Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dekabrın 2-də Qvineya-Bisau Respublikasının xarici işlər, beynəlxalq əməkdaşlıq və xaricdəki icmalar naziri Karlos Pinto Pereiranın başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib. Nümayəndə heyətinə Qvineya-Bisaunun ətraf mühit naziri Viriato Kassama da daxildir. Dövlətimizin başçısı bu yaxınlarda Qvineya-Bisau Respublikasının Prezidenti Umaru Sisoku Embalo ilə görüşünü məmnunluqla xatırlayaraq əlaqələrimizin perspektivləri və əməkdaşlıq istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi baxımından bu görüşün çox səmərəli olduğunu dedi və həmin görüşdən az müddət keçməsinə baxmayaraq Qvineya-Bisaudan nazirlər səviyyəsində nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfərini əlaqələrimizin yaxşı göstəricisi kimi dəyərləndirdi. Prezident İlham Əliyev iqtisadiyyat, o cümlədən ticarət və investisiya sahələrində əməkdaşlığın qurulmasının siyasi əlaqələrin də möhkəmlənməsi işinə xidmət edəcəyinə ümidvar olduğunu dedi. Xoş sözlərə görə minnətdarlığını bildirən Karlos Pinto Pereira Qvineya-Bisau Prezidentinin Azərbaycanla ikitərəfli münasibətlərin möhkəmlənməsi istəyini ifadə edərək, rəhbəri olduğu nümayəndə heyətinin ölkəmizə bu məqsədlə gəldiyini vurğuladı. Söhbət zamanı təhsil sahəsində əməkdaşlığa toxunuldu, Azərbaycan tərəfindən ölkəmizin ali təhsil müəssisələrində Qvineya-Bisaudan olan tələbələrə xüsusilə mühəndislik, neft-mühəndisliyi və digər sahələrdə təhsil təqaüdlərinin ayrılması məsələsi qeyd edildi. Hələ sovetlər dövründə Qvineya-Bisaudan olan çoxlu sayda tələbənin müxtəlif sahələr üzrə Azərbaycanda təhsil aldıqları məmnunluqla xatırlandı, hazırda həmin şəxslərin Qvineya-Bisau Hökumətində təmsil olunduqları bildirildi, həmçinin bugünkü nümayəndə heyətinin tərkibində olan nazirlərin və digər rəhbər şəxslərin də vaxtilə Azərbaycanda təhsil aldıqları vurğulandı. Görüşdə neft və mədənçilik sahəsində əməkdaşlıq qeyd edildi, Azərbaycanın bu sahədə təcrübəsini bölüşməsi və geoloji kəşfiyyat işlərinin həyata keçirilməsi ilə bağlı fikir mübadiləsi aparıldı. Ölkələrimiz arasında diplomatik məsləhətləşmələr mexanizminin inkişaf etdirilməsi, beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində əməkdaşlığın və qarşılıqlı səfərlərin intensivləşdirilməsi məsələləri müzakirə olundu. Azərbaycanın “ASAN xidmət” təcrübəsinin Qvineya-Bisau üçün maraqlı olduğu qeyd edildi. Dövlətimizin başçısı vurğuladı ki, Azərbaycanın dövlət orqanları və özəl qurumları tərəfindən vətəndaşlara göstərilən xidmətlərin vahid məkanda təmin edilməsi təcrübəsi olan “ASAN xidmət” BMT tərəfindən də yüksək qiymətləndirilib. Azərbaycan Prezidenti bildirdi ki, ölkəmiz bu sahədə öz təcrübəsini Qvineya-Bisau ilə bölüşməyə hazırdır.

Hörmətli cənab Prezident, Laos Xalq Demokratik Respublikasının milli bayramı – Respublika Günü münasibətilə Sizi və Sizin simanızda bütün xalqınızı öz adımdan və Azərbaycan xalqı adından ürəkdən təbrik edirəm. Biz Azərbaycan-Laos dostluq münasibətlərinin inkişafına böyük əhəmiyyət veririk. Cari ilin oktyabrında Sizinlə Kazanda səmimiyyət və qarşılıqlı etimad şəraitində keçən görüşümüzü ən xoş təəssüratlarla xatırlayıram. İnanıram ki, xalqlarımızın maraqlarına uyğun olaraq və mövcud imkanlardan istifadə edərək birgə səylərimizlə dostluq əlaqələrimizin inkişafına, həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli əsasda qarşılıqlı səmərəli əməkdaşlığımızın daha da dərinləşməsinə nail olacağıq. Fürsətdən istifadə edərək Sizi Azərbaycana səfərə dəvət edirəm. Bu bayram günündə Sizə ən xoş arzularımı çatdırır, dost xalqınıza daim əmin-amanlıq və rifah arzulayıram. Hörmətlə,   İlham Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Bakı şəhəri, 29 noyabr 2024-cü il

Əlahəzrət, Ölkənizin milli bayramı – Müstəqillik Günü münasibətilə Sizi və Sizin simanızda bütün xalqınızı öz adımdan və Azərbaycan xalqı adından səmimi-qəlbdən təbrik etməkdən və ən xoş arzularımı çatdırmaqdan məmnunluq duyuram. Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri Sizin rəhbərliyiniz altında böyük uğurlara imza ataraq dünyanın inkişaf etmiş və böyük nailiyyətlər qazanmış ölkələrindən birinə çevrilmişdir. Qardaşlıq, qarşılıqlı hörmət, etimad və dəstək üzərində qurulmuş Azərbaycan-BƏƏ dövlətlərarası münasibətləri hazırda dinamik və hərtərəfli inkişaf etməkdədir. Fəal siyasi dialoqumuz bütün sahələrdə əməkdaşlığımızı daha da genişləndirmək üçün yaxşı zəmin yaradır. Cari il ərzində Sizin Azərbaycana həyata keçirdiyiniz iki səfər qardaşlıq münasibətlərimizin yüksək səviyyəsindən xəbər verir. Son dövrdə ölkələrimiz arasında münasibətlər keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymuş, əməkdaşlığımızın inkişafında yeni istiqamətlər müəyyən edilmişdir. Enerji sektorunda, xüsusilə də yaşıl enerji sahəsində atdığımız önəmli addımlar məmnunluq doğurur. Bu xüsusda ölkənizin “Masdar” şirkətinin bərpaolunan enerji sahəsində Azərbaycandakı səmərəli fəaliyyətini ayrıca vurğulamaq istərdim. Eyni zamanda Azərbaycanın COP29 sədrliyi ilə BƏƏ-nin COP28 sədrliyi arasında təşəkkül tapmış uğurlu əməkdaşlıq münasibətlərini təqdir edir, ölkələrimizin bundan sonra da iqlim fəaliyyətinin irəli aparılması istiqamətində birgə çalışacağına inamımı ifadə edirəm. Əminəm ki, Azərbaycan-BƏƏ dostluğunun və etibarlı tərəfdaşlığının möhkəmləndirilməsi, əməkdaşlığımızın həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli əsaslarda genişləndirilməsi yolunda birgə səylərimizi bundan sonra da uğurla davam etdirəcəyik. Belə bir xoş gündə Sizə möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, ali dövləti fəaliyyətinizdə müvəffəqiyyətlər, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin qardaş xalqına daim əmin-amanlıq və rifah arzulayıram. Hörmətlə,   İlham Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Bakı şəhəri, 29 noyabr 2024-cü il

    Mütəfəkkir dövlət xadinləri, igid sərkərdələri, qüdrətli ordusu, peşəkar zabit heyəti. əyilməz əsgərləri ilə daima qürur düyan, Zəfər - Qələbə əzmi ilə qəhrəmanlıq tarixini yaradan Azərbaycanın mərd, məğrur oğulları II dünya müharibəsində də sübut etdilər ki, onlar qəhrəman diyarın övladlarıdır. 1941 – 1945- ci illər müharibəsində tarix yaradan, mümkün olmayanları mümkünə çevirənlərin sırasında yer alan iki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı  general Həzi Əhəd oğlu Aslanov 1910-cu il yanvarın 22-də Azərbaycanın dilbər guşələrindən biri Lənkəranda anadan olub. İbtidai təhsilini Lənkəran şəhər 1 saylı tam orta məktəbdə alıb. 13 yaşında atasını itirən Həzi, atasının çalışdığı kərpic zavodunda fəhlə kimi işləməyə başlayıb. İl yarımdan sonra komsomol putyovkası ilə Zaqafqaziya hərbi hazırlıq məktəbinə göndərilib. Zaqafqaziya hərbi hazırlıq məktəbinin məktəb rota qəzetinin redaktoru olub. Məktəb müdavimi ikən komsomol təşkilatının katibi seçilib. Daha sonra 8-ci çağırış Bakı Sovetinin üzvü seçilib. 1929-cu ildə oranı bitirdikdən sonra Leninqrad süvari məktəbinə daxil olub. İki illik təhsildən sonra Kotovski adına 3-cü Bessarabiya süvari diviziyasının 15-ci süvari alayına vzvod komandiri təyin olunub. Sonralar xidmətini 12-ci zirehli avtomobil divizonunda davam etdirib və texnikayla döyüş texnikasını öyrənib. Bir müddət sonra rota komandiri olub. 1934-cü ildə hərbi hissənin Kiyev hərbi dairəsinin komandanı İona Emmanuiloviç Yakir bölmələrin və hissələrin manevrlərə hazırlığını yoxladığı zaman Həzi Aslanovun tank rotası təlimdə fərqlənib. Komandan Həzi Aslanova qiymətli hədiyyə təqdim edib və bu hadisə onun tankçı kimi ilk hərbi uğuru olub. Bu hadisədən qısa müddət sonra Həzi Aslanov Kiyevdə avtomobil batalyonuna komandir təyin olunub. 1937-ci ildə Ukrayna SSR Obruç şəhər sovetinin deputatı seçilib. İkinci dünya müharibəsinə qədər, Sovet Ordusunda, vzvod komandiri, tank rotasının komandiri, əlahidə tank batalyonu məktəbinin rəisi, batalyon komandirinin tədris-atıclıq hissə üzrə köməkçisi, batalyon komandiri, 10-cu tank-mühəndis diviziyası komandirinin texniki hissə üzrə köməkçisi hərbi vəzifələrində çalışıb. 1939-cu ilin axırlarında ona kapitan, 1940-cı ilin noyabrında isə vaxtından əvvəl mayor rütbəsi verilib.Böyük Vətən Müharibəsi başlananda Həzi Aslanov, Ukraynada Lvov vilayətində xidmət edirdi. 1941-ci il iyunun 23-nə keçən gecə alman zirehli qoşunları ilə Həzi Aslanovun batalyonu qeyri bərabər döyüşə girir. Özü bu haqda belə yazır: "1941-ci il iyunun 23-nə keçən gecə alman aviasiyası basqın etdi. Bomba tökməyə başladı. Dan yeri ağaranda biz qeyri-bərabər döyüşə girdik." 1941-ci ilin sentyabr ayının axırlarında Ukraynanın sağ sahil hissəsində vəziyyət SSRİ ordusu üçün ağırlaşdı və qoşunlar ağır tələfata uğrayıb Xarkov vilayətinə qədər geri çəkildilər. SSRİ Ali Baş Komandanlıq Qərargahının əmri ilə 51-ci əlahiddə ordunun birləşmələri Krım bərzəxlərini əllərində saxlamalı və Alman qoşunlarının Krımı ələ keçirməsinin qarşısını almalı idi. Donbas və Xarkov sənaye rayonunun ətrafını qorumaq üçün çoxzolaqlı müdafiə sistemi və istehkamlar yaratmaq üçün Qərargah, Mayor Aslanov da daxil bir krup komandiri Donbasa göndərilir. Azərbaycan xalqının qüruru mayor Aslanov öz döyüşçüləri ilə Donbas ətrafında düşmənin şiddətli hücumlarını düz beş ay dəf edir və onu ağır tələfata uğradır. Bu tarixi hadisədən sonar Həzi Aslanov Moskvaya çağırılır və Krıma 55-ci əlahiddə tank briqadasında, briqada komandirinin müavini vəzifəsinə təyin edilir. Səngərlərin sipərinə çevrilən Həzi Aslanov 55-ci əlahiddə tank briqada komandirinin müavini kimi Kerç yaxınlığında alman faşistləri ilə ağır döyüşlərə girir. Kerç, Semisotka və 8 mart kəndi yaxınlığında düşmənə ağır zərbələr endirir. 1941-ci ilin payızında cəbhənin bir sıra istiqamətlərində, Leninqrad və Tixvin, Rostov və Krım yaxınlığında şiddətli döyüşlərdə SSRİ ordusu alman ordusuna güclü tələfata uğradır. Noyabrın ayının axırlarında isə Moskva yaxınlğında ağır vəziyyət yaranmağa başlayır. 1941-ci ilin dekabrında Moskva uğrunda gedən qeyri-bərabər döyüşlərdə Həzi Aslanov qəhrəmanlıq səlnaməsini yaradır. Moskva ətrafında alman ordsunun 60-dan artıq diviziyası şəhəri ələ keçirmək üçün cəmləşdiyi ərəfədə ölüm- qalım savaşı başlayır. Belə bir ağır zamanda Mojaysk tərəfdə döyüşən sovet atıcı bölmələrindən biri mühasirəyə düşür və bu atıcı bölməni mühasirədən azad etmək üçün mayor Həzi Aslanova əmr verilir. Güclü döyüş taktikası ilə o, mühasirə yaradan alman ordusunun top və pulemyot atəş nöqtələrini məhv etməyə nail olur.  Bu hərbi əməliyyat zamanı Həzi Aslanovun olduğu tankın sürücü-mexaniki ağır yaralanır və Həzi Aslanov tankı özü idarə edərək taqımlara komandanlığı davam etdirir. Mühasirədən 40-dan artıq döyüş avtomobili və yüzlərlə şəxsi heyət, əsgər və zabit xilas olunur. Azərbaycanın igid oğlu Moskva ətrafında gedən döyüşlərdəki qəhrəmanlığına görə Qırmızı Ulduz ordeninə layiq görülür.Xarkov və Stalinqrad ətrafında gedən döyüşlərdə onun rəhbərliyi ilə 55-ci tank briqadasının tankçıları düşmənə ağır zərbələr endirirlər. Tankçılar vuruşa-vuruşa 40 kmdən artıq yol gedib Stalinqrad-Salsk dəmir yolunu tutub faşistləri Stalinqrad qruplaşmasının əsas magistralından məhrum edirlər. Tanklar düşmənin xeyli qüvvəsini və texnikasını sıradan çıxarır. Həzi Aslanovun döyüşçüləri Kotelnikovo yaxınlığında gedən döyüşlərdə böyük şücaət, qəhrəmanlıq göstərirlər. Düşmənin 30 əks-hücum əməliyyatını dəf edir, bir batalyon piyada qoşunu, 30 tankı, 50 avtomobili sıradan çıxarırlar. Bu döyüşdə göstərdiyi şücaətə görə qəhrəmanlıq tarixini cəsarəti  və məğrurluğu ilə yazan podpolkovnik Həzi Aslanov 1942-ci il dekabrın 22-də Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görüldü. Öz hərbi biliyini artırmağa daima səy göstərən Həzi Aslanov 1943-cü il dekabrın 17-dən 1944-cü il aprelin 6-na kimi Zirehli tank qoşunları Akademiyasının birillik təhsil proqramını 3 aya mənimsəyir. Sonra yenidən 35-ci qvardiya tank briqadasına qayıdır. 1944-cü il  martın 13-də ona tank qoşunları general mayoru ali rütbəsi verilir. 1944-cü il iyunun axırlarında Belarusiya və I Pribaltika cəbhəsinin qoşunları hücuma keçdilər. Belarusiyanın iri şəhər və dəmiryollarını azad etdikdən sonra Həzi Aslanovun tankları Vilnüsə hucumları davam etdirir. Onun briqadası iyunun 24-dən iyulun 13-dək düşmənə ağır zərbələr endirir. Bu döyüşdəki qələbəyə görə 35-ci qvardiya tank briqadası Qımızı Bayraq ordeninə, general özü isə ikinci dərəcəli Suvorov ordeninə layiq görülür. 1944-cü il avqustun 1-də general Həzi Aslanovun briqadası başqa ordu hissələri ilə birlikdə Yelqava şəhərini düşməndən təmizləyir. O, Volqadan başlamış Baltikədək bütün döyüşlərdə özünü bacarıqlı və əzmkar sərkərdə kimi göstərir. Təkcə 1944-cü ilin hücum döyüşləri dövründə 8 dəfə Ali Baş Komandanlıq tərəfindən təşəkkür alır. Komandanlıq etdiyi polka qvardiya adı verilir. General Həzi Aslanovun polku Rostov, Taqanroq şəhərlərinin azad olunmasında və Kursk vuruşmasında fəal iştirak edir, daha sonra 1944-cü ildə 35-ci qvardiya tank briqadası Belarusiyanı, Pribaltika respublikalarını azad etmək uğrundakı vuruşmalarda xüsusilə fərqlənir.Stalinqraddan Baltik sahillərinədək döyüş yolu keçən, general Həzi Aslanov 1945-ci il yanvarın 24-də Latviyanın Liepay rayonu yaxınlığındakı Priyekule ərazisində döyüş meydanından kənarda, komandirlərin döyüşü müşahidə məntəqəsinin yaxınlığında, 15 nəfərə yaxın iri rütbəli zabitin əhatəsində müəmmalı şəkildə uzaqdan açılan zenit qurğusunun atəşi ilə yaralanmış, 23 saat sağ qalmış, onu Moskvaya müalicəyə aparmaq üçün təyyarə göndərilmiş amma o, yolda erməni xəyanətinin qurbanı olaraq dünyasını dəyişmışdi. General Həzi Aslanova ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adının verilməsində müstəsna xidmətləri olan yazıçı-jurnalist Musa Bağırovun “Sərkərdənin taleyi” adlı sənədli kitabında deyilir: “Beqiaşvili Həzi Aslanovun şəxsi həkimi olmuşdu… Beqiaşvili ilə mən Tbilisidə onun evində görüşdüm. O dedi: Həzi Aslanov yaralananda mən orda yox idim. Lakin 5 dəqiqə sonra özümü ora çatdırdım. Vəziyyəti ağır idi. Ona təcili surətdə təzə qan köçürmək lazım idi. Mən Həzinin yanına uzandım ki, öz qanımdan 500 qram ona köçürülsün. O, yavaş-yavaş özünə gəlməyə başladı. Hətta bizimlə zarafat da edirdi. Onu Moskvaya aparmaq üçün xüsusi təyyarə gəldi. Həzinin xahişi ilə onu Moskvaya qədər mən müşayiət etməli idim. Amma məni zorla onun yanından ayırıb başqa iş dalınca göndərdilər. Bu, əlbəttə, qəsdən edilirdi. Həzi Aslanov ölməməli idi. Yaralanandan sonra o, düz 23 saat sağ qaldı. Bu müddətdə onu Moskvaya aparmaq üçün ayrılan təyyarə də o yatan evin arxasında dayanmışdı. Beqiaşvilinin fikirincə, Həzi Aslanov qətlə yetirilib”. Həzi Aslanovun qətlini onun daxil olduğu Pribaltika cəbhəsinin komandanı, erməni Baqramyan təşkil etmişdi. Çünki, Həzi Aslanovun ölümü döyüşün getdiyi yerdən çox uzaqda, komanda məntəqəsində və Sovet Ordusunun açdığı mərmi atəşindən sonra mümkün olmuşdu.1944-cü ildə general-mayor Həzi Aslanov Belarusiya cəbhəsindəki şücaətinə görə ikinci dəfə yüksək ada təqdim edilsə də, SSRİ hərbi rəhbərliyində təmsil olunan erməni generalı Baqramyan buna maneəçilik törədir. Ölümündən, daha doğrusu Şəhidlik zirvəsinə ucalmasından 46 il sonra, 1991-ci ildə Həzi Aslanova ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilir.“Ana Vətən çağırır!” nidası ilə tarix yaradan milli Azərbaycan diviziyalarının igid əsgərlərinin qəhrəmanlıq, əyilməzlik, rəşadət, şücaət simvoluna dönən general Həzi Aslanov ölümü, daha doğrusu, ədalətsiz Qətli ilə şəhidlik zirvəsinə ucaldı. Cənazəsi Latviyadan Vətənə  - Odlar Yurdu Azərbaycana gətirilib Fəxri Xiyabanda torpağa verildi. Əfsanəvi döyüş yolu ədəbi – bədii əsərlərə, kino filmlərə çevrildi. Böyük Vətən müharibəsinin taleyini həll edən Stalin, Jukov, Molotov, Əziz Əliyev kimi general Həzi Aslanovun adı çəkiləndə də hər kəs sayğı duruşunda dayanır. Adı ilə bağlı tədris mərkəzlərində peşkar hərbiçi kadrlar yetişdirilir. Xatirəsinin əbədiləşdirildiyi ünvanlardan keçəndə isə hər kəsin yadına Ulu öndər Heydər Əliyevin tarixi kəlamı düşür: “Mən həmişə fəxr etmişəm, indi də fəxr edirəm ki, mən Azərbaycanlıyam!” İki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Həzi Aslanov adıyla fəxr edib, qürur duyduğumuz Azərbaycanın məğrur sərkələrindəndir.   Cəlil Xəlilov                     Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları   Təşkilatının sədri, polkovnik                                                              

Qəhrəmanlıq salnaməsini Qarabağda yaradan, Şərqi Zəngəzurun Şəhidlərindən biri kimi xatirələrdə qalan Milli Qəhrəman Zakir Yusifovun adı gələndə hər kəs qürurla danışır. Qubadlıda, Səfiyanda, Bərgüşad və Həkəri çaylarının qoynunda Aleksey Meresyev kimi Vətən yolunda tarana gedən aviator xatırlanır. Qubadlının Milli Qəhrəmanı Əliyar Əliyev kimi adı ehtiramla çəkilir.Birinci Qarabağ Savaşında milli aviator kadrlar demək olar ki, barmaqla sayılırdı. Yağı düşmən isə Vətən torpaqlarını odda, atəşdə yandırardı. Belə bir ərəfədə Mülki Aviasiyanın peşəkar aviatorları könüllü olaraq səngərlərə yollanırdı. Onların sırasında Yavər Əliyev, Zakir Yusifov, Zakir Məmmədov, Xanlar Səmədov, Faiq Məmmədov, Firuz Cəlilov kimi qəhrəmanlar var idi. Milli Ordu quruculuğuna töhfələr verən, səfərbərlik çağırışı olmadan belə düşmən üzərinə “Şahin kimi şığıyan” igidlər səmamızın Cahangirinə döndülər. Vətən, Torpaq naminə arxa cəbhəni ön cəbhəyə dəyişdilər. Zakir Tofiq oğlu Yusifov Şəhidlik zirvəsinə ucalanda 36 yaşı var idi. O, 1956-cı il sentyabrın 29-da Bakıda anadan olmuşdu. 1974-cü ildə 194 saylı orta məktəbi, 1977-ci ildə isə Sosovski adına Milli Təyyarəçilik Məktəbini bitirmişdi. Təhsilini başa vurandan sonra Yevlax Aviabirliyində fəaliyyətə başlamışdı. Peşəkarlığına, yüksək şəxsi keyfiyyətinə görə elə ilk gündən rəhbərliyin diqqətini üzərinə çəkmişdi. Qısa zaman kəsiyində təşkilatçılıq məharətinə, idarəçilik keyfiyyətlərinə, peşəkar aviator kimi xüsusiyyətlərinə görə AN-2 təyyarəsinə komandir təyin edilmişdi. Yüksək ali təhsili, hərtərəfli biliyi, hüquqşünas kimi hazırlığı Mülki Təyyarəçilik Məktəbinin və Bakı Dövlət Universitetinin məzununu ölkənin nüfuzlu aviatorlarından birinə çevirmişdi.Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi başlayanda hər gün Qarabağda onlarla şəhid verilir, evlər, kəndlər, qəsəbələr, şəhərlər dağıdılır, insanlar məhv edilirdi. Vətən naminə səfərbər olanların önündə isə Mülki Aviasiyanın şahinləri – aviatorlar gedirdi.Milli Qəhrəman Yavər Əliyevin rəhbərliyi ilə qurulan Azərbaycan Respublikasının ilk Hərbi Helikopter Eskadrilyasının aparıcı simalarından, əsas mütəxəssislərindən olan Zakir Yusifovun ilk uğurlu uçuşu 1992-ci il aprelin 11-də Füzuli-Xocavənd rayonları istiqamətində gedən ağır döyüşlərdə oldu. Döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirən, hərbi əməliyyatların təşkilində xüsusi rol oynayan Zakir Yusifov Füzuli, Xocavənd, Tərtər, Ağdərə, Şuşa kənd uğrunda gedən savaşlarda yüzdən artıq uçuş edərək erməni yaraqlılarına ağır zərbələr endirdi.1992-ci il oktyabrın 11-də Qubadlının igid, qəhrəman oğulları, milli özünü müdafiə batalyonlarının komandirləri - Əliyar Əliyevin, Adil Həşimovun uğurlu hərbi əməliyyatları, partizan hərəkatının önündə geən Həsənqulu Qorxmaz kimi igidlərin şücaəti sayəsində Ermənistan silahlı qüvvələrinin Qubadlı rayonu və Səfiyan kəndi yaxınlığında məhv edilməsi, quru qoşunlarına kömək məqsədi ilə Hərbi Helikopter Eskadriliyasının helikopterlərinin cəlb edilməsi düşmənə sarsıdıcı zərbə olmuşdu. Qəhrəmanlıq tarixini qorxmazlığı, igidliyi, vətənpərvərliyi ilə yazan Milli Qəhrəman Zakir Yusifovun helikopteri öndə uçur, düşmənə ağılagəlməz zərbələr endirirdi. Milli Qəhrəman Hərbi Helikopter Eskadrilyasının komandiri Yavər Əliyevin təlimatı, Zakir Yusifovun şəxsi istəyi ilə onun helikopteri düzülüşün önündə uçmalı, birdəfəyə atəş açaraq geri dönməli idi. Bu qeyri-bərabər döyüşdə bütün ekipajlar tapşırığı yüksək səviyyədə yerinə yetirir. Zakir Yusifovun “Gedirik!” əmri döyüş bölgəsində vəziyyəti Milli Ordumuzun xeyrinə dəyişir. Qrup açıq səmada, alçaq hündürlükdə dərə boyu Fərcan, Mahmudlu, Qəzyan, Xanlıq yolu istiqamətlərində, Həkəri və Bərgüşad çayları üzərində geri dönür. Ağcabədi Aviabirliyində - aerodromda iki helikopter eniş enir. Radardan itən helikopterin kapitanı Zakir Yusifov idi. Ekipaj üzvləri ilə birlikdə şəhid olmuşdu. Radardan çıxan, gözdən itən helikopteri axtarış üçün havaya qalxan Mİ-2 helikopterinin pilotları dəhşətlə üzləşirlər. Ensiklopedik biliyi, döyüş məharəti, Vətən sevgisi ilə bütün eskadriya və ekipaj üzvlərinə nümunə olan Zakir Yusifovun idarə etdiyi helikopter Qubadlı rayonuna gedən yolda, Səfiyan kəndində, cəbhə xəttindən uzaqda, təpədə parçalanıb dağılmşdı. Dağıdılmış helikopterin, ekipaj üzvlərinin məhv edilməsi yerli sakinləri dəhşətə gətirmişdi. Zakir Yusifovun adı onlar üçün Milli qəhrəmanları Əliyar Əliyev, Adil Həşimov, Həsənqulu Qorxmaz kimi doğma idi, əziz idi.Əraziyə keçirilən baxış zamanı məlum oldu ki, “alətlər hidravlik sistemdə maye çatışmazlığını görənə qədər ekipaj zədələri hiss etməyib”. Zakir Yusifovu tanıyanlar isə bir həqiqəti söyləyirdi: “Helikopterdə zədələri bilsəydi belə, Zakir son ana qədər savaşacaq, düşmənin məhv olması üçün qanı, canı bahasına olsa da mübarizə aparacaqdı”...Zakir Yusifov helikopterin uçuş heyəti ilə 1992-ci il oktyabrın 11-də Şəhidliyə qovuşanda 36 yaşı var idi. Ondan iki övladına var-dövlət, sərvət qalmadı. Cəsarət, ləyaqət, məğrurluq və sonsuz Vətən sevgisi ilə bağlı ömür kitabı, bükülüb gəldiyi Azərbaycan Bayrağı, bir də Milli Qəhrəman adı qaldı. O, bu adı ölümündən sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 5 fevral 1993-cü il tarixli 457 saylı Fərmanı ilə almışdı.30 illik intizardan sonra Milli Qəhrəman Zakir Tofiq oğlu Yusifovun qanı tökülən torpaqlar işğaldan azad edildi. Yolunda canından, qanından keçdiyi Qarabağda, Şərqi Zəngəzurda indi Azərbaycan Bayrağı dalğalanır.Övladları, nəvələri, millətinə, dövlətinə əmanət etdikləri Fəxri Xiyabanda ziyarətinə yollandıqca, adını daşıyan məktəbin önündəki büstünü seyr etdikcə, xatirəsini əbədiləşdirən küçədən keçdikcə: “Şəhidlər ölməz, Vətən bölünməz”, “İgid ölər adı qalar!” deyib, qürur hissi keçirirlər.  

Prezident İlham Əliyev Laçın şəhərinin işğaldan azad olunmasının dördüncü ildönümü ilə bağlı paylaşım edib. Avropa .info xəbər verir ki, paylaşımda qeyd olunub: “Zəfər tariximiz – Laçının Ermənistan işğalından azad edilməsindən dörd il ötür”. Paylaşımı təqdim edirik:  

Yavər Əliyev: Səmamızın şahini 44 günlük Vətən Müharibəsində tarixi qələbəyə imza atan ölkəmizdə min illər boyu qəhrəmanlıq tarixini yaradan igidlər olub. Onlardan biri də Birinci Qarabağ Müharibəsinin Şəhidi, Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanı Yavər Yaqub oğlu Əliyevdir. 1956-cı il iyunun 27-də Bakı şəhərində anadan olan Yavər Əliyev Pirallahı adasında 235 saylı orta məktəbdə təhsilini başa vurduqdan sonra Kremençuq Mülki aviasiya uçuş məktəbinə daxil olmuşdur.1977-ci ildə məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Elə həmin il Zabrat aviabirliyində pilot kimi fəaliyyətə başlamışdır. Öncə o, Mi-2 helikopterinin pilotu, daha sonra Mi-8 helikopterinin ikinci dərəcəli pilotu kimi xidmət etmiş, sonradan həmin helikopterin komandiri olmuşdur. Sonra isə yüksək peşəkarlıq və müsbət şəxsi keyfiyyətlərinə görə, Zabrat Aviasiya dəstəsinin uçuş heyətinin komandiri təyin edilmişdir. Ötən əsrin 90-cı illərində hər bir Azərbaycan vətəndaşı Vətən qarşısında imtahana çəkildi. Ermənistan – Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi hər kəsi bir şüar altında birləşdirdi: Ana Vətən çağırır! Yavər Əliyev Həzi Aslanov, Mehdi Hüseynzadə, İsrafil Məmməov, Məzahir Abbasov, Züleyxa Seyidməmmədova, Fatma Səttarova kimi qəhrəmanların vətənində doğulmuşdu. Vətən torpaqlarının müdafiəsi uğrunda 1941-45-ci illərdə qəhrəmanlıq tarixi yaradan bu igidlərin yolunu davam etdirmək Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qorumaq üçün Yavər Əliyev kimi igidlər arxa cəbhəni ön cəbhəyə dəyişdilər.Zabrat Aviasiya dəstəsinin uçuş heyətinin komandiri könüllü olaraq helikopterin sükanı arxasına keçərək ön cəbhəyə yollanmaq qərarı alır. Bu elə bir dövr idi ki, erməni daşnakları dəstək aldıqları ölkələrin hərbi qüvvələri ilə Qarabağda, Şərqi Zəngəzurda qanı su yerinə axıdırdılar. Təşkilatçılıq məharətinə, döyüş qabiliyyətinə, yüksək peşəkarlığına görə milli aviatorlar arasında xüsusi nüfuz qazanan Yavər Əliyev hərbi helikopterin birinci eskadrilasının komandiri kimi mülki aviasiyasının peşəkar aviatorları Zakir Yusifovu, Zakir Məmmədovu, Xanlar Səmədovu, Firuz Cəlilovu, Faiq Məmmədovu və digər qəhrəman pilotlardan ibarət peşəkar döyüş kollektivi formalaşdıraraq hərbi aviasiyanın qurulmasına töhfə verir.Ağdam və Şuşa istiqamətində mövcud olan kəndlər arasında hava körpüsünün salınmasına nail olan Yavər Əliyev və onun peşəkar pilotları on minlərlə soydaşımızı ölüm təhlükəsindən, məhv olunmadan xilas edir. Hərbi hissələrə silah – sürsat daşınmasında, ərzaq təminatının təşkilində də xüsusi xidmətlər göstərir. Yavər Yaqub oğlu Əliyev qəhrəmanlıq tariximizə yazılan döyüş uçuşları ilə igidliyini, cəsurluğunu, Vətənə sonsuz məhəbbətini sübut edir. Müzəffər Ali Baş Komandan Prezident cənab İlham Əliyevin, qüdrətli ordumuzun iradəsi ilə işğaldan azad edilən Qarabağda, Zəngəzurda 1990-1992-ci illərdə Mİ-24 helikopteri ilə döyüş uçuşları həyata keçirən, düşmən mövqeyinə zərbələr endirən, növbəti döyüş əməliyyatını 1992-ci il fevralın 29-da yerinə yetirərkən Şəhidlik zirvəsinə yüksələn Yavər Yaqub oğlu Əliyev elə həmin il ölümündən sonra “Azərbaycanın Respublikasının Milli Qəhrəmanı” adına laiq görülür. Yavər Əliyev qəhrəmanlıq tarixini səmada, göy üzündə yazdı. Ölümü ilə ölümsüzlüyə qovuşdu. Düşmənlərə sübut etdi ki, Yavər kimi igidləri olan Azərbaycan xalqı canından keçər, bir qarış torpağından keçməz. 44 günlük Vətən müharibəsi bu həqiqəti dünyaya sübut bir daha bəyan etdi. Milli Qəhrəmanımızın adı çox yerlərdə, ünvanlarda əbədiləşib. Təhsil aldığı Pirallahı adasındakı 235 saylı orta məktəb onun adını daşıyır. Sabunçu və Xətai rayonlarında adını daşıyan küçələr mövcuddur. Övladları onun yolunu davam etdirir. Yavər Yaqub oğlu Əliyev Qəhrəmanlıq dastanını al qanı ilə yazdı. Şəhidlik zirvəsinə ucaldı. Vətən sevgisindən uca heç nəyin olmadığını sübut etdi. Şəhidliyə qovuşmasından 28 il sonra uğrunda qan töküb can verdiyi Qarabağ Şərgi Zəngəzur işğaldan azad olundu.30 il öncə Yavər Əliyev və pilotları yerli sakinləri düşməndən xilas etmək üçün təxliyə edirdilər. İndi Bakıdan Qarabağa köç başlayıb. Qarabağ tikilir, qurulur, dirçəlir. Qarabağın müxtəlif  bölgələrində hava limanları istifadəyə verilir. Azərbaycan bayrağı  həkk edilən təyyarələr, helikopterlər Azad Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun Azad Səmasında qanad çalır. Yavər Əliyev kimi igidlərin, qəhrəmanların ruhunu şad edir.

Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri polkovnik Cəlil Xəlilov Təşkilatın inzibati binasında "Dayaq" Vətən Müharibəsi Əlillərinə və Şəhid Ailələrinə Dəstək Təşkilatının sədr müavini Məcid Məmmədov və bir qrup 44 günlük Vətən müharibəsi qazisi ilə görüşüb.  Görüşdə 44 günlük Vətən müharibəsi və hərbçilərimizin bu müharibədə göstərdiyi qəhrəmanlıqlara diqqət çəkən polkovnik Cəlil Xəlilov, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında əldə edilən 8 Noyabr zəfərinin tarixi önəmindən bəhs edib. Təşkilat sədri bildirib ki, məhz bu zəfər dövlətimizin ərazi bütövlüyünü təmin etməklə yanaşı, Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki nüfuzunun ciddi şəkildə artmasına, siyasi mövqeyinin əhəmiyyətli dərəcədə güclənməsinə səbəb olub. Təşkilat sədri 44 günlük Vətən müharibəsində olduğu kimi, bu gün də dövlətimizin, Prezidentimizin ətrafında sıx birləşməyin zəruriliyinə toxunub. Polkovnik Cəlil Xəlilov qeyd edib ki, veteranlar anti-Azərbaycan qüvvələrinin təxribat xarakterli addımlarına çevik reaksiya verməli, bu qüvvələrin, onların məkirli məqsədlərinin ifşası prosesində aktiv iştirak etməlidirlər. Görüşdə iştirak edən 44 günlük Vətən müharibəsi qaziləri də çıxış edərək onları düşündürən məsələlərə toxunub, hər zaman olduğu kimi, bundan sonra da Ali Baş Komandanın hər bir çağırışına səs verməyə hazır olduqlarını bildiriblər. Görüşdə yaxın gələcəkdə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan vətənpərvərlik layihələri haqqında da ətraflı fikir mübadiləsi aparılıb.

  Üzərinə aldığı bütün vəzifələrin öhdəsindən uğurla gələn, tarixdəki yerini və rolunu gerçəkləşdirdiyi genişmiqyaslı beynəlxalq layihələr, humanitar form, simpozium və konfranslarla müəyyənləşdirən Odlar Yurdu Azərbaycan Prezident İlham Əliyevin iradəsi ilə “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində gerçəkləşən COP 29 konfransına da uğurla ev sahibliyi etdi. BMT-nin Baş katibinin, 80-dən çox ölkənin prezidentinin, vitse-prezidentinin, baş nazirlərin, nazirlərin, 72 mindən artıq vətəndaşın iştirak etdiyi bu möhtəşəm tədbirdə dünyanın qlobal problemləri müzakirə olundu, onun həlli yolları müəyyən edildi. Hər günü bir dastan olan 44 günlük Vətən Müharibəsindən sonra ölkəmizdə hər günü ciddi bir əsər olan COP 29 yaşandı. Dövlətimizin əzəmətini, iradəsini, xalqımızın Vətən sevgisini, qonaqpərvərliyini bir başqa biçimdə dünyaya təqdim edən COP 29 pavilyonlarında cərəyan edən hadisələr hər kəsin marağına səbəb oldu. Artıq tarixə çevrilən COP 29-un açılış mərasimindən tutmuş, ilk iş gününə qədər hər gün zəngin qrafiklə müşaiyət olundu. İntensiv danışıqlar və diplomatik səylər nəticəsində konfrans iştirakçıları arasında ümumi razılığın əldə olunması, bəşəri dəyərlərə töhfə olmaqla yanaşı, dünyanı düşündürən məsələlərin gündəmə gətirilməsi ilə yadda qaldı. Tərəflərin etibarlı və şəffaf karbon bazarları üçün standartlar barədə razılığa gəlməsi, inkişaf etməkdə olan ölkələrə resursların yönləndirilməsini asanlaşdırmaq, sərhədlərarası əməkdaşlıq yolu ilə milli iqlim planlarının təbliğini uzlaşdırmaq kimi ciddi, eyni zamanda məsuliyyətli vəzifəni  dünyanın 80 ölkəsindən gələn liderlərin üzərinə alması COP 29-da qaldırılan məsələlərin tarixi əhəmiyyətini elə ilk gündən sübut etdi. Dünya liderlərinin iki gün davam edən iqlim fəaliyyəti ilə bağlı sammiti də tarixi əhəmiyyəti ilə yadda qaldı. Dövlət və hökumət başçıları, vitse-prezindentlər Paris sammiti çərçivəsində görülən işlər, atılan addımlar barədə bəyanatla çıxış etdilər. 70 min nəfərin iştirak etdiyi iqlim fəaliyyəti ilə bağlı sammit dünyanı narahat edən bu məsələnin həlli yollarının müəyyənləşməsinə təkan verəcək amillərdən olduğunu təsdiqlədi. Çoxşaxəli və istiqamətli bankların, ümumiyyətlə bank sektorunun aşağı və orta gəlirli ölkələrə 2030-cu ilə qədər 120 milyard dollar vəsaiti ayırmağı üzərinə alması da sammitin yadda qalan məqamlarından oldu. Zərərlər fonduna dünyanın inkişaf etmiş ölkələri tərəfindən yardımın ayrılması, nəzərdə tutulan məbləğin elan edilməsi, bu məsələ ilə bağlı sazişin imzalanması ciddi məsələlərdəndi. ABŞ, Çin və Azərbaycan metan sammitində bu ölkələrin tullantılardan yaranan emissiyaların azaldılmasının siyasətçilər tərəfindən müzakirəsi dünyanı düşündürən problemlərdən idi. Sammit çərçivəsində ABŞ, Çin və Avropa Birliyi bu sahədə mühüm öhdəliklərini diqqətə çatdırdılar. Kiçik Ada dövlətləri üçün dəstək layihəsinin liderlər tərəfindən gündəmə gətirilməsi, iqlim maliyyələşdirilməsinin əlçatanlığı ilə bağlı qarşıda duran vəzifələrin müzakirəsi, COP 29 çərçivəsində Kiçik Ada dövlətlərinin rəsmilərinin qaldırdıqları problemlərin diqqətə alınması ümumbəşəri prinsiplərə verilən töhfələr sırasına yazıldı. İqlim və səhiyyə davamlılığı komissiyası ÜST və COP 29-dan COP 30-a qədərki prezidentliklərinin nümayəndələri iqlim məsələlərinə səhiyyənin inteqrasiyasını təsdiq edən koalisiyasını təqdim etməklə bu həssas məsələnin ciddiliyini bir daha önə çəkdilər. İkilik, şəffaflıq hesabatları mövzusunda təşkil edilən sessiyada Azərbaycan, Andorra, Yaponiya və digər ölkələr hesabatların erkən təqdim olunacağını bəyan etməklə kifayətlənmədilər, şəffaflığın mühüm əhəmiyyətini qeyd etdilər. Sammit çərçivəsində ayrıca maliyyə, investisiya və ticarət gününün keçirilməsi, bu sahədə özəl sektorun yerinin xüsusi olaraq vurğulanması diqqətçəkən məsələlərdən idi. 10 milyondan çox aktiv idarə edən investor qruplarının özəl kapitalın iqlim bazarlarına yönləndirilməsinə dəstəyi öz üzərinə alması, Asiya İnkişaf Bankının buzlaqların qorunması üçün ayırdığı vəsaitin ciddi bir məbləğ olmaqla yanaşı bu həssas məsələyə diqqət çəkməsi, Azərbaycan banklarının Yaşıl Dünya üçün, Kanadanın İqlim adaptasiyası üçün xeyli vəsait ayırması faktı da ölkəmizdə keçirilən COP 29-un tarixi əhəmiyyətini bir daha göz önündə sərgilədi. Bakı iqlim maliyyəsi təşəbbüsünün COP 29 rəhbərliyinin maliyyə, ticarət və investisiyanın iqlim gündəminin mərkəzində yer alması bu təşəbbüsün tarixi əhəmiyyətini sübut etdi. Sammit çərçivəsində Enerji, Sülh, Yardım və Bərpa günün seçilməsi ilə enerji öhdəliklərinin diqqətə çatdırılması, öhdəliklərin müəyyən edilməsi, enerji saxlama, şəbəkələr, bərpa olunan enerji zonaları, hidrogenlə bağlı yeni təşəbbüslərin elan edilməsi, hidrogen layihələri, inkişaf maliyyə institutları, inkişaf etməkdə olan ölkələrə bu istiqamətdə dəstəyin verilməsi ilə bağlı məsələlərin müzakirəsi, Urbanizasiya, Nəqliyyat və Turizm günü çərçivəsində bu istiqamətdə qarşıda duran vəzifələrin müzakirəyə cəlb olunması Bakı sammitinin tarixi əhəmiyyətini bir daha diqqətə çatdırdı. 50-dən çox ölkənin iştirakı ilə gəmiçilikdə emissiyaların müzakirəsi də diqqətçəkən faktlar sırasında yer aldı. Təmiz qidalanma, təmiz enerji mənbələrinin yaranması üçün vəsaitin ayrılması, sülh və iqlim təşəbbüsü çərçivəsində 192 dövlətin COP Atəşkəs çağırışına dəstək verməsi Bakı Sülh və Bərpa çağırışının zamanın tələbi olduğunu təsdiq etdi. Sammit çərçivəsində Elm, texnologiya, innovasiya və rəqəmsallaşma kimi ciddi istiqamətlərin müzakirəsi, 90-dan çox hökumətin, mindən çox rəqəmsal texnologiya təşkilatının iqlim dayanıqlığını gücləndirmək üçün rəqəmsal alətlərdən istifadəni dəstəkləməsi, COP 29 Yaşıl Rəqəmsal Bəyannaməni imzalaması COP 29-un onuncu günü Kənd təsərrüfatı, təbii məhsulların istehsalı məsələlərinin təhlilə cəlb olunması, qarşıda duran vəzifələrin həlli yolları ilə bağlı fikir mübadiləsinin aparılması, ekoloji problemlərin, qaz emissiyalarının, iqlim dəyişikliyinin bu sahədə əldə olunan naliyyətlərə mənfi təsirlərinin diqqətə çatdırılması, ekoloji fəlakətlər, ərzaq qıtlığı, su çatışmazlığı kimi məsələlərlə üz-üzə qalan bəşəriyyətin nicatının ümumi məqsədlər naminə dünya dövlətlərinin ortaq dəyərlərə töhfəsinə bağlı olduğunu sübut etdilər. COP-29-un on birinci gününün biomüxtəliflik mövzusu ilə açılması bu sahənin mütəxəssislərinin maraqlı, həm də yaddaqalan çıxışları ilə müşayiət olunması onun məna tutumunu bir qədər də artırdı. Biomüxtəlifliklə bağlı məsələlərin bütün parametrləri ilə müzakirə olunduğu paneldə iqlim dəyişikliyində qadın liderlərin rolunun gündəmə gətirilməsi, iqlim problemlərinin həllində sadiq qızlar nəslinin yetişdirilməsi kimi prioritetlərin diqqətə çatdırılması Ana təbiətə, Anaların verə biləcəkləri töhfələrin daha çox ola biləcəyini təsdiqlədi. İqlim problemlərinin həllində uşaqların, yeniyetmələrin, gənclərin, liderlərin, qadınların, qeyri-hökumət təşkilatlarının rolu kimi ciddi məsələlərin diqqətə çatdırılması, müzakirəyə çıxarılması Bakı sammitinin tarixi əhəmiyyətini dünyaya bir daha nümayiş etdirdi. Plastik tullantıların effektiv idarə edilməsi, çətinlikləri, bu çətinlikləri anlamaq və imkanları kəşf etmək mövzusunun müzakirəsi, okeanlarda, dənizlərdə tullantıların mövcudluğu, onun sualtı biomüxtəlifliyə mənfi təsirləri kimi faktların qarşısının alınması istiqamətində görüləcək işlərə həsr olunan layihələrin dəstəklənməsi, okeanlarda və dənizlərdə plastik tullantıların qab şəklində istehsalının aradan qaldırılması, əsasən gəmi və qayıqlar, neft, qaz və mazut tullantıların vasitəsilə onların çirkləndirilməsi problemlərinin aradan qaldırılması, qarışısının alınması, suyun təmizlənərək yenidən istifadəyə yararlı vəziyyətə gətirilməsi kimi həlli vacib məsələlərin elmi aspektlərinin müzakirəsi maraq doğuran faktlardan idi. Şərqi və Qərbi Afrikada, isti ölkələrdə qida təhlükəsizliyi, qida problemləri, su ehtiyatlarının mənbələrinin tapılması, yaradılması, bunun üçün generasiya üsulunun tətbiqi kimi məsələlərin ciddi maliyyə imkanlarına ehtiyac olduğunu bir daha sübut etdi. BMT-nin Qırmızı Siyahısının Planetimizin xilası üçün Çağırışı isə xüsusi əhəmiyyəti ilə diqqət çəkdi. “İqlim-təbiət və insanlar üçün Meşələr!” “Meşələr üçün iqlim maliyyəsində istifadə!” çağırışlarının iştirakçı ölkələr tərəfindən maraqla qarşılanması bəşəriyyəti düşündürən bu həlli vacib məsələnin istiqamətini müəyyənləşdirdi. Oksigen bazalarının yaradılması üçün yeni meşə zolaqlarının salınmasının təxirəsalınmaz prioritetlər sırasında olduğunu təsdiq etdi. İqlim dəyişmələri, biomüxtəlifliyin itirilməsi, şəhərsalma arasında əlaqələrin öyrənilməsinə həsr olunan məsələlərin RİO-TRİO - təşəbbüsləri özündə ehtiva edən panel çərçivəsində təşkil edilən elmi konfransda müzakirəyə çıxarılması elmin, cəmiyyətin maariflənməsindəki yerini və rolunu müəyyən etdi. Bilik mübadiləsinin, elmi-innovativ vasitələrin bu məsələyə təsiri imkanları diqqətə çatdırıldı. İqlim problemlərinin həllində katalizator rolu oynayan gənclərin elmə istiqamətləndirilməsi üçün təhsil verənlərin üzərinə düşən vəzifələr barədə söz açıldı. COP 29 çərçivəsində “Dekorbanize Qlobal Uşaq Manifesti”nin qəbul edilməsi, manifestdə 75-dən çox ölkənin, bütün qitələrdən olan uşaqların biomüxtəlifliyin qorunması üçün bəşəriyyətə çağırışının əksini tapması sammitin təbiət-cəmiyyət-insan faktorlarının həlqəli şəkildə bir-birinə bağlı olduğunu bir daha təsdiq etdi. İqlim maliyyələşdirilməsində gender aspektlərinin nəzərə alınması, feminist təşkilatların bu istiqamətdə görüləcək tədbirlərə cəlb edilməsi məsələlərinin gündəliyə salınması, qeyri-hökumət və sahibkarlıq təşkilatlarının bu məsələdə aparıcı qüvvəyə çevrilməsi  faktlarının COP 29-un kürsüsündən səslənməsi, planetin problemlərinin həllində inkişaf etmiş ölkələrin inkişaf etməkdə olan və ehtiyac içərisində olan ölkələrə dəstəyinin vacib şərt kimi irəli sürməsi, onu ayrı-ayrı panellərdə müzakirəyə çıxarılması,  hüquqi bazasının prezidentlər, vitse-prezidentlər, baş nazir və nazirlər, spikerlər, dövlət və qeyri-hökumət təşkilatlarının rəhbərləri, alimlər tərəfindən müəyyənləşdirilməsi ölkəmizin ev sahibliyi etdiyi COP 29-un tarixi əhəmiyyəti ilə yanaşı onun keçmişlə gələcək, tarixlə müasirlik arasında körpüyə çevrildiyini təsdiq etdi. Müzakirə olunan məsələlərin əhatəli şəkildə araşdırılmasına, gündəliyə salınmasına baxmayaraq, diqqət tələb edən bəzi problemlərin çoxluğu, tədbirə ev sahibliyi edən ölkəmizin tərəflərə yaratdığı münbit şərait 11 gün nəzərdə tutulan COP 29-un bir gün də uzadılması məsələsini gündəmə gətirdi. 12 gün müzakirə edilən məsələlər sübut etdi ki, yüz illərdir müstəmləkəyə çevrilən, qayğılar içərisində üzülən ölkələrin sayı heç də az deyil. Ayrı-ayrı panellərdə, iclaslarda, müzakirələrdə qoyulan məsələlərin sırasında “Afrika gənclərini ön plana çəkmək, Korpus Afrika Yaşıl dərslərindən öyrənilən nəticələr” mövzusunda keçirilən paneldə iqlim dəyişikliyində afrikalı gənclərin, afrikalı kənd qadınlarının dinlənilməsi, onlara haqq etdikləri liderlik xüsusiyyətlərinin aşılaması, keyfiyyətlərinin təbliği, “Gənclərin iqlim və biomüxtəliflik çərçivələrinin həyata keçirilməsində rolu” kimi ciddi məsələlərlə yanaşı, “Ətraf mühit üzrə xəbərlər şəbəkəsi”ndə Afrikanın bu istiqamətdə üzləşdiyi problemlərin həlli yolları ilə bağlı qərarların alınması, gənclərin xəbərlər şəbəkəsinə qoşularaq bu məsələlərin ictimailəşdirilməsindəki rolu və yeri barədə məlumatların verilməsi COP 29-un yadda qalan günlərindən idi. Əlavə salınan, gündəlikdən kənar nəzərdə tutulan 12-ci günün qrafiki, ziyarətçilərinin sayının çoxluğu, müzakirə olunan məsələlərin əhəmiyyəti belə tədbirlərə sıx şəkildə ehtiyac olduğunu diqqətə çatdırdı. “Yaşlı nəsil, nəsillərarası ekoloji şüurun formalaşması” masasında müzakirə olunan ağacəkmə aksiyasının təbliği, ekoklubların yaranması kimi məsələlərin müzakirəsi, 12-ci günün panelinə xüsusi ahəng qatan təqdimatlar, “Gələcəyin qurulması” masasında müzakirə olunan məsələlər isə COP 29-un sanki bütün məqsədlərini, məramını üzə çıxardı. Sammitin bütün şərtlərini, parametrlərini sistemləşdirərək qaldırılan məsələlərin Yaşıl Gələcək Naminə Hərəkata töhfə olduğunu inamla ifadə edən masa iştirakçıları qənaətlərini xüsusi çarxlar vasitəsi ilə nümayiş etdirdilər. “Gələcəyin mövzusu” masasında dünyada və Azərbaycanda keçirilən COP layihələrinin əhəmiyyəti, COP 29-a ev sahibliyi dövründə Azərbaycanın tarixi xidmətləri, BMT-nin layihələrinə diqqət və qayğısı barədə ehtiramla söz açıldı. COP irsinin fundamental irs olaraq bundan sonra da davam etdiriləcəyi diqqətə çatdırılırdı. 12-ci gün çərçivəsində Dayanıqlı İnkişafa töhfə sayılan dəyirmi masalar, panellər çərçivəsində “Azərbaycan İrəvanı” adlı kitabın təqdimatı sosial layihə olan COP çərçivəsində tarixi torpaqlarımızda, Qərbi Azərbaycanda mövcud olan, lakin, 1988-ci ildən, Azərbaycanlıların deportasiyasından sonra erməni daşnakları tərəfindən vandalizmə məruz qalan, tarixi abidələr və məhv edilən Yaşıl Dünya barədə məlumat verilirdi ki, bu da COP 29-un siyasi əhəmiyyətinə bir nümunə idi. BMT-nin Baş Katibi Antonyo Quterreşin Bakıdan, Xəzərin sahilindən üzünü dünyaya tutaraq “İndi mümkün kompromis sahələri tapmaq vacibdir!” nidası ilə çağırış etməsi, ədalətdən uzaq Qərb dövlətlərinə - BMT-nin qurucularının bəzilərinin üzünə dəyən sərt “Osmanlı tokatı” oldu. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı dörd qətnaməsi 30 il icra olunmayan, Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən daşı daş üstə qalmayan Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun yer üzündən silinməsinə ikili standartları sərgiləyən, demokratik dəyərlərdən, humanist prinsiplərdən danışanlar Azərbaycanın ləyaqətlə ev sahibliyi etdiyi COP 29-da dövlət başçıları səviyyəsində təmsil olunmadılar. Bu tədbirin bizdən çox onlara, bütün dünyaya, bəşəriyyətə aid olunduğunu unutdular!  Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev qüdrətli lider obrazı ilə bütün dünyaya bir daha sübut etdi ki, burada, Güney Qafqazda bir qüdrətli ölkə, dövlət, əzəmətli xalq var. Ona inanmaq, ona arxalanmaq, ona bio-resurslarına görə deyil, qüdrətli şəxsiyyətlərinə, fikir və düşüncə sahiblərinə, ümumbəşəri dəyərlər xəzinəsinə min illərdir töhfələr verən mütəfəkkir alimlərinə, xeyirxahlığı, yaxşılığı, mərhəməti, məhəbbəti, multikultural dəyərləri, humanist prinsipləri həyat tərzinə çevirən, açıq süfrəsi, geniş qəlbi ilə dünya insanına örnək olan xalqına görə dəyər vermək gərəkdir! O, bir Müzəffər Ali Baş Komandan kimi bu həqiqəti dünyaya, iradənin gücü, xarakterin əyilməzliyi ilə “Əziz Şuşa Sən Azadsan!” nidasıyla üç rəngli, hilallı, ulduzlu Bayrağımızı Şuşa qalasından asarkən nümayiş etdirmişdi! Hər hansı bir dövlətin, dövlət başçısının tədbirdə iştirakından asılı olmayaraq BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəfər Konfransının 29-cu sessiyasının - COP 29-un Bağlanış mərasimi, alınan qərarlar, iştirakçı dövlətlərin iradəsini ifadə edən, tərəfləri razı salan maliyyə sənədi - Bəyənnamə bəşəriyyətin taleyi, gələcəyi naminə ciddi rəsmi sənəd kimi tarixə yazıldı. Sübut etdi ki, Azərbaycan təkcə Güney Qafqazın deyil, dünyanın qüdrətli dövlətlərindən biridir.                                                                                                                                                                                                                                       Cəlil Xəlilov                                                                   Azərbaycan Respublikası Müharibə,                                                                  Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları                                                                         Təşkilatının sədri, polkovnik      

Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı ölkənin siyasi-ictimai həyatında olduqca fəal iştirak etməkdədir.    Ölkəmizdə on minlərlə müharibə, əmək və silahlı qüvvələr veteranı vardır. Onların hər biri şərəfli ömür yolu keçib, xalqına layiqincə xidmət edib. Təsadüfi deyil ki, həm Azərbaycanın Ümummilli lideri Heydər Əliyev, həm də Azərbaycan Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyev veteranlardan daim diqqət və qayğılarını əsirgəməyiblər, onların tutduqları şərəfli ömür yolunu hər bir ölkə vətəndaşı üçün örnək hesab ediblər. Amma çox təəssüf ki, təbliğat-təşviqat işləri ilə məşğul olmalı qurumlar – televiziyalar, mətbuat, QHT sektoru bu insanların cəmiyyətə örnək gətirilməsi işinə laqeyd baxmaqdadır, nəticədə də gənc nəsil əksərən veteranların müstəsna xidmətindən xəbərsizdir.   Gənc nəslə bu insanları tanıtmaq, onların həyat yolundan örnək götürmələrini təmin etmək, eləcə də gənc nəslin bu seçilmiş insanların öyüd-nəsihətlərini, məsləhətlərini dinləmələrinə vəsilə olmaq hazırda prioritet məsələlər sırasındadır. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr VeteranlarıTəşkilatı bu prioritet məsələnin həlli yollarını arayaraq tezliklə Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondu və “Ədəbiyyat və incəsənət” Portalı ilə birgə “UNUDULMAZLAR” adlı layihə həyata keçirəcək.  Təşkilatın sədri, polkovnik Cəlil Xəlilov əməkdaşımıza həqiqətən də qürur duyulası veteranlardan biri barədə söhbət açdı. Söhbəti diqqətinizə çatdırırıq:   Bu il Rusiya Ordusunun Mərkəzi Evində əfsanəvi “Smerç” təşkilatının ilk qadın əks-kəşfiyyatçısı, 1941-ci ilin noyabrında 17 yaşında könüllü olaraq cəbhəyə gedən Kadriyə-Ülkər Səlimovanın 100 illik yubileyi qeyd edilib. Təsəvvür edin, 17 yaşında qız uşağı könüllü cəbhəyə gedir. Bu cəsarətə əksər oğlanlar belə gələ bilməz.  Həmin səhnə bu cür olub: Məzun gecəsindən sonra səhər bütün sinif sahilə toplandı, Molotovun nitqini birlikdə dinlədilər və dərhal bütün sinif olaraq müharibəyə getməyə qərar verdilər. Onun sinif yoldaşları 16-17 yaşlarında idi.  Sinifdəki səkkiz oğlandan yalnız biri sağ qaldı. Alman, türk dillərini və Morze əlifbasını mükəmməl bilən Səlimova 46-cı Qafqaz Ordusunun xüsusi şöbəsinə kriptoqraf vəzifəsinə göndərilmişdi və 1943-cü ildə “Smerç” əks-kəşfiyyatı yaradıldıqdan sonra bu struktura təyin edilmişdi.    Tibb elmləri doktoru, professor Mehman Məmmədov bu cəsur qadın barədə yazırdı:  “Qədriyə xanım Bakıda anadan olub və ömrünün çox hissəsini Bakıda keçirib, təbii ki, azərbaycanlıdır. Sonradan ailə Moskvaya köçüb. Müharibədən sonra o yenidən Bakıya qayıdıb, Bakı Dövlət Universitetinin fəlsəfə fakültəsində təhsil alıb. 1950-ci illərdə Moskvaya gəlib, burada elmi fəaliyyətlə məşğul olub. Akademik olub, SSRİ və Azərbaycan pedaqogikası üçün çox işlər görüb. “Şərqin pedaqoji irsi” beynəlxalq dərsliyini yaradıb, burada Azərbaycan haqqında fəsli şəxsən özü yazıb.  O ki qaldı onun döyüş sücaətlərinə, Səlimova qələbəsini Avstriyada, Vyana yaxınlığında qarşılayıb. 1945-ci ilin noyabrında Smerç kapitanı kimi hərbi xidmətini başa vurub. 14 medal və II dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni ilə təltif edilib.”     Polkovnik Cəlil Xəlilov əlavə edir ki, Kadriyə-Ülkər Səlimova kriptoqraf vəzifəsini tutub. Əks-kəşfiyyat şöbəsində kriptoqrafın nə olduğunu təsəvvür edə bilərsinizmi? Bu, şöbə müdirinin ən etibarlı adamıdır. Kriptoqraf işinin mahiyyəti bilirsinizmi nədir? Səlimova bir hesabat yazır, onu şifrələyir və göndərir, bundan sonra sənəd məhv edilir. Onun mahiyyətini cəmi iki nəfər bilir: patron və kriptoqraf.  Eyni zamanda, Kadriyanın heç bir xüsusi təhsili yox idi, lakin şifrələmə nəzəriyyəsini çox tez mənimsəmişdi. Bu da onun fitri istedadından xəbər verir.    Kadriya-Ülkər Səlimova barədə maraqlı bir xatirəsini də nəvəsi İvan İlleş bölüşüb. O danışır ki, nənəsi müxtəlif insanlarla asanlıqla əlaqə qururmuş. 1987-ci ildə Moskvada baykerlər dəstəsi fəaliyyət göstərirdi. Onlar motosiklet sürərək camaatı qorxuya salırdılar. İçi İvan qarışıq qonşu uşaqları da baykerlərdən çox qorxurdular. Bir gün İvan evə gələndə görür ki, bütün şəhəri qorxuya salmış bir dəstə onların evlərində süfrə arxasında oturub, hamı çay içib, gözəl söhbətlər edir. İvan təəccüblə nənəsindən nə baş verdiyini soruşur. Məlum olur ki, evin kilidi qırılıbmış. Nənəsi həyətə çıxlb, köməyə adam axtaranda gözü baykerlərə sataşıb, amma hər kəsdən fərqli olaraq nənə baykerlərdən qorxmayıb, onlardan ona kömək etmələrini xahiş edib... Onlar da bu cəsarətli nənəyə kömək ediblər. Bu hadisədən sonra nəvənin məktəbdəki reytinqi də kəskin şəkildə qalxıb, o artıq heç kimdən qorxmurdu, çünki nənəsi baykerlərlə dost idi! Bax belə bir xatirə!   Polkovnik Cəlil Xəlilov əlavə qeyd edir ki, Kadriyə-Ülkər Səlimova 26 avqust 2013-cü ildə - 89 yaşında vəfat edib. Bu cür həmyerlilərimizi heç vaxt unutmamalı, onları gənc nəslə örnək göstərməliyik.    “Ədəbiyyat və incəsənət” (22.11.2024