“Qardaş xalqlar ədəbiyyatı - Özbək ədəbiyyatı” silsiləsindən VII yazı 1954-cü ildə Özbəkistanın Fərqanə vilayətində anadan olub. Fərqanə Dövlət Pedaqoji İnstitutunun filologiya fakültəsində təhsil alıb. “Qaragöz durnalar”, “Sümənbər nəsim”, “Könül üfüqləri”, “Eşq ifari” adlı şeir, “Sirli gecə fəryadı” adlı nəsr və bir sıra ədəbi-publisistik kitabları çap olunub. “Dostluq” və “El-yurd hörməti” ordenləri ilə təltif olunub. 2023-cü ildə vəfat edib.   Sevilmək üçün...   Biz sevilmək üçün gəldik dünyaya, Eşq odun olum mən ocaqlarına.   Bizi yaratmışdır qadir Allahım, Eşqin uca dari, sırtmaqlarına.   Bu dünya tuzakdır, fəryad gərək deyil, Düşmüşük yalnız eşq tuzaqlarına.   Eşq məgər cəhənnəm olsa, çağır ki, Cənnət qalıb girəcəyəm cəhənnəmlərinə.   Eşq deyə qiyamətə qədər gedəcəyik, Günahımız eşq deyə soraqlarına.   Eşqimiz ilahi, qurbanlıq aslı, Canımız tikilmiş bayraqlarına.   Bizi eşq mülkünə məhkum etsin Allah, Sürgün etsin sonsuz azablarına.   Anagül, tökülsək bir damla kimi, Əzəl sərkatibin mürəkkəblərinə.   Son gün   Ömür bircə dəfə verilmiş fürsət: Nanə kimi bitmək, çiçəkləmək azad. Gedərsən arxanca tökülsün ehsan, Arxandan bir dəfə ah çəksin günəş.   Ömür bircə dəfə verilmiş fürsət: Qərd deyil, ürəyim ol bir böyük dərd. Arxanca ah çəksin, ağlasın səma, Arxandan baş vursun qalan həmin bəxt.   Ömür bircə dəfə verilmiş fürsət: Parça-parça edib ürəyi yandırmaq. Başından qurbətlər ərisin, dövran, Ləkələrini gizlət o gün, ey mahtab.   Ömür bircə dəfə verilmiş fürsət: Bu dünya üstündən qəhqəhə vur, gül. Bir nəfəslik sussun axı bu cahan, Arxandan əzilib ağlasın bir gül.   Son günün ardından ən son fürsət: Saçını tozdursun, ah vurub getsin. Haqqın dərgahında o günü arman, Qəmlər tabutunu götürüb getsin.   O gün... o gün çox pıçıldayır, Səssizlik darına asılmış dilin. Şeirlərini oxuyub gözü yaşlanır, Cəsədin üstündə əyilir elin...   Ömür yalnız dəfə verilmiş fürsət...   Ömür təqvimindən bahar, payız keçdi...   Ömrüm təqvimindən altmış bahar, Altmış payız keçdi qırılan yarpaqtək. Həyat arxasından qaçıb, atılıb Mən nəyə vuruldum, nə sözü deyim?!   Kor sərnişin kimi mən bu yollarda Bəxti səhvə saldım, qəlbi itirdim. Tapmışam, ama heç yadımda deyil, İsti günlərdə elə soyuqlandım.   Bəzən düşünmədən mişarla yıxdım, Ürəyim böyüdən mavi ağacı. Bəlkə də oxuya bilmədən keçdim, Alnıma Allah bitmiş dəstxətti.   Ömrüm təqvimindən bahar, payız keçdi, Qış gəldi qəlibimə, qarlar da yağdı. Başımda hər zaman fırlanıb uçan, Səsi gelən o qara qarğalardı.   Ürəyim unudur, geri dönərsəm, Ah desəm, illərim tökülür tut kimi. Xalqım xatırlayırmı bir misramı? Sanki hamısı unudulub.   Amma həvəsim yox şairliyə heç, Haqqın dərgahında mən də sərnişin. Tale mənimlədir, Allah güc verər, Axı qaranlıq deyil, elçisiyəm işığın.   Bilirəm, qarşında çoxdur vəzifəm, Qəlbim gül açdıran yaradan haqqı. Yaxşı, dualar et, alnımdan da öp, Borcum kəsəbilsəm, ey ana xalqım!   * * * Xorlanmaq, təhqirə alışmış ürək, Gəlir elə Ümid, Erk və Hürriyyət! Ölməyəcəksənmi axı sevincdən. Qorxundan adını unutmuş Yarpaq kimi titrəyən, ürəyim, Mən sənə bir sütün qoymalıyam – Böyük bir sütun: Qürurdan – Namusdan – İmandan demək. Ta hər zaman yeddi bükülüb əyilmə deyə.   Özbək dilindən uyğunlaşdıran: Rəhmət BABACAN

Bu gün biz böyük və əzəmətli bir hadisənin - II Dünya Müharibəsində qazanılan Böyük Qələbənin 80 illiyini qeyd edirik. Bu tariximizin ən mühüm dönəmlərindən biridir və hər birimizin yaddaşında silinməz izlər buraxmışdır. II Dünya Müharibəsi insanlıq tarixinin ən qorxulu, ən dağıdıcı dövrü oldu. On milyonlarla insanın həyatını itirməsi, şəhərlərin və ölkələrin viran qalması, minlərlə ailənin məhv olması və bəşəriyyətin dərin yara almasına səbəb oldu. Lakin bu dövrün qaranlıq günləri həm də qələbənin şanlı işıqları ilə yaddaşımıza həkk olunub. Bizlər bu qələbəni qazanan nəsillərin övladları olaraq, hər zaman müharibənin öyrətdiyi dərsləri xatırlamalı və onu gələcək nəsillərə ötürməliyik. Böyük Qələbə yalnız bir ölkənin deyil, bütün antifaşist birliyinin uğuru idi. Sovet İttifaqı, Amerika Birləşmiş Ştatları, Böyük Britaniya və digər müttəfiq dövlətlər faşizmə qarşı mübarizədə bir araya gələrək insanlıq üçün qaranlıq olan bir dövrə son qoydular. Bu təkcə hərbi sahədə qazanılan qələbə deyil, həm də insanlığın azadlıq və bərabərlik uğrunda apardığı mübarizənin zəfəri idi. Azərbaycan xalqı da bu böyük qələbəyə öz töhfəsini verib. Müsəlman şərqinin ən böyük hərbi qüvvələrindən birini təşkil edən Azərbaycanlı döyüşçülər həm Sovet ordusunda, həm də digər müttəfiq ölkələrin ordularında qəhrəmanlıqlar göstərərək müharibənin gedişatında mühüm rol oynayıblar. Bu torpağın övladları döyüş meydanlarında canlarını fəda etmiş, əsl qəhrəmanlıq örnəyi göstərmişdir. 80 il sonra biz bu qələbəni yalnız müharibənin sona çatması kimi deyil, həm də onun gətirdiyi dəyərlər və prinsiplərin qorunması baxımından qiymətləndiririk. Bütün insanlıq üçün bərabərlik, azadlıq və ədalət dəyərlərinin qorunması bu qələbənin ən böyük irsidir. II Dünya Müharibə qəhrəmanlarının əziz xatirələrini yad edərək onların bizim üçün qoyduğu mirası dəyərləndirməliyik. Müharibənin acı təcrübəsi göstərir ki, biz hər zaman sülhü, həmrəyliyi və azadlığı müdafiə etməliyik. Hər birimizə məlumdur ki, Bakı müharibə zamanı çox önəmli bir yer tuturdu, çünki Sovet İttifaqının neft ehtiyatlarının böyük hissəsi burada yerləşirdi. Almanlar bu mühüm təbii sərvətə nəzarət etmək və Sovet İttifaqının hərbi imkanlarını zəiflətmək istəyirdilər. Buna görə də Bakıya mütəmadi olaraq hava hücumları təşkil edirdilər. Alman qüvvələri 1942-ci ildə Krım və Qafqazı ələ keçirdikdən sonra Bakı neft sahələrinə hücum etməyə başladılar. Onlar Bakı istiqamətində irəliləyərək Sovet İttifaqının neft ehtiyatlarını ələ keçirməyi planlaşdırırdılar. 1942-ci ilin avqustunda Almanların Bakı istiqamətində irəliləməsi məğlubiyyətlə nəticələndi. Çünki Sovet qoşunları onları Qafqazda dayandırmış və geri çəkilməyə məcbur etmişdi. Almanlar Bakı üzərinə təşkil etdiyi hava hücumları nəticəsində şəhərə böyük zərərlər dəymişdi. Həmçinin Bakı limanı neft emalı zavodları və digər strateji obyektlər Almaniyanın bombardmanlarına məruz qalaraq dağılmışdı. Bu hücumlara görə Bakı şəhərində yerləşən sənaye müəssisələrinin və istehsal sahələrinin qorunması məqsədilə əhalinin böyük bir hissəsi müharibə zamanı səfərbər edilmişdi. Müharibənin başlanması ilə xüsusilə 1941-ci ildən sonra Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən və digər Sovet respublikalarından çox sayda insan Bakıya köç etmişdi. Bu həm təhlükəsizlik məqsədilə, həm də müharibənin gətirdiyi iqtisadi və sosial çətinliklərdən qaçmaq üçün baş vermişdi.  Bakıda əhalinin sayı əhəmiyyətli dərəcədə artmış, bu da şəhərin sosial və infrastruktur vəziyyətini çətinləşdirmişdi. Buna baxmayaraq Bakıda əhalinin əzmkarlığı ilə bu müəssisələr müharibə dövründə fəaliyyət göstərməyə davam etmiş və Sovet İttifaqının müharibə ehtiyacları üçün vacib olan materiallar təmin edilmişdir. Azərbaycanlı qəhrəmanların göstərdikləri fədakarlıq və döyüş bacarığı yalnız Sovet İttifaqı üçün deyil, bütün dünya xalqları üçün bir nümunə oldu. Bu zəfər yalnız bir millətin yox bütün dünyanının gələcəyini müəyyən etdi. Bu zəfəri əldə etmək üçün canlarını fəda edənlərin xatirəsini anmaq, həyatlarını və göstərdikləri şücaəti xatırlamaq bizə müstəqil və azad vətənimizin əhəmiyyətini bir daha xatırladır. 1987-ci il sentyabrın 21-də Respublika Veteranlar Təşkilatının təsis olunması müharibə veteranlarının sosial və hüquqi məsələlərinin həllinə yönələn mühüm bir addım idi. Bu təşkilat veteranların ehtiyaclarını qarşılamaq, onların sosial müdafiəsini təmin etmək və dövlət səviyyəsində onlara olan diqqəti artırmaq məqsədini daşıyırdı. Təşkilatın yaradılması ilə müharibə veteranları cəmiyyətdə daha yüksək təmsilçilik əldə etmiş, onların hüquqları və sosial vəziyyəti ilə bağlı daha çox məsələ gündəmə gəlmişdir. Lakin 1980-ci illərin sonları və 1990-cı illərin əvvəlləri həm Azərbaycan, həm də SSRİ üçün böyük siyasi və sosial dəyişikliklərin yaşandığı bir dövr idi. Bu dövr həm də Azərbaycanda müstəqillik hərəkatının, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin və daxili gərginliklərin artması ilə müşayiət olunurdu. Sovet İttifaqının çökməsi və Azərbaycanın müstəqillik qazandığı dövr həm ölkə daxilində, həm də veteranlar hərəkatı üçün çətinliklərlə müşayiət olunurdu.  Cəmiyyətdəki ümumi qarışıqlıq müharibə veteranlarının hüquqlarının təmin olunmasında və onların sosial təminatlarının yaxşılaşdırılmasında ciddi əngəllər yaratmışdır. Müharibənin bayramı olan 9 May Qələbə günü kimi ənənəvi tarixlərin qeyd edilməsi məsələsi də cəmiyyətdə mübahisələrə səbəb olmuşdur. Buna baxmayaraq sabitliyin bərpa olunması ilə veteran hərəkatı və bu sahədəki fəaliyyət zamanla daha da önəmli hala gəlmişdir. 1993-cü ildə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlməsi ilə Azərbaycanda bir çox sahələrdə olduğu kimi veteranlar hərəkatı və veteranların sosial vəziyyəti ilə bağlı da ciddi islahatlar həyata keçirilmişdir. Veteranların hüquqlarının qorunması və onların cəmiyyətə inteqrasiyasının təmin edilməsi məqsədilə mühüm hüquqi addımlar atılmışdır. 1994-cü il iyunun 28-də “Veteranlar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunu qəbul edilmişdir. Bu qanun müharibə veteranlarının xüsusilə Böyük Vətən Müharibəsi veteranlarının hüquqlarının bərpası, onların sosial təminatlarının yaxşılaşdırılması və dövlət tərəfindən onlara göstərilən qayğının rəsmi və qanunvericilik səviyyəsinə gətirilməsi üçün çox əhəmiyyətli olmuşdur. Bu qanunun əsas məqsədi veteranların sosial müdafiəsini gücləndirmək, onlara tibbi xidmət göstərmək, sosial xidmətlərə çıxışını təmin etmək idi. Eyni zamanda bu qanun müharibə veteranlarına pensiya və digər sosial müavinətlər haqqında hüquqi əsaslar yaratmışdır. Ümummilli Lider 9 May - Qələbə Günü kimi önəmli tarixlərin qeyd edilməsini müntəzəm olaraq vurğulamış, veteranları bu bayramlarda təntənəli şəkildə qəbul etmişdir. Bu islahatlar sayəsində veteranlar cəmiyyətdə daha yüksək bir statusa sahib olmuş və onların hüquqlarının qorunması təmin olunmuşdur. Ulu Öndər Heydər Əliyev veteranların problemlərinin daha effektiv şəkildə həll olunması üçün Respublika Veteranlar Təşkilatının fəaliyyətini bərpa etmiş və gücləndirmişdir. Bu təşkilat həmçinin ölkə daxilində veteranların sosial müdafiəsini təmin edən bir qurum kimi fəaliyyət göstərmiş, onların hüquqlarını qorumaq və müvafiq xidmətlər göstərmək üçün ardıcıl addımlar atmışdır. Eyni zamanda Ulu Öndər veteranların həyat şəraitlərinin yaxşılaşdırılması istiqamətində müxtəlif sosial proqramlar və layihələr həyata keçirmişdir. Bu layihələr veteranların yalnız sosial təminatlarının artırılması deyil, həmçinin onların mədəniyyət, təhsil və digər sahələrdə iştirakını da nəzərdə tutmuşdur. Bu yanaşma həmçinin gələcəkdə də veteranların sosial təminatlarının gücləndirilməsi və onların cəmiyyətdə tam hüquqlu üzvlər kimi iştiraklarının təmin olunması üçün hüquqi baza yaratmışdır. 1994-cü ildən etibarən Azərbaycanda veteranlara göstərilən dövlət qayğısının əsası qoyulmuş və bu siyasət sonrakı illərdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilmişdir. Veteranların hüquqlarının qorunması və onlara dövlət qayğısı daha da inkişaf etdirilmiş, bu istiqamətdə bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir. Ulu Öndərin əsasını qoyduğu veteranlar siyasətini daha da gücləndirərək veteranların sosial təminatlarını artırmış, onların hüquqlarını genişləndirmiş və cəmiyyətin hər bir sahəsində iştiraklarını dəstəkləmişdir. Prezident cənab İlham Əliyevin dövründə veteranların vəziyyəti yüksək prioritetə çevrilmiş, dövlət tərəfindən onların həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması və sosial müdafiələrinin gücləndirilməsi üçün bir çox layihələr və addımlar atılmışdır. İkinci Dünya Müharibəsi veteranlarına Qələbə günü münasibətilə verilən birdəfəlik maddi yardımın və pensiyaların miqdarı ildən-ilə artırılmışdır.  Həmçinin mənzil təminatı və şəxsi avtomobillə təminat kimi sosial məsələlər də daim diqqət mərkəzində olmuşdur. 9 May Qələbə Günü və digər mühüm tarixlərdə veteranlar xüsusi təntənələrlə qarşılanmış, onların fədakarlığı və mübarizələri yüksək qiymətləndirilmişdir. Respublika Veteranlar Təşkilatına müasir standartlara cavab verən inzibati binanın ayrılması da Prezident İlham Əliyevin bu sahəyə göstərdiyi diqqətin bir nümunəsidir. Bu yeni bina veteranların işləri ilə bağlı təkliflərinin qəbul edilməsi, müvafiq dövlət xidmətlərinin təqdim edilməsi və digər fəaliyyətlərin asanlaşdırılması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu gün Azərbaycan Respublikasının vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyeva da veteranlara olan diqqət və qayğını daim diqqət mərkəzində saxlayır. Mehriban xanım Əliyeva veteranların sosial təminatlarının yaxşılaşdırılması, onların hüquqlarının qorunması və tədbirlərinin təşkili istiqamətində bir çox mühüm təşəbbüslər irəli sürmüş və bu sahədə çoxsaylı layihələri dəstəkləmişdir. Heydər Əliyev Fondunun müxtəlif xeyriyyə layihələri veteranların sosial təminatlarının yaxşılaşdırılması və onların ehtiyaclarının qarşılanması məqsədini daşıyır. Buna misal olaraq veteranların müalicə və rehabilitasiyalarının təşkil edilməsi sahəsindəki bir çox təşəbbüsləri göstərə bilərik. Veteranların cəmiyyətdəki yerini və rolunu nümayiş etdirmək məqsədilə mədəni tədbirlər təşkil edilmiş, müxtəlif film festivalları, müharibə mövzulu sərgilər və mədəniyyət proqramları ən ali səviyyədə dəstəklənmişdir. Bu diqqət Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın müharibə veteranlarına olan ehtiram və qayğısının təzahürüdür. Qələbənin 80 ili bizim üçün yalnız keçmişin xatirəsi deyil, həm də gələcək üçün bir dərsdir. Bu Zəfər bizim müstəqilliyimizi, azadlığımızı və milli kimliyimizi qorumağa olan əzmimizi möhkəmləndirdi. Bizim borcumuz, gələcək nəsillərə bu qəhrəmanların həyatını və mübarizəsini əks etdirən bir miras buraxmaqdır. Çünki yalnız onların mübarizəsi sayəsində biz bu gün azad və müstəqil bir ölkədə yaşayırıq. Bu gün Qələbənin 80-ci ildönümündə biz qəhrəman oğullarımızı bir daha yad edirik. Bizim vətənimiz, azadlığımız və müstəqilliyimiz onların canları bahasına qazanıldı.Gəlin hər zaman bu qəhrəmanlara hörmətlə yanaşaq, onların qəhrəmanlıq tarixlərini unutmadan gələcəyimizi quraraq müasir dövrün qəhrəmanları olmağa çalışaq. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri, polkovnik Cəlil Xəlilov 

Redaktor.az xəbər verir ki, bunu Moderator.az-a açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Polkovnik qeyd edib ki, İrəvan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin xəbərdarlıqlarından ciddi nəticə çxıarmalı, revanşist qruplara meydan verməməlidir: “Prezident İlham Əliyev ADA Universitetində təşkil edilən “Yeni dünya nizamına doğru” mövzusunda beynəlxalq forumdakı çıxışında Cənubi Qafqaz regionunun gələcəyi ilə bağlı maraqlı fikirlər səsləndirdi, regionda sülh və təhlükəsizliyin təmininin həm də Ermənistanın atacağı addımlardan asılı olduğunu bildirdi. Həmçinin, dövlət başçısı vurğuladı ki, hazırda Ermənistanda güclü revanşist qruplar mövcuddur. Prezident qeyd etdi ki, Azərbaycan sülh üçün əlindən gələni edib və prosesin tamamlanması üçün Ermənistanın da üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirməsi lazımdır. Bir sözlə, dövlət başçısı İrəvana üzərinə düşən məsuliyyəti bir daha xatırlatdı, Ermənistanın nicatının region dövlətləri ilə səmimi əməkdaşlıqda olduğunu söylədi. Hesab edirəm ki, Ermənistan hakimiyyəti Prezident İlham Əliyevin xəbərdarlıqlarından, çağırışlarından ciddi nəticə çxıarmalı, regional sülh və təhlkəsizlik üçün konkret addımlar atmalıdır. Bu addımlar mahiyyət etibarilə olduqca sadədir. Ermənistan Azərbaycanın sülh səylərini dəstəkləməli, revanşist qrupların regionda vəziyyəti gərginləşdirməsinə imkan verməməlidir. İrəvan anlamlıdır ki. Ermənistan üçün real xilas yolu Azərbaycanın sülh səylərini dəstəkləməkdir və bu variantın heç bir alternativi yoxdur

10 aprel 2025-ci il tarixində Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatında İkinci Dünya müharibəsində faşizm üzərində qələbənin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş “Azərbaycanın İkinci Dünya Savaşında rolu” mövzusunda konfrans keçirilib. Konfransdan öncə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilib, Ümummilli lider Heydər Əliyevin, 1941-1945-ci illər II Dünya Müharibəsində həlak olanların və respublikamızın müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü uğrunda canından keçən şəhidlərimizin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri polkovnik Cəlil Xəlilov “Azərbaycanın İkinci Dünya Savaşında rolu” mövzusuna həsr edilmiş konfransı açıq elan edərək xalqımızın faşizm üzərindəki qələbəyə verdiyi tarixi töhfədən danışıb. Polkovnik Cəlil Xəlilov qeyd edib ki, Azərbaycan faşizmə qarşı mübarizədə insan resursları ilə yanaşı, həm də zəngin enerji resursları ilə iştirak edib, qələbənin əldə edilməsində həlledici rol oynayıb: “İkinci Dünya müharibəsi öz miqyasına görə bəşər tarixinin ən böyük, ən dəhşətli müharibəsi olub. Bu müharibədə Azərbaycan yalnız vuruşan bir xalq olmadı o, həm də zəfərin əsas təminatçılarından biri oldu. Bakı Sovet İttifaqının neft mənbələrini təmin edərək müharibənin iqtisadi dayağını təşkil etdi. Müharibə dövründə Azərbaycanın neft yataqları Sovet İttifaqının silahlanmasını və hərbi əməliyyatlarını dəstəkləyərək döyüşlərin gedişatına böyük təsir göstərdi. Həmçinin Azərbaycandan olan minlərlə əsgər, tankçı, atıcı, pilot, həkim cəbhə xəttində öz adlarını tarixə qızıl hərflərlə yazdırdılar. Onların qəhrəmanlığı və cəsarəti döyüşlərdə verdikləri mübarizənin nəticəsi olaraq Zəfərin qazanılmasına böyük töhfə verdi. İkinci Dünya Müharibəsində Azərbaycan xalqı yalnız döyüş meydanlarında deyil, həm də cəmiyyətin bir çox sahəsində öz fədakarlıqlarını göstərdilər. Onlar yaşadığı torpağı, evini, millətini qorumaq uğrunda əzmlə mübarizə apardılar. Azərbaycanın hər bir şəhərindən, kəndindən, hər bir evindən bir müharibə qəhrəmanı yetişdi.  Onlara nümunə kimi general-mayor Həzi Aslanov,  Mixaylo” adı ilə tanınan əfsanəvi Mehdi Hüseynzadə, Ziya Bünyadov və başqalarını göstərə bilərik. Qəhrəmanlarımızın şücaətləri yalnız Sovet İttifaqının deyil, bütün dünyanın qəlbində özünə bir yer tapdı. Onların adı əbədiləşdirildi və şərəflərinə çoxsaylı abidələr ucaldıldı. Onların xatirəsi heç vaxt unudulmayacaqdır. Bu gün bu qəhrəmanların ruhu böyük mübarizənin hüzurunda Zəfər çaldığı torpaqlarda sükunət tapır. Çünki onların əzmi hər bir azərbaycanlının qəlbində ölümsüz bir atəş kimi yanır. Onların göstərdiyi fədakarlıq sayəsində biz bu gün burada - azad Azərbaycan torpağında müstəqil bir xalq olaraq başımız uca yaşayırıq. Bizə həyat, şücaət və məğlubedilməz bir ruh bəxş edən bu qəhrəmanları unutmaq mümkün deyildir”.  Konfransda çıxış edən Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin sədri,  millət vəkili, tarix elmləri doktoru, professor Anar İsgəndərov, filologiya elmləri doktoru Şərəf Cəlili, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Səlahəddin Kazımovun qardaşı oğlu Araz Kazımov, uşaqları alman faşistlərinin əsirliyindən azad etmək üçün alman generalını əsir götürmüş Həmzə Sadıqovun oğlu Firdovsi Sadıqov Azərbaycan xalqının faşizm üzərindəki qələbəyə verdiyi töhfəyə diqqət çəkiblər. Natiqlər qeyd ediblər ki, Azərbaycan gəcnləri babalarının İkinci Dünya müharibəsindəki qəhrəmanlıq ənənələrini davam etdirərək 44 günlük Vətən müharibəsində tarixi zəfərə imza atmış, bununla da ərazi bütövlüyümüzü təmin etmişdir. Konfransda Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Həzi Aslanovun nəvəsi polis polkovnik-leytenantı Emin Aslanov, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin bacısı oğlu Mehdi Əzizbəyov, Rəyasət Heyətinin üzvü professor İmran Əbilov, Müdafiə Nazirliyinin nümayəndəsi, Rəyasət Heyətinin üzvü polkovnik Elvin Əzizov, o cümlədən Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin müəllim və tələbələri, Müdafiə Nazirliyinin nəzdində olan hərbi təhsil müəssisələrinin nümayəndələri, şəhər veteran təşkilatlarının sədrləri və üzvləri, mətbuat və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak edib. Konfransın sonunda xatirə şəkli çəkilib.  

“Xocavənd əməliyyatı”nın (1997-ci il) ildönümüdə 7 hərbçinin şəhid olduğu əraziyə səfər təşkil olunub, şəhidlərin xatirəsi anılıb. APA-nın Qarabağ bürosu xəbər verir ki, Müharibə Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının xətti ilə təşkil edilən səfərdə şəhid ailələri, qazi və veteranlar iştirak ediblər.   Yuxarı Güzlək kəndi ərazisində Xocavənd əməliyyatı şəhidlərinin xatirəsinə salınan guşə ziyarət edilib. Hərbi orkestrin ifasında Dövlət Himni səsləndirilib, şəhidlərin xatirəsi anılıb. Çıxış edənlər hərbçilərin keçdiyi şərəfli döyüş yolundan danışıblar. Bildirilib ki, 7 aprel 1997-ci ildə Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi Kəşfiyyat İdarəsinin əmri ilə iki kəşfiyyat qrupu xüsusi tapşırıqla Xocavənd rayonu ərazisinə göndərilib. Tapşırığın məqsədi Ermənistan ordusunun Xocavənd rayonunda dislokasiya yerlərinin müəyyən edilməsi, düşmənin canlı qüvvəsi, malik olduğu döyüş texnikaları haqda məlumatların toplanması, hərbi eşelonlarında istehkam-mühəndis hazırlığının hansı vəziyyətdə olduğunun öyrənilməsi olub. Birinci qrup tapşırığı yerinə yetirərək itkisiz qayıdıb. Leytenantlar Elxan Ağayev (qrup komandiri) və Vüqar Yarəhmədov, çavuşlar Anar Rzayev, Dinar Musatafayev və Aqil Əhmədovdan ibarət olan ikinci qrup Füzuli rayonu Horadiz istiqamətindən təmas xəttini keçib və təxminən 40-50 kilometr yol qət edərək döyüş tapşırığı yerinə yetiriblər. Lakin əməliyyatın üçüncü günü, geri qayıdarkən Füzuli rayonunun Yuxarı Güzlək kəndi ərazisində düşmən tərəfindən aşkarlanıblar. Ermənilər kəşfiyyat qrupunu mühasirəyə alıb və təslim olmalarını tələb ediblər. Təslim haqqında təklif kəşfiyyatçılar tərəfindən rədd edildikdən sonra ağır döyüş başlayıb. Çavuş Aqil Əhmədov ağır yaralanaraq huşsuz vəziyyətdə qalıb, döyüşçü yoldaşları onun şəhid olduğunu düşünüblər. Qrupun digər yeddi üzvü döyüşə davam ediblər. Onlar sursatları tükəndiyindən düşmənin əlinə keçməmək üçün özlərini əl qumbarası ilə partladıblar. Huşsuz vəziyyətdə qalan çavuş Aqil Əhmədov ermənilər tərəfindən aşkarlanıb və əsir götürülüb. Əməliyyat zamanı şəhid olmuş hərbçilərin nəşlərini erməni tərəfindən yalnız altı aydan sonra almaq mümkün olub. Onlar Bakıdakı İkinci Şəhidlər xiyabanında dəfn olunublar. Hər biri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin müvafiq fərmanı ilə "Azərbaycan Bayrağı" ordeni ilə təltif ediliblər. Ermənilər tərəfindən əsir götürülən Aqil isə 1998-ci ilin fevral ayında məhkəmə qarşısına çıxarılıb, ona güllələnmə hökmü təyin edilib. Azərbaycan dövləti tərəfindən Aqilin xilas edilməsi üçün bütün zəruri tədbirlər həyata keçirilib. Uzun sürən danışıqlardan sonra 1999-cu ilin mart ayında Prezident Heydər Əliyevin köməkliyi ilə Aqili bir erməni əsir və iki erməni cəsədi ilə dəyişmək mümkün olub, o, Vətənə qaytarılıb. Həmçinin çıxışlar zamanı Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan Ordusunun parlaq qələbəsi sayəsində torpaqlarımızın azad edilməsindən danışılıb. Bildirilib ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi tam bərba olunub. Artıq azad edilən ərazilərə həyat qayıdıb keçmiş məcburi köçkünlər öz doğma yurdlarına qovuşublar. Qeyd edək ki, Vətən müharibəsində Azərbaycan Ordusu torpaqlarımızı işğaldan azad etdikdən sonra "Xocavənd əməliyyatı" şəhidlərinin xatirəsinə onların şəhid olduğu ərazidə bulaq tikilib və simvolik bir guşə yaradılıb. Foto

                                    “Qardaş xalqlar ədəbiyyatı - Özbək ədəbiyyatı” silsiləsindən VI yazı  1957-ci ilin dekabr ayının 11-də Özbəkistan Respublikasının Qaşqadərya vilayətinin Güzar rayonunun Tacik kəndində dünyaya gəlib. “Dartılmış kaman”, “Payız səhəri”, “Oyanışdan başqa tale axtarma”, “Seçilmə” ləri, balacalar üçün “Bir dünya sual”, “Mən də bir Özbəkistanam” topluları, həm də “Xoşbəxtlik bu deyilmi?” adlı esse, ədəbi fikirləri və tərcümələri daxil edilən kitabları nəşr edilib. “Almanax”, “Əsr avazı”, “Payızda gülən çiçəklər”, “Yolqun” və başqa ümumi toplularda şeirləri, ədəbi məqalələri nəşr edilib. Çari Əvəz milləti yüksəldən, Vətənin müstəqilliyi üçün yanaraq səs salan yaradıcı idi. 35 yaşında həyatla vidalaşsa da onun adı, şeirləri kitabsevərlər, ədəbiyyat araşdırıcılarının qəlbində hər zaman sağdır.   Bir şair haqqıdna mahnı  Bir şair yaşardı Daşkənd şəhrində, Daima özü də özünə gülüb.   Bir şair yaşardı Daşkənd şəhrində, Hər gün min doğulub, min dəfə ölüb.   Bir şair yaşardı Daşkənd şəhrində, Böyük, yaraşıqlı, nurlu xanəsi.   Bir şair yaşardı Daşkənd şəhrində, Damcı daman evdə yaşar anası.   Bir şair yaşardı Daşkənd şəhrində, Yuxuda kənd, vadi, təpəni gəzir.   Bir şair yaşardı Daşkənd şəhrində, Anası kəndçidir, yarısa şeir.   * * * Hər addımda tuş gələrsən, Bir nakəsə, ya da xama. Daş ya kəsək atacaqdır, Gizli, aşkar pak bir adama. Eyb söykənər günahsızlara, Aldadar, töhmət toxuyar, O nakəslər bilməyəntəkdir Bəşər nə qədər azad yaşar. Qəfil canda qan dalğalanar, Oyaqmısan, varmısan, üsyan! Tez ol, sən də dayan ey dünya! Tez ol, sən də ey dünya, oyan! Lakin dünya sakit, Elə sakit ki, Yaxasından tutub dünyanın Silkələməyin gəlir. Ta Pislikləri tökülüncə!   Sübh düşüncələri   Ay var idi, Ay batıb getdi, Ulduzlar oldular lal – qayib. Demək yenə bir gecə ötdü…   Ta ki sağam, varlığım mənim, Şadlıq bəxş eləyə dostlara. Hətta adımı yad etsə hər kim, Dost kimi gülümsəsin bu ara.   Qəmgin olsa, qayğısı bitsin, Kənar olsun könül qubarı. Təzə ottək daş yarıb çıxsın, Qova bilsin qəmi, ağrıları.   * * * Vətən, mənim ürək iplərim. Olar-olmaz səmavi qüdrət. Səmavi bir inam - avara Ürəyinə bağlanıb fəqət.   Yaşayıram, dinclikdən keçib, Anlarımı rəngə salıb mən. Oyaq gecə fərəhin içib, Şəklini çəkirəm, Vətən!   Nəğmələrimə yar olub siman. Qəlb yerindən çıxar atılıb. Hər sətrimdən gülüb durar dan, Yurdu, getsəm sənə tapınıb.   Fəxri uca, eşqi tükənməz, Qoynunda bir müti insanam. Torpağında can verməyim bəs, Özüm də bir Özbəkistanam! Özbək dilindən uyğunlaşdıran: Şahməmməd Dağlaroğlu  

Ermənistanın Azərbaycana təqdim etdiyi mina xəritələrinin dəqiqliyi 25 faiz idi. Bu barədə Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Ayxan Hacızadə Beynəlxalq Mina Xəbərdarlığı və Minatəmizləmə Fəaliyyətinə Yardım Günü münasibətilə “Envoy” jurnalına müsahibəsində söyləyib. Xarici siyasət idarəsinin sözçüsü vurğulayıb ki, beynəlxalq təzyiqdən sonra Ermənistan bəzi xəritələri təqdim etsə də, onlar minalanmış ərazilərin yalnız kiçik bir hissəsini əhatə edirdi və yalnız 25 faiz dəqiq idi. Son mina partlayışı hadisələrinin 55 faizdən çoxu bu xəritələrlə əhatə olunmayan ərazilərdə baş verib. Onun sözlərinə görə, Ermənistanın xəritələri Azərbaycan ərazilərində təxminən 400 000 minanın yerləşdirildiyini göstərsə də, faktiki rəqəm 1,5 milyona yaxındır: “Ermənistanın mina təhlükəsinə münasibətdə bu cür davranışı regionda münaqişədən sonrakı dövrdə sülh və etimadın möhkəmləndirilməsi istiqamətində atılan tədbirlərə daha bir geri addımdır. Bu baxımdan, beynəlxalq ictimaiyyətin Ermənistandan gələn mina təhlükəsini pisləmək üçün ardıcıl tədbirlər görməsini son dərəcə vacib hesab edirik və Ermənistanın hələ də Azərbaycana tam təqdim edilməmiş bütün minalanmış ərazilərin dəqiq xəritələrini təqdim etməsini gözləyirik. Məcburi köçkünlərin təhlükəsiz qayıdışını və zərər çəkmiş regionların bərpasını təmin etmək üçün Ermənistanın bütün minalanmış ərazilərin dəqiq xəritələrini təqdim etməsi son dərəcə vacibdir”. Qeyd edək ki, “Envoy” BMT-nin nəşr etdiyi jurnaldır.     Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri polkovnik Cəlil Xəlilov “Sherg.az”a bildirib ki, Ermənistanın sülhlə bağlı müsbət qərarı yoxdur:   “Ona görə də bir tərəfdən sülhə hazır olduğunu dilə gətirir, digər yandan isə mina xəritələrini Azərbaycana təhvil vermir. Eyni zamanda Ermənistan sərhəddə tez-tez atəşkəsi pozur, xarici dövlətlərdən silah-sursat tədarükünə davam edir, müqavilələr bağlayır və təlimlər həyata keçirir. Lakin Ermənistan başa düşməlidir ki, Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibəsində  göstərdiyi gücü hər an təkrarlamağa hazırdır. Beynəlxalq təşkilatlar da mina xəritələriylə bağlı Ermənistana təzyiq göstərməlidir. Lakin beynəlxalq təşkilatların bəziləri mina təmizləmək üçün  Azərbaycandan daha çox Ermənistana yardım ayırırlar. Xarici dövlətlərə sual verən yoxdur ki, niyə Ermənistanın ərazisində mina basdırılmadığı halda onlara daha çox maliyyə yönləndirilir?”.    Ekspert söyləyib ki,  Ermənistan tərəfindən minalar basdırılan zaman o qədər qurumlar iştirak edib ki, bəlkə də özlərində heç xəritələr yoxdur: “Məsələn, mina basdıran hərbiçilərin çoxu savaşda həlak oldu və bəziləri dəyişdirildi. Həmçinin, Azərbaycana qarşı olan qərəzlərinə görə mina xəritələrini gizlədə və yaxud yandıra da bilərlər. Təbii ki, hər bir halda Ermənistanın ərazisində mina olmadığı halda bu qədər maliyyənin ayrılmasının hansı əsasla yerinə yetirildiyini dair Azərbaycan beynəlxalq təşkilatlar qarşısında tələb qoymalıdır. Ermənistan Azərbaycanın ərazilərini mina gölünə döndərib. Ermənistan torpaqlarında isə heç bir mina basdırılmayıb”.  

İsrafil Məmmədov 1919-cu ildə martın 16 – da Şəmkir rayonu Qapanlı kəndində dünyaya göz açıb. İsrafil Məmmədov 1941-ci ildə İkinci Dünya müharibəsində Novqorod vilayətinin Pustinka kəndi uğrunda gedən döyüşlərdə göstərdiyi qəhrəmanlıq və şücaətə görə “Lenin” ordeni və “Sovet İttifaqı Qəhrəmanı” fəxri adına layiq görülüb. O, birinci dəfə Gəncəyə gələndə bütün şəhər sakinləri  onu qarşılayıb. Bədənində 60-dan çox qəlpə yarası olub.Yenidən cəbhəyə  qayıtmasına icazə verilməməsinə baxmayaraq, o, ciddi israrlarla yenidən cəbhəyə qayıdıb. Müharibə qurtardıqdan sonra,1946-cı ildə onun yarası  ağırlaşanda müalicə üçün onu Yaltaya aparsalar da, elə həmin günün səhəri orada vəfat edib. Nəşinin Azərbaycana gətirilməsi üçün xüsusi təyyarə göndərilib. O vaxt Bakıda dəfn olnmasını  Gəncə ziyallıları istəməyib. Onlar qəhrəmanın doğma şəhərlərində dəfn olunmasını istəyiblər.  Sovet rəhbərliyi də bu təklifə etiraz etməyib. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı İsrafil Məmmədov Gəncənin mərkəzi yerlərindən olan Xan bağında dəfn edilib. Büstü də elə burada ucaldılıb. Qəhrəmanın ev muzeyi də Gəncədə yerləşir. Muzeydəki 4 bölmədə İsrafil Məmmədova aid 600-dən çox eksponat , onun döyüş yolunu və həyatını əks etdirən 161 ədəd fotoşəkil, müxtəlif müəlliflər tərəfindən yazılmış kitablar və qəhrəmanın şəxsi  əşyaları sərgilənir. Hazırda qəhrəmanın doğulduğu Şəmkir rayonunun Qapanlı kəndində büstü ucaldılmışdır. Qapanlı kənd tam orta məktəbi də hazırda İsrafil Məmmədovun adını daşıyır.

Azərbaycan Respublika Müharibə Əmək və Silahlı Qüvvələrinin Veteranları Təşkilatı Qələbənin 80 illiyi ərəfəsində keçmiş SSRİ şəhərlərinin müdafiəsində və yaşayış məntəqələrinin faşist işğalçılarından azad edilməsində qəhrəmanlıq göstərən həmvətənlərimizin xatirələrinin əbədiləşdirilməsi təşəbbüsü ilə çıxış etmişdir. Qəhrəmanlar yaddaşımızda yaşayanda, adları mədəniyyətə, ölkənin salnaməsinə uyğun gələndə ölmürlər. Belə ki, Həzi Aslanovun, İsrafil Məmmədovun, Mehdi Hüseynzadənin, Mirzə Cabiyevin və bir çox başqalarının şücaətləri yaxşı məlumdur və indi ağızdan-ağıza ötürülür. Bizim vəzifəmiz naməlum qəhrəmanların adlarını tapmaq, müasirlərinə bu qəhrəmanlar barədə məlumat verməkdir.  Respublika Veteranlar Təşkilatı bu ideyanın həyata keçirilməsini öz müqəddəs vəzifəsi hesab edirlər. İkinci Dünya müharibəsi bəşəriyyət tarixində dağıdıcı, bəlkə də ən dəhşətli müharibə idi. Orada 27 milyondan çox sovet vətəndaşı öldü. Dünyanın kütləvi faciələrlə üzləşməməsi üçün bəşəriyyəti faşizmdən xilas edən bu insanların qəhrəmanlığını xatırlamalıyıq. İkinci Dünya müharibəsi cəbhələrində 700 minə yaxın azərbaycanlı döyüşüb, onların yarısı döyüş meydanlarından qayıtmayıb. Müharibədə altı Azərbaycan diviziyası iştirak edib, onlardan beşinin tərkibinin 95% - i Azərbaycanın yerli sakinlərindən təşkil olunub. 416-cı Taqanroq diviziyası Berlinə qədər gedib.  77-ci diviziya Ukrayna, Kerç, Sevastopolun azad edilməsində iştirak edib. Azərbaycanlılar cəbhələrdə ləyaqətlə vuruşublar.Onlardan 130 nəfər Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görüldü. 17 nəfər Şöhrət ordeninin tam kavalieri oldu. Bəzilərinin xatirəsi əbədiləşdirilib.  Məsələn, Volqoqradda, Belarusda Həzi Aslanovun abidələri ucaldılıb. Kalininqradda küçələrdən birinə Mirzə Cabiyevin adı verilib. Kişinyovada Moldova ərazisində müharibə zamanı qəhrəmancasına həlak olmuş 300-dən çox azərbaycanlının adları olan mərmər lövhə quraşdırılıb. Ancaq azərbaycanlıların bir çox qəhrəmanları haqqında məlumat yoxdur. İstərdim ki, Qələbənin 80 illiyi ərəfəsində onların adları aydınlaşdırılsın və əbədiləşdirilsin. Bu, faşizmlə mübarizə aparan insanların xatirəsinin bu gün də xatırlandığını sübut edəcəkdir. Qəhrəman cəsarəti, şücaəti ilə seçilən, tez-tez həyatının bahasına uğur qazanan bir insandır. Qəhrəman insan, yaxınlarının, qohumlarının, bütövlükdə ölkənin rifahı naminə özünü qorumağın təbii instinktini dəf etməyə imkan verən son dərəcə güclü bir iradəyə malikdir. Həqiqətən, bəşəriyyət üçün həyatın mənası varlığı sonsuzluğa qədər uzatmaqdırsa, bir insan üçün öz ömrünü mümkün qədər uzatmaqdır.  Qəhrəman bu barədə düşünmür. Nəsillərin yaddaşı sayəsində ölümsüzlüyə çatır. Xalq yaddaşı Qəhrəmanı gələcək nəsillərə, əbədiyyətə bağlayan körpü rolunu oynayır. Bu, qəhrəmanı uca Allahın ona verdiyi fərdi vaxtın gücündən azad edir. Beləliklə, Vətənin müdafiəsinə xüsusi töhfə verən insanlar ölməz olurlar. Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı hesab edir ki, keçmiş SSRİ-nin şəhər, qəsəbə, kəndlərində Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adını almış və ya Şöhrət ordeninin tam kavalieri olmuş azərbaycanlıların İkinci Dünya müharibəsi illərində müdafiə və azad edilməsində iştirak etdikləri ərazilərdə xatirələri əbədiləşdirilsin. Bu məqsədlə biz MDB Veteran Təşkilatına, Vətənin müdafiəsi zamanı həlak olanların xatirəsinin əbədiləşdirilməsi Komissiyasına, Azərbaycanın Birlik ölkələrindəki səfirliklərinə müraciətlər göndərdik. Eyni zamanda, Qələbənin yubiley ildönümü ilə əlaqədar veteranlar təşkilatımız bir sıra tədbirlər, o cümlədən Azərbaycanın faşizmin məğlubiyyətinə verdiyi töhfələrə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans keçirməyi planlaşdırır. Onu da qeyd edim ki, qələbəyə Azərbaycan nefti həlledici töhfə verib. Bakı neftçiləri müharibə illərində gecə-gündüz çalışırdılar, cəbhəni fasiləsiz neftlə təmin edirdilər. Ordunun ehtiyacları üçün yanacaq və sürtkü yağlarının 85%-ni Azərbaycan təmin edib. Respublikada əfsanəvi "Katyuşa"da daxil olmaqla 123 növ silah istehsal edən bir sıra müdafiə müəssisələri yerləşdirildi. Respublika cəbhəni qida ilə də təmin edirdi. Azərbaycan alimləri ümumi işə fəal töhfə vermişlər. Xüsusilə, akademik Yusif Məmmədəliyev yüksək oktanlı aviasiya yanacağının, donmayan yağların istehsalını təklif etmiş və həyata keçirmişdir ki, bu da düşmənin aviasiyası üzərində keyfiyyət üstünlüyünü təmin etmişdir. Müharibə illərində Azərbaycanda 45 hospital fəaliyyət göstərib, 440 min cəbhəçini sağaldıb və xidmətə qaytarıblar. Bakıda üç xatirə məzarı var, burada Bakı şəhərindəki hospitallarda döyüş xəsarətlərindən ölən döyüşçülər istirahət edir. Bütün qəbirlər baxımlıdır. Hər il mayın 9-da memoriallarda təntənəli tədbirlər keçirilir. Ümumiyyətlə, Azərbaycanda 1941-1945-ci illər müharibəsinə həsr olunmuş xatirə məzarlarına və abidələrə böyük qayğı göstərilir. Belə abidələr ölkənin bütün rayonlarında ucaldılıb. Onlar yerli hakimiyyət orqanları, gənclər təşkilatlarının üzvləri və qazilər tərəfindən qorunur və abadlaşdırılır. Təəssüflər olsun ki, Azərbaycanda keçmiş cəbhəçilərin sayı azdır - cəmi 18 nəfər. Ənənəyə görə, hər il mayın 9-da müxtəlif ictimai təşkilatların nümayəndələri və könüllülər veteranları evdə ziyarət edəcək, təbrik edəcək, hədiyyələr təqdim edəcəklər. Dövlət səviyyəsində hər il 9 May ərəfəsində müharibə iştirakçılarının veteranlarına və dullarına, arxa işçilərə maddi yardım göstərilir.  Qeyd etmək istəyirəm ki, bu, təkcə İkinci Dünya müharibəsi veteranlarına deyil, Qarabağ müharibəsi veteranlarına da aiddir. Polkovnik Cəlil Xəlilov Azərbaycan Respublikası Müharibə, əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri

Əlişir Nəvai yaradıcılığını öyrənmək ürək əmrimiz olmalıdır “Qardaş xalqlar ədəbiyyatı - Özbək ədəbiyyatı” silsiləsindən V yazı Dünyada insanlıq və ədəbiyyat üçün xidmət edib, dünya miqyasında məşhurlaşmış şairlər çoxdur. Onların əsərlərini əsrlərlə sevərək oxuyuruq, əsərlərindən qəhrəmanları tez-tez dilə gətiririk. Lakin onların arasında, eyni zamanda xalqının dərdini və kədərini aradan qaldıran, ona həmkar və yardımçı olan, eləcə də dünya insanlarını heyrətə salmış əsərlər yaradan yaradıcılardan çox azdır. İndi beş əsrdən artıq bir müddətdir ki, dünya səhnəsindən enməyərək, türkün zəngin və cazibədar dilini hamıya göstərən böyük mütəfəkkir, dövlət xadimi, böyük söz sənətkarı Əlişir Nəvaidir. Bilirik ki, dünyadakı hər bir xalq və millətin araşdırıcı alimləri özlərinin qüdrətli, görkəmli şair və yazıçıları tərəfindən qoyulmuş zəngin mənəvi irsi öyrənib, elmi nəticələrini bildirərək təbliğ etmişlər. Xüsusən, onlar yaradıcılarnın əsərlərindəki söz istifadə bacarığı, istedadı və şəxsiyyəti barədə elmi tədqiqatlar aparıblar. Lakin böyük şair və mütəfəkkir Əlişir Nəvai əsərlərinin leksikası, söz zənginliyi və söz yaradıcılığı barədə xarici alimlər tərəfindən də, özbək alimləri tərəfindən də mükəmməl elmi tədqiqatlar aparılmamışdır. Bu baxımdan, keçən əsrin 70-80-ci illərində tanınmış Nəvayişünas, dilşünas, filologiya elmləri doktoru, professor Bəhram Bafoyev “Nəvai əsərləri leksikası” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etdi. Orada şairin türk dilində yazılmış 24 əsəri həm leksik-semantik, həm statistik, həm də tematik baxımdan kartoteka hazırlayaraq ümumtürk, ərəb, fars, hind, monqol və yunan sözlərinin miqdarlarını elmi təhlil etdi. Xüsusən, Əlişir Nəvai həmin 24 əsərində təkcə 26 035 söz istifadə etdiyini elmi cəhətdən sübuta yetirdi. Məlumdur ki, Əlişir Nəvai fars-tacik və türk qəzəlliyinin dörd əsasını — lafz (söz), məna, məsrəf və qafiyələrin həm nəzəri, həm də praktik tərəflərini mükəmməl mənimsəmişdir. Şairin türk dilində yazılmış dörd divanında 2600 qəzəl, fars-tacik dilində yazılmış divanında isə 554 qəzəl toplanmışdır. Həqiqətən də, Əlişir Nəvai qəzəl janrında dünyanın böyük, görkəmli yaradıcıları arasında liderdir. O, iki dildə 20-dən çox janrda yazmışdır. O qədər müxtəlif janrlarda şair 200 min misra dəyərində sənət əsərləri yaratmışdır ki, bunun haqqında ömrünün sonunda yazdığı “Lisan ut-təyr” dastanında belə məlumat vermişdir: Nazm-nasrım katibi təxminşünas, Yazsa yüz min beyt edərdi qiyas. Belə kim nazm içində etdim iştiğal, Xatırımda çıxmaz idi bu xəyal. Alim Bəhram Bafoyev öz elmi tədqiqatları vasitəsilə Əlişir Nəvainin söz yaradıcılığı və söz zənginliyi baxımından dünyanın qüdrətli şairləri arasında rəhbər olduğunu elmi şəkildə sübuta yetirdi. Alimin elmi tədqiqatları 1983-1985-ci illərdə çap olunan 4 cildlik “Nəvai əsərləri izahlı lüğəti”nin yaradılmasında əsas təməl oldu. Həmçinin, alim lüğətin hazırlanmasında birbaşa iştirak etmiş, həmmüəllif olaraq qeyd olunmuşdur. Belə böyük elmi tədqiqatlar aparmış fədakar alim, uşaqlığımdan Nəvaiyə olan sevgini oyatmış şəxs babamdır, buna görə də fəxr edirəm və gələcəkdə əcdadımın başladığı yolu davam etdirmək, Əlişir Nəvai kimi ölməz söz sənətkarının yaradıcılığını öyrənmək üçün ürək əmrimi yerinə yetirməyə çalışacağam. Özbək dilindən tərcümə etdi: Rəhmət Babacan Dürdanə BƏFOYEVA, Özbəkistan Respublikası Nəvai Dövlət Universitetinin tələbəsi  

Veteran.gov.az xəbər verir ki, Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasının Azərbaycan Respublikasının Bakı şəhərindəki nümayəndəsi Əliyar Abdullayev Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının qonağı olub, Təşkilatın sədri polkovnik Cəlil Xəlilovla görüşüb.  Görüş əsnasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının fəaliyyəti haqqında Əliyar Abdullayevə ətraflı məlumat verən polkovnik Cəlil Xəlilov, faşizm üzərində tarixi qələbənin 80-ci ildönümü münasibətilə görülən və görülməkdə olan işlərə diqqət çəkib. Cəlil Xəlilov qeyd edib ki, hazırda Təşkilatın qarşısında duran əsas vəzifələrdən biri keçmiş sovet respublikaları və Avropa dövlətlərinin faşist işğalından azad olunmasında iştirak edən azərbaycanlıların tam siyahısının müəyyən edilməsi, bu döyüşlərdə qəhrəmanlıq göstərən soydaşlarımızın xatirəsinin elə həmin ölkələrdə əbədiləşdirilməsinə nail olmaqdır. Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasının ölkəmizdəki nümayəndəsi Əliyar Abdullayev səmimi qəbula görə polkovnik Cəlil Xəlilova təşəkkür edib, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı ilə əməkdaşlıqda maraqlı olduqlarını bildirib. Əliyar Abdullayev bir qrup veteranı faşizm üzərində qələbəni 80-ci ildönümü ilə bağlı Dərbənddə keçiriləcək konfransa dəvət edib. Yaxın gələcəkdə qarşılıqlı təmasların davam etdirilməsi, birgə əməkdaşlıqla bağlı konkret addımların atılması qərara alınıb. Seymur ƏLİYEV

Veteran.gov.az xəbər verir ki, Cəlilabad rayon Veteranlar Təşkilatı martın 31-də Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar tədbir keçirib. Tədbirdən öncə soyqırımı nəticəsində həlak olan soydaşlarımızın və torpaqlarımızın azadlığı uğrunda canlarını fəda edən şəhidlərimizin əziz xatirəsi ehtiramla yad olunub. Rayon Veteranlar Təşkilatının sədri, yazıçı-jurnalist Ədalət Salman çıxış edərək bildirib ki, Azərbaycan tarixinə bir çox şanlı səhifələrlə yanaşı, faciələrlə dolu səhifələr də yazılıb. Belə dəhşətli hadisələrdən biri 1918-ci ilin mart-aprel aylarında rus bolşeviklərinin dəstəyi ilə erməni qəsbkarlarının törətdiyi azərnaycanlıların soyqırımı faciəsidir. Bu soyqırımı təkçə paytaxt Bakıda deyil, Gəncədə, Naxçıvanda, Qarabağda, Lənkəranda, Şamaxı və Quba qəzalaraında vəhşiliklə həyata keçirilib. Qətlə yetirilən soydaşlarımızla yanaşı, məktəblər, məscidlər, xəstəxanalar, milli memarlıq inciləri olan abidələr də məhv edilib.  O, daha sonra ulu öndər Heydər Əliyevin "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" 1998-ci il 26 mart tarixli Fərmanı ilə soyqırımı aktlarına siyasi-hüquqi qiymət verilməsini xüsusi vurğulayıb və qeyd edib ki, hər il ölkəmizdə 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ehtiramla qeyd olunur. Göytəpə şəhər 1 saylı məktəbin tarix müəllimi Firudin Zeynalov, "Qarabağ qaziləri" İctimai Birliyinin rayon bölməsinin sədri Maşallah Əliyev, ADP-nin Cəlilabad filialının baş müəllimi Ələsgər Mirzəzadə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvləri İman Abdilla, Sakit Üçtəpəli və başqaları çıxış edərək Azərbaycan xalqına qarşı törədilən soyqırımı qətiyyətlə pisləyiblər. Vurğulayıblar ki, Prezident İlham Əliyevin 18 yanvar 2018-ci il tarixli "1918-ci il azərbaycanlıların soyqrımının 100 illiyi hsqqında" Sərəncamından sonra insanlıq əleyhinə olan bu cinayətlər barədə həqiqətlər beynəlxalq ictimaiyyətə daha dolğun çatdırılıb.