Азербайджанский историк рассказал о вкладе Азербайджана в победу над гитлеровцами под Сталинградом и примерах героизма соотечественников. БАКУ, 2 фев — Sputnik. Прошло 80 лет со дня победного завершения Сталинградской битвы, которая длилась 200 дней и ночей (с 17 июля 1942 года по 2 февраля 1943 года). Героические защитники города держали его оборону. Их лозунгом было "Стоять насмерть, но врага не пропустить!". Почти два миллиона немецких и советских солдат, а также мирных жителей погибли в Сталинградской битве, вошедшей в историю как самое кровопролитное сражение Второй мировой войны. Сталинградская битва – одно из решающих сражений Второй мировой войны – имела особое значение для Гитлера. Он поставил перед своей армией задачу захватить город, так как в нем были расположены многочисленные военные и гражданские предприятия. Гитлер хотел взять Сталинград еще и потому, что город носил имя лидера СССР Иосифа Сталина. Следует отметить, что масштаб вклада азербайджанского народа в Великую Победу в войне, завершившейся разгромом гитлеровского фашизма, весьма велик. Наши соотечественники проявили большое мужество в Сталинградской битве. Существенное влияние на судьбу этого сражения оказало пленение командиром артиллерийской батареи, старшим лейтенантом Хамзой Садыховым немецкого генерала фон Роденбурга. В ходе разгрома немецко-фашистских захватчиков в битве батарея под командованием Садыхова уничтожила 200 немецких солдат и офицеров, 15 пулеметов, 20 дзотов и укреплений, шесть наблюдательных пунктов, 10 грузовых автомашин с личным составом и военным оборудованием. Сталинградская битва развеяла миф о непобедимости гитлеровцев 2 февраля этого года исполняется 80 лет со дня разгрома советскими войсками немецко-фашистских войск в Сталинградской битве. Sputnik Азербайджан побеседовал с заведующий фондом Отечественной войны Национального музея истории Азербайджана, историком Шафа Мовсумовым о значении победы, одержанной в Сталинградской битве, ее влиянии на ход Второй мировой войны, а также о мужестве сынов Азербайджана, сражавшихся в этих кровопролитных боях.   "В этой войне в рядах Советской Армии участвовали представители различных народов, в том числе и азербайджанцы. Азербайджан и его народ внесли большой вклад в завоевание этой победы", – подчеркнул Мовсумов.   Он подчеркнул, что в этой битве с обеих сторон погибло два миллиона человек, сама битва вошла в историю как сражение с наибольшим число жертв в истории человечества. Заведующий фондом Отечественной войны Национального музея истории Азербайджана, историк Шафа Мовсумов © Sputnik / Murad Orujov   "Гитлеровская Германия придавала большое значение взятию Сталинграда, так как на территории города были заводы и фабрики. Кроме того, город имел логистическое значение и представлял высокий интерес для немецких захватчиков", – указал заведующим фондом.   По его словам, победа в Сталинградском сражении стала переломным моментом в истории Второй мировой войны. Мовсумов добавил, что на полях под Сталинградом был развеян миф о непобедимости гитлеровской армии, подготовлена почва для будущих побед Советской Армии. Роль Азербайджана Историк подчеркнул, что Азербайджан, будучи независимым государством, продолжает сотрудничать с Россией в вопросе истории.   "Важно отдельно изучить Сталинградскую битву. Эти исторические факты должны быть исследованы и доведены до российской общественности. Это важно и для мировой историографии. Роль азербайджанцев в победе над фашизмом должна стать известна всему миру", – отметил он.   По его словам, на основе архивных материалов историки выявили некоторые факты. В частности, продолжил он, исторические факты подтверждают примеры героизма азербайджанцев в Сталинградском сражении.   "Более 1500 азербайджанцев были награждены медалями за участие в боях за Сталинград. Боевой путь многих азербайджанцев, участвовавших во Второй мировой войне, прошел именно через Сталинград", – пояснил историк.   Мовсумов указал, что легендарный советский разведчик Мехти Гусейнзаде также принимал участие в этой битве, он был командиром минометного взвода и в августе 1942 года под городом Калач он тяжелораненым попал в плен.   "В то же время дважды Герой Советского Союза Ази Асланов также проявил большое мужество при уничтожении вражеских танков в Сталинграде, а о героизме Хамзы Садыхова, проявленном им в битве за Сталинград, слагали легенды. Небольшой разведывательный отряд, которым командовал Садыхов, захватил в плен любимца Гитлера генерала фон Роденбурга. При этом был перехвачен план боевых действий гитлеровской армии и получена ценная разведывательная информация", – рассказал историк.   Исследователь считает, что благодаря этой развединформации советская армия одержала победу над гитлеровцами под Сталинградом. По его словам, Садыхов дважды представлялся к званию Героя Советского Союза, однако так и не смог получить его. Азербайджанский историк сообщил, что в ходе изучения архивных материалов было установлено, что во время Сталинградской битвы Азербайджан направлял на фронт все необходимое для солдат.   "Также в архивах есть сведения о том, что раненых под Сталинградом бойцов отправляли на лечение в Баку. Азербайджанцы также участвовали в восстановлении Сталинграда. К сожалению, последняя информация об этом не нашла отражения в истории", – резюмировал он.

Azərbaycan ictimaiyyətinə ağır itki üz vermişdir. Respublikanın tanınmış alimi və ictimai xadimi, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, SSRİ Dövlət Mükafatı laureatı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü, Əməkdar Elm Xadimi, texnika elmləri doktoru, professor İsmayıl Əli oğlu İbrahimov 2016-cı il iyulun 16-da ömrünün 101-ci ilində vəfat etmişdir.  İsmayıl İbrahimov 1915-ci il dekabr ayının 31-də Azərbaycanın Ordubad şəhərində anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra o, 1930–1935-ci illərdə Bakı şəhərində Sənaye Politexnik Texnikumunun mexanika fakültəsində oxumuş, 1935–1941-ci illərdə isə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun energetika fakültəsində ali təhsil almışdır. 1941-ci ildə Azərbaycan Baş Energetika İdarəsində əmək fəaliyyətinə böyük mühəndis olaraq başlayan İsmayıl İbrahimov elə həmin il ordu sıralarına çağırılaraq 1942-ci ilədək Budyonnı adına Hərbi-Elektrotexniki Rabitə Akademiyasında təhsil almışdır. O, döyüşən ordu sıralarına göndərilmiş və cəbhədə bacarıqlı hərbi mütəxəssis kimi fərqlənərək batalyon komandirliyinə qədər yüksəlmişdir. İsmayıl İbrahimov İkinci Dünya müharibəsindən qayıtdıqdan sonra 1946–1988-ci illərdə Azərbaycan Sənaye İnstitutunda baş laborant, assistent, baş müəllim, dosent, professor və kafedra müdiri işləmişdir. O, 1960–1970-ci illərdə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun rektoru vəzifəsini tutmuşdur. 1970-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsinə irəli çəkilən İsmayıl İbrahimov 1978-ci ildə yenidən Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun rektoru təyin olunmuş və 1988-ci ilədək həmin vəzifədə çalışmışdır. O, 1997-ci ildən ömrünün sonunadək Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İdarəetmə Sistemləri İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. İsmayıl İbrahimov 1952-ci ildə texniki elmlər üzrə namizədlik, 1964-cü ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmiş, 1968-ci ildə isə professor adını almışdır. O, elə həmin ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, 1980-ci ildə isə həqiqi üzvü seçilmişdir. Akademik İsmayıl İbrahimov uzun illər ərzində səmərəli elmi fəaliyyəti sayəsində Azərbaycanda kibernetika, idarəetmə sistemləri, avtomatlaşdırma və informasiya texnologiyalarının inkişafında mühüm xidmətlər göstərmişdir. Alim özünün çoxillik elmi yaradıcılığı ilə ölkədə neftayırma, neft-kimya emal qurğu və proseslərinin kompleks avtomatlaşdırılması üzrə sxemlərin işlənib hazırlanaraq sənayedə tətbiqi işinə töhfələr vermişdir. Bu tədqiqatlar istehsalatın səmərəliliyinin yüksəldilməsi üçün lazımi zəmin yaratmışdır. İsmayıl İbrahimov 140-dan artıq elmi əsərin, o cümlədən 20-dək monoqrafiyanın, elmi-metodiki vəsait və dərsliklərin müəllifi idi. Alimin rəhbərliyi altında 40-dan çox fəlsəfə və elmlər doktorları hazırlanmışdır. O, bir sıra mötəbər beynəlxalq simpozium, konfrans və forumlardakı çıxışları ilə ölkə elmini layiqincə təmsil etmişdir. İsmayıl İbrahimov elmi yaradıcılığını pedaqoji fəaliyyəti ilə ahəngdar şəkildə əlaqələndirmişdir. Alim respublikada və onun hüdudlarından kənarda tanınan mötəbər bir ali təhsil ocağına rəhbərlik etdiyi illər ərzində neftçi kadrların yetişdirilməsi və Azərbaycanın “neft akademiyası” kimi şöhrətinin artırılmasında böyük xidmətlər göstərmişdir. İsmayıl İbrahimovun ictimai fəaliyyəti də zəngin və təqdirə layiqdir. O, bir neçə çağırış Azərbaycan və SSRİ Ali Sovetinin deputatı seçilmiş, uzun müddət Azərbaycan Uşaq Fondunun İdarə Heyətinin sədri olmuşdur. Alimin fədakar əməyi yüksək qiymətləndirilmişdir. O, müxtəlif orden və medallar almış, müstəqil Azərbaycan Respublikasının ali təltiflərindən olan “Şərəf” ordeninə layiq görülmüşdür. Tanınmış ictimai xadim, alim və pedaqoq İsmayıl Əli oğlu İbrahimovun xatirəsi onu tanıyanların qəlbində həmişə yaşayacaqdır. Allah rəhmət eləsin!   İlham Əliyev Artur Rasizadə Oqtay Əsədov Ramiz Mehdiyev Elçin Əfəndiyev Hacıbala Abutalıbov Fatma Abdullazadə Akif Əlizadə Mikayıl Cabbarov Arif Mehdiyev Arif Paşayev İsa Həbibbəyli Tofiq Nağıyev İbrahim Quliyev Rasim Əliquliyev Telman Əliyev Maqsud Əliyev Çingiz Qacar Mustafa Babanlı

Lənkəran şəhərində Heydər Əliyev Mərkəzində Lənkəran Şəhər İcra Hakimiyyəti və Azərbaycan Respublikaşı Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının birgə təşəbbüsü ilə oktyabr 23-də veteranlarla görüş keçirilmişdir. Görüşdə Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri, general-polkovnik Tofiq Ağahüseynov, Təşkilatın sədr müavini polkovnik Cəlil Xəlilov, Lənkəran şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Taleh Qaraşov, yerli qrumların rəhbərləri, eləcə də, Lənkəran, Masallı, Cəlilabad, Astara və Lerik rayon Veteran Təşkilatlarının sədrləri, veteranlar iştirak etmişlər.  Görüşdə veteran təşkilatlarının fəaliyyəti, onların qarşısında duran vəzifələr və  yerli icra hakimiyyəti orqanları ilə birgə  işin daha da səmərəli təşkilində bu təşkilatlara lazımı köməkliyin göstərilməsi və s. məsələlər müzakirə edilmişdir.            Görüşü açan İcra başçısı Taleh Qaraşov veteranlarla bağlı dövlət səviyyəsində görülən işlərdən geniş danışaraq ölkə Prezidenti tərəfindən onların qaldırdıqları məsələlərin həllinə göstərilən davamlı diqqəti xüsusi vurğulamış, Lənkəran rayonunda da veteranların maddi-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması, onların rayonun ictimai-siyasi həyatında yaxından iştirakına imkanların yaradılması ilə bağlı tədbirlərin görüldüyünü diqqətə çatdırmışdır. İcra başçısı gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyələnməsində mühüm rolu olan veteran hərəkatının daha da güclənməsi üçün şəhər İcra hakimiyyətinin bundan sonra da səylərini əsirgəməyəcəyini vurğulamışdır.   Respublika Veteranlar Təşkilatının 30 illik yubileyi münasibəti ilə hər bir veteranı təbrik etmiş və təşkilatın bu illər ərzində dövlət siyasətini həyata keçirilməsində, ulu öndər Heydər Əliyev prinsiplərinə sadiq fəaliyyət göstərməsini qeyd etmişdir. Çıxış edən Respublika Veteranlar Təşkilatın sədri general-polkovnik Tofiq Ağahüseynov Respublika Veteranlar Təşkilatının fəaliyyəti haqqında tədbir iştirakçılarına məlumat verdi. Vətənpərvərliyinin təbliği, gənc nəslin azərbaycançılıq ideologiyası ilə tərbiyə edilməsi istiqamətində Təşkilatın üzərinə düşən işin məsuliyyətindən bəhs etmişdir. 30 illik yubiley münasibəti ilə təntənəli mərasim və və təşkilatın “Müasir dünyada təhlükəsizlik: qlobal və regional çağrışlar” mövzusunda beynəlxalq konfransı yüksək səviyyədə təşkil etməsi Azərbaycan tolerantlığını təbliğ etməsi, yeni faşizm ideologiyası olan erməni işğalçılığının dünya ictimayyətinə tanıdılmasında xüsusi xidmətləri olduğunu bildirmişdir. Lənkəran və ərtaf rayonlarda veteranlara göstərilən diqqət və qayğını və yerli veteran təşkilatlarının rolunu müsbət dəyərləndirdi. Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müvini Cəlil Xəlilov çıxışında qonaqpərvərliyə və bu cür tədbirin təşkilatçılığındakı köməkliyə görə Lənkəran şəhər İcra Hakimiyyətinə minnətdarlığını bildirmişdir. Ölkəmizdə həyata keçirilən quruculuq işləri, Azərbaycanda müasir, güclü Ordunun qurulmasından və Respublika Veteranlar Təşkilatının ölkə həyatında, ictimai-siyasi  proseslərdə yaxından iştirakı haqqında tədbir iştirakçılarına ətraflı məlumat verdi. O, Lənkəranın, eləcə də, ətraf rayonların ziyalı və veteranlarının bu işlərdə rolunu yüksək qiymətləndirdi. Digər çıxış edənlər ölkəmizdə veteranların hər tərəfli diqqət və qayğı ilə əhatə olunduğunu, eləcə də, veteranların gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsi istiqamətində fəaliyyətindən bəhs etmişdirlər. Respublika Veteranlar Təşkilatının sədri general polkovnik Tofiq Ağahüseynov Lənkəran Şəhər icra Hakimiyyətinin başçısı Taleh Qaraşovu “Həzi Aslanov yubiley medalı” və iştirak edən rayon Veteranlar Təşkilatlarının sədrlərini isə Təşkilatın “30 illik yubiley medalı” ilə təltif etdi. Sonda tədbir iştirakçıları Heydər Əliyev mərkəzinin önündə xatirə şəkli çəkdirdilər.

Azərbaycanda bütün sahələrdə davamlı inkişaf bir-birini əvəzləyir. Dünyaya nümunə təşkil edən Azərbaycanın iqtisadi-sosial modeli vətəndaşların sosial rifahına və cəmiyyətin inkişafına istiqamətlənib. Azərbaycanda əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi istiqamətində genişmiqyaslı tədbirlər əsaslı təməllər üzərində dayanır. Dövlətin bu sahədə siyasi xətti gündən-genə nailiyyətlərin daha da artacağından xəbər verir. Bu fikirləri Azərbaycan Respublikasının Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı sədrinin müavini, polkovnik Cəlil Xəlilov AZƏRTAC-a müsahibəsində söyləyib. C.Xəlilov bildirib ki, 2019-cu ili respublikamız üçün əlamətdar illərdən hesab etmək olar. Cari ilin birinci yarısının hələ başa çatmamasına baxmayaraq, həyata keçirilən islahatlar əvvəlki illərə nisbətdə daha çoxdur. İmzalanan sonuncu sərəncamlar əhalinin gəlirlərinin artmasına, yığım imkanlarının genişlənməsinə şərait yaradacaq. Əmək haqlarının əhəmiyyətli artımı əhalinin alıcılıq qabiliyyətinə müsbət təsir etməklə, iqtisadi fəallığa töhfə verəcək. Bu ilin birinci yarısında Prezident İlham Əliyevin imzaladığı sərəncamlar hər bir vətəndaşın maddi rifah halının yaxşlaşdırılmasına, sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə və onlara dövlət qayğısının daha da artırılmasına xidmət edir. Sosial sahədə islahatların növbəti mərhələsində hazırlanan inqilabi addımlar Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycanda dövlət siyasətinin mərkəzində insan amili dayanır” tezisini bir daha təsdiq etdi. “Sonuncu sərəncamlarda qeyd edilən şəxslərin aylıq vəzifə maaşlarının 2019-cu il sentyabrın 1-dən orta hesabla 40 faiz artırılması nəzərdə tutulur. Sərəncamlara əsasən, hərbi və hüquq-mühafizə orqanlarının xüsusi rütbəli əməkdaşlarının və mülki işçilərinin də əmək haqlarının artırılması vətənin keşiyində dayanan insanlara göstərilən etimadı bir daha təsdiqlədi. Bundan əlavə, minimum əmək haqqının artırılması Azəbaycanda aztəminatlı ailələrin maddi rifah halına müsbət təsirini göstərəcək. İqtisadi sahədə əldə edilmiş mötəbər uğurların sosial sferaya transformasiyası dövlətimizin başçısının bəyan etdiyi sosial iqtisadi kursun başlıca prinsipi olmaqla, cari ilin əvvəlindən etibarən ölkə vətəndaşlarının sosial təminatını əhəmiyyətli dərəcədə artırıb”, - deyə Cəlil Xəlilov vurğulayıb. Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini diqqətə çatdırıb ki, ümumilikdə 2019-cu ildə Prezident İlham Əliyevin imzaladığı qanunvericilik aktları üç milyona yaxın insanın sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi sahəsində inqilabi addım oldu. Bütün bunlar ilk növbədə Azərbaycanda xalqın dövlətinə inamından, vətəndaşın hakimiyyətə göstərmiş olduğu etimaddan, inkaf etmiş, rəqabətə davamlı iqtisadiyyatından xəbər verir. Azərbaycançılıq məfkurəsinə əsaslanaraq həyata keçirilən daxili və xarici siyasi xətt dövlətin doğru əllərdə olmasının və xalq-lider birliyinin təzahürüdür. “Veteranlar da hər zaman Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi daxili və xarici siyasəti dəstəkləyir, xüsusən sonuncu sərəncamların sosial sahədə əhəmiyyətli irəliləyişlərlə nəticələnəcəyinə dərin inam ifadə edirlər. Veteranlar xalqın birliyi və gənclərin vətənpərvər ruhda tərbiyə edilməsində üçün bundan sonra da əllərindən gələni əsirgəməyəcəklər”, - deyə polkovnik C.Xəlilov bildirib.