Nəsib Məhəməliyev: “Milyonlarla insanın həyatını zəhərləmiş, daşnakların “Miatsum” ideyası tarixin zibilliyinə atıldı” Bu gün 20 sentyabr – Dövlət Suverenliyi Günüdür. Veteran.gov.az xəbər verir ki, VI çağırış Milli Məclisin deputatın Nəsib Məhəməliyev bununla bağlı bütün tük dünyasını təbrik edib, suverenliyə gedən yolla bağlı maraqlı fikirlər səsləndirib: “20 Sentyabr Azərbaycanda Dövlət Suverenliyi Günüdür. Hərb tariximizin ən şərəfli səhifələrindən biri kimi, dövlətçilik salnaməmizə əbədi həkk olunmuş bayram münasibətilə dünya azərbaycanlılarını, türk dünyasını təbrik edirəm. 20 Sentyabrın bayram kimi qeyd olunmasını şərtləndirən səbəblər: —44 günlük müharibənin nəticəsi olaraq, 10.11.2020-ci ildə, Rusiyanın vasitəçiliyi ilə üçtərəfli Bəyannamə imzalandı. Lakin, müharibədən 3 il keçməsinə rəğmən, Qarabağda yerləşən erməni hərbi birləşmələrinin tam şəkildə çıxarılmasını nəzərdə tutan bənd icra olunmurdu. Ağır silahlarla təchiz olunmuş, 15 minlik erməni ordusu yenidən səngərlər, müdafiə qurğuları inşa edir, Ermənistan isə, bütün imkanları ilə maliyyə, təchizat məsələləri ilə məşğul olurdu. Xaricdəki himayədarlarının dəstəyinə arxalanan separatçılar Azərbaycanı hədələməkdə davam edirdilər. Həmin liderlər yaşayış yerlərini dəyişdikləri üçün, müvəqqəti olaraq fəaliyyətlərini dondurublar. —Kapitulyasiya aktını imzalayan və sözdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını bildirən baş nazir Paşinyan, sentyabr ayının 2-də ,,arsaxın,, müstəqillik günü münasibətilə separatçılara təbrik məktubu ünvanlayır. —Sentyabrın 9-da Qarabağda qanunsuz ,,prezident seçkiləri,, keçirilir. Paralel olaraq, Qarabağın qızıl, mis, molibden yataqları vəhşicəsinə istismar olunur və monitorinq keçirmək istəyən mütəxəssislərimiz əraziyə buraxılmır. Bu 3 fakt, əndazəni aşmaq, Azərbaycana meydan oxumaq demək idi. 19 Sentyabr. Ali Baş Komandan anti-terror tədbirlərinin keçirilməsi barədə olduqca risqli əmr verir. Çünki, dünya erməniliyi, lobbi təşkilatları, bəzi qlobal güclər Azərbaycanın qələbəsini həzm edə bilmir, etnik təmizləmədə, mülki əhalinin qətlə yetirilməsində ittiham edirdilər. Bu bəhanələri onlara vermək olmazdı. Cəmi 23 saat 40 dəqiqə ərzində, tarixdə analoqu olmayan, ən güclü ordulara örnək ola biləcək əməliyyat keçirilir. Qəhrəman hərbçilərimiz erməni qoşunlarının belini sındırır. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin. Erməni mülki əhali, heç bir təzyiq olmadan, bir komanda ilə bölgəni birdəfəlik tərk edir. Bununla da, dövlət SUVERENLİİYİMİZ bərpa olunur. 200 illik separçılığa son qoyulur. Milyonlarla insanın həyatını zəhərləmiş, daşnakların “Miatsum” ideyası tarixin zibilliyinə atılır. Şərəfli tarixi anları yaşatdığına, Azərbaycan insanının qürurunu bərpa etdiyinə görə, qələbələrimizin memarı, Müzəffər Ali Baş Komandana dərin təşəkkürlər. Bayramınız mübarək!”  Seymur ƏLİYEV  

Cəlil Xəlilov: “Onlar bu gün də xalqımızın rifahı üçün əzm və fədakarlıqla çalışmaqdadır”   Bu gün neft-qaz sənayesi işçilərinin peşə bayramı – Neftçilər Günüdür. Bu münasibətlə saytımıza açıqlama verən Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri vəzifəsini icra edən polkovnik Cəlil Xəlilov Dövlət Neft Şirkətinin əməkdaşlarını təbrik edib, onların ölkəmizin uğurlarındakı roluna diqqət çəkib:   “Öncə peşə bayramı münasibətilə Dövlət Neft Şirkətinin bütün əməkdaşlarını, respublikamızın neft-qaz işçilərini, eləcə də bu sektorda çalışmış veteranlarımızı “Neftçilər Günü” münasibətilə təbrik edir, onlara fəaliyyətlərində uğurlar arzulayıram.   Heç kimə sirr deyil ki, tarixən ölkəmizin əldə etdiyi bütün böyük uğurlarda neftçilərimizin mühüm rolu olub. İkicni Dünya müharibəsi zamanı faşizm üzərində qələbənin əldə edilməsində də neftçilərimiz həlledici rol oynamış, bununla da bütün bəşəriyyətə azadlıq və firavanlıq bəxş etmişdir. 1991-ci ildə Azərbaycan ikinci dəfə müstəqillik əldə etdikdən sonra, neftçilərimiz gənc respublikamızın güclənməsində həlledici rol oynamış, iqtisadi azadlığımızın təmin olunması sahəsində böyük fədakarlıqlar göstərmişdilər.   1994-cü il sentybarın 20-də Ümummilli lider Heydər Əliyevin dünyanın iri neft şirkətləri ilə imzaladığı “Əsrin müqaviləsi” sadəcə neft sənayemizin deyil, bütün ölkəmizin iqtsiadi-siyasi həyatında yeni bir dönəmin başlnağıcını qoydu. Bu müqavilə ilə Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına çıxışı təmin edildi, dövlət büdcəmizə böyük miqdarda neft vəsaitləri daxil olmağa başladı. İqtisadi müstəqilliyimizin təmini siyasi gücümüzün daha da artmasına təkan verdi.   Prezident İlham Əliyevin qeyri-neft sektoru ilə yanaşı, həm də neft sənayesinə göstərdiyi diqqət və qayğı, bu sahədə həyata keçirilən modernləşmə prosesi, neft sektorumuza məxsus tarixi ənənələrin davam etdirilməsi günümüzdə də müstəqil Azərbaycanımızın iqtisadi baxımdan inkişafını şərtləndirən mühüm amillərdən biridir. Onlar bu gün də xalqımızın rifahı üçün əzm və fədakarlıqla çalışmaqdadır.   Neft sənayesindən əldə edilən gəlir ordumuzun güclənməsində, onun maddi-texniki bazasının möhkəmlənməsində mühüm rol oynayır. Bütün bunların hamısı neftçilərimizin ağır əməyi, fədakarlığı, öz işinə vicdanlı və məsuliyyətli yanaşması nəticəsində mümkün olur.   Mən bir daha neftçilərimizi peşə bayramı münasibətilə təbrik edir, onlara yeni-yeni uğurlar, müvəffəqiyyətlər arzulayıram. İstəyirəm bütün neftçilərimiz bilsin ki, Azərbaycan veteranları hər zaman olduğu kimi bu gün də onlarla qürur duyur və onların yanındadır”.

Xaliyar Səfərov müasir özbək ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrindəndir. O, 1983-cü ildə Özbəkistanın Qaşqadərya vilayətinin Çırakçı rayonunda anadan olub. 2005-ci ildə Səmərqənd Dövlət Universitetinin özbək filologiyası fakultəsini bitirib. Əsərləri “Şərq ulduzu”, “Gənclik” jurnallarında, eləcə də “Özbəkistan ədəbiyyatı və sənəti”, “Kitab dünyası” və digər nəşrlərdə dərc olunub. Əsərləri rus, türk, qırğız və qaraqalpaq dillərinə tərcümə olunub. “Aysız gecələr” (2010, hekayələr), “Qanadsız quşlar” (2015, povest və həkayələr), “Namus və həyat” (2019, povest və hekayələr), “Anamın yalanları” (2024, hekayələr) adlı kitabları nəşr olunub. Hazırda “Özbəkistan tarixi” telekanalının “Elmi-populyar telefilmlər” redaksiyasının baş redaktorudur. Moderator.az Xaliyar Səfərov tərəfindən redaksiyamıza təqdim edilən “Ana vidası” hekayəsini oxuculara təqdim edir. 1 Nəzir kişi kolxozda suçu olaraq işləyirdi. Pambıq yığımı bitəndə hər gün qonşularla həşər yoluyla evdən-evə pambıq çıxarır və həyətin bir küncünə toplayırdılar. Bu gün də həşərdə idi. Axşam vaxtı evə qayıtdı. Solmuş üzünü kədər bürümüşdü. Adətən işdən gəlib, evə girər-girməz yemək soruşardı. Ərini bu halda görəndə Müəzzəm xalanın ürəyi sarsıldı. – Sənə nə olub? Eşikdə fikirli dayanan Nəzir kişi kədərlə cibindən körpə ovucu boyda iki kağız çıxardı. – Bu lənətə gəlmiş çağırış vərəqəsi mənə də gəldi. – Vay, vay... – uzun, qalın saçlarını iki hörən bərvəstə Müəzzəm xalanın əl-ayağı titrədi. – İndi nə edək? Bu nə həyatdı axı. – Məni qoy kənara, burda Polatı da yazmışlar... – Nə? – oğlunun adını eşidən ana huşunu itirdi. Gözlərini qaranlıq bürüdü. Divara söykəndi. Hər ikisi də, ər də, oğul da getsə... Burda həyat, dolanışıq necə olacaq? Polat nişanlıydı. Aman Allahım… – Mən bu imtahana hazıram! Bilirdim ki, bu gün gələcək, amma Polat... – Nəzir kişi udqundu. – Uşaqlarım haqqında düşünürəm. Onların günahı nə idi axı? – Sınaq deyirsiz, bu sınaq bizi bitirəcək. – Bu müharibə gündən-günə şiddətlənir. Əli silah tutan kim varsa, hamısını dartıb aparır. Mən hətta Kəmal və Cəmşiddən də çox narahatam... Eyvanda çay qaynadan kiçik oğlu – məktəbdə 9-cu sinfdə oxuyan Cəmşid onların sözlərini eşidib, anasının yanına gəldi. – Niyə ağlayırsan, ana? Müəzzəm xala onu qucaqlayıb, daha da möhkəm ağlamağa başladı.  Biz bitdik balam. Biz bitdik… Atanla qardaşı Polat müharibəyə gedəcək... Yeniyetmə oğlanın sanki bədəni dondu... 2 1942-ci ilin baharı. Göy buludlu. Yağış yağacaq sanki. Qapı döyüləndə “Ərimdən məktub var mı? Oğlumdan xəbər varmı?” - deyə tələsən Müəzzəm xala evin qarşısında dayanan hərbi maşını görüb sanki dondu. – Məni bağışlayın, – maşından düşən əsgər nəzakətlə dedi. Sonra cibindən bir vərəq çıxardı. – Bu nə? – Müəzzəm xala belə desə də, əslində bunun nə olduğunu yaxşı bildiyi üçün titrədi. – Kəmal Fəxriddinov oğlunuzdur? Ana cavab vermək əvəzinə başını zəif tərpətdi. – Vətən təhlükədədir! – Hərbçi təkid etdi. – Bütün qüvvələr müharibəyə səfərbər olunub! Sabah oğlunuzla Vətəni müdafiə etməyə gedəcəyəm! Bizi Vətənin azadlığı gözləyir! Bu şərəfli vəzifəni yerinə yetirəcəyik! – Vətən də var olsun... – Müəzzəm xala yaylığının ucunu dodaqlarına sıxıb ağladı. – Vəzifə də ölsün! Bu necə bədbəxtlik axı? Ərim müharibəyə getdi. Böyük oğlum da getdi. Hər gün onları gözləyirəm. Nə məktub var, nə xəbər! İndi bu uşağımı da istəyirsiniz! Mənə baxan bu oğlumdur! Göndərə bilmərəm! – Nə?! – əsgərin dodaqları bürüşüb, sifəti dəyişdi. – Vətənin müdafiəsi müqəddəs borcumuzdur! Kim bundan imtina edərsə, Vətən xaini sayılır! Düz alnından atılır! Oğlun harada? Tez çağır! Müəzzəm xala başını tutdu. –  Sənə deyirəm, oğlun harada?! Müəzzəm xala titrədi. – Can balam. Sənin də anan vardır axı... – dedi yalvaran səslə. Kəmal həyətin kənarı, odun yığımı yanından tualet üçün çuxur qazırdı. Anasına qışqıran əsgərin səsini eşidib, buraya gəldi. Əynini toz-torpaq örtmüş, kir-pasın içində idi. – Kamal sənsən? – deyə əsgər soruşdu. – Bəli. – Niyə gizlənirsən? – Yox, gizlənmədim. – O zaman tez ol, mənimlə gedəcəksən! – Yox, onu aparmayın, – birdən yalvarmağa başladı ana. – Mənə baxan, başımın üstündə olan bu oğlumdur axı! – Nə dediyini başa düşürsən? – deyə əsgər Müəzzəm xalaya qışqırdı. – Mənimlə gedəcək. Tez ol, gəl. – Yox! – ana əsgərin yolunu kəsdi. – Uşağımı verməyəcəyəm! Atası müharibədə, qardaşı müharibədə! Hərbiçi fit çaldı, o mindiyi maşından iki zabit düşüb gəldi və Kamalın əllərini qatlayıb, maşına saldı. – Dayanın! – ana ağladı. – Heç olmasa uşağımın paltarlarını verim! – Heç nə lazım deyil! Səsini kəs, yetər! Unutma, hər şey cəbhə üçün! Hər şey bir göz qırpımında baş verdi. Maşın getdi. Müəzzəm xala oğlunu aparanların izində addımlayıb qaldı.  Ana? Müəzzəm xala başını qaldırıb baxdı və qarşısında kiçik oğlunu görüb zəlil oldu. – Ay balam, ay balam?! – deyə Cəmşidi qucaqladı. – Qardaşlarınla ​​indi oynayıb güləndə necə kədərli durursan, balam. Zamana od düşdü. Sən və məni yandırdı, balam. Yandırdı... Qardaşını maşına basıb apardılar. – Ana... – Cəmşid anasının yaşli gözlərinə baxdı. – Dünən Əbdürəhim kişinin oğlunu da belə aparmışlar. Onlar Allahdan qorxmurlar... – Üç oğul dünyaya gətirdim deyə sevinirdim. Mən sizləri müharibə üçün doğmuşam, balam... Müharibə üçün doğmuşam... Atasının və qardaşlarının həsrətindən qəlbi göynəyən Cəmşid, anasına necə təsəlli verəcəyini bilmirdi. O zaman ildırım guruldadı, yağış yağmağa başladı. 3 Müəzzəm xalanın iki gözü qapıdan ayrılmadı. Qapı döyüləndə, “uşaqlarımdan məktub gəlib yada atası ona şad xəbər göndərib”, deyə qaçaraq çıxırdı. Nə vaxtsa, qapıdan yemək axtaran, dərisində qaşınma olan Alapər içəri girirdi. Sonra sahibəsinin ayaqları altına uzanırdı. – Tövbə, tövdə, it doymadığı zaman oldu... Müəzzəm xala öz-özünə mızıldanıb qapıdan çıxdı. Ətrafına baxır. Qonşu həyətdən körpənin səsi, ananın fəryadı eşidildi. – Ağlama, balam, ağlama, bu ağlamanı müharibədəkilər bilirmi? Sağ olsa, bir gün sənin atan pəncərədən işıq kimi evimizə girəcək. O zaman ağlamağı unudacaqsan, balam. Allah qoysa, o günlər gələcək... Müəzzəm xalanın sanki ürəyi patladı. Bu səs, bu fəryad sanki qonşu evdən deyil, bütün anaların ürəyindən gəlirdi. O da ümid edirdi: bir gün ata-uşaqlar içəri girəcək, onların evi yenidən işıqla dolacaq. Əri yenə səhərdən nas çəkib, onlara qışqırmağa başlayır. – Qışqırsa da, nas çəksə də razıydım... – Müəzzəm xala darıxdı. – Oğulları ilə evdə olsa daha yaxşı olardı. Kaş uşaqlarım yanımda olaydı... Küçədən qara paltarlı gənc qadın uşağıyla keçirdi. Kədərli, ümidsiz idi... Yanında olan balaca qızcığaz da məhzun idi. Ana və uşağın üzünü kədər bürümüşdü. – Yazıq Nəsibə... Əri ilə bir il də yaşamadı, Vahidcanı da döyüşə göndərmişdi. Yaxınlarda qara məktub gəldi... Müəzzəm xala kədərləndi. Elə bu vaxt küçənin başından axsaq briqadir göründü. – Səhərdən hamı çapığa çıxsın! Bu da bir cəbhə! Kolxozumuzun bütün oğlanları, kişiləri müharibədə! Onlar Vətən uğrunda canlarını verəndə bizim oturub baxmağa haqqımız yoxdur! Pambıq sərvətimizdir! Onu vaxtında yetişdirib, məhsulu zavodlara göndərməliyik! Siz yetişdirdiyiniz pambıq müharibədəki həyat yoldaşınıza, övladınıza isti paltar olacaq! – Kişi olmadan öl! – Əvvəlcə Müəzzəm xalanın ağlından bu fikir keçdi. Sonra ona yazığı gəldi. – Sağlam olsa o da gedərdi... Bu zaman küçənin o tayından bir oğlan həyət tərəfə qaçdı. Ardınca “Davuççəmi ver!” deyə qardaşı ağlayıb gəlirdi. O zaman Müəzzəm xala indi bahar olduğunu düşünüb təbiətə baxdı. Ağaclar yaşıl, ətraf mavi, amma bu heç kəsi sevindirmədi... Qadın “Uşaqlarımsız baharı neynirəm”, deyirmiş kimi darvazanı bağlayıb, içəri keçdi. Bu 1944-cü ilin baharı idi... Axşam darvaza döyüldü. Qonşular olduğunu düşünərək qapını açan Müəzzəm xala hərbi komissarın astanada dayandığını görüb özünü itirdi. – Cəmşid Fəxriddinov sizin oğlunuzdur? Ana nəfəsini dərirmiş kimi əsgərə baxdı. Rəngi ​​solğun idi. – Cəmşid Fəxriddinov sizin oğlunuzdur? – komissar təkrarladı. – Mənim ərim, üç uşağım müharibədədir! – bu söz necə ağzından çıxdı, özü də bilmədi. – Sovet ordusu qalib gəlməyə başladı. Ancaq müharibədə tam qələbə qazanmaq üçün yenə də adamlar lazımdır! – Sizə deyirəm, ərim müharibədə, uşaqlarım müharibədə! Onlardan nə məktub, nə də bir xəbər var! Onlar sağdır, yoxsa ölü, bilmirəm! – ana ağladı. – Yenə məndən başqa nə istəyirsən! Özüm gedim?! – Güc tətbiq etməyə məcbur etməyin! Hələ getməli olduğum yerim var. Olmasaydı, maşına mindirər, götürərdim. Yaxşısı, oğlunuz səhər saat altıda əyvanda olsun! Gənc komissarın hər bir sözü ananın ürəyinə nəştər kimi ilişirdi. Sözünü dedikdən sonra qayıdıb getdi. Müəzzəm xala qapını bağlayarkən, hönkürərək ağladı. – İndi nə edəcəm? O göz yaşlarını göstərməmək üçün həyətin küncünə, əri basdıran pambıq yığıma tərəfə keçdi... ...Səhəri gün iki nəfər əsgər Müəzzəm xalanın evinə soxuldu. – Oğlunuz haradadır? – dedi ağsaqqal. – Cəmşid Fəxriddinov haradadır?! Onu haraya gizlətdiniz?! – soruşdu o birisi. – Dünən gecə də dedim ki, mənim belə uşağım yoxdur! Hamısı müharibədədir... – deyə ana hönkürtü ilə ağladı. – Yalandır! Sizin iki oğlunuz müharibədədir. Biri isə evdə! – Mənə bax, ərim döyüşə gedib, uşaqlarım sağdır? Əvvəlcə mənə bundan danış! – deyə ana əzgin-əzgin soruşdu. – Sağdır! – Sağdırsa, niyə onlardan nə məktub, nə də bir xəbər var?! – Bunu biz də bilmirik! Mənim də oğlum müharibədədir! – dedi böyüyü. – Bir ildir ki məktub almıram! Ölüdür, diridir, bilmirəm! Amma nə edim? Hər şey cəbhə üçün! Söyləyin, oğlunuz haradadır? – Mənim oğullarım müharibədə! – ana qışqıraraq cavab verdi. – Məndən daha nə istəyirsiniz, ey vicdansızlar! Budur evim, budur həyətim! İnanmırsınız, baxın! – Axtaracağıq! – deyə əmr etdi böyüyü. Onlar evi, mətbəxi, başqa otaqları, hətta odunxanaya da baxdılar. Cəmşid yox idi. Zabitlər ğərəm yığımı yanına gedəndə Müəzzəm xala dözəmədi. – Sizlərə nə deyirəm! – deyə qışqırdı. – Məni yandırmayın! Ərim, üç uşağım kifayətdir! Gedin, gedin! Əksinə, ərim və uşaqlarımdan xəbər verin. – Sən sovet ordusunu aldatmağa çalışma! – deyə ordu rəisi səsini qaldırdı. – Mən oğlanları göndərib, qayıdacağam. O vaxta qədər oğlunu tapmasan, bizdən yaxşılıq gözləmə! Əsgərlər saçları ağarmış, yanmış, çox ağladığından üzü dərddən qırış-qırış olan, yaşı əlliyə çatmamış, kədərlənən Müəzzəm xalaya baxırdılar. Əsgərlər bir daha bu yerə addımlamasalar da, qonşular, bəzən kolxoz rəisi başını bulayıb həyətdə dağınıq, çılğın halda odun yığınının ətrafında gəzən Müəzzəm xalanı görüb geri dönürdülər. Bəzən ona yemək gətirirdilər. Yazıq ana gətirdikləri yeməyə baxmırdı, əlindən alıb, odun yığını tərəf getməyə başlayırdı. Bu başqalarında şübhə yaradırdı: “Yazıq... ağlını itirib...”. Müəzzəm xala dərdkəş və yanan qonşu qadınların müəmmalı baxışları, suallarına cavab verməyi istəmir, bəlkə qulaq asmır, gözləri yaşla üzünü çevirir, darvazaya baxır, sonra hönkürərək odun yığını tərəfə keçirdi... – Ağlını itirib... Əvvəl belə deyildi... – Əri və oğullarından məktub olmadığı üçün bu vəziyyətə düşmüşdür bəlkə? – Bəs, başqalarının da ürəyini qırmayın., – deyə hönkürdü bir qadın. – Xəbər gözləyə-gözləyə, gözlərim deşilib... Bu yazığın əri, üç oğlu da müharibədə... Qonşular da kədərlənərək evlərinə dağıldılar. Sınaq günləri vardı. Radiodan müharibə bitib, sovet ordusu Almaniyanın Brandenburq darvazasına yaxınlaşdığını dedilər, amma yaxınlarını müharibəyə göndərmiş analar və qadınların, gəlinlərin səbri tükənirdi. Yerlərdə həsrət məktubları əvəzinə qara məktublar çoxalır, işıqları sönən evlər, qara donlu analar, qadınlar bürüyürdü... Dörd ildən artıq vaxtdır ki, əri və oğullarından xəbər tutmayan Müəzzəm xala evə girməz, iki gözü darvazada, bəzən qapıda, bəzən təndirin qabağında, bəzən odun yığını yanında ağlayırdı... Nəhayət, gözlənilən gün gəldi: “Sovet ordusu qalib gəldi!” Bütün evlərdə, küçələrdə bayram başladı. Qadınlar bir-birini təbrik edir, alınlarından öpür, sevincdən ağlayır və “İndi gəlirlər...” deyərək həyəcanlanır, şirin xəyallar edirdilər... Müəzzəm xala da odun yığını yanında əvvəlkindən çox gəzirdi. O nədir deyə pıçıldar, amma səsi özündən başqa heç kimə eşidilməzdi. Ətrafda sevinc küləyi əsir, ev sahibləri müharibədən qayıdır, kimsə sağlam, kimsə qolunu, kimsə ayağını itirib, kiminsə beyni yerində deyil... Amma cismani qüsurlar ikinci plandaydı. Belə xoş günlərin birində Müəzzəm xalanın ikinci oğlu Kamal müharibədən qayıtdı. O arıqlamış, çubuq kimi olan, paltar içində canlı bədəni deyil, quru skelet olan anasını görəndə, əvvəlcə tanımadı. – Balam! – dedi Müəzzəm xala və onu qucaqladı. – Sağlamsan, balam? Başına dönüm ay oğul. Başına dönüm... Ana balasının görüşünə doymadan üzündən, gözlərindən öpür, gözlərindən axan yaşlara mane ola bilmirdi. – Atan və qardaşını da görmüsün? – deyə soruşdu. Kəmal baş tərpətdi. – Balam, sağ-salamat gəlmisən, bəlkə bu yaxınlarda atan və qardaşın da gələcək... – Cəmşid harada? – deyə soruşdu döyüşdən eti sərtləşən Kəmal. Ana birdən oyandı. Əvvəlcə ətrafa baxdı, darvazanı bağladı. Sonra “İndi” deyə həyət axırına, odun tərəfə getməyə başladı. – Balam, indi çıxa bilərsən... Ananın bu səsini heç kim eşitmədi. Kəmal təəccüblənib dururdu. Müəzzəm xala odun yığını yanına gedib evin gözündən uzaq bir ucundan iki-üç bağlama odun götürdü. – Cəmşid, balam. Müharibə bitdi, indi çıxa bilərsən. Bax, qardaşın Kəmal da gəlib! O yerdən heç bir səs gəlmirdi. – Balam, artıq qorxma. Müharibə bitdi, sərbəst danışın, çıx indi. Yenə cavab olmadı. Müəzzəm xala sürünərək, yığın arasına girdi. Kəmal anasının bu hərəkətlərini həyrətlə izləyirdi. Bir andan sonra ananın “Bala-a-aam!” deyən qışqırığı eşidildi. Kəmal tələsərək gəldi. Görürsə, odun yığınlarının arasında yer açılan və dərin çuxur qazılıb. Yadına düşdü: bu həmin, döyüşə gedən gün qazılmış və yarımçıq qalmış tualet yeriydi. Birdən Kəmal müharibənin səngərlərini düşündü. Orada əsgərlər canlarını qurtarar, qəfil hücumlar edərdilər. Buradaysa döş qəfəsinə bıçaq vurulan kiçik qardaşı Cəmşid ölü yatırdı. Ana isə oğlunun başını sinəsinə sıxaraq özünü söyürdü... – Sən müharibəyə gedəcəyəm, dedin, mən göndərdmədim. Mən sənə qardaşının qazdığı tualet çuxurunda gizlən demişdim. Deməli müharibəyə getsən yaxşıydı? Səni gizlətmədən mən ölüm. Səni niyə belə gizlətdim? Niyə? Niyə?! Bax, qardaşın Kəmal gəlib, bir gün atan Polat da gələcək. Tələsməsən, bir gün sən də gələrdin, ay balam. Bu nə bədbəxtlik, balam. Ana olmadan mən ölüm, balam... Kəmal nə edəcəyini bilmədən səngər divarlarına baxdı. Gördü ki, bir tərəfdə tualet də var idi. O biri tərəfdəysə çarx oyulmuş və orada gildən düzəldilmiş alman əsgərləri cərgələri vardı... Sinələrində güllələrlə yatırdılar... Gildən hazırlanmış tanklar çatlamış, parçalanmışdı. Hasarın bir küncündə taxta avtomat vardı. Kəmal qeyri-ixtiyari onu əlinə alıb, sanki atmaq istəyirmiş kimi ətrafa baxdı. Sonra gözü divardakı yazıya dikildi: “Cəmşid – dizərtir!” Amma onun üstündən xətt çəkilmişdi. Altında iri hərflərlə “Anam üçün müharibəyə getmədən, burada özümlə döyüşürəm!” deyə yazılmışdı... Kəmal hər şeyi başa düşdü – qardaşı döyüşdə məğlub olmuşdu... Anasına baxdı. Oğlunun başını köksünə qoyub oturmuş Müəzzəm xala göz yaşlarını saxlaya bilməz, özünü söyür, vidalaşır, sinəsinə yumruq vurub ağlayırdı... Xaliyar SƏFƏROV Özbəkcədən tərcümə etdi: Rəhmət Babacan            

2020-ci il 27 sentyabr tarixi Vətən müharibəsinin başlandığı, Azərbaycan xalqınımn hər bir fərdinin işğaldakı torpaqlarımızı azad etmək üçün birləşdiyi, bir yumruğa çevrildiyi müqəddəs bir gündür. Məhz 27 sentyabr günündən başlayaraq 10 noyabr tarixinə qədər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi altında şanlı Azərbaycan ordusu işğaldakı torpaqlarımızı yağı düşməndən azad etdi, dövlətimizin ərazi bütövlüyünü təmin etdi. Bu 44 gün ərzində Prezident İlham Əliyevin səsinə səs verən Azərbaycan xalqı 30 ilə yaxın müddətdə torpaqlarımızı işğal altıdna saxlayan Ermənistanı sözün həqiqi mənasıdna tar-mar edərək ona öz yerini göstərdi. Azərbaycan dövləti, Azərbaycan xalqı, Azərbaycan ordusu bütün dünyaya sübut etdi ki, o, özünü, öz sərhədlərini, ərazi bütövlüyünü qorumağa qadirdir və heç bir qüvvə onun iradəsinə qarşı gələ, onu susdura bilməz.27 sentyabr həm də Anım Günüdür. Prezident İlham Əliyevin 2 dekabr 2020-ci il sərəncamı ilə hər il 27 sentyabr tarixi Anım Günü kimi qeyd ediləcək. 27 sentyabrın Anım Günü kimi qərarlaşması hər şeydən öncə prezidentimizin, dövlətimizin, xalqımızın şəhidlərimizə, ərazi bütövlüyümüz uğrunda həyatını itirən vətəndaşlarımızın ruhuna sonsuz sevgi və ehtiramının təzahürüdür. Bu, həm də xalqımızın qəhrəmanlığının əbədiləşdiyi, onun öz dövləti, öz torpağı, öz bayrağı uğrunda canından keçməyə daim hazır olduğunun təsdiqi və təsbiti günüdür. Məhz 27 sentyabr tarixində minlərlə Azərbaycan övladı vətənin səsinə səs verərək qanlı döyüş meydanına atılmış, öz qəhrəmanlıqları ilə sözün həqiqi mənasında tarix yazmışdı. Heç şübhəsiz ki, illər, əsrlər sonra da Azərbaycan ordusunun bu böyük qalibiyyəti, bu misilsiz zəfəri tarixin yaddaşında yaşayacaq və xalqımız tərəfindən qürur hissi ilə yad ediləcək.Ölkə başçısı cənab İlham Əliyev bütün çıxışlarında şəhidlərimizi ehtiramla yad edir, bu tarixi zəfərə görə onlara minnətdar olduğumuzu vurğulayır. Məhz Prezident İlham Əliyevin göstərişi və tövsiyyələri əsasında şəhidlərimizin xatirəsi bütün ölkə ərazisində əbədiləşdirilməkdə, onların adı müxtəlif küçə və məktəblərə verilməkdədir. Müharibə qəhrəmanlarının büstlərinin ucaldılması, barilyeflərinin hazırlanması, onların döyüş yolu haqqında ictimaiyyətə, xüsusilə də gənc nəslə geniş məlumat verilməsi də dövlətimizin şəhdilərimizə olan sevgi və ehtiramından xəbər verir. Bəzi rayonlarda Qəhrəmanlar Parkının yaradılması da şəhidlərimizin ölümsüz xatirəsinin yaşadılmasına, habelə onların təbliğinə xidmət edir.Azərbaycan ordusunun 44 günlük Vətən müharibəsində göstərdiyi qəhrəmanlıqlar, ortaya qoyduğu əzm və cəsarət, eyni zamanda hərbi səriştə bütün dünyanın heyrətinə səbəb oldu. Hansı ki, dünyanın hərbi baxımdan ən inkişaf etmiş dövlətləri, o cümlədən ABŞ başda olmaqla bir sıra NATO dövlətləri Azərbaycan ordusunun Vətən müharibəsindəki hücum taktikasını öyrənməkdə, onun bu müharibədə sərgilədiyi nailiyyətləri hərbi-elmi baxımdan təhlil etməkdədirlər. Dünyanın ən məşhur hərbi ekspertləri, o cümlədən hərbi institutları etiraf edir ki, Vətən müharibəsində Azərbaycan hərbçilərinin sərgilədiyi taktika, əməli müstəvidə dəqiqliklə reallaşdırlan ildırımsürətli müharibə strategiyası, o cümlədən çətin və mürəkkəb coğrafi relyefdə uğurlu hərbi əməliyyatlar keçirmək bacarığı müasir dünya hərbi üçün ciddi yenilikdir. Bu, Azərbayca ordusunun gücünün, Azərbaycan hərbçilərinin yenilməzliyinin etirafıdır.Bu baxımdan, 27 sentyabr Anım Günü ilə bağlı Sərəncam şəhidlərimizə, qəhrəmanlarımıza, xalqımızın mübarizə əzminə verilən ən yüksək qiymətdir. Cəlil Xəlilov – Respublika Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini, polkovnik

Cəlil Xəlilov: “Rəsmi Paris Ermənistanın silahlandırılmasını özünün əsas xarici siyasət kursu elan edib”   “Müasir Ermənistan Fransa hərb sənayesinin nəhəng deposuna bənzəyir”.   Bunu saytımıza açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri vəzifəsini icra edən pokovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Polkovnik qeyd edib ki, Fransa tərəfindən Ermənistanın ölümcül silahlarla təchiz edilməsi ancaq və ancaq Cənubi Qafqazda mövcud vəziyyəti gərginləşdirməyə xidmət edir:   “44 günlük Vətən müharibəsindən sonra Fransa Ermənistanı silahlandırma kursu götürüb ki, bu siyasət günümüzdə də davam etməkdədir. Bugünlərdə mətbuatda yer alan məlumatlarda vurğulandı ki, Fransa Ukraynada istehsal etdiyi hərbi sənaye məhsullarının 30%-ə qədərini Ermənistan üçün ayırır. Bu, olduqca böyük rəqəmdir və Fransanın Ermənistanı silahlandırmaq tempini durmadan artırdığını göstərir. Həmçinin, bütün bunlar göstərir ki, rəsmi Paris Ukraynada olduğu kimi, dünyanın digər bölgələrində də qaynar nöqtələrin yaradılmasında maraqlıdır.   Fransanın Ermənistanı silahlandırması, onu müasir hərbi-sənaye məhsulları ilə təmin etməsi Cənubi Qafqazda vəziyyəti gərginləşdirməkdə, hərbi qarşıdurma ehtimalını artırmaqdadır. Əgər bölgədə hər hansı qarşıdurma baş verərsə, bunun məsuliyyəti İrəvanla yanaşı, həm də rəsmi Parisin üzərinə düşəcək”.   Cəlil Xəlilov qeyd edib ki, Fransa Ermənistanı silahlandırmaq siyasətindən imtina etməli, sülh  prosesinə zərər vurmaqdan əl çəkməlidir:   “10 noyabr 2020-ci il Bəyanatından bir neçə il ötsə də, Ermənistan sülh müqaviləsi imzalamaq istəmir, bundan müxtəlif vasitələrlə yayınmağa çalışır. Rəsmi İrəvanı sülhdən çəkindirən, onu təxribat və avantüralara həvəsləndirən əsas amillərədn biri isə Fransanın ona göstərdiyi hərbi-siyasi yardımdır. Məhz bu kimi yardımlar Ermənistanda revanşizm əhval-ruhiyyəsinin alovlanmasına təkan verir, yeni qarşıdurma riskini yüksəldir. Buna görə də, Fransa bu məsələdə öz məsuliyyətini dərk etməli, sülh və təhlükəsizliyə xələl gətirən silahlandırma siyasətindən imtina etməlidir. Əks təqdirdə, bu, Fransa tərəfindən yalnız Azərbaycan xalqına deyil, bütün insanlığa və bəşəriyyətə qarşı cinayət demək olacar”.

Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının Rəyasət Heyəti Prezident İlham Əliyevə təşəkkür məktubu ünvanlayıb. Məktubda deyilir: "Cənab Prezident! Elə tarixi şəxsiyyətlər, əvəzolunmaz simalar, tərcümeyi-halı ilə tarix yaradan insanlar var ki,  onlar ulu öndər Heydər Əliyevin dili ilə desək, fəaliyyətləri ilə daima xalqımıza, dövlətimizə başucalığı gətirmişlər. Onlardan biri də  Müharibə, Əmək, Silahlı Qüvvələr Veteranlar Təşkilatının sədri, İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçısı, vətən qarşısındakı xidmətlərinə görə  çoxsaylı orden və medallarla, “İstiqlal” ordeni ilə təltif olunmuş Fatma xanım Səttarova idi. 1941- 1945-ci illər müharibəsində  və ondan sonrakı quruculuq illərində fədakarlıqlar göstərmiş bu əvəzsiz insan, həm də müstəqillik illərindəki fəaliyyəti ilə xalq məhəbbəti, dövlət sevgisi qazanmışdır. Fatma xanım Səttarovanın çoxsaylı uğurlarının və naliyyətlərinin ən böyük memarı Ulu öndər Heydər Əliyev idi. Fatma xanım Ümumilli liderin dövlət idarəçilik məktəbinin ən qiymətli müdavimlərindən biri olmaqla yanaşı, həm də onun azərbaycançılıq məfkurəsinin vətənpərvərlik idealogiyasının təbliğatçılarından idi. O, həm də Ulu öndərimizin tələbə yoldaşı kimi qəlbində çoxsaylı gənçlik xatirələri daşıyırdı. Fatma xanım bütün fəaliyyəti ilə vətənə sevginin, milli təəssübkeşliyin, zəhmətsevərliyin, ailə dəyərlərinə, ocağ ruhuna sədaqətin nümunəsi idi. Onun sonsuz vətən sevgisi Ulu öndərin, Sizin və ölkəmizin Birinci vitse-prezdenti xanım Mehriban Əliyevanın xeyirxağlıq, yaxşılıq,  məhəbbət və mərhəmət duyğuları ilə şölələnirdi. Fatma xanım 102 il ömür yaşadı.  Təkcə Azərbaycan vətəndaşlarına deyil, MDB ölkələrinin insanlarına da nümunə oldu. Müharibənin özü ilə birlikdə gətirdiyi fəlakətin acılarını tarixi çıxışları ilə sübut etdi, insanlara çatdırdı. Dözümü, cəsarəti və ləyaqəti ilə gənçliyə, qadın ucalığına, ana siqlətinə, ictimai xadim əzəmətinə şərəf gətirdi. İstər milli azadlıq hərəkatı dövründə, istər Birinci Qarabağ savaşında, istər 44 günlük Vətən müharibəsində nümunəyə çevrildi. Cənab Prezident! Fatma xanım ölkəsini, vətənini, millətini sonsuz hüdudları məlum olmayan  bir məhəbbətlə sevirdi, ulu öndər Heydər Əliyevlə,  Sizinlə, xanım Mehriban Əliyeva ilə qürur duyurdu. Bütün çıxışlarını Azərbaycan sevgisi ilə başlayır, Ulu Öndər, Müzəffər Ali Baş Komandan və Birinci xanımla bitirirdi. Sizin ona  daimi qayğınızla isə ömrü uzanırdı. Məhz sizin sərəncamlarınızla Fatma xanımın mənzil-məişət şəraiti yaxşılaşmış, ona Prezident təqaüdü verilmiş, “İstiqlal” oredeni ilə təltif olunmuşdu. Azərbaycan  Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranlar Təşkilatının çoxsaylı üzvləri adından mərhum sədrimizin, İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçısı, ölkəmizin ictimai həyatında uzunmüddətli səmərəli fəaliyyət göstərmiş Fatma xanım Səttarovanın ruhuna ehtiramınıza, imzaladığınız  nekroloqa,  II Fəxri xiyabanda ayırdığınız torpaq müqəddəsliyinə, son mənzilə yolasalma mərasiminin yüksək səviyyədə təşkilinə görə Sizə və çox hörmətli Mehriban xanıma  təşəkkür edir, minnətdarlığımızı bildiririk”. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının Rəyasət Heyəti adından sədr vəzifəsinin icraçısı, polkovnik Cəlil Xəlilov  

Azərbaycanın məşhur mühafizə şirkəti olan “SECURİTY OPERATİON SERVİCES” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti Fatma Səttarovanın vəfatı ilə əlaqədar ailəsinə və yaxınlarına başsağlığı verib. Qurumdan "AzPolitika"ya daxil olan başsağlığında deyilir: “Görkəmli ictimai xadim, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri, İkinci Dünya müharibəsi veteranı Fatma Səttarova 2024-cü il sentyabr ayının 14-də ömrünün 102 ilində vəfat etmişdir. Fatma Səttarova 1922-ci ildə Bakıda dünyaya gəlib. Ailənin tək övladı olsa da, müharibənin başlandığı ilk aylarda 1941-ci ildə 18 yaşında İkinci Dünya Müharibəsində tibb bacısı kimi könüllü surətdə cəbhəyə yollanıb. O, 1940-cı ildə Bakıda Tibb Texnikumundan məzun olub və 1941-ci ilin yanvarında ailə həyatı qurub. Ailə qurduqdan beş ay sonra onun həyatı tamamilə dəyişib, iyunun 22-də Almaniya Sovet İttifaqına hücum edib və Fatma xanım şəfqət bacısı kimi cəbhəyə gedib. Fatma Səttarova müharibə dövründə 1941–1942-ci illərdə Moskva uğrunda döyüşdə iştirak edib. Tibb bacısı kimi borcunu yerinə yetirən Fatma Səttarova cəbhə yollarında çoxlu sayda yaralıların həyatını xilas edib. O vaxt Moskva ətrafında döyüş meydanında onun özünü də yerin altından çıxardıblar. O, səngərdə olarkən tanklar onun üstündən keçib. Fatma Səttarova müharibə və əmək veteranı kimi Respublika Veteranlar Təşkilatının keçirdiyi tədbirlərdə fəal iştirak etməklə, onun tanıdılmasında əməyini və gənclərin Vətənə, dövlətə sədaqət ruhunda tərbiyəsində biliyini əsirgəməyib. Tez-tez cəbhə bölgələrində olub, əsgərlərlə görüşən Fatma Səttarova Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı həqiqətlərin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılmasında fəal rol oynayıb. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2022-ci ilin yanvar ayının 25-də İkinci Dünya Müharibəsinin iştirakçısı, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri Fatma Səttarovanın 100 illiyi münasibətilə ona Azərbaycan Respublikasının ictimai həyatında uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə “İstiqlal” ordenini təqdim edib. O, bu ilin fevralında keçirilən prezident seçkilərində seçki məntəqəsinə gedərək səs vermişdi. Qeyd edək ki, “İstiqlal” ordenli Fatma Səttarova, həm də Prezident təqaüdçüsü idi. “SECURİTY OPERATİON SERVİCES” MMC-də çalışan çox saylı birinci və ikinci Qarabağ müharibəsi veteranları ilə hər zaman əməkdaşlıq edən, onlara öz məsləhət və tövsiyələrini verən görkəmli ictimai xadim, səmimi insan Fatma Hüseyn qızı Səttarovanın xatirəsi onu tanıyanların qəlbində daim yaşayacaqdır. Bu ağır anlarda dərdinizi bölüşür, ailənizin bütün üzvlərinə “SOS” MMC-nin kollektivi adından dərin hüznlə başsağlığı veririk. Allah rəhmət eləsin!” Onu da qeyd edək ki, “Security Operation Services” Məhdud məsuliyyətli cəmiyyətinin rəhbərliyi və bir qrup Qarabağ müharibəsi veteranı əməkdaşı Fatma Səttarovanın dəfn mərasimində iştirak edərək mərhumun məzarı üzərinə əkili qoyub, ruhuna dualar oxutdurub.