. Как известно, наша нефть на 90 процентов обеспечивала фронт горючим. О роли Азербайджана и бакинской нефти неоднократно говорили маршалы Жуков, Рокоссовский и другие. Под руководством академика Юсифа Мамедалиева была создана новая технология получения авиационного бензина. В 1941 году был достигнут рекордный показатель добычи нефти в истории Азербайджана - 23, 5 миллиона тонн, что составило почти 72 процента всей произведенной в СССР нефти. Не ошибусь, если скажу, что бакинская нефть во многом обеспечила победу над германским фашизмом. На нашем горючем летали самолеты, ездили танки и автомобили. Азербайджанский народ проявлял беспримерный героизм не только на полях сражений, но и в тылу. В республике были сформированы 87 истребительных летных батальонов и 1124 отряда самообороны. На территории Азербайджана действовало около 40 военных госпиталей, производилось 123 вида вооружений, в том числе легендарная "Катюша". В Азербайджане государство проявляет особое внимание к ветеранам ВОВ. И не только к ним, но и ко всем категориям ветеранов. В свое время Общенациональный лидер Гейдар Алиев называл ветеранов войны "золотым фондом нашего народа". Каждый год Президент Азербайджана Ильхам Алиев подписывает распоряжение о единовременных выплатах ветеранам. В минувшем году ветеранам выплатили по тысяче манатов, в этом - уже полторы тысячи. В период карантина ни один ветеран не остался без внимания со стороны государства и общественных организаций. От имени ветеранов хочу выразить благодарность и главе государства, и Первому вице-президенту Мехрибан Алиевой. Подписание накануне 75-летия Победы Президентом Ильхамом Алиевым распоряжений о повышении заботы о ветеранах войны, дальнейшем усилении их социальной защиты - очередной шаг, свидетельствующий о том, какое значение придает государство славному пути ветеранов. Как я уже отметил, ветераны ВОВ получат по 1500 манатов, а вдовам участников войны, лицам, награжденным орденами и медалями за труд в тылу, за оборону Ленинграда, и так далее будет выплачено единовременное пособие в размере 750 манатов. На эти цели из госбюджета выделено почти 6 миллионов манатов. Должен сказать, что первые лица Азербайджана всегда с большим вниманием относились к ветеранам Великой Отечественной, каждый год в День Победы они встречаются с ветеранами, возлагают цветы к памятнику Ази Асланову. Ветераны всесторонне обеспечены социальной защитой. Им выплачивается хорошая пенсия, они обеспечиваются лечением в санаторно-курортных центрах страны, ни один ветеран не остался без квартиры, все обеспечены жильем, автомобилями. Поддержка оказывается не только ветеранам Великой Отечественной войны, но также ветеранам карабахской войны, ветеранам Афганистана, Чернобыля. Мы чувствуем заботу государства и общества постоянно. Статус ветерана в Азербайджане пользуется особым уважением. Наши ветераны активно участвуют в общественно-политической жизни республики, большая работа проводится в сфере патриотического воспитания молодежи. Ветераны часто встречаются с солдатами и офицерами Вооруженных Сил, ездят в зону боевых действий, делятся с военнослужащими боевым и жизненным опытом, помогают поддерживать моральный дух личного состава. Ветераны вдохновляют воинов на победу над армянским фашизмом, как они когда-то боролись с фашизмом немецким. К сожалению, сегодня есть те, кто ставят под вопрос роль советского народа в победе над фашистской Германией. Некоторые пытаются заниматься героизацией пособников нацистов. Например, Армения, представители которой содействовали нацистам в их преступных деяниях. Всем известно, как почитается в Армении Нжде, в годы Второй мировой войны воевавший на стороне нацистов, служивший информатором и провокатором. Он виновен в гибели двадцати тысяч советских солдат и офицеров. Сегодня предатель Нжде - герой армянского народа, ему поставлены памятники в самой Армении, даже в России, которая принесла огромное количество жертв в годы ВОВ. Еще до того, как в России поднялся шум по поводу героизации нацистского преступника, наша организация ветеранов обратилась к российскому правительству, проинформировала о деятельности Нжде в годы войны и посоветовала обратить внимание на то, за что он был приговорен к 25 годам тюрьмы. Президент Ильхам Алиев во время выступлений в Сочи и Ашгабаде однозначно поставил вопрос о недопустимости героизации пособников нацистов, и эта его позиция нашла полную поддержку у партнеров нашей страны.  В заключение хочу, пользуясь случаем, поздравить ветеранов с праздником и пожелать им здоровья! Лейла Таривердиева

Məzun gecəsindən sonra səhər bütün sinif sahilə toplandı, Molotovun nitqini birlikdə dinlədi və dərhal bütün sinif olaraq müharibəyə getməyə qərar verdi. Onun sinif yoldaşları 16-17 yaşlarında idi. Sinifdəki səkkiz oğlandan yalnız biri sağ qaldı. - Yelena İlleş, Qədriyə-Ülkər Səlimovanın qızı. Alman, türk və Morze əlifbasını mükəmməl bilən Səlimova 46-cı Qafqaz Ordusunun xüsusi şöbəsinə kriptoqraf vəzifəsinə göndərilmiş və 1943-cü ildə “Smerş” əks-kəşfiyyatı yaradıldıqdan sonra bu struktura təyin edilmişdir. Tibb elmləri doktoru, professor Mehman Məmmədov: Qədriyə xanım anadan olub və ömrünün çox hissəsini Bakıda keçirib və özünü azərbaycanlı hesab edib. Müharibədən sonra Bakı Dövlət Universitetinin fəlsəfə fakültəsində təhsil alıb, 1950-ci illərdə Moskvaya gəlib, burada elmi fəaliyyətlə məşğul olub. Akademik oldu, Azərbaycan pedaqogikası üçün çox işlər gördü, “Şərqin pedaqoji irsi” beynəlxalq dərsliyini yaratdı, burada Azərbaycan haqqında fəsli şəxsən özü yazdı.  Səlimova qələbəsini Avstriyada, Vyana yaxınlığında qarşılayıb. 1945-ci ilin noyabrında Smersh kapitanı kimi hərbi xidmətini başa vurdu. 14 medal və II dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni ilə təltif edilmişdir.  O, kriptoqraf vəzifəsini tutub. Əks-kəşfiyyat şöbəsində kriptoqrafın nə olduğunu təsəvvür edə bilərsinizmi? Bu şöbə müdirinin ən etibarlı adamıdır. O, bir hesabat yazdı, onu şifrələdi və göndərdi, bundan sonra sənəd məhv edildi. Onun mahiyyətini iki nəfər bilirdi: patron və kriptoqraf. Eyni zamanda, Kadriyanın heç bir xüsusi təhsili yox idi, lakin şifrələmə nəzəriyyəsini çox tez mənimsədi. Kadriya-Ülkər Səlimova İvan İlleşin nəvəsi: Nənə müxtəlif insanlarla asanlıqla əlaqə qurdu. Yadımdadır, 1987-ci ildə Moskvada baykerlər dəstəsi fəaliyyət göstərirdi. Onlar motosiklet sürərək camaatı qorxuya salıblar. Bu dəstənin başçısı nənəmlə bir evdə yaşayırdı və mənimlə məktəbə gedirdi. Hamımız onlardan çox qorxurduq. Bir gün nənəmin yanına gəldim, gördüm ki, onun evində bütün şəhəri qorxuya salmış bir dəstə süfrə arxasında oturub, hamı çay içib, gözəl söhbət edir. Məlum oldu ki, nənəmin kilidi qırılıb. Həyətə çıxdı və baykerlərdən ona kömək etmələrini xahiş etdi... Bundan sonra məktəbdəki reytinqim kəskin şəkildə qalxdı və mən artıq heç kimdən qorxmurdum, çünki nənəm baykerlərlə dost idi!       Кто такая Кадрия Салимова – офицер контрразведки? В Центральном доме Российской армии отметили 100-летие Кадрии-Улькер Салимовой, первой женщины-офицера контрразведки ”Смерш”, добровольно ушедшей на фронт в ноябре 1941 года в возрасте 17 лет. На утро после выпускного вечера весь класс собрался на пляже, вместе выслушали речь Молотова, и немедленно приняли решение всем классом идти на войну. Ее одноклассникам было 16-17 лет. Из восьми мальчиков класса в живых остался один. - Елена Иллеш, дочь Кадрии-Улькер Салимовой. Салимову, свободно владевшую немецким, турецким языками и ”морзянкой”, направили служить шифровальщицей в особый отдел 46-й Кавказской армии, а после учреждения контрразведки ”Смерш” в 1943 году, она была причислена к этой структуре. Доктор медицинских наук, профессор Мехман Мамедов: Кадрия ханум родилась и большую часть жизни жила в Баку, считала себя азербайджанской. После войны она отучилась в Бакинском государственном университете на философском факультете, в 1950-х годах приехала в Москву, где занималась академической деятельностью. Она стала академиком, многое сделала для азербайджанской педагогики, создала международный учебник ”Педагогическое наследие Востока”, где главу про Азербайджан написала сама лично.  Победу Салимова встретила в Австрии, под Веной. Военную службу закончила в ноябре 1945 года капитаном ”Смерша”. Была награждена 14 медалями и Орденом Отечественной войны II степени.  Доктор исторических наук Александр Зданович, занимавшийся исследованием биографии Салимовой: Она занимала должность шифровальщика. Вы себе можете представить, что такое шифровальщик в отделе контрразведки? Это самый доверенный человек начальника отдела. Он писал донесение, она зашифровывала и отправила, после этого документ уничтожали. Суть его знали два человека: начальник и шифровальщик. При этом Кадрия не имела какого-то специального образования, но очень быстро освоила теорию шифрования. Внук Кадрии-Улькер Салимовой Иван Иллеш: Бабушка легко находила контакт с самыми разными людьми. Помню, в 1987 году в Москве орудовала банда байкеров. Они ездили на мотоциклах, наводили ужас на общественность. Главарь этой банды жил в одном доме с моей бабушкой и учился со мной в школе. Мы все их очень сильно боялись. Как-то прихожу к бабушке и вижу, что у нее дома за столом сидит банда, наводившая страх на весь город, все пьют чай и мило беседуют. Оказывается, у бабушки сломался замок. Она вышла во двор и попросила байкеров ей помочь… После этого мой рейтинг в школе взлетел до небес, и я уже абсолютно никого не боялся, ведь моя бабушка дружила с байкерами!

2021-ci il başa çatmaq üzrədir. Bu il də dünyanın mənzərəsi həm rəngarəng, həm də ziddiyyətli və mürəkkəb oldu. Bəşəriyyət üçün ciddi təhlükə mənbəyinə çevrilmiş və ciddi dəyişikliklərə səbəb olan pandemiya şəraiti, iqtisadi problemlər, ayrı-ayrı regionlarda hərbi-siyasi qarşıdurmalar, siyasi kataklizmlər və s. bir çox güclü, inkişaf etmiş ölkələrin çox sayda problemlər və çətinliklərlə qarşılaşmasına səbəb oldu. Cənubi Qafqazın lider ölkəsi, dünyada güclü – qüdrətli, nüfuzlu və qalib dövlət kimi tanınan Azərbaycan isə öz inkişaf yolunda əmin addımlarla irəliləməyə davam etdi.   Zəfər yürüşünün davamı   Yola salmağa hazırlaşdığımız il Azərbaycan üçün Zəfər ilinin, yaxud Zəfər yürüşünün davamı oldu. Belə ki, ötən il işğaldan azad olunmuş ərazilərdə nəhəng bərpa-quruculuq işlərinin görülməsi, Böyük Qayıdışa hazırlıq məqsədilə mühüm layihələrin reallaşdırılması, xüsusilə də Müzəffər Ali Baş Komandanımızın əzəli və əbədi torpaqlarımıza möhtəşəm tarixi səfərləri mühüm əhəmiyyətə malik olmaqla yanaşı, milli yaddaşımıza əbədi həkk olundu. Bu, həmçinin Azərbaycanın milli inkişafın yeni mərhələsinə qədəm qoymasına imkan verən mühüm amillərdən biridir.   Ardıcıl islahatlar və uğurlu siyasi dialoq prosesi Azərbaycanın qüdrətini artırır   2021-ci ildə Prezident İlham Əliyevin siyasi iradəsi əsasında bütün sahələri əhatə edən sistemli islahatların həyata keçirilməsi Azərbaycanın gücünün daha da artmasını şərtləndirdi. İslahatlar iqtisadiyyatın inkişafı, idarəetmədə səmərəliliyin artırılması, qanunun aliliyinin təmin olunması, vətəndaş cəmiyyətinin və hüquqi dövlətin əsaslarının gücləndirilməsi baxımından böyük əhəmiyyətə malik oldu.  Xüsusilə də, siyasi dialoq prosesinin uğurla davam etdirilməsi milli birliyin – həmrəyliyin daha da möhkəmlənməsinə mühüm töhfə oldu. 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə olduğu kimi, postmüharibə mərhələsində də siyasi qüvvələr milli maraqlara, xalqın və dövlətin mənafeyinə dair məsələlərdə birlik – vahid mövqe nümayiş etdirməklə Azərbaycan Prezidentinin qətiyyətli siyasətinə birmənalı dəstək verdilər. Bu isə xalqımızın həmrəyliyinin daha da güclənməsidir.   Həmrəyliyimiz milli gücümüzdür   Həmrəylikdən  bəhs edərkən xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, Prezident İlham Əliyevin ətrafında dəmir yumruq kimi birləşərək öz qüdrətini bütün dünyaya göstərən Azərbaycan xalqı bu il 31 dekabr – Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Gününü daha böyük qürur və sevinc hissi ilə qeyd edir. Çünki biz qalib ölkənin vətəndaşları, qalib xalqın nümayəndələriyik!   Burada haşiyə çıxaraq bir daha xatırlatmağı borc bilirəm ki, 1991-ci il dekabrın 16-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Sədrliyi ilə keçirilən iclasında 31 dekabrın dünya azərbaycanlılarının həmrəylik bayramı kimi qeyd olunması barədə qərar qəbul edilməsi böyük tarixi əhəmiyyətə malikdir. O zaman Ali Məclis bununla bağlı qanunvericilik aktının qəbul olunması üçün ölkə parlamentinə - Ali Sovetə müraciət etmişdi. Dekabrın 25-də isə Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurası müraciəti nəzərə alaraq dekabrın 31-nin Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü elan olunması barədə qanun qəbul etmişdi. Ümummilli Liderimiz “Mən həmişə fəxr etmişəm, bu gün də fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” kəlamı ilə milli mənsubluğumuzla, milli kimliyimizlə qürur duymağı aşılamışdı. Onun əsasını qoyduğu müasir azərbaycançılıq ideologiyası Azərbaycan xalqının birliyini, həmrəyliyini təmin edən məfkurəyə çevrildi. Prezident İlham Əliyevin bu siyasəti uğurla davam etdirməsi isə milli birliyimizi zirvəyə daşıdı və Vətən müharibəsində biz bunun canlı şahidi olduq. Bu gün də dünya azərbaycanlıları Heydər Əliyev ideyalarını, Prezident İlham Əliyevin siyasətini qətiyyətlə dəstəkləyir, milli məfkurəmiz olan azərbaycançılıq ətrafında sıx birləşib.   Yeni mərhələ və yeni hədəflər   Müasir müstəqil Azərbaycan milli tərəqqinin yeni mərhələsinə qədəm qoyub, ümummilli məqsədlərə və strateji hədəflərə çatmaq uğrunda inamla addımlar. Öz ərazi bütövlüyünü təmin etmiş Azərbaycan daha güclüdür, yeni nailiyyətlər əldə etmək, qüdrətini daha da artırmaq əzmindədir. Xalq-iqtidar birliyi ölkəmizin qarşısında yeni perspektivlər açır. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, bu gün müstəqil Azərbaycan dövləti özünün ən şanlı dövrünü yaşayır: “Çünki Azərbaycan tarixdə heç vaxt bu qədər güclü olmamışdır. Bu gün bu, həm siyasi gücdür, iqtisadi gücdür, xalq-iqtidar birliyidir, hərbi gücdür və bizim regionda oynadığımız müsbət roldur. Biz bu gücdən istifadə edərək qarşımızda duran əsas vəzifəni şərəflə yerinə yetirdik”. Xalqımızı, dünyanın dörd bir tərəfində yaşayan məğrur və qürurlu soydaşlarımızı 31 dekabr – Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü münasibətilə təbrik edirəm. Yaşasın qüdrətli Azərbaycan dövləti! Yaşasın həmrəy Azərbaycan xalqı! Yaşasın Müzəffər Ali Baş Komandanımız!   Siyavuş Novruzov Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsinin sədri

Tovuz döyüşləri böyük qələbəyə gedən yolun başlanğıcı, xalqımızın şərəf tarixidir. Aprel döyüşləri kimi, bu döyüşlər də xalqımızı həlledici qələbəyə ruhlandırdı. 8 Noyabr zəfərinə - böyük qələbəyə gedən yol Tovuz döyüşlərindən başlayır. Bunu AZƏRTAC-a açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Polkovnik deyib ki, Tovuz döyüşləri Azərbaycan Ordusunun qüdrəti ilə yanaşı, Azərbaycan xalqının birlik və mübarizə əzmini də nümayiş etdirdi. Bu döyüşlər sadəcə ordumuzun düşmən təxribatına qarşı qəhrəmanlıq mübarizəsi ilə məhdudlaşmır. Tovuz döyüşləri həm də Azərbaycan xalqı ilə ordumuz arasındakı birlik və bərabərliyin nümunəsidir. Bu döyüşlər göstərdi ki, Azərbaycan xalqı öz ordusunun, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin yanındadır və onu qətiyyətlə dəstəkləyir. Qeyd edilib ki, Tovuz döyüşlərindən sonra xeyli sayda vətəndaşımız düşmənə qarşı hərbi əməliyyatlarda iştirak etmək üçün əlaqədar dövlət qurumlarına müraciət etdi, kütləvi şəkildə cəbhəyə üz tutmağa hazır olduqlarını bildirdi. Tovuz döyüşləri və ondan sonra baş verən hadisələr göstərdi ki, Azərbaycan xalqı otuz illik işğalla nəinki barışmayıb, bu torpaqları işğaldan azad etmək üçün qanından və canından keçməyə hazırdır. Tovuz döyüşlərində Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, general-mayor Polad Həşimovla yanaşı, daha 11 hərbçimiz şəhid oldu, o cümlədən bir mülki şəxs həyatını itirdi. Ordumuz, elə Tovuz döyüşlərində şəhid olan hərbçilərimizin qisasını aldı, çoxlu sayda düşmən hərbçisi, o cümlədən onun hərbi texnikası məhv edildi. Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini diqqətə çatdırıb ki, bu döyüşlər Vətən müharibəsi üçün də uğurlu başlanğıc oldu. Tovuz döyüşlərindən qısa müddət sonra - sentyabrın 27-də düşmən hücumunu uğurlu əks-hücuma çevirən Azərbaycan Ordusu cəmi 44 gün ərzində düşməni məğlub etməklə ərazi bütövlüyümüzü təmin etdi. Bu döyüşlərdə bütün şəhidlərimizin qisası bir daha alındı, Ermənistan biabırçı şəkildə məğlubiyyətə uğradıldı. “Azərbaycan xalqı bütün şəhidlərini, o cümlədən Tovuz döyüşlərində həlak olan şəhidlərinin xatirəsini hər zaman ehtiramla anır. Bundan sonra da onları böyük ehtiramla xatırlamaqda və xatirəsini sevgi ilə yaşatmada davam edəcək”, - deyə C.Xəlilov vurğulayıb.