General-mayor Müşfiq Məmmədov:  “Şəhidlər bizim baş tacımızdır!” “Tarix hamımızı unudacaq, şəhidlərdən başqa!”  Moderator.az-a xəbər verir ki, bunu Beynəlxalq Muğam Mərkəzində keçirilən “Ordu xalqın, xalq ordunun dayağıdır” adlı konfransda Müdafiə Nazirliyinin Şəxsi Heyət Baş İdarəsinin rəisi general-mayor Müşfiq Məmmədov deyib. Xalqımızın 44 günlük Vətən müharibəsində əldə etdiyi tarixi zəfərə görə ilk növbədə şəhidlərə minnətdar olduğumuzu bildirən general, şəhid ailələrinin önündə baş əydiyini vurğulayıb: “Şəhidlər bizim baş tacımızdır. Biz onların ailə üzvlərinin, bütün yaxınları qarşısında baş əyirik. Şəhidlərimiz daim xalqımızın qəlbində yaşayacaq, hər zaman ehtiramla yad ediləcək”. Seymur ƏLİYEV

5 iyun 2024-cü il saat 10:30-da Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı, Müdafiə Nazirliyi, Gənclər və İdman Nazirliyi və Yeni Azərbaycan Partiyasının birgə təşkilatçılığı ilə  “Ordu xalqın, xalq ordunun dayağıdır” adlı konfrans keçirilib. Konfransda kursantlar, müxtəlif qoşun növlərinin nümayəndələri, gənclər və veteranlar, həmçinin, millət vəkilləri, görkəmli ziyalılar, vətəndaş cəmiyyəti institutlatrının nümayəndələri iştirak edib. Konfransdan öncə foyedə rəsm sərgisinə baxış keçirilib, vətənpərvərliklə bağlı əsərlər konfrans iştirakçılarının marağına səbəb olub. Daha sonra Azərbaycan xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyevin, eləcə də torpaqlarımızın azadlığı və ərazi bütövlüyü uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olan Vətən övladlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib, Azərbaycan Respubikasının Dövlət Himni ifa olunub. “Xalq-ordu birliyi və 44 günlük Vətən müharibəsi” adlı videoçarx nümayiş olunub. Konfransda çıxış edən Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin sədr müavini Adil Əliyev, Yeni Azərbaycan Partiyası sədrinin müavini – Mərkəzi Aparatın rəhbəri, Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin sədri Tahir Budaqov, Müdafiə Nazirliyinin Şəxsi Heyət Baş İdarəsinin rəisi general-mayor Müşfiq Məmmədov, Azərbaycan Respublikasının Gənclər və İdman nazirinin müavini Fərhad Hacıyev, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini polkovnik Cəlil Xəlilov xalq-ordu birliyi ilə bağlı maraqlı fikirlər səsləndirib, bu birliyi təhlükəsizliyimizin qarantı adlandırıblar. Ordu-xalq vəhdətinin 8 Noyabr zəfərinin əldə edilməsində mühüm rol oynadığını bildirən konfrans iştirakçıları, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında bu birliyin gələcəkdə də qorunub saxlanılanacağına əminliklərini ifadə ediblər. Çıxışlardan sonra müxtəlif layihələrdə uğur və nailiyyətlər əldə etmiş gənclərə diplom və Fəxri Fərmanlar təqdim edilib. Bundan sonra konfransda iştirak edən tələbə və kursantlar çıxış edən rəsmilərə suallar ünvanlayıb, onları maraqlandıran məsələlər haqqında ətraflı məlumat alıblar. Konfransın sonunda Həzi Aslanov adına Ordu İdeoloji və Mədəniyyət Mərkəzinin solistləri vətənpərvərlik mahnıları ifa ediblər.    

Veteran.gov.az xəbər verir ki, bu gün  “Modern İnkişaf və Ailə” İctimai Birliyinin sədri Zərifə Quliyeva Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvələr Veteranları Təşkilatının qonağı olub, Təşkilatın sədri Fatma Səttarova və sədr müavini polkovnik Cəlil Xəlilovla görüşüb. Görüş zamanı gənclərin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsi, milli-mənəvi dəyərlər bağlı şəkildə yetişdirilməsi, dövlətçilik maraqlarımızın müdafiəsi və s. kimi məsələlərdə vətəndaş cəmiyyəti institutlarının rolundan bəhs edilib, qarşılıqlı fikir mübafiəlsi aparılıb. Görüşdə Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvələr Veteranları Təşkilatının Nəsimi Rayon Təşkilatının sədri Validə Vəliyeva da iştirak edib.  

Naqif Həmzəyev: “İnanıram ki, bu qurum gənc nəslin vətənprəvərlik tərbyəsinə bundan sonra da böyük töhfələr verəcək” 44 günlük Vətən müharibəsində ordumuzun bütün kontingenti kimi hərbi həkimlərimizin də cəsarətlə iştirak etdiyi, 8 Noyabr zəfərinə böyük töhfələr verdiyi şübhəsizdir. Məhz bu səbəbdən də bütün şəhidlərimiz kimi şəhid həkimlərimizin də cəmiyyətə tanıdılması, onların xatirəsinin əbədiləşdirilməsi bir zərurət olaraq meydana çıxmaqdadır. Qürurvericidir ki, bu məsələdə Prezident Administrasiyası, Müdafiə Nazirliyi, yerli icra hakimiyyəti  orqanları ilə yanaşı, digər dövlət qurumları da aktiv şəkildə iştirak edir ki, bunlardan biri də Sumqayıt Tibb Mərkəzidir. Qeyd edək ki, Vətən müharibəsində şəhid olan hərbi həkimlərin ictimaiyyətə tanıdılması, onların qəhrəmanlığının təbliği istiqamətində sistemli addımlar atan Sumqayıt Tibb Mərkəzində cari ilin aprel ayında şəhid hərbi həkim Eldar Abdullayevlə bağlı bədii-sənədli filmin təqdimatı keçirilmiş, film cəmiyyət tərəfindən böyük maraqla qarşılanmışdır. Ümumiyyətlə, Elnur Azadxanovun Sumqayıt Tibb Mərkəzinin direktoru vəzifəsinə təyinatından sonra adıçəkilən qurumun fəaliyyətində ciddi dəyişikliklər, müsbət dinamika müşahidə edilməkdədir. Tibb müəssisələrinin işinin daha optimal şəkildə qurulması, vətəndaş məmnunluğunun təmin edilməsi istiqamətincə ardıcıl tədbirlərin görülməsi, müəssisələrin fəaliyyətində şəffaflığın artırılması, müasir tibbi texnologiyaların tətbiqi Elnur Azadxanovun adı ilə bağlıdır. Peşəkar həkimlərin Sumqayıt Tibb Mərkəzinin tabeçiliyindəki müəssisələrə cəlb edilməsi də yeni rəhbərliyin sözügedən qurumun həyatına gətirdiyi mühüm yeniliklərdəndir.   Veteran.gov.az-a açıqlama verən millət vəkili Naqif Həmzəyev, Sumqayıt Tibb Mərkəzinin şəhid hərbi həkimlərin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi, onların tanıdılması istiqamətində atdığı adımların mənəvi-tarixi əhəmiyyətindən danışıb: “Şəhidlərimizin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi dövlətimizin qarşısında duran ən vacib məsələlərdən biridir. Həm Prezident İlham Əliyev, həm də Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyeva bu prosesi diqqətdə saxlayır, şəhdilərimizin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atır. Dövlətimiz şəhid adlarını əbəədiləşdirməklə yanaşı, onların ailələrinin sosial problemlərinin həll edilməsi, şəhid övladlarının hərtərəfli himayə olunması və s. kimi məsələlərlə bağlı da qətiyyətli siyasət yürüdür. Şübhəsiz, bu siyasət bundan sonra da davam edəcək. Çünki şəhidlərimiz elə bir fədakarlıq göstərib ki, heç nə bu fədakarlıqla müqayisə oluna bilməz. 44 günlük Vətən müharibəsində bizim həkimlərimiz, eləcə də hərbi həkimlərimiz cəsarətlə iştirak etdi, qələbəmizə böyük töhfələr verdi.  Həkimlərimiz öz həyatlarını təhlükə altına qoyaraq öz hərbçi yoldaşlarının, döyüş yoldaşlarının həyatını xilas etdilər. Mənfur düşmən müharibə zamanı hərbi konvensiyalara zidd olaraq tibbi maşınları da atəşə tuturdu. Ancaq buna baxmayaraq, həkimlərimiz müharibənin ən qızğın nöqtələrində fəaliyyət göstərmiş, öz müqəddəs missiyalarını əzmlə yerinə yetirmişdilər. Odur ki, bütün şəhidlərimiz kimi həkim şəhidlərimizin də xatirəsinin əbədiləşdirilməsi olduqca vacib və əhəmiyyətlidir. Bu mənada Sumqayıt Tibb Mərkəzinin şəhid həkimlərlə bağlı layihələri, onların xatirəsinin əbədiləşdiirlməsi, qəhrəmanlıqarının təbliği ilə bağlı atdığı addımlar son dərəcə önəmlidir. Bu addımlardan biri kimi Sumqayıt Tibb Mərkəzinin təşəbbüsü və dəstəyilə çəkilmiş, Vətən müharibəsi şəhidi, hərbi tibb qulluqçusu Eldar Abdullayevə həsr olunmuş “Şəhidlər evə qayıdır” qısametrajlı bədii-sənədli filmini göstərmək olar. Bu filmdə şəhid Eldar Abdullayevin həyat və döyüş yoluna nəzər salınıb, onun qəhrəmanlıqları, vətən uğrunda sərgilədiyi fədakarlıqlar yüksək peşəkarlıqla öz əksini tapıb. Sumqayıt Tibb Mərkəzinin şəhid həkimlərimizin cəmiyyətə tanıdılması, onların qəhrəmanlığının təbliğ edilməsi, xatirəsinin əbədiləşdirilməsi istiqamətində addımları təqdirəlayiqdir və şəxsən mən bu fəaliyyəti alqışlayıram. Onu da qeyd etməliyəm ki, tanınmış jurnalist Ramil Zeynallının rəhbərlik etdiyi Sumqayıt Tibb Mərkəzinin İctimaiyyətlə əlaqələr bölməsi bu sahədə xüsusi ciddi aktivlik sərgiləyir, Mərkəzin fəaliyyətinin təkib hissəsi kimi şəhid həkimlərimiz xatirəsinin əbədiləşdirilməsi, onların cəmiyyətə tanıdılması istiqamətindəki yenilikləri cəmiyyətə çevik şəkildə çatdırır. Sumqayıt Tibb Mərkəzinin Mərkəz İctimaiyyətlə əlaqələr bölməsi həm media, həm də sosial şəbəkələr üzərindən geniş iş aparır, Sumqayıt Tibb Mərkəzinin həyata keçirdiyi hər bir yenilik kimi şəhidlərimizin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi istiqamətindəki tədbirlər haqqında ictimaiyyəti operativ şəkildə məlumatlandırır. İnanıram ki, başda hörmətli Elnur Azadxanov olmaqla Sumqayıt Tibb Mərkəzinin bütün dəyərli kolektivi bundan sonra da şəhidlərimizlə bağlı məlum fəaliyyəti uğurla davam etdirəcək, gənc nəslin vətənpərvərlik tərbiyəsinə yeni-yeni töhfələr verəcək”.  Seymur ƏLİYEV  

Veteran.gov.az xəbər verir ki, Sumqayıt Tibb Mərkəzinin (STM) Uşaq Xəstəxanasında mürəkkəb əməliyyatların icrasına daha bir uğurlu əməliyyat əlavə olunub. STM-dən Aztibb.az-a bildirilib ki, anadangəlmə anal atreziya rektouretral fistula diaqnozu ilə doğulan 3 aylıq uşaq STM-nin Uşaq Xəstəxanasına yerləşdirilib.  Zəruri tibbi xidmətlər göstərilib və əməliyyat edilməsinə qərar verilib. Uşaq cərrahiyyəsinin ağır əməliyyatlarından biri olan anal atreziyanın ləğvi Uşaq Xəstəxanasının uzman cərrahı Araz Hüseynov və cərrah Elnur İsgəndərov tərəfindən icra edilib. Əməliyyat uğurla başa çatıb. Qeyd edək ki, Sumqayıt Tibb Mərkəzinin nəzdində olan tibb müəssisələrinin ən müasir tibbi avadanlıqlar ilə təchiz olunması, cərrahiyyənin bütün sahələrində təcrübəli həkimlərimiz tərəfindən mürəkkəb əməliyyatların icra olunmasını mümkün edir.  

Veteran.gov.az xəbər verir ki, TƏBİB və İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin birgə təşəbbüsü ilə Mingəçevir Şəhər Mərkəzi Xəstəxanası və Yevlax Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında "İxtisas ayları" proqramı çərçivəsində 1 İyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Gününə həsr edilmiş “Uşaq sağlamlığı günləri” layihəsinin icrasına başlanılıb. Layihə çərçivəsində Bakı, Sumqayıt və Gəncə şəhərinin ixtisaslaşmış tibb müəssisələrində çalışan uzman və ixtisaslı həkimlər tərəfindən bölgədə yaşayan uşaqlara  tibbi xidmətlər göstərilib. Tibbi xidmətlər pediatrik xəstəliklərin ən çox müşahidə edildiyi bölgələrdən hesab olunan Bərdə-Yevlax tibbi ərazi bölməsinə daxil olan Mingəçevir, Bərdə, Yevlax, Ağdaş və Tərtər rayonlarının vətəndaşları üçün təşkil edilib. Tibbi heyət Respublika Pediatriya Mərkəzi, Yeni Klinika, Sumqayıt Tibb Mərkəzi və Gəncə Şəhər Birləşmiş Xəstəxanasında fəaliyyət göstərən 10 nəfər müxtəlif ixtisaslı həkim-mütəxəssisdən ibarətdir. Sağlamlıq günlərinin əsas məqsədi regionlarda yaşayan əhalinin tibbi müayinəsi,  uşaqlarının sağlamlığının qorunması istiqamətində pediatrik xəstəliklərinin erkən aşkarlanması, eləcə də onların törədə biləcəyi yanaşı xəstəliklər və fəsadlar barədə əhalinin maarifləndirilməsidir. Uşaq sağlamlığı günlərində 750-dən çox uşaq pediatr, kardioloq, infeksionist, nevroloq və oftalmoloq müayinələrindən keçərək 1 500-dən çox tibbi xidmətdən yararlanıb. Tibbi müayinələrdən yararlanan və xəstəliyi yeni müəyyən edilən uşaqların valideynlərinə zəruri tibbi məsləhətlər verilib və ətraflı müayinə üçün müvafiq tibb müəssisələrinə yönləndirilib. Qeyd edək ki, tibbi müayinələrin keçirildiyi günlər ərzində uşaqlar üçün əyləncə proqramları da təşkil edilib.         

“Ermənistan gec-tez Xocalı soyqırımını etiraf etmək və üzr istəmək məcburiyyətində qalacaq”.   Bunu saytımıza açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini, hərbi-siyasi ekspert polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Prezidentin Xocalı səfəri zamanı səsləndirdiyi fikirlərə diqqət çəkən polkovnik Cəlil Xəlilov, Azərbaycanın soyqırımının tanıdılması istiqamətindəki səylərinə də diqqət çəkib:   “Azərbaycan uzun müddətdir ki, Xocalı soyqırımının dünyada tanıdılması istiqamətində mühüm addımlar atmaqdadır. Bu baxımdan Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın rəhbərliyi altında həuyata keçirilən “Xocalıya ədalət” kampaniyasını xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Məhz “Xocalıya ədalət” kampaniyası sayəsində dünya ictimaiyyəti dolğun şəkildə məlumatlandırılıb və bu proses bu gün də davam etməkdədir.   Dövlətimizin apardığı qətiyyətli siyasət və təbliğati iş nəticəsində Xocalı soyqırımı dünyanın 10-dan çox ölkəsində, eləcə də ABŞ-ın bir çox ştatında tanınıb. Xocalı soyqırımı ilə bağlı kitablar yazılıb, filmlər çəkilib. Görülən bütün bu işlər göstərir ki, Xocalı soyqırımının tanıdılması bizim üçün prioritet istiqmaətlərədn biridir və biz bu missiyanı uğurla başa çatdıracağıq.   Prezident İlham Əliyevin bugünlərdə Xocalı sakinləri ilə görşündə Ermənistanı bu soyqırımını tanımağa, buna görə Azərbaycan dövlətindən, Azərbaycan xalqından üzr istəməyə səslədi. Dövlət başçısı bildirdi ki, Ermənistan Xocalı soyqırımına görə üzr istəməsə, törətdiyi bu vəhşiliyi etitaf etməsə, heç vaxt ayağa qalxa bilməyəcək.   Prezidentin çıxışından da göründüyü kimi, Ermənistan Azərbaycanla normal münasibətlər qurmaq, dövlət olaraq sabit, dinamik inkişafını təmin etmək, təhdid və təhlükə mənbəyi olmadığını sübut etmək istəyirsə, o zaman öz qanlı keçmişi ilə üzləşməli, etdiyi cinayəti etiraf emtəli, buna görə üzr istəməlidir. Tarixi ilə üzləşməyən, tarixi səhvlərini etiraf etməyən və tarixini sağlam düşüncə ilə təftiş etməyən istənilən dövlətin gələcəyə sağlam addımlarla qədəm qoyması mümkünsüzdür”.   Polkovnik qeyd edib ki, Xocalı soyqırımının tanıdılması və təbliğində veteranlar da aktiv şəkildə iştirak etməkdədir:   “Veteranlarımız hər zaman dünya tarixinin ən dəhşətli soyqırımı olan Xocalı soyqırımının təbliğində aktiv iştirak edib və bununla bağlı səylərini bu gün də əzmlə davam etdirməkdədir. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Təşkilatı olaraq Xocalı soyqırımı haqqında beynəlxalq ictimaiyyətin məlumatlandırılması, erməni faşizminin bu böyük cinayətinin ifşası hər zaman diqqət mərkəzimizdə olub. Təşkilatımız bununla bağlı silsilə tədbirlər keçirib, beynəlxalq konfrans və müzakirələrdə aktiv şəkildə iştirak edib.   Əminəm ki, biz yaxın gələcəkdə Xocalı soyqırımının Ermənistan tərəfindən etirafına nail olacaq, soyqırım qurbanlarının ruhunu qismən də olsa təsəlli edə biləcəyik”.  

Veteran.gov.az xəbər verir ki, bu günlərdə "Füyuzat" nəşriyyatında filologiya elmləri doktoru, professor İdris Abbasovun "Ümumi dilçilik: dilçiliyin tarixi, nəzəriyyəsi və koqnitiv elmlərin epistemoloji əsasları" adlı monoqrafiyası çapdan çıxıb. Monoqrafiyanın elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru Günel Bayramova, rəyçilər professorlar Məsud Mahmudov, İsmayıl Məmmədli, filologiya elmlər doktorları Kamilə Vəliyeva, Gülsüm Hüseynova və Lalə Qurbanovadır.  Əməkdar elm xadimi, akademik Nizami Cəfərov monoqrafiyaya ön söz yazmışdır. Həmin ön sözü təqdim edirik. Müasir dilçilik dilin müxtəlif səviyyələrdə fərqli aspektlərdən kompleks tədqiqi və təhlilini tələb edir. İnsan təfəkkürünün başlıca fəaliyyəti olan dil dilçiliyin tədqiqat istiqamətləri və sahələrini müəyyənləşdirir. Ümumi dilçilik özünün inkişafının hazırki mərhələsində filologiya, psixologiya, dil fəlsəfəsi, ədəbi nəzəriyyələr, koqnitiv elm, neyroelm, biolinqvistika, sosiolinqvistika, psixolinqvistika və s. kimi elmlərin qovşağında yerləşir. Üçüncü minilliyin astanasında dil unikal bəşəri-bioloji əsaslara malik fəaliyyət kimi kroslinqvistik nəzəriyyələr müstəvisində tədqiqata cəlb olunur. Eksperimental metod və mexanizmlərlə məşğul olan linqvistlər, koqnitivistlər, neyrobioloqlar, psixolinqvistlər, koqnitiv qrammatiklər, neyrolinqvistlər, süni intellekt mütəxəssisləri arasında intensiv əlaqələrin olması dilçiliyin multidisiplinar xarakterini səciyyələndirir. Bununla yanaşı, bir çox müasir alimlərin iddiasının əksinə olaraq demək olar ki, müasir dilçilik özünün tarixi köklərindən təcrid olunmamışdır. Dilin fonologiya, morfologiya, sintaksis, semantika və bir çox formal elementlərini tənzimləyən qaydalar toplusu hələ yunan, Roma, ərəb, çin, hind, yapon və s. dilçilik məktəblərində işlənib-hazırlanmış və dövrümüzə qədər mürəkkəb təkamül yolu keçmişdir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Nəzəri dilçilik şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor İdris Abbasovun “Ümumi dilçilik: Dilçiliyin tarixi, nəzəriyyəsi və koqnitiv elmlərin epistemoloji əsasları” adlı monoqrafiyası, son dövrlər ölkəmizdə ümumi dilçiliyə dair yazılmış əsərlərdən öz orijinallığına, mövzuların yeniliyinə, zənginliyinə və əhatəliliyinə görə fərqlənir. Geniş həcmli bu tədqiqat işi dilçiliyə dair bir növ ensiklopedik biliklər məcmusudur. Burada lap qədim dövrlərdən tutmuş günümüzə qədər dilçiliyin keçdiyi tarixi yol izlənilir, Azərbaycan dilçiliyində indiyədək toxunulmamış mövzular gündəmə gətirilir, dilçilik tarixinin və nəzəriyyəsinin, koqnitiv elmlərin epistemoloji əsaslarının aydın və maraqlı mənzərəsi yaradılır. Monoqrafiyaya müqəddimə ilə başlayan müəllif dilçiliyin tarixindən danışarkən ənənəvi olaraq qədim hind, yunan, Roma, ərəb dilçiliklərindən savayı, Babil qrammatik ənənəsi, çin və yapon qrammatik ənənəsi, Türk-Azərbaycan qrammatik ənənəsindən də bəhs edir. Əsərdə Antonio Nebrixa, Fransisko, Sançes, Kaspar Şoppe, o cümlədən Por-Royal qrammatikası haqqında dolğun məlumat verilir, XVIII—XIX  əsrlərdə dilçilikdə onomasiologiya istiqamətinin üç nümayəndəsi – E. de Kondilyak, D.Hərris və İ.Adelunqun linqvistik görüşləri yığcam şəkildə xülasə edilir. Frans Bopp, V.Humboldt, A.Şleyxer, H. Şteyntal, A.A.Potebnya, F.Fortunatov, H.Şuxardt, K.Fossler, De Kurtene, F. de Sössür kimi məşhur dilçilərin adları və görüşləri azərbaycanlı oxuculara məlumdur. XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində digər linqvistik nəzəriyyələr, batini və zahiri forma, XX əsr dilçiliyində sosiolinqvistika və psixolinqvistika məsələlərindən savayı, SSRİ-də nəzəri dilçilik, XX əsrin 60-90-cı illərində Rusiyada nəzəri dilçilik məsələlərinə təmas edilir. Amerikan struktur dil­çi­li­yin­dən bəhs edən müəllif bu istiqamətin Edvard Sepir, Leonard Blumfild, Noam Çomski kimi görkəmli nümayəndələri və onların dilçilik görüşləri haqqında məlumatlar verir, taqmemik yanaşmaya aydınlıq gətirir. Monoqrafiyanın ikinci hissəsində müəllif ümumi və ya nəzəri dilçiliyin izi ilə gedərək sintaksis, semantika və praqmatika, dil fəaliyyəti, dil və nitq, xarici və daxili linqvistika, makrolinqvistik və mikrolinqvistik sahələr, sinxronik linqvistikaya dair təhlil üsullarını nəzərdən keçirir. O, qrammatika haqqında ümumi məlumat verdikdən sonra deskriptiv və preskriptiv qrammatika,  stratifikasiya qrammatikası və ya təbəqəli yanaşma, konstruksiya qrammatikası, rol və istinad qrammatikası, taksonomik əlaqələr, universal qrammatika, prinsiplər və parametrlər nəzəriyyəsi haqqında mövzulara yaxından təmas edir. Burada müəllif vurğulayır ki, parametrik variasiyanın müzakirəsi qrammatik konstruksiya tiplərindəki fərqləri əhatə edəcək şəkildə genişdir. O, multidissiplinar perspektivlərin önəmini vurğulayaraq mürəkkəb anlayış olan məna nəzəriyyələri haqqında maraqlı mülahizələr yürüdür. Mənanın mürəkkəbliyi onun öyrənilməsində birləşən akademik fənlərin mürəkkəbliyindən irəli gəlir. Müəllif mənaya akademik maraq göstərən fənlər kimi fəlsəfə, psixologiya, neyroelm, semiotika və linqvistikanı göstərir. Təqdqiqatın gedişində müəllif sintaksisin tədqiqinə dina­mik şəbəkə yanaşması,avtonomluq anlayışının mürəkkəbliyi, semantizm, komplementarizm və praqmatizm, mənanın şəkil nəzəriyyəsi, tip-token dixotomiyası, Sörl-Derida debatı üzərində dayanır. Monoqrafiyanın üçüncü hissəsində epistemologiya haqqında ümumi məlumat verilir. Müəllif qeyd edir ki, koqnitiv elmlərin inkişafı nəticəsində epistemik koqnisiya mövzusu dövrün aktual mövzularından birinə çevrilmişdir. Bilik problemi insanların lap qədim zamanlardan fikrini məşğul etmişdir. İnsan ağılın necə işləməsini öyrənmək üçün öz ağlından istifadə edən yeganə varlıqdır. Biliyin, yaxud epistemologiyanın tədqiqi fəlsəfə və digər elmlərin öyrənilməsinin əsas sütunlarındandır. Epistemologiya beyini yox, idrakı tədqiq edir. Tədqiqatçılar funksional nöqteyi-nəzərdən qavrayışın, təfəkkürün, yaddaşın, anlamanın, dilin və digər əqli-psixoloji hadisələrin funksiyalarını başa düşməyə çalışırlar. Müəllif belə nəticəyə gəlir ki, epistemologiya – koqnitiv psixologiya, dilçilik, süni intellekt, rasional fəlsəfə və neyrobiologiyanın (neyroelmin) müştərək məhsuludur, yəni fənlərarası elm sahəsidir. Freym nəzəriyyəsi, koqnitiv psixologiya və süni intellekt bölümündə müəllif göstərir ki, freym nəzəriyyəsi süni intellekt sahəsində işlənib hazırlan-mışdır. Qeyd olunur ki, koqnitiv psixologiya və süni intellekt koqnitiv linqvistikanı da əhatə edərək koqnitiv elm adlanan interdisiplinar bir sahənin təşəkkülünü səciyyələndirir. Bu hissədə oxucu Fridrix Bartlett, Marvin Minsky, Rocer Şenk, Robert Abelson və Deyvid Rumelhart kimi məşhur dilçilərlə tanış olmaq imkanı qazanır. Bunun ardınca freym nəzəriyyəsi və koqnitiv linqvistika, koqnitiv psixologiya, süni intellekt, linqvistika, semiotika və ya semiologiya, ağılın fəlsəfəsi, koqnitiv neyroelm, biolinqvistika, elmdə inqilablar və klassik konsept nəzəriyyəsi kimi mövzular tədqiq olunur. Mövzular bir-birini tamamlayır. Kitabın dördüncü hissəsi koqnitiv linqvistikaya həsr olunmuşdur. Koqnitiv linqvistika yeni və çoxşaxəli elmi paradiqma kimi nəzərdən keçirilir. Burada koqnitiv linqvistikanın təşəkkülü, onun koqnitiv elmlərlə əlaqəsi, prototip nəzəriyyə və təsnifatlandırma, radial şəbəkələr və ideallaşdırılmış koqnitiv modellər, klaster modelləri, radial strukturlar və prototip effektlər, dil və təfəkkürdə metonimik modellər, maddiləşdirilmiş realizm və onun fenmomenoloji intensivliyi, konseptuallaşma və ikoniklik, koqnisiya müstəvisində sxem, koqnitiv linqvistikaya skeptik yanaşmalar və digər məsələlər öz izahını tapmışdır. Koqnitiv qrammatika: mental sxemlər və semantik perspektivlər beşinci hissənin ana xəttini təşkil edir. Burada koqnitiv qrammatika anlayışı və qrammatikanın koqnisiyaya münasibəti, dilin maksimalist və minimalist konsepsiyası, semantik-koqnitiv nəzəriyyə kimi güc dinamikası, sxematik sistemlər çərçivəsində güc dinamikası, sintaktik məna və mənanın dinamik konstruksiyası, eyni zamanda fiqur-fon seqreqasiyası və ya asimmetriya problemi, mental reprezentasiyaların fiqur-fon problemi, koqnitiv qrammatikada polisemiyanın dinamik konstruksiyası, koqnitiv sahə, kompleks matrisa və freym semantikası, polisemiyaya linqvo-koqnitiv yanaşma və digər mövzular diqqətlə işlənmişdir. Qrammatik şəbəkə modelləri, mental məkanların koqnitiv statusu və konseptual inteqrasiya nəzəriyyəsi adlanan altıncı hissə də əvvəlki bölmələr kimi çoxsaylı linqvistik problemlərin tədqiqinə həsr edilmişdir. Müvafiq fəsillərdə və yarımfəsillərdə qrammatik şəbəkə modeli, mental məkanların koqnitiv statusu və konseptual inteqrasiya nəzəriyyəsi, blend nəzəriyyəsi, kontrfaktiv əsaslandırma və mental modelləşdirmə, qrammatik blendlərin konseptual xüsusiyyətləri metafora daha üstün trop kimi ritorika və koqnitiv linqvistikanın qovşağında, konseptual inteqrasiya və təsnifatlandırma, simpleks şəbəkələr, güzgü şəbəkələr, təksferalı və ikiqatsferalı şəbəkələr, neyron şəbəkələr haqqında qənaətbəxş araşdırmalar aparılmışdır. İ.Abbasov bu monoqrafiyada qədim dövrlərdən tutumuş bu günümüzə qədər ən aparıcı dilçilik istiqamətlərinə təmas etmiş, müasir dilçiliyin aydın mənzərəsini yaratmağa müvəffəq olmuşdur. Linqvistikanı dilin rasional və sistemli bir elmi tədqiqat sahəsi kimi xarakterizə edən müəllif bu sahəni üç dixotomioyaya bölür: sinxronik-diaxronik, nəzəri-tətbiqi və mikrolinqvistik-­makrolinqvistik. Dilin sinxronik təsviri dili müəyyən bir zaman kəsiyində təsvir edir. Diaxronik təsvir dilin tarixi inkişafını və onda baş vermiş struktur dəyişiklikləri ifadə edir. Nəzəri dilçiliyin məqsədi dil strukturunun ümumi nəzəriyyəsinin və ya dillərin təsviri üçün ümumi nəzəri çərçivənin qurulması ilə şərtlənir. Tətbiqi diliçiliyin məqsədi dilin elmi cəhətdən öyrənilməsinin nəticə və üsullarını praktik məsələlərə, xüsusən, dilin tədrisinin təkmilləşdirilmiş metodlarının işlənib-hazırlanmasına tətbiq etməkdir. Mikrolinqvistika və makrolinqvistika terminləri hələ tam formalaşmayıb. Mikrolinqvistika dilçiliyin əhatə dairəsinə daha dar, makrolinqvistika isə  daha geniş baxışı nəzərdə tutur. Mikrolinqvistik baxışa görə, dillər sosial funksiyasına, uşaqlar tərəfindən dilin mənimsənilməsi tərzinə, nitqin qavranılmasının əsasını təşkil edən psixoloji mexanizmlərə, ədəbi-estetik mühitə və ya kommunikativ funksiyaya istinad etmədən öz-özülüyündə təhlil edilməlidir. Bunun əksinə, makrolinqvistika dilin bütün aspektlərini əhatə edir. Makrolinqvistikanın müxtəlif sahələri terminoloji cəhətdən təsbit edilmişdir: psixolinqvistika, sosiolinqvistika, neyrolinqvistika, antropoloji dilçilik, dialektologiya, riyazi və hesablama dilçiliyi, üslubiyyat  və s. Mikrolinqvistikada olduğu kimi makrolinqvistikanın hər bir hissəsində, prinsipcə, nəzəri aspekt mövcuddur. Ümumiyyətlə, nəzəri, sinxron mikrolinqvistikanı, adətən, struktur dilçilik və çox hallarda nəzəri dilçilik adlandırırlar. Dilin əsas funksiyasının konseptual strukturu dil forması ilə əlaqələndirməkdən ibarət olduğunu söyləyən müəllif qeyd edir ki, qrammatika semantik məzmunu simvollaşdırmaq vasitəsidir. Buna görə də o, müxtəlif mürəkkəblik dərəcələrində ifadələrin formalaşmasına və istifadəsinə təkan verən koqnitiv prinsiplərin təsvirinə xidmət edir. Stratifikasiya qrammatikasının konturunda dil, strukturun bir neçə əlaqəli təbəqələrindən ibarət sistem kimi modelləşdirilir. Məsələn, ingilis dili üçün altı təbəqə qeyd olunur. Hər bir təbəqə stratal sistemlər toplusu baxımından təşkil edilir və hər bir stratifikasiya qrammatikası sistemi dil strukturunun digər təbəqələrdə fəaliyyət göstərən strukturlarından asılı olmur və s. Ümumiyyətlə, mündəricatda göstərilən təxminən 155 fəsil,  paraqraf və yarımparaqrafdan ibarət dərin elmi-linqvistik məzmunlu kitab çox aktual mövzuları əhatə edir. Nəzəri dilçiliklə əlaqədar əksər mövzular Azərbaycan dilçiliyində ilk dəfədir ki, araşdırılıb tədqiqatçıların ixtiyarına verilir. Kitabın ərsəyə gətirilməsində linqvistikanın ən yeni nailiyyətlərini əks etdirən yüzlərlə elmi ədəbiyyatdan istifadə edilmişdir. Həmin ədəbiyyatın, demək olar ki, hamısı son onilliklərdə Qərb elminin nailiyyətlərini əks etdirən fundamental əsərlərdir. İrihəcmli və dərin  məzmunlu monoqrafiya ilk növbədə yerli tədqiqatçılar üçün ana dilində yazılmış ideal mənbədir. Ondan ali məktəb müəllimləri və tələbələr, doktorantlar, dissertantlar, dil nəzəriyyəçiləri, komparativistlər, müx­təlif profilli dilçi-filoloqlar faydalana bilərlər. Beləliklə, filologiya elmləri doktoru, professor İdris Abbasovun “Ümumi dilçilik: Dilçiliyin tarixi, nəzəriyyəsi və koqnitiv elmlərin epistemoloji əsasları” adlı monoqrafiyası müasir dilçilik baxımından zəngin araşdırma təqdim edən yüksək məziyyətlərə malik qiymətli əsərdir. Əsər çoxşaxəli linqvistik tədqiqatlar üçün yeni perspektivlər vəd edir. NİZAMİ CƏFƏROV Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi,  filologiya elmləri doktoru, professor

Veteran.gov.az сообщает, что сегодня заместитель Премьер – Министра Республики Татарстан-полномочный представитель Республики Татарстан в Российской Федерации генерал-майор Ахметшин Равиль Калимуллович посетил Организацию Ветеранов Войны, Труда и Вооруженных Сил, встретился с председателем организации Фатмой Саттаровой и заместителем председателя полковником Джалилем Халиловым. В ходе встречи была обсуждена перспектива расширения двусторонних связей между ветеранскими организациями Азербайджана и Татарстана, состоялся обмен мнениями о будущем сотрудничестве. Ахметшин Равиль Калимуллович за вклад в развитие сотрудничества между ветеранами двух стран наградил Фатму Саттарову и Джалиля Халилова памятной медалью к 100-летию со дня рождения генерала армии Махмута Ахметовича Гареева. Полковник Джалиль Халилов, в свою очередь, наградил Ахметшина Равиля Калимулловича юбилейной медалью “генерал Ази Асланов”, учрежденной Организацией Ветеранов Войны, Труда и Вооруженных Сил, и поблагодарил его за приезд. Во встрече также приняли участие представитель “Русского дома” в Баку Елена Цвилева, сотрудник отдела организационной работы и международных связей Организации Ветеранов Войны, Труда и Вооруженных Сил полковник Самир Мусаев, пресс-секретарь Организации Сеймур Алиев.  

Veteran.gov.az xəbər verir ki, bu gün Tatarıstan Respublikasının Baş Nazirinin müavini – Tatarıstan Respublikasının Rusiya Federasiyasındakı səlahiyyətli nümayəndəsi, general-mayor Axmetşin Ravil Kalimulloviç Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvəlrə Veteranları Təşkilatının qonağı olub, Təşkilat sədri Fatma Səttarova və sədr müavini polkovnik Cəlil Xəlilovla görüşüb.  Görüş zamanı Azərbaycan və Tatarıstanın veteran təşkilatları arasında ikitərəfli əlaqələrin genişləndiriməsi perspektivi müzakirə olunub, gələcək əməkdaşlıqla bağlı fikir mübadiləsi aparılıb. Axmetşin Ravil Kalimulloviç iki ölkə veteranları arasında əməkdaşlığın inkişafına verdiyi töhfəyə görə Fatma Səttarovanı və Cəlil Xəlilovu ordu generalı “Maxmut Axmetoviç Qareyevin anadan olmasının 100 illiyi xatirə medalı” ilə təltif edib. Polkovnik Cəlil Xəlilov isə öz növbəsində Axmetşin Ravil Kalimulloviçi Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının təsis etdiyi “General Həzi Aslanov” yubiley medalı ilə təltif edib, gəlişinə görə ona öz təşəkkürünü bildirib. Görüşdə Bakıda fəaliyyət göstərən  “Rus Evi”nin nümayəndəsi Yelena Tsvilyova, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının Beynəlxalq əlaqələr və Təşkilatı iş şöbəsinin əməkdaşı polkovnik Samir Musayev, Təşkilatın mətbuat katibi Seymur Əliyev də iştirak edib.  

Polkovnik Cəlil Xəlilov və bir qrup veteran dəfn mərasimində iştirak edib Mayın 28-də vəfat edən ehtiyatda olan general-mayor Dadaş Rzayev İkinci Şəhidlər xiyabanında son mənzilə yola salınıb. Dəfn mərasimində müdafiə nazirinin birinci müavini – Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi general-polkovnik Kərim Vəliyev və Müdafiə Nazirliyinin digər rəhbər heyəti, mərhumun ailə üzvləri, yaxınları, döyüş yoldaşları və ictimaiyyət nümayəndələri, eləcə də Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini polkovnik Cəlil Xəlilov iştirak edib. Ehtiram ənənələrinə uyğun olaraq hərbi orkestrin müşayiətilə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilib, D.Rzayev son mənzilə yola salınıb, məzarı üzərinə əklil və gül dəstələri qoyulub, ruhuna dualar oxunub. Tabut üzərindəki üçrəngli Azərbaycan bayrağı əbədi xatirə kimi saxlanılması üçün mərhumun ailəsinə təqdim edilib. Mərasimdə D.Rzayevin həyat və xidmət yolu haqqında danışılıb. Qeyd olunub ki, o vəzifə borcunu layiqincə yerinə yetirdiyinə görə dəfələrlə müxtəlif orden və medallara layiq görülüb. Vurğulanıb ki, general-mayor D.Rzayev xatirəsi Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətinin və onu tanıyanların qəlbində daim yaşayacaq. Məlumat üçün qeyd edək ki, Dadaş Rzayev həm də Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri vəzifəsində çalışıb.  Qeyd: Yazıda AZƏRTAC-ın məlumatlarından istifadə olunub.