Məşhur Məmmədov: “Hamımızın onlara borcu var”   “Arzu edərdim ki, ailə quran gənclərimiz öncə şəhidlərimizin, qəhrəmanlarımızın abidəsini ziyarət etsin”   “Hərbçilərimiz 44 günlük müharibədə bütün dünyaya vətəni necə sevmək və qorumaq gərəkdiyini göstərdi”   Bir müddət bundan öncə 8 Noyabr- Zəfər günü Azərbaycan xalqı tərəfindən sevinc və coşğu ilə qeyd olundu, xalqa bu zəfəri qazandıran şəhidlərimizin ölümsüz xatirəsi respublikamızın hər bir bölgəsində ehtiramla yad edildi.   Veteran.gov.az olaraq millət vəkili Məşhur Məmmədovla söhbətimizdə bu tarixi zəfərin önəmini bir kəs daha təhlil etməklə yanaşı, post-müharibə dönəmində qarşıda duran vəzifələrə də nəzər salmağa çalışdıq:   -Məşhur müəllim, noyabrın 8-də Azərbaycan xalqı düşmən üzərindəki tarixi qələbəsinin birinci ildönümünü təntənə ilə qeyd etdi. Bilmək istərdik ki, bu qələbə bizə torpaqlarımızla yanaşı, daha nələri qaytardı?   -8 Noyabr bizim üçün həm Zəfər Günü, həm də qürur günüdür. Bu gün mənliyimizin, qürurumuzun bərpası günüdür. 8 Noyabr şəhid ruhlarının sakitləşdiyi, dinclik tapdığı gündür.   Bu gün bizim üçün başqa bayramlardan fərqlənir. Biz uzun illər torpaqlarımızın işğalda qalması səbəbi ilə böyük narahatlıq, gərginlik keçirmişik. Rayonlarımızın ermənilər tərəfindən işğalı günlərini ağrı və yas içində qeyd etmişik. Indi bu yasdan çıxmalıyıq. İnsanlarımız, gənclərimiz qalib, qürurlu dövlətin vətəndaşları kimi yaşamalıdır. Əgər qürur hissini, qalib xalq düşüncəsini onların ruhuna, qəlbinə yeridə bilsək, biz o zaman çox şey qazanarıq.   Şübhəsiz, qələbə qürurunu yaşamağımız o demək deyil ki, biz keçmişdə baş verənləri unutmalıyıq. Biz baş verənləri unutsaq, bu, gələcəkdə yeni fəlakətlərlə üzləşməyimizə səbəb ola bilər. Biz tariximizi, keçmişimizi öz düşüncəmizdə, yaddaşımızda, ədəbiyyatımızda, dərsliklərimizdə və digər müstəvilərdə yaşatmalıyıq. Tarixini unudanın gələcəyi olmur. Biz keçmişimizi unutmayaraq qalib dövlət, qalib xalq kimi gələcəyə əzmlə, inamla addımlamalıyıq.   -Azərbaycan ordusunun cəmi 44 gün içində düşməni darmdağın edərək ərazi bütövlüyünü təmin etməsi bəzən zəfərin asan qazanıldığı ilə bağlı təəssürat yaradır. Sizcə doğrudanmı hər şey asanlıqla əldə edildi?   -Bu qələbəni qazanmaq bizim üçün asan olmayıb. Ümumiyyətlə, asan müahribə olmur. Biz bu qələbəyə 30 il yol getmişik. Biz Birinci Qarabağ müharibəsində də qalib gələ bilərdik. O zaman bu qalibiyyətə iki amilin yoxluğu mane oldu. Bunlardan biri milli ideologiyanın yetərincə güclü olmaması, digəri isə liderin yoxluğu amili idi. Qələbənin üç amili var: bunlar iqtisadi güc, qüdrətli ordu, bir də sərkərdə amilidir. Qələbələri sərkərdələr qazanır. Ola bilsin ki, ordu da, silah da mövcud olsun. Lakin ağıllı, cəsarətli, bacarıqlı sərkərdə yoxdursa, qələbə qazanmaq çox çətin olur.   Vətən müharibəsində dövlət başçısı sadəcə prezident kimi deyil, həm də Ali Baş Komandan, sərkərdə kimi çıxış etdi. Düşmənlə hərb meydanında olduğu kimi infoirmasiya, diplomatiya müstəvisində də uğurla mübarizə apardı. Ölkə başçısı Vətən müharibəsi dönəmində daxildəki müxalif qüvvələri də ali məqsəd uğrunda mübarizədə birləşdirməyə nail oldu və bu birlik, bu əzm bizi 8 Noyabr zəfərinə gətirib çıxardı. Biz 8 Noyabr zəfəri ilə mümkünsüz kimi görünənin mümkün olduğunu sübut etdik. Nə qədər ki, Azərbaycan xalqı, Azərbaycan dövləti var, 8 Noyabr zəfəri hər zaman böyük fəxr və qürur hissi ilə qeyd olunacaq, iftixar hissi ilə yad ediləcək.   -Məşhur müəllim, müharibə zamanı hərbi əməliyyatlar payız-qış mövsümünə təsadüf etsə də, həmin vaxt hava şərtləri əvvəlki dönəmlərlə müqayisədə daha mülayim idi. Hansı ki, bu, əks-hücum əməliyyatı həyata keçirən ordumuzun  irəliləməsi üçün əlverişli imkan yaradırdı. Sizcə məlum reallıq müharibə dönəmində təbiətin də haqqın, ədalətin yanında yer alması kimi şərh edilə bilərmi?   -Bu müharibədə Allah da, təbiət də bizim yanımızda idi. Baxın, Vətən müharibəsi pandemiyanın geniş vüsət aldığı, bütün dünyada sərhədlərin bağlandığı, ciddi məhdudiyyətlərin tətbiq edildiyi vaxtda təsadüf etdi. Əgər sərhədlər açıq olsaydı, gediş-gəlişdə heç bir məhdudiyyət olmasaydı, pandemiya ilə mübarizə bunca güc və zaman tələb etməsəydi, o zaman ölkəmizə təzyiqlər də kifayət qədər böyük ola bilərdi.   Pandemiya dönəmində insanların bir araya gəlməsi koronaviruysun yayılması üçün əlverişli zəmin yaratdığı üçün bu cür toplantılar yasaqlanmışdı. Orduda isə bir maşında onlarla əsgər toplanır, kilometrlərlə məsafə qət edirdilər. Lakin o dövrdə heç bir əsgərimiz kronavirusa yoluxmadı.   Bundan başqa, ötən ilki hava şərtləri də builki hava şərtləri ilə müqayisədə daha mülayim idi. Sanki təbiət də hərbçilərimizi qoruyurdu. Biz ədalət uğrunda, öz haqqımız, torpağımız uğrunda mübarizə aparırdıq. Buna görə də Allah da, təbiət də bizim yanımızda oldu. Mən bunu belə izah edərdim.   -Vətən müharibəsindən cəmi bir il ötsə də, artıq respublikamızın bir çox şəhər və rayonlarında şəhidlərimiz, qəhrəmanlarımızla bağlı çoxlu abidələr ucaldılıb, onların adlarının əbədiləşdirilməsi istiqamətində ciddi addımlar atılıb. Sizcə bu sahədə görülən işlər, atılan addımlar keçmişə hörmət və ehtiram əlaməti olmaqla yanaşı, gələcəyimiz baxımından hansı əhəmiyətə malikdir?   -Biz tariximizi yaddaşımıza köçürməklə yanaşı, həm də qəlbimizdə yaşatmalıyıq. Şəhidlərimizə, qəhrəmanlarımıza ən böyük abidəni hər şeydən öncə qəlbimizdə ucaltmalıyıq. Çünki bizə bu zəfəri şəhidlərimiz, qazilərimiz, qəhrəmanlarımız qazandırıb. Biz şəhidlərimizə, qəhrəmanlarımıza olan sevgimizi onların xatirəsini əbədiləşdirməklə, habelə onların doğmalarının, yaxınlarının yanında olmaq, onlara qayğı göstərməklə bildirməliyik. Hər bir şəhidin xatirəsi qəlbimizdə əbədi yaşamalıdır.   Abidələr sadəcə şəhidlərimizi, qəhrəmanlarımızı xatırlamağa deyil, həm də keçdiyimiz bu yolu unutmamağımıza xidmət etməlidir. Çünki şəhdilərimiz bizə ləyaqətimizi, şərəfimizi, mənliyimizi, qürurumuzu qaytardı. Buna görə də bizim hamımızın onlara borcu var. Bu gün dünyanın heç bir yerində ermənilər bizim xalqın nümayəndələrinin üzünə dik baxa bilmirlər. Bu, bizim əsgərlərimizin, zabitlərimizin şücaəti nəticəsində baş tutub. Buna görə də şəhərlərimizin, kəndlərimizin ən gözəl, ən baxımlı yerlərində onlra abidələr qoyulmalıdır və necə ki, qoyulur. Çünki bu abidələr gələcək nəsillərin tərbiyəsi, onların vətənpərvərlik ruhunda formalaşması baxımından da vacibdir. Biz şəhidlərimizin, qazilərimizin xatirəsini həm də kitablarda, filmlərdə, əsərlərdə yaşatmalıyıq.   Azərbaycan Respublikaısnın Prezidenti öz çıxışlarında dəfələrlə qeyd edib ki, Azərbaycan ordusu digər ordulardan fərqlidir. Müharibə vaxtı Azərbaycan ordusunda bir nəfər də olsun fərari olmayıb. Bunların hamısı bizim insanların vətənini, torpağını necə sevməsinin nümunəsidir.   Mən çox arzu edərdim ki, ailə quran gənclərimiz öncə həmin şəhidlərimizin, qəhrəmanlarımızın abidəsini ziyarət etsinlər, onların önünə gül dəstələri qoysunlar. Bu abidələr önündə şəkillər çəkdirsinlər və bu şəkilləri hər zaman işıqlı bir xatirə kimi qoruyub saxlasınlar.   -Sizcə post-müharibə dönəmində  milli maraqlarımızın müdafiəsi baxımından həm ölkəmizdəki, həm də respublikamızdan kənardakı soydaşlarımızın üzərinə hansı vəzifələr, hansı öhdəliklər düşür?   -Bütün dünya erməni vandalizminin şahididir. Ermənilər təkcə ərazi iddiası ilə çıxış etmirdilər. Onlar sadəcə insanlarımızı evindən, eşiyindən didərgin salmayıblar. Onlar həm də 20 mindən çox insanımızın həyatına qəsd ediblər. Onların  8-9 mini hərbi qulluqçudur. 11-12 min insanın içərisində bir aylıq körpədən tutmuş 90 yaşına qədər insanlar olub. Biz heç vaxt bunu unuda bilmərik.   Ermənilər sadəcə insanlarımıza qarşı qəddarlıq sərgiləməyib. Onlar həm də tariximizə, mədəni irsimizə, təbiətimizə qarşı amansızlıq sərgiləyiblər. Hektarlarla meşələrimizin məhv ediblər. Su hövzələrimizi zəhərləyiblər. Onlar bunu məqsədli və sistemli şəkildə ediblər. Bu faktlar göstərir ki, ermənilər özləri də bu ərazilərdə daimi yaşamayacaqlarını yaxşı biliblər. Daimi yaşamaq istəyənlər barbar ola bilməz. Onlar hər şeyi dağıdıb məhv ediblər. Bu ərazilərdə heç kim yaşamayıb. Hazır tikililəri belə söküb satıblar. Onlar heç vaxt bu torpaqları özlərininki hesab etməyiblər. Bu torpaqları özününkü hesab edən bu torpaqlarda heç vaxt bu miqyasda vəhşilik törətməz.  Biz bu həqiqətləri dünyaya çatdırmaq üçün əlimizdən gələni etməliyik. Bu bizim həm mənəvi, həm də milli borcumuzdur. Biz Azərbaycan həqiqətlərini bütün dünyaya çatdırmalıyıq. Hər birimiz bu məsələdə əlimizdən gələni əsirgəməməliyik. Ermənilərin törətdikləri vəhşiliklərə görə beynəlxalq məhkəmələrə cəlb etmək, lazımi təzminat ödəmələrinin təmin olunmasına nail olmaq hər birimizin borcudur.   Dünyada 50 milyondan çox azərbaycanlı yaşayır. Həm Avropa və ABŞ-da, həm də digər regionlarda azərbaycanlıların yaratdığı cəmiyyətlər, vətəndaş institutları mövcuddur. Bu cəmiyyətlər və institutlar da bu məsələdə aktiv rol oynamalı, ermənilərin hüquqi müstəvidə cəzalandırılması üçün hər bir imkanı dəyərləndirməliyik.   -Məşhur müəllim, müharibə başa çatsa da, zaman-zaman Ermənistan tərəfinin müxtəlif təxribatlara əl atdığına şahid oluruq. Sizcə rəsmi İrəvanın bu kimi təxribatlarla nəyəsə nail olması mümkündürmü?   -Ermənistan ordusu 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən ağır məğlubiyətə uğradılıb. Düşmənin hərbi potensialının 80%-i məhv edilib. Ermənistan iqtisadi baxımdan da ağır böhran vəziyyətindədir və regional layihələrin hamısından kənarda qalıb. Buna səbəb rəsmi İrəvanın uzun illər ərzində apardığı işğalçı-təxribatçı siyasət olub.   Azərbaycan Vətən müharibəsi nəticəsində düşməni məğlub edərək işğaldakı torpaqlarını azad edib. Düşmənin başını “dəmir yumruğu” ilə əzib. Lakin görünən odur ki, hələ də Ermənistandakı bəzi revanşist-təxribatçı qüvvələr baş verənlərdən nəicə çıxartmaq istəmirlər.   Əminliklə deyirəm ki, Ermənistan bu kimi təxribatlarla heç nəyə nail ola bilməyəcək. Ölkə başçısının bildirdiyi kimi, “Dəmir yumruq” yerindədir. Vətən müharibəsi də sübut etdi ki, Azərbaycan Ordusu hər cür təhdid və təxribata layiqli cavab verməyə qadirdir və bundan sonra da ərazi bütövlüyümüzü pozmaq istəyən hər kəs bu “Dəmir yumruğun” ölümcül zərbəsini hiss edəcək.   Seymur ƏLİYEV    

Bu gün Vətən Müharibəsi Əlillərinə Kömək İctimai Birliyinin və Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının təşkilatçılığı ilə “Nəsillərin görüşü” keçirilib. İlk öncə Vətən Müharibəsi Əlillərinə Kömək İctimai Birliyi ilə Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı arasında birgə əməkdaşlığa dair Memorandum imzalandı. Vətən Müharibəsi Əlillərinə Kömək İctimai Birliyi ilə Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları təşkilatı arasında imzalanmış əməkdaşlıq haqqında memoranduma müvafiq olaraq gələcəkdə Şəhid ailələri, Qazilər, Müharibə iştirakçəlarında diqqət və qayğı yönümündə birgə ictimai təşəbbüslər layihə və tədbirlər uğurla davam etdiriləcək. Daha sonra hər iki qurumun birgə təşkilatçılığı və İydə parfumun tərəfdaşlığı ilə 8 noyabr Zəfər günün 1-ci ildönümü ərəfəsində "Nəsillərin görüşü" adlı tədbir keçirildi. Tədbirdə Vətən Müharibəsi Əlillərinə Kömək İctimai Birliyinin sədr əvəz Qalib Əliyev, İctimai birliyin sədr müavini Məcid Məmmədov, icraçı direktoru Zamin Zeynal, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları təşkilatının sədri Fatma Səttərova, sədr müavini Cəlil Xəlilov, İydə parfumun rəhbərliyi, Qazilər, Müharibə iştitakçıları iştirak edərək çıxış etdilər. Birlik rəsmiləri çıxış edərək qeyd etdilər ki, Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərə həkk edilmiş 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə Müzəffər Ali Baş Komandan, cəsarətli Prezidentimiz İlham Əliyevin rəhbərliyi altında fədakar Azərbaycan ordusu tarixi, əbədi, əzəli Azərbaycan məxsus olan Qarabağ torpalarımızı, düşmənin istilasından azad etməyə müvəffəq olmuşdur. Bu gün hər bir vətəndaş cəmiyyəti təsisatı milli, Vətənpərvər ruhda birlik, həmrəylik nümayiş etdirərək Ali Baş Komandanın daha böyük Azərbaycan naminə həyata keçirdiyi məqsədyönlü, uğurlu, daxili və xarici siyasətinə öz ictimai, siyasi töhfəsini verməlidir. Birliyin icraçı direktoru Zamin Zeynal mətbuata açıqlamasında bildirdi ki, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları təşkilatı ilə birgə belə bir tədbiri gerçəkləşdirməkdə məqsəd Dövlət Başçısının Şəhid ailələri, Qazilər, Müharibə iştirakçıları ilə bağlı gördüyü uğurlu işlərə birgə fəaliyyət çərçivəsində ictimai təkan olmaqdır. Qeyd edək ki, tədbirdə vətənpərvər fəaliyyətinə və vətənə ləyaqətlə xidmətinə görə bir qrup müharibə əlili və iştirakçısı fəxri fərman və hədiyyələr ilə təltif olundu.  

Hürriyyət, Azadlıq və İstiqlaliyyət pay verilmir, uğrunda qan tökülür, Şəhid verilir! Şəhidlərin al qanı ilə tarix yazılır! Azərbaycan xalqının azadlığa, Əbədi İstiqlala gedən yolda ən böyük sınağı, ən parlaq nümunəsi hesab olunan 20 Yanvar faciəsindən 35  il ötür. Bu qanlı cinayəti törətməkdə əsas məqsəd Azərbaycan xalqının iradəsini qırmaq, onun azadlıq istəyini boğmaq idi. Lakin sovet imperiyasının amansız davranışı xalqımızın azadlıq istəyini daha da alovlandırdı, milli azadlıq hərəkatı daha da geniş vüsət aldı. 20 Yanvar faciəsi xalqımızın yaddaşında, həm ümumxalq faciəsi, həm də müstəqillik, istiqlal və hürriyyət uğrunda apardığı milli azadlıq hərəkatının zirvəsi kimi Azərbaycan tarixinə həkk olundu. 20 Yanvar dəhşətlərinin  baş verməsində Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsinə qarşı çıxan Azərbaycan xalqının Kreml tərəfindən cəzalandırılması da əsas rol oynamışdır. 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə birbaşa Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin baş katibi Mixail Qorbaçovun əmri ilə SSRİ Müdafiə Nazirliyi, Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi və Daxili İşlər Nazirliyinin qoşun hissələri Bakıya və Azərbaycanın bir neçə rayonuna yeridilərək, dinc əhalini ağır texnikadan və müxtəlif tipli silahlardan atəşə tutaraq kütləvi qətllər həyata keçirildi. Sovet ordusunun xüsusi təyinatlı dəstələrinin və daxili qoşunların Bakını zəbt etməsi, mühasirəyə alması xüsusi qəddarlıqla müşayiət olundu. 1990-cı il yanvarın ortalarında SSRİ müdafiə və daxili işlər nazirliklərinin, habelə başqa xüsusi təyinatlı hərbi birləşmələrin 66 min nəfərdən çox əsgər və zabiti Bakı şəhərinə gətirilərək, Qala və “Nasoslu” aerodromlarında, Respublika stadionunda, Salyan kazarmasında yerləşdirilmişdi. Fövqəladə vəziyyət elan olunanadək və ondan sonra beynəlxalq hüququn hamılıqla qəbul edilmiş prinsipləri pozulmuş, fövqəladə vəziyyətin tətbiqi və müddətləri barədə əhaliyə rəsmi xəbərdarlıq edilməyərək qanunsuz olaraq xalqı təzyiq altında saxlamağa çalışmışlar. Fövqəladə vəziyyətin tətbiqi əhaliyə elan olunanadək hərbi qulluqçuların qətlə yetirilməsi və yaralanması, 82 nəfərin amansızcasına qətlə yetirməsi, 20 nəfərin ölümcül yaralaması ilə müşayət olunan hadisələr sübut etdi ki,  bu faciə düşünülmüş şəkildə həyata keçirilmiş, dünyanın gözü qarşısında insan haqlarına təcavüz edilmişdir.  Qanlı yanvar hadisələri təkcə paytaxt Bakını deyil fövqəladə vəziyyətin elan olunmadığı rayonlarda da həyata keçirildi. Ümumilikdə Respublikada 147 nəfər öldürülmüş, 744 nəfər yaralanmış, 841 nəfər qanunsuz həbs olunmuş, 200 ev və mənzil, 80 avtomaşın, o cümlədən təcili yardım maşınları, dövlət əmlakı və şəxsi əmlak məhv edilmişdir. 20 Yanvar gecəsi baş vermiş tarixi cinayət Beynəlxalq hüquqi məsuliyyətdən yayınmış hərbi cinayət idi. SSRİ rəhbərliyi tərəfindən həyata keçirilən bu bəşəri cinayəti həmin dövrlərdə obyektiv siyasi hüquqi qiymət alması qeyri-mümkün idi. Təsadüfi deyil ki, SSRİ Baş Prokurorluğunun ədliyyə polkovniki V.Medvedevin istintaq qrupu hərbçilərin hərəkətlərində cinayət tərkibinin olmaması nəticəsinə gəlmiş və 20 iyul 1990-cı il tarixində cinayət işinin xitam olunması barədə qərarı vermiş 100 cildlik istintaq materiallarının 68 cildi Bakıdan Moskvaya, keçmiş SSRİ Prokurorluğuna aparılaraq geri qaytarılmamışdır. Ümummilli lider Heydər Əliyev hakimiyyətə qayıdana qədər bu qanlı faciəyə siyasi hüquqi qiymət verilməmişdir.  Bu qanlı cinayətə ilk etiraz edən şəxs məhz Ulu öndər Heydər Əliyev olmuşdur. Sovet rejiminin qadağalarına baxmayaraq, faciədən bir gün sonra yanvarın 21-də Azərbaycanın Moskvadakı Daimi Nümayəndəliyinə mənəvi və siyasi varisi, ən yeni Azərbaycanın prezidenti İlham Əliyevlə birlikdə gələn Heydər Əliyev cəsarətli bəyanat verərək əliyalın xalqın qırılmasını hüquqa, demokratiyaya, humanizmə zidd, Moskvanın və respublika rəhbərlərinin günahı üzündən yol verilmiş siyasi səhv kimi qiymətləndirmişdir. Qeyd etdiyimiz kimi 20 Yanvar dəhşətlərinin tarixi kökləri var idi. Qarbaçov rejimi Azərbaycan xalqının iradəsini qırmaq, onun Qərbi Azərbaycan və Qarabağ uğrunda savaşlarına son qoymaq niyyətində idi. Ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətinin Moskva dövründən sonra lidersizlik problemi yaşayan Azərbaycanın üzərinə hücumlar səngimək bilmirdi. 1980-ci illərin sonlarında Azərbaycanda ictimai-siyasi durumun kəskinləşməsi, Kreml rəhbərliyinin uğursuz "yenidənqurma" siyasəti, iqtisadi islahatların düzgün aparılmaması, milli siyasət sahəsində buraxılan kobud səhvlər Azərbaycanda azadlıq hərəkatının güclənməsinə zəmin yaratmışdı. Bunun  əsas səbəblərindən biri də Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi-torpaq  iddiaları ilə çıxış etməsi, uydurma "Qarabağ problemi"nin ortaya atılması idi. SSRİ rəhbərliyindəki havadarlarına arxalanan ermənilərin əsassız iddiaları və dinc əhaliyə qarşı törətdikləri cinayətlər xalqımızın hiddətinə səbəb olmuşdu. 1988-ci ildə Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar başlayan milli-azadlıq hərəkatı prinsipiallığı ilə SSRİ  rəhbərliyində ciddi narahatlıq yaratmışdı. Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olan Qarabağ bölgəsində baş qaldıran erməni separatizmi qədim türk torpaqları olan Qərbi Azərbaycandan 300 mindən çox soydaşımızın zorla öz ata-baba yurdlarından qovulması ilə nəticələnmişdi. Bu haqsızlığa və cinayətə görə nümayiş və mitinqlərə çıxan əhali keçmiş sovet rəhbərliyindən və onun respublikamızdakı təmsilçilərindən ermənilərin qanunsuz hərəkətlərinə son qoyulmasını, münaqişənin ideoloqlarının və icraçılarının cəzalandırılmasını tələb edirdi. Ancaq ittifaq rəhbərliyi ermənipərəst mövqedə dayanaraq, müxtəlif vasitələrlə onların müdafiəsinə qalxırdı. Azərbaycanlılar zor gücünə  öz doğma yurdlarından qovulur, onların ev-eşikləri vəhşicəsinə dağıdılır və ya zorla əllərindən alınır, özləri isə ən ağır təhqirlərə, işgəncə və qətllərə məruz qalırdılar. Həmin dövrdə respublikamızda ictimai-siyasi vəziyyəti ağırlaşdıran amillərdən biri də  ölkə rəhbərliyində təmsil olunan şəxslərin səriştəsizliyi idi. Respublikada yaranmış özbaşınalıq və hərc-mərclikdən məharətlə istifadə  edən SSRİ-nin xüsusi xidmət orqanları 1990-cı il yanvarın əvvəllərində yerlərdəki emissarlarının yaxından köməyi ilə Bakıda müxtəlif  ixtişaşlar törətdi. Yanvarın 20-də sovet qoşunları dinc əhalinin üstünə yeridildi, dəhşətli faciə baş verdi. Azərbaycan informasiya blokadasına alındı. Qanlı faciədən az öncə Azərbaycan Televiziyasının  enerji bloku partladıldı. Radionun fəaliyyəti, qəzetlərin nəşri dayandırıldı. Dünya ictimaiyyəti Azərbaycanda baş vermiş bu qanlı hadisədən xəbərsiz idi. Belə ağır və faciəli bir vaxtda xalqımızın vətənpərvər oğlu, Ulu öndər Heydər Əliyev yuxarıda da vurğuladığımız kimi, Moskvada xüsusi nəzarət altında saxlanılmasına, təzyiq və təqiblərə baxmayaraq, sovet ordusunun Bakıda törətdiyi bu qanlı cinayəti kəskin şəkildə tənqid edən bəyanat verdi. Ulu Öndər bununla da Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş haqsızlığı dünyaya çatdırdı, faciənin bütün günahkarlarının cəzalandırılmasını tələb etdi. Həmin gün Ümummilli Lider Azərbaycan KP MK-ya, respublikanın Ali Soveti və Nazirlər Sovetinə teleqram göndərdi. Bununla da 1990-cı il 20 Yanvar faciəsinə verilən ilk siyasi qiymətin əsasını qoydu. Heydər Əliyev faciə baş verəndən dərhal sonra Azərbaycanın Moskvadakı Daimi Nümayəndəliyinə gəlmişdi, öz etiraz səsini ucaltmışdı. Heydər Əliyev həmişə olduğu kimi, o ağır günlərdə də xalqla bərabər, birlikdə idi. Heydər Əliyevin ikinci dəfə siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra 20 Yanvar hadisələrinə siyasi və hüquqi qiymət verilməsi üçün ciddi addımlar atıldı. 1990-cı il noyabrın 21-də Ulu Öndərin rəhbərliyi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi 20 Yanvar faciəsi ilə bağlı tarixi qərar qəbul etdi. Ulu Öndər 1993-cü ilin iyununda xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışının ilk günlərində Şəhidlər xiyabanını ziyarət etdi. Elə yerindəcə tapşırıq verdi ki, qısa müddətdə bütün şəhid məzarlarının üstü yenidən götürülsün və burada Şəhidlər Memorial Kompleksi ucaldılsın. Bunun üçün dövlət səviyyəsində lazımi vəsait ayrıldı və həmin iş qısa zamanda başa çatdırıldı. Məhz Ulu Öndərin sərəncamı ilə 20 Yanvar Ümumxalq Hüzn Günü elan olundu. O vaxtdan şəhidlərimizin xatirəsinin böyük ehtiramla yad edilməsi dövlətimizin diqqətində oldu. Ulu Öndərin siyasi kursunu uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyev 20 Yanvar faciəsində, eləcə də Vətən müharibəsində ölkəmizin azadlığı, ərazi bütövlüyü uğrunda şəhid olanların ailə üzvlərinin problemlərinin dövlət səviyyəsində həllini əsas vəzifələrdən biri kimi qarşıya qoydu. Ölkəmizdə bu istiqamətdə mühüm tədbirlər həyata keçirildi. Şəhid ailələrinin, müharibə veteranlarının, əlillərin sosial təminatı ildən-ilə gücləndirildi. 20 Yanvar hadisələrinin qurbanlarına, İstiqlal Fədailərinə daimi dövlətin diqqət və qayğısı bununla bitmir. Bu məqsədlə 1998-ci ildə “20 Yanvar Şəhidi” fəxri adı təsis edilmişdir. 1990-cı ilin yanvarında şəhid olmuş şəxslərin ailələrinin və övladlarının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi üçün də mühüm addımlar atılmışdır. Prezident İlham Əliyevin 19 yanvar 2006-cı il tarixli “20 Yanvar şəhidinin ailəsi üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdünün təsis edilməsi haqqında” Fərmanına əsasən, şəhid ailələrinə dövlət qayğısını artırmaq məqsədilə təqaüd verilir. Onların uyuduğu Şəhidlər Xiyabanında təmir və yenidənqurma işləri, Şəhidlər Memorial Kompleksi ilə yanaşı, Bakının Yasamal rayonundakı “20 Yanvar” dairəsində, Həsən bəy Zərdabi və Müzəffər Həsənov küçələrinin kəsişməsində Qanlı Yanvar şəhidlərinin xatirəsinə memorial abidə kompleksi ucaldılmışdır. Onu da vurğulamaq yerinə düşər ki, hazırda 20 Yanvar faciəsi zamanı şəhid olmuş Azərbaycan övladlarının ruhu şaddır! 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin qüdrətli Azərbaycan Ordusunun, Qazilərimizin iradəsi, Şəhidlərin al qanı ilə  Vətən torpaqları işğaldan azad olunmuş, ölkəmizin ərazi bütövlüyü bərpa edilmişdir. Azərbaycan xalqı, ümumiyyətlə dünya Azərbaycanlıları 35 il bundan öncə - 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə xalqımızın milli müstəqillik və azadlıq uğrunda mübarizə meydanında şəhid olanları daima anır, yad edir, ruhları qarşısında baş əyir. Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycançılıq məfkurəsi, xeyirxahlıq missiyası ilə dünyanın diqqət mərkəzində olan Heydər Əliyev Fondu 20 Yanvar şəhidlərinin ailələrinə və əlillərin problemlərinin həllinə daim böyük qayğı ilə yanaşır. Fondun dəstəyi ilə 20 Yanvar şəhidlərinin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi, faciə qurbanlarının ailələrinin problemlərinin həlli, sağlamlığının bərpası istiqamətində mühüm işlər görülür. Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti, Rusiyanın Azərbaycanlı Gənclər Təşkilatının sədri Leyla xanım Əliyevanın  da bu istiqamətdə həyata keçirdiyi layihələr təqdirəlayiqdir. Məhz onun təşəbbüsü ilə Heydər Əliyev Fondu tərəfindən xalqımızın qanlı 20 Yanvarı, habelə Vətən müharibəsi ilə bağlı kitablar, bukletlər, albomlar nəşr olunmuş, filmlər çəkilmişdir. Milli vətənpərvərlik hissi ilə müşaiyət olunan bu xeyirxah missiyanın işğaldan azad olunan tarixi torpaqlarımızda, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurdakı quruculuq işlərini də əhatə etməsi milli müstəqilliyin əbədi və dönməz olması üçün bu gün də mücadilə edən hər bir Azərbaycan vətəndaşında qürur hissi oyadır!                                                                                                           Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları  Təşkilatının sədri                                                                                              polkovnik    Cəlil Xəlilov                                                                           

Veteran.gov.az xəbər verir ki, Respublika Veteranlar Təşkilatının Gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsi və ideoloji hazırlığı  şöbəsinin əməkdaşları  şöbə müdiri, ehtiyyatda olan polkovnik Adil Haqverdiyev və baş mütəxəssis Nəbi Hacıyev 19 yanvar 2023 –ci il tarixində   Bakı şəhəri Nəsimi   rayonunda tədbir təşkil ediblər. Tədbir  Rövşən Nəsirov adına 111 saylı tam orta məktəbdə keçirilib. 20 Yanvar Ümumxalq Hüzn Günününün 33-cü  ildönümünə həsr edilmiş tədbirdə Nəsimi RV-nın sədri  Validə Vəliyeva, 20 yanvar faciəsi zamanı əlil olmuş Aydın Alıyev, məktəbin direktoru Jalə Hacıyeva, şagirdlər və müəllimlər iştirak ediblər. Tədbiri məktəbin direktoru Jalə Hacəyeva açıb. O,qonaqları tədbir iştirakçılarına təqdim edib. İlk öncə Azərbaycan RespublikasınınDövlət Himni səslənib, müstəqilliymiz uğrunda canlarından keçən şəhidlərimiz bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. Şagirdlər 20 Yanvar faciəsinə həsr olunmuş şeirlər söyləyiblər. Şagirdlərin çıxışlarından sonra soz qonaqlara verilib. Ehtiyyatda olan polkovnik Adil Haqverdiyev bildirib ki, Sovet Ordusunun zabiti kimi Əfqanıstanda xidmətdə olub: “Mən də 20 Yanvar qırğınının canlı şahidiyəm. Xalqımıza qarşı törədilmiş qırğını Əfqanıstanın döyüş bölgələrində görmədim. Ordunun şəhərə ağır texnikalarla girməsi haqqında vətəndaşlarımızın xəbəri yox idi. Cinayətkarlar törədilmiş  qırğın xəbərinin yayılmaması üçün televiziya bulokunu partlatdılar. Soydaşlarımız böyük təşviş içərisində idilər. Rəhbər işçilər heç bir təşəbbüs göstərmirdilər. Xalqın ümid yeri, arxası görkəmli ziyallıları oldu. Onlar xalqın qarşısında öz etirazlarını bildirərək inandıqları Komunist Partiyası sıralarından çıxaraq partiya biletlərini yandırdilar. Xalqın ağır günündə Ulu Öndər Heydər Əliyev özünü, ailəsini təhlükəyə ataraq ailəsi ilə birlikdə  Moskva şəhərində Azərbaycanın Daimi Nümayəndəliyinə gedərək öz haqlı etirazını bildirdi. Bu gün müstəqil bir ölkə kimi inamla irəliləyirik. Bizə bu müstəqilliyi yaşadan şəhidlərimizə Allahdan rəhmət, qazilərimizə cansağlığı diləyirəm”. Daha sonra 20 Yanvar iştirakçısı Aydın Alıyev və RVT-nın əməkdaşı Nəbi Hacıyev çıxış ediblər.   Tədbirin sonunda  xatirə şəkli çəkilib.