“Naxçıvanda ordunun yaradılması bütün bölgənin taleyini həll etdi”  “Ağır hərbi texnikamız olmadığı üçün “BMP”, “BTR” kimi texnikaların maketlərindən və buluddağıdan toplardan istifadə edirdik”  “Düşmənə qarşı ən böyük silahımız vətən sevgisi olub”  Talıb Əliyev: “Azərbaycançılıq ideyası, vətən sevgisi bütün tarixi dövrlərdə xalqımızı zəfərə aparan başlıca amil olub” Eyniylə 44 günlük Vətən müharibəsi kimi, Birinci Qarabağ müharibəsinin də Azərbaycan hərbçilərinin göstərdiyi qəhrəmanlıqlarla zəngin olduğu, əsgərlərimizin ağır şərtlər altında erməni faşizminə qarşı fədakarcasına mübarizə apardığı məlumdur. Moderator.az olaraq Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı, ehtiyatda olan polkovnik-leytenant Əliyev Talıb Məmməd oğlu ilə söhbətimizdə Azərbaycanda ordu quruculuğu, Naxçıvanın düşmən hücumundan müdafiəsi, Ümummilli lider Heydər Əliyevin nizami ordu formalaşdırmaq, erməni hücumunun qarşısını almaq istiqamətində gördüyü böyük işlər, onun bütün xalqı azərbaycançılıq ideyası ətrafında sıx birləşdirməsi və s. kimi tarixi məqamlara toxunmağa çalışdıq. -Talıb müəllim, ilk öncə 1991-ci ildə Naxçıvanda ordu quruculuğu prosesi ilə bağlı fikirlərinizi bilmək istərdik. Bu proses hansı zərurətdən meydana çıxmışdı? Heydər Əliyevin  bu prosesdəki yeri və rolu nədən ibarət idi? -Naxçıvanda ordu quruculuğu prosesini zəruri edən əsas amil erməni hücumları və bu hücumlardan müdafiə zərurəti idi. Uzun illərdir ki, gizli şəkildə müharibəyə hazırlaşan və SSRİ-nin dağılması fonudna öz çirkin niyyətlərini açıq şəkildə həyata keçirməyə çalışan Ermənistan xaricdəki havadarlarının köməyi ilə Naxçıvana hücumlar edir, dinc insanları namərdcəsinə qətlə yetirirdi. Məhz bu səbəbdən də həmin vaxt Naxçıvanda olan, faktiki olaraq muxtar respublikanın müdafiəsini təşkil edən Heydər Əliyev, nizami ordu formalaşdırmağa səy göstərir, bunu ən ümdə tapşırıq kimi bütün yetkili şəxslərin qarşısında qoyurdu. Lakin o dövrdə ordu yaratmaq, onun silah-sursatla təchizatını təmin etmək heç də asan məsələ deyildi. Ən böyük problem heç şübhəsiz silah və hərbi texnika təchziatı ilə bağlı idi. Naxçıvanın müdafiəsi üçün gərəkli olan silah və texnika yox idi. Nəinki ağır hərbi texnika, adi atıcı silahlar belə yox idi. Bu səbəbdən də 1991-ci ildə Heydər Əliyev Naxçıvanda ordunun yaradılması və onun silah-sursatla təminini həyati vacib məsələ kimi qarşıya qoydu. Çünki Naxçıvanın taleyi bilavasitə bu məsələdən asılı idi. Mənim üçün qürurvericidir ki, Ulu öndər məhz bu həyati məsələnin həllini – ordunun silah-sursatla təchizatı məsələsini mənə həvalə etdi və mən Ümummilli liderin mənə verdiyi səlahiyyətdən, eləcə də şəxsi əlaqələrimdən istifadə edərək bu problemin həlli istiqamətində konkret addımlar atdım. -Maraqlıdır, bütöv bir ordu üçün gərəkli olan silah-sursatı necə əldə etdiniz? -Təbii ki, bu təminat birdən-birə və kütləvi şəkildə həyata keçirilmədi. Bu, mümkün də deyildi. Biz ilk növbədə daxili imkanlarımızı səfərbər edərək əlimizdəki silah-sursatı yenidən dəyərləndirdik. Onların dəqiq siyahısı aparıldı, yararlılıq dərəcəsi müəyyənləşdirildi. Bundan sonra  Heydər Əliyevə məruzə etmək və onun bilavasitə xeyir-duası ilə kənardan Naxçıvana silah-sursat gətirilmsəi istiqamətində işlərə başladıq. Şəxsi əlaqələrim və vətənpərvər gənclərimizin köməkliyi ilə qısa müddətdə xeyli miqdarda avtomat silah əldə edərək bu silahları Naxçıvanın müdafiəçilərinə payladıq. Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Naxçıvanda 1000 nəfərə yaxın ordu quruldu. Ancaq hələ də qarşıda görülməsi gərəkən çoxlu iş var idi. Çünki yeni yaradılan ordu hərbi texnikadan tamamilə məhrum idi ki, bu da düşmənə qarşı uğurlu mübarizə imkanlarımızı məhdudlaşdırıdı. -Talıb müəllim, hərbi texnikanın yoxluğu fonunda düşmən texnikasının hücumu önləmək üçün hansı vasitələrdən istifadə edirdiniz? -Hərbi texnikamızın yoxluğu bizi ən fərqli üsullara əl atmağa, hər bir məsələyə yaradıcı yanaşmağa vadar edirdi. Bu vasitələrdən biri də sovetdən qalma buluddağıdan toplar idi. Sovet vaxtı kənd təsərrüfatı məqsədi ilə istifadə edilən bu toplardan biz hərbi məqsədlərlə istifadə edir, düşmən hücumunun qarşısını almağa çalışırdıq. Bu toplar bizə daha çox düşmənin hərbi texnikasının qarşısını almaq üçün lazım idi. Buluddağıdan toplarda hərbi toplarda olduğu kimi nişangah yox idi. Buna görə də həmin toplardan istifadə ikiqat səriştə tələb edirdi. Hərbi texniki təchizat baxımndan ermənilərdən çox geridə qalsaq da, ordumuzda vətənpərvərlik əhval-ruhiyyəsi çox yüksək idi. Heydər Əliyevin çıxışları, onun verdiyi göstərişlər, yürütdüyü siyasət  Naxçıvanda vətənpərvərlik əhval-ruhiyyəsini yüksəldir, hər kəsi azərbaycançılıq ideologiyası ətrafında sxı birləşdirirdi. Başqa sözlə desək, hərbi texnika baxımından vəziyyətimiz nə qədər acınacaqlı idisə, vətənpərvərlik əhval-ruhiyyəsi baxımından o qədər yüksək idi.  Təsəvvür edin ki, Naxçıvanda rus hərbi hissəsinə aid poliqondan gətirdiyimiz 10 ədəd xarab, istismara yararsız tankın arxasına buluddağıdan topları yerləşdirir və lazımi məqamda onlardan atəş açardıq. Ermənilər hesab edirdi ki, bizdə tanklar var və atəş də bu tanklardan açılır. Bu, düşmənə psixoloji baxımdan ağır təsir edir, ermənilər arasında qorxu hissini artırırdı. Bundan başqa, “BMP”, “BTR” kimi texnikaların maketlərini hazırlayıb bəzi mövqelərdə yerləşdirirdik. Mümkün qədər düşmənə hərbi texnikadan məhrum olduğumuzu hiss etdirməməyə çalışır və əksər hallarda buna nail olurduq. -Talıb müəllim, ötən əsrin 90-cı illərində Azərbaycan ordusunun adına yazıla biləcək uğurlu əməliyyatlardan biri də 1991-ci ilin Qarağac və Həsənqulu əməliyyatlarıdır. Mümkünsə bu əməliyyatlar haqqında məlumat almaq istərdik. -1991-ci ildən etibarən biz Ermənistanla sərhəddə zastavalar yaratmağa başladıq ki, bunlardan ən böyükləri Heydərabad və Qarağac zastavaları idi. Biz dağlarda 10-ə qədər post yaratmış, ziq-zaq formasında səngərlər qazmışdıq. Düşmən atəşindən yayınmaq, təhlükəsizliyimizi təmin etmək üçün səngərləri adətən axşam saatlarında qazırdıq. Mən o zaman Sədərək Regional Qərargahın rəisi vəzifəsini daşıyıdım. Bundan bir müddət öncə ermənlər Qarağac, Həsənqulu bağlarını zəbt etmiş, oradakı hər şeyi – hətta ağacları da kütləvi şəkildə məhv etmişdilər. Belə bir ağrılı  dönəmdə Heydər Əliyev ermənilər tərəfindən işğal edilən bu torpaqların azad edilməsi ilə bağlı tapşırıq verdi. Tapşırığa əsasən biz əks-hücuma keçərək Qarağac və Həsənqulunu azad etməli, bu əraziləri düşməndən təmizləməli idik. Biz Heydər Əliyevin tapşırığı ilə, hərbi texniki dəstək olmadan hücuma keçdik. Cəmi 19 buluddağıdan topumuz var idi ki, bundan atəş açmaqla düşməni məhv etməyə çalışırdıq. Əsgərlərimiz bu döyüşlərdə  çox böyük qəhrəmanlıqlar göstərdilər. Demək olar ki, yalnız yüngül atıcı silahlarla silahlanmalarına baxmayaraq, erməniləri və onlara dəstək verənləri məhv edərək Qarağac və Həsənqulunu azad etdilər. Azad edilən ərazilərdə, o cümlədən Cünnüt dağında postlar yaratdıq. Bu əməliyyat bütün Naxçıvanda böyük ruh yüksəkliyinə səbəb oldu. Ordumuzun gücünə olan inam daha da artdı. Ulu öndər Heydər Əliyev bizi qələbə münasibəti ilə təbrik etdi, məni Sədərək Regional Qərargahın rəisi kimi təşəkkürnamə ilə təltif etdi. Bu qələbə Naxçıvanda ordu qurucluğu istiqamətində atılan addımların nə qədər doğru və efektiv olduğunu aydın şəkildə təsdiqləmiş oldu.Hər zaman insanların əməyini və xidmətini yüksək qiymətləndirən Heydər Əliyev, ordu qurucluğu prosesindəki xidmətlərimi nəzərdə tutaraq mənə bildirdi ki, sən ki, bu ağır işin öhdəsindən gəldin, bundan sonra mənim oğlumsan. Ulu öndərdən bu sözləri eşitmək mənim üçün ən böyük mükafat idi və mən bu gün də bu sözlərlə fəxr edir. iftixar hissi duyuram.  Ümumiyyətlə, Ümummilli lider bizimlə hər görüşündə bizi ruhlandırır, bizə azərbaycanlı olduğumuzu, igidlik, qəhrəmanlıq, vətənə məhəbbət, fədakarlıq kimi yüksək mənəvi dəyərlərə sahib olduğumuzu xatırladırdı. Heydər Əliyev bildirirdi ki, hər bir azərbaycanlı öz tarixi kökündən, mənəvi dəyərlər sistemindən güc almalı, öz əməlləri ilə milli kimliyini sübuta yetirməlidir. -O zaman söyləmək olarmı ki, azərbaycançılıq – öz kökündən, tarixi keçmişindən güc almaq, milli mənəvi dəyərlərindən bəhrələnmək, anadangəlmə vətən sevgisi, xalqı, bayrağı, dövləti canı bahasına qorumaq fədakarlığı 44 günlük Vətən müharibəsində olduğu kimi, Birinci Qarabağ müharibəsində də ordumuzun ən effektiv özünmüdafiə və qalibiyyət silahı olub? -Şübhəsiz. Azərbaycançılıq ideyası, bu ideyanın özündə ehtiva etdiyi dəyərlər bütün tarixi dövrlərdə xalqımızın ən təsirli müdafiə və yaşam vasitəsi olub, onun qalibiyyətini şərtləndirən əsas faktor kimi çıxış edib. Xalqımız məhz bu ideya ətrafında birləşərək düşmənə qarşı birgə mübarizə həyata keçirib. İnsanlarımız məhz bu dəyərlərə istinad edərək dar məqamda vətənin, torpağın elliklə müdafiəsinə qalxıblar. Xalqımızın igid övladlaırnı şəhidliyə aparan da, zirvələrə yüksəldən də məhz bu amil olub. Biz 44 günlük Vətən müharibəsində bir daha bu həqiqətin şahidi olduq. Biz şahid olduq ki, hərbçilərimiz Vətən müharibəsinin ən həlledici döyüşü olan Şuşa döyüşlərində düşməni yalın əllə məhv etdi. Əsgərlərimizə bu gücü verən, onların zəfərini təmin edən ən başlıca amil məhz azərbaycançılıq ideyası, vərənə olan əbədi və ölümsüz sevgi hiss olmuşdur. Bu, bizim bir xalq olaraq qürur duyduğumuz ən böyük həqiqətlərimizdən biridir. -1992-ci ildə Naxçıvanda düşmənlə müharibə ssenarisində hansı dəyişikliklər baş verdi? -Ermənilər 1992-ci ilin əvvəllərindən etibarən Naxçıvan istiqamətində çoxlu sayda canlı qüvvə və hərbi texnika cəmləməyə başladı. Bütün müşahidələr və kəşfiyyat məlumatları düşmənin irimiqyaslı hücuma hazırlaşdırığını göstərirdi. Bu məsələdə ruslar da ermənilərə açıq şəkildə dəstək verirdi. 1992-ci ilin mayın əvvəlində ermənilərin 30-40 hərbi texnikanın iştirakı ilə Sədərəyə hücumu başladı. Sədərək qəbiristanlğına doğru enən ermənilər Mil təpəsini və ətraf əraziləri ələ keçirdilər. Qüvvələrimizin azlığı, hərbi texnikanın yoxluğu səbəbi ilə əsgərlərimiz nə qədər cəsarətlə vuruşsa da, erməni hücumunun qarşısını ala bilmirdi. Amma buna baxmayaraq, əsgərlərimiz son damla qanına qədər döyüşür, onların hər biri əsl qəhrəmanlıq nümunəsi göstərirdi. Təkcə bir faktı qeyd edim ki, bu döyüşlərdə rota komandiri Cəfərov Şakir Səttar oğlunun rəhbərlik etdiyi 18 nəfərlik dəstə tam tərkibdə şəhid oldu. Həmin döyüşdə Şakir Cəfərov qrantamyotla düşmənin iki hərbi texnikasını sıradan çıxardı və şəhadətə yüksəldi. 1992-ci ilin may döyüşlərində ərazi baxımından bəzi mövqeləri itirsək də, ordumuzun düşmənə verdiyi böyük itki erməniləri yeni hücum əməluiyyatlarından çəkindirdi. Düşmənin özünəinam hissini məhv etdi. -Ermənilərlə ölüm-dirim mübarizəsinin aparıldığı bir zamanda qardaş Türkiyə Naxçıvana hansısa dəstək göstərirdimi? -Təbii ki, Türkiyə fakltoru bizim üçün hər şeydən öncə mənəvi-psixoloji baxımından böyük amil idi. Doğrudur, o dövrün siyasi reallıqları səbəbi ilə Türkiyə Naxçıvana açıq hərbi dəstək göstərə bilmirdi. Amma Türkiyə çətin vaxtlarda öz mövcudluğunu hiss etdirir, düşmənə ciddi mesajlar verirdi. Bununla bağlı bir faktı diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. 1992-ci ilin may döyüşləri zamanı düşmənə layiqli cavab versək də, bəzi mövqeləri itirməyimizi həzm edə bilmir, ciddi gərginlik keçirirdik. Belə bir zamanda mənim tapşırığımla Türkiyə sərhədinə yaxın ərazidə buluddağıdan topdan atəş açaraq qardaş dövlətin diqqətini buradakı əməliyyatlara cəlb etməyə çalışdım. Bundan cəmi bir neçə saat sonra Heydər Əliyev zəng edərək  məni öz otağına çağırdı. Ulu öndərin otağına daxil olan zaman içəridə bir neçə türk generalının da olduğunu gördüm. Heydər Əliyev nəzərləri ilə generalları göstərək məndən soruşdu ki, bunların kim olduğunu bilirsən? Mən: “Bilirəm,onlar bizim qardaşlarımızdır” -dedim. Heydər Əliyev söylədi: “Bəs bilirsən nə üçün gəliblər?”. “Bəli” dedim. Heydər Əliyev dedi: İndi de görək Türkiyənin sərhəddi yaxınlığında buluddağıdan topdan atəş açmaqda məqsədin nə olub?”. Mən cavab verdim: “İstədim ki, sərhəddin o tayındakı qardaşlarımız sərhəddin bu tayındakı qardaşlarının  necə cəsarətlə döyüşdüyünü və necə qəhrəmanlıqla şəhid olduğunu görsün”. Hiss etdim ki, son cümlən Heydər Əliyevin ürəyincə oldu. O, məmnun və qürurlu baxışlarla türk generallarına baxdı və mənə “gedə bilərsən” dedi. Səhərsi gün, əsgərlərdən biri həyəcanlı şəkildə məni yuxudan oyatdı. Ondan nə baş verdiyini soruşanda əsgər bildridi ki, bunu sözlə izah edə bilməyəcək. Mən kazarmadan bayıra çıxdım və gördüyüm mənzərədən mat qaldım. Baxdım ki, Ağrı dağı başdan-baş türk ordusu ilə örtülüb. Sanki qarşımda dağdan bir ordu dayanıb. Bu hissin verdiyi qürur və iftixar hissini sözlə təsvir etmək mümkün deyil. Türk ordusunun Ağrı dağındakı əzələ nümayişi erməniləri qorxuya saldı. Mən ilk dəfə o an Türkiyə faktorunun bizim üçün necə böyük önəm kəsb etdiyini əməli şəkildə gördüm. Və anladım ki, Türkiyə ilə Azərbaycanın qardaşlığı həqiqətən də əzəli və əbədidir və bu iki qardaş dövlət heç vaxt bir-birini darda qoymayacaq. Seymur ƏLİYEV

Veteran.gov.az xəbər verir ki, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr veteranlarını Respublika Veteranlar Təşkilatının sədri Fatma Səttarova Təşkilatın aşağıdakı üzvlərini ad günü münasibəti ilə təbrik edib:   İsgəndərov Hüseyn Həsən oğlu, 15.03.26, BMV, Sumqayıt ş; Qasımov Abdulla Həsən oğlu, 03.03.1926, BVM, Astara r-nu, Pensər kəndi; Nehmətov Cəbrayıl Nəsrulla oğlu, 04.03.1923, BVM, Astara r-nu, Şiyəkəran kəndi; Nuriyev Nəbi  Balı oğlu, 12.03.1922, BVM, İmişli r-nu, Qaralar kəndi.   SƏDR:Fatma Səttarova 28 fevral 2022-ci il  

  “Bu gün Madagizdə Azərbaycan Ordusu Azərbaycan bayrağını qaldırdı”. Bugünkü tvitinizdir... Yazırsız ki, “Madagiz bizimdir”. Siz nə edirsiniz, cənab Prezident! Nə qədər heyrətamizdir, bilirsiniz?! Bu, Qələbə müjdəsi deyil, bu, Möcüzədir, arzularımızda, xəyallarımızda, təsəvvürlərimizdə 30 il birikdirdiyimiz Möcüzə... O qədər sevinc, qürur və həyəcan içindəyik ki, ürəyimizin dözməyəcəyindən, dayanacağından qorxuruq. Bu qədər sevinci, xoşbəxtliyi, bəxtəvərliyi birdən-birə yaşamaq, dadmaq olar?! Ordumuzun və Sizin sürətinizə çatmaq üçün qaçırıq, fərqindəsiniz?! Gözümüz, könlümüz sevinir, ruhumuz bayram edir, yalnız və yalnız pozitivə köklənmişik, evrənə müsbət enerji göndərərərk eynisini geri gətiririk. İnsanın iliklərinə qədər, saçlarının ucuna qədər, başlanğıcından sonuna qədər sevinməsi, fərəhlənməsi budur! Siz bu 1 həftədə sadəcə 7+7 kənd almamısınız, bizimçün 7777 kənd dəyərindədir işğaldan azad etdikləriniz! O yüksəkliklər var ya... – ki, indiyədək bizə göyün yeddinci qatı qədər uzaqdan görünən, əlçatmaz, ünyetməz olan, azad etdiyiniz yüksəkliklər - cənab Prezident, orda Üçrəngli bayrağımızı dalğalandırırsınız artıq... Biləsiniz ki, bizi də onlar qədər – o Dağlar qədər, o Zirvələr qədər yüksəltmisiniz, göylərə qaldırmısınız, ucaltmısınız. Dünyada 50 milyon azərbaycanlı var, bu günlər heç birimizin ayağımız yerə dəymir, göylərdəyik hamımız. Qanad açmışıq, uçuruq Vətən səmasında... Nə qədər gözəl, ağlasığmaz dərəcədə gözəl, fövqəladə gözəl hisslər yaşayırıq, bilirsinizmi?! Siz bu xalqa nələr verirsiniz, cənab Prezident! Siz bizim arzularımızı bir-bir göyərdirsiniz; siz bizim xəyallarımızı gerçəkləşdirirsiniz; siz əfsanə yaradırsınız! Yadınızdadır, Şuşada “bədnam düşmənlərimizin ”inauqurasiya”sı keçiriləndə hamımız çox sınmışdıq, çox qırılmışdıq, zərrələrə bölünmüşdük, “Şuşanı vur” deyirdik... Biz gözümüzü Sizə dikmişdik, Şuşanı “vurmağınızı” istəyirdik! İstəyirdikmi? Şuşa vurularmı? Siz öz təmkininizlə bunu ifadə edirdiniz. “İnauqurasiya”dan sarsılanlarımız isə bu “intihara” getməyimizi istəyirdi... Biz toplum olaraq səbirsizliklə Şuşanın, Xankəndinin, Laçının, Kəlbəcərin... vurulmağını umarkən, intihara hazır olduğumuzu göstərərkən, Siz xalqın xilas gününü hazırlayırsınızmış... Siz bütövlükdə 50 milyonu özünəqəsddən xilas etdiniz, cənab Ali Baş Komandanım! Nə qədər böyük strateq, nə qədər uzaqgörən hədəfiniz, nə gözəl Xilas Planınız varmış! Siz Qarabağ hərbi üçün bütün dünyanı dolaşırdınız - Valdayda, Soçidə, Aşqabadda, Münhendə erməni baş nazirini ifşa və zəlil edəndən sonra; diplomatik qələbələrin ardınca “Bu da Hərb Meydanı!” dediniz... Siz Qələbəni – Qələbəmizi ilkinindən-sonuna, son gününə, anına, anılarına kimi planlayıb bitirirmişsiniz, “Xankəndi Xanın kəndidir, hanı bu şəhərin “qədim erməni” adı? Niyə bu torpaqlara gəlmələrinin 150 illiyinə “Marağa –150” abidəsini 1978-ci ildə qoymuşdular? Sonra niyə tələm-tələsik o abidəni söküb gizlədir, izini itirirdilər” deyəndə Xankəndini bir nəfəs qədər yaxında hiss edirmişsiniz, cənab Prezident... Mən indi anlayıram ki, əslində Siz öncə Qarabağı ürəyinizlə, qəlbinizlə, daxili inamınızla almısınız. Ürək yanıltmaz. Tanrı Sizə bu şansı tanıyıb. Məhz Sizə tanıyıb. Tanrı istəyib ki, Qarabağın xilaskarı, Azərbaycanın bütövlüyünün memarı, Qələbəmizin Sərkərdəsi məhz Siz olasınız! Allah necə böyükdür! Allah necə müdrikdir! Siz bizi diriltdiniz, dirildirsiniz, cənab Prezident! Siz bu məmləkətin ən Diri Övladlarının – Şəhidlərimizin ruhunu şad edirsiniz! Mən bilirəm ki, indi Polad Həşimovun, Mübariz İbrahimovun, Vəzir Orucovun, Şirin Mirzəyevin, Raquf Orucovun və yüzlərlə şəhid qəhrəmanlarımızın ruhu necə şaddır... Mən əminəm ki, 2 yaşlı Zəhra balamızın bapbalaca qəlbi-ruhu necə şaddır... Mən əminəm ki, Xocalının ruhu necə şaddır... Mən əminəm ki, Sizin valideynlərinizin – böyük Heydər Əliyevin, dəyərli Zərifə Əliyevanın ruhu necə şaddır... Onlar Sizinlə qürur duyurlar... Onlar Sizin qürurlandırdığınız 50 milyon insanımızın şükranlığı ilə qürur duyurlar... Tarix yazmaq, tarix yaratmaq hər dövlət adamına, dövlət başçısına nəsib olmur. Bəzən, bir çox hallarda onlar tarixdən bir epizod kimi keçib gedirlər. Liderlik – başqa bir mərtəbədir. Fərqli bir obrazdır. Tarix yazmaq, bir millətin taleyini dəyişmək, sərhədlərini birləşdirmək, bütövləşdirmək, coğrafiyası, ərazisi ilə yanaşı, özünü də bütünləşdirmək miqyasagəlməz xidmətdir. Vətən, millət və Tanrı qarşısında! Seçilməkdir bu! Siz bu xalqın və Tanrının seçilmişisiniz, cənab Prezident... Təşəkkürümüzü və minnətdarlığımızı ifadə etmək üçün Söz acizdir... Bir insan, bir toplum, bir millət öz Liderinə, öz Ali Baş Komandanına necə minnətdar olar, necə təşəkkür edər?! Bir insan şükranlığını necə ifadə edə bilər? Sizin hazırlıqlarınız fonunda biz sanki hazırlıqsız yaxalandıq... Cənab Prezident, Siz bu günlərdə yalnız Qarabağ uğrunda müharibə aparmırsınız. Siz eyni zamanda, eyni əzmkarlıqla bu Millətin Ruhunu ayağa qaldırırsınız: Siz bu Millətin 1813-də, 1828-də, 1905-də, 1918-də, 1929-də, 37-də... və 1988-də qırılan, əzilən Varlığını ayağa qaldırırsınız! Siz Milləti böyüdürsünüz! Tanrı Sizi və Əsgərlərimizi qorusun! Tanrı Sizi və Qələbəmizi qorusun! Bu millətin Sonsuz Sevgisi Sizə halal olsun! Min dəfə, milyon dəfə HALAL OLSUN! Madagizin özünü də, anında adını da geri aldınız – Suqovuşan! Şükür qovuşdurana.  

Cəlil Xəlilov: “Cinayətkarlar elə bilirdi ki, əzələ nümayiş etdirməklə Ermənistanın maraqlarını təmin edə biləcəklər” “20 Yanvar hadisəsi sovet hakimiyyətinin xalqımıza qarşı tarixi cinayətidir”. Bunu Veteran.gov.az-a açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr  Veteranları Təşkilatının sədr müavini, hərbi-siyasi ekspert polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Polkovnik qeyd edib ki, əslində 20 Yanvar hadisələrinin kökü 80-ci illərin sonunda baş qaldıran erməni fitnə-fəsadı ilə başlayıb: “1990-cı il yanvar faciəsinə aparan yol azərbaycanlıların Ermənistandakı tarixi torpaqlarından növbəti kütləvi deportasiyasından başlayır. Bildiyiniz kimi, 1987-1988-ci illərdə ermənilər növbəti dəfə Qərbi Azərbaycan ərazisindəki soydaşlarımızı deportasiyaya məruz qoyur, onları tarixi vətənlərindən didərgin salırdı. Xatırladım ki, sadəcə, 1988-1989-cu illərdə azərbaycanlıların tarixi-etnik torpaqlarından - Ermənistandan növbəti deportasiyası baş verib. Bu deportasiya nəticəsində 250 min azərbaycanlı doğma vətənindən didərgin salınıb. 1990-cı ilin yanvarında Azərbaycana qoşun yeridən sovet hakimiyyəti xalqımıza əzələ nümayiş etdirməklə onun iradəsini qırmağa cəhd etdi. Sovet hakimiyyəti istəyirdi ki, xalqımız insanlarımızı Qərbi Azərbaycandan zorakılıqla qovulmasını və Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsini qəbul etsin, bu prosesə müqavimət göstərməsin. Lakin Azərbaycan xalqı tarixin bütün çətin mərhələlərində olduğu kimi, 1990-cı ilin yanvarında da ciddi iradə və əzm nümayiş etdirdi. Öz cəsarəti və qəhrəmanlığı ilə sübut etdi ki, onun iradəsini zorakılıqla, hədə-qorxu ilə qırmaq, ona boyun əydirmək mümkün deyil”. Polkovnik qeyd edib ki, 20 Yanvar hadisələrinin müqəssirləri ilk dəfə məhz Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən ifşa olunub: “20 Yanvar faciəsinə ilk obyektiv qiyməti verən, baş verənlərə görə sovet hakimiyyətinə açıq etiraz sərgiləyən Ümummilli lider Heydər Əliyev olub.  Faciədən dərhal sonra – 1990-cı il yanvarın 21-də ümummilli lider Heydər Əliyev ailə üzvləri ilə birlikdə Azərbaycanın Moskvadakı daimi nümayəndəliyinə gələrək doğma xalqı ilə həmrəy olduğunu nümayiş etdirib, SSRİ rəhbərliyinin törətdiyi bu qanlı əməliyyata kəskin etirazını bildirib və həmin əməliyyata rəhbərlik edənləri ifşa edib. Onu da qeyd edim ki, 1991-ci il noyabrın 20-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sessiyasında ümummilli lider Heydər Əliyev Yanvar faciəsini Azərbaycan xalqının suveren hüquqlarına qəsd kimi qiymətləndirib: “...Sovet İttifaqında, ölkənin daxilində — heç bir yerdə, heç bir regionda bu qədər, bu miqyasda qanlı qırğın olmamışdır. Bunu da edib Sovet ordusu. Və bunun nə qədər böyük miqyasda olmağını onunla da ölçmək olar ki, bu hərbi aksiyanın həyata keçirilməsi üçün SSRİ müdafiə naziri Yazov, SSRİ daxili işlər naziri Bakatin vaxtından qabaq gəlib Bakıda oturub, bu əməliyyatlara rəhbərlik ediblər. Müharibə vaxtı hərbi nazir az-az cəbhəyə gedirdi, ancaq görün bu hərbi əməliyyata bunlar nə qədər böyük fikir veriblər, bunun miqyası nə qədər böyük olub ki, marşal Yazov gəlib Bakıda oturub və bu əməliyyata rəhbərlik edib. Demək, bu, Azərbaycan xalqına qarşı göstərilən hərbi təcavüzdür, təhqirdir, Azərbaycan xalqının qarşısında cinayətdir”. Göründüyü kimi, Heydər Əliyev sovet rejiminin mövcudluğu dönəmində bu məsələ ilə bağlı cəsarətli mövqe sərgiləyib, baş verənləri Azərbaycan xalqına qarşı cinayət adlandırıb”. Professor bildirib ki, ermənilərin və ermənipərəst qüvvələrin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, Azərbaycan bundan sonra da öz milli maraqlarının qorunması və möhkəmlənməsi istiqmaətindəki addımlarını qətiyyətlə davam etdirəcək: “Azərbaycan xalqına qarşı qırğın və qtəliyamlar 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisəsindən sonra da davam edib. Ermənistanın işğalçılıq siyasəti nəticəsində minlərlə günahsız soydaşımız amansızcasına qətlə yetirilib. Lakin 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsi ilə Azərbaycan ona qarşı edilən bütün haqsızlıqlara, cinayətlərə layiqli cavab verdi. İşğaldakı torpaqlarımız qısa zamanda döyüş yolu ilə azad edildi. Erməni faşizmi tar-mar olundu. Bu gün işğaldan azad edilən torpaqlarımıza “Böyük Qayıdış” gerçəkləşir. Ancaq bu, son deyil. Azərbaycanlı qaçqınlar Ermənistandakı əzəli yurd yerlərinə - Qərbi Azərbaycana da qayıdacaqlar. 20 Yanvar hadisələrindəki milli müqavimət nümunələri, Vətən müharibəsində əldə edilmiş Tarixi Zəfər, Prezidentimizin və xalqımızın qətiyyəti bu ümidləri daha da gücləndirir. Təbii, bu uca amal uğrunda biz veteranlar da əlimizdən gələni əsirgəməyəcək, xalqımız və dövlətimizlə, Müzəffər Ali Baş Komandanımızla sıx həmrəylik nümayiş etdirəcəyik”. Seymur ƏLİYEV